Enriched dictionaries of Armenian

Anglais Français

s.

foot;
foot of a mountain;
foot, inches;
foot (measure in prosody);
պատուանդան ոտից, foot-stool;
կռուան ոտին, foot-hold;
ոտից ցաւ, the gout, podagra;
հատանող կոշտից ոտից, pedicure, corn-cutter;
լուացումն ոտից, foot-hath, pediluvy;
— —, — առ —, foot by foot, step by step, inch by inch, by little and little, by degrees, gradually;
առ —, յոտս, առ ոտս, at the feet;
near, at, to;
յոտաց, standing, upright;
յոտից, on foot, walking;
— ընդ ոտին, foot to foot;
յոտից ցգլուխ or մինչեւ ցգլուխ, from head to foot, from top to toe;
յոտին քում, at your coming;
յ— կալ, to rise, to stand up;
կալ ի վերայ ոտից, to stand upon one's legs;
յոտին կալ, to be standing, on foot;
to support or maintain oneself;
յոտին ունել, to uphold, to support, to sustain;
յ— կանգնիլ, to rise, to get up;
— or առ — հարկանել, կոխել ընդ — հարկանել, to foot, to tread under foot, to trample upon;
to despise;
զ— յոտանէ փոխել, to take a step, to walk;
զոտս ամբառնալ, — առնուլ, to start, to depart, to set out, to go away;
զոտս արձակեալ հարկանել, to kick, to foot;
զոտս ամբարձեալ փախչել, to scamper away, to be off;
անկանել յոտս ուրուք, to fall prostrate at the feet of;
— զոտամբ արկանել, to cross the knees;
զոտն հարկանել առ բարկութեան, to stamp on the ground, to trample with anger or rage;
զոտս ի բոյս հարկանել, to wander about the fields or among the mountains;
զամենեսին յոտին կացուցանել, to surpass all competitors;
to surprise, to astonish;
առ ոտս ուրուք խրատիլ, to be brought up at the feet of;
առ ոտս կալ, to be present;
զոտս հատանել, to take away, to destroy, to extirpate, to exterminate.

s.

pied;
pied (d'une montagne);
pied (mesure des vers);
pied (mesure de longueur);
յոտից ցգլուխ, յոտից մինչեւ ցգլուխ, des pieds à la tête, depuis la tête jusqu'aux pieds, de pied en cap;
ոտն ոտն, ոտն առ ոտն, pied à pied, pas à pas, petit à petit;
յոտս՝ առ ոտս, aux pieds, auprès, chez;
յոտն ի մատին յառնել, se dresser sur le bout des pieds, se hausser ou marcher sur la pointe du pied, des pieds;
անկանել յոտս ուրուք ou *մէկուն ոտքն ի յնալ, se jeter, se prosterner ou tomber aux pieds, aux genoux de quelqu'un;
ոտն հարկանել, առ ոտն հարկանել՝ կոխել, ընդ ոտն հարկանել, fouler aux pieds, mettre sous les pieds, mépriser;
ոտն յոտանէ փոխել, faire un pas, marcher;
զոտս ամբարձեալ փախչել, lâcher pied, filer;
յոտն կալ, se tenir debout, se lever, se dresser, s'élever;
կալ ի վերայ ոտից, se tenir debout;
յոտին կալ ou *ոտքի վերայ կենալ, se tenir sur ses pieds, se tenir debout, être sur pied, se soutenir, se maintenir, subsister;
ոտն զոտամբ արկանել ou ոտք ոտքի վերայ դնել, mettre un pied sur l'autre;
զոտսն հարկանել առ բարկութեան, frapper du pied, piétiner de colère;
ոտն ընդ ոտին, pied contre pied;
յոտին ունել, tenir debout, soutenir;
յոտն կանգնիլ, se lever, s'élever, se remuer;
*ոտքի վերայ լինել, être sur pied;
*մէկուն ոտքը սահեցնել, couper l'herbe sous les pieds de quelqu'un, le supplanter;
*ոտքը կտրել, empêcher de venir, de fréquenter;
*ոտքը դնել, mettre ses pieds;
*բոբիկ ոտքով քալել, marcher pieds nus, nu-pieds;
*ոտքով զարնել, donner un coup de pied;
*ոտքի վերայ նկարել, peindre quelqu'un en pied;
բոլոր քաղաքն ոտք ելաւ, toute la ville est sur pied;
փոքրիկ՝ մեծ՝ լայն՝ երկայն՝ տձեւ ոտք, petit —, grand —, — large, — long, difforme pied.

s.

ποῦς, πόδος pes, pedis. Խարիսխ մարմնոյ երկրակոխ. գործի քայլելոյ կենդանեաց. ստորին թաթք. յորմէ Հետք (նիշ ներբանաց ոտից), եւ օդ ( ոտից աման. ուստի լտ. ո՛ւտօ ). Արմատ է եւ յն. եւ լտ. բառից, բո՛ւս, բօ՛տօս. բէ՛ս, բէ՛տիս. իտ. բիէ՛տե, բիէ՛. որք առաւել մերձին ի պրս. բա՛, բա՛յ, բէ՛յ, բայի՛ն. տե՛ս եւ ԱՔ, ԱՔԵԱՑՔ. ոտք. տոտիկ.

Չգտեալ աղաւնոյն հանգիստ ոտից իւրոց։ Լուասցեն զոտս ձեր։ Լո՛յծ զկօշիկս յոտից քոց։ Կարճեա՛ զգնացս ոտից։ Ձեռն ընդ ձեռին, ոստ ընդ ոտին։ Ոտն յոտանէ փոխել.եւ այլն։

Զոտս իւր ամբարձեալ յակոբայ՝ գնալ յերկիրն արեւելից։ Առեալ զոտսն իւր անդէն ի մահիճսն՝ պակասեաց (իբր կծկելով զինքն)։ Անկեալ առ ոտս նորա՝ ասէ։ Տալ տեառն զնոսա ընդ ոտիւք նորա (յն. հետովք)։ Օրհնեաց զքեզ տէր աստուած յոտին իմում ( այսինքն յետ գալստեան իմոյ այսր)։ Ահա ոտքն՝ որ թաղեցին զայրն քո ի դրանն, հանցեն եւ զքեզ (այսինքն ժիր ոտիւք երիտասարդք)։ Զոտս արձակէին, փախոտեայ գնային։ Զոտս արձակեաց՝ հար զհրէայն եւ անդէն սատակեաց։ Առ ոտն կոխեսցես զառիւծն եւ զվիշապն. եւ այլն։

Ըստ ոտինն զհետ երթիցէ առաջնորդին եւ ուղղչին. (Ածաբ. աղք.։)

Ընդէ՞ր լինիս գլուխ ոտնդ հանդիպեալ. (Առ որս. ՟Ժ՟Բ։)

Որք յոտիցն ցաւ գրաւեալ իցեն». յն. ποδαλγία. (Ոսկ. մ. ՟Բ. 18։)

Եւ էր տեսանել զմեղաց ոտս հատեալ (այսինքն անհետ եղեալ. յն. յոտից եղեալ). (Ոսկ. մ. ՟Ա. 1։)

Ոչ ոտն առեալ արդեօք գայր յայս ծայրագոյն մեղանաց քոց. (Պիտ. այսինքն յառաջել, իշխել, համարձակիլ։)

Այսր անդր դեգեւին, եւ ոչ կարեն կալ յոտից վերայ». այսինքն կանգուն կալ. (Սարգ. յուդ. ՟Բ։)

Ոտն զոտամբ արկեալ. (Բուզ. ՟Դ. 5. ( ոտք ոտքի վրայ դրած՝ ծալլած )։)

Թէպէտ եւ կարի ընդ ոտս իցէ տնանկութիւն (այսինքն խոչընդոտն. յն խափանիցէ). (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 10։)

Օձն եղեւ ոտք ամենայն յանցանաց. (վասն որոյ պատժի յոտս). (Եփր. ծն.։)

ՈՏՆ. նմանութեամբ Ստորոտ լերին, եւ ծայր իրաց կամ պատուանդան.

Առ ոտամբն ահերմոնի». յն. ի ներքոյ. (Յես. ՟Ժ՟Ա. 17։)

Զոտն լերին ... առ ոտամբ նորին լերին. (Խոր. ՟Ա. 11։)

Չոր եցունց ոտից նորա (սեղանոյ)։ Զսիւնսն պղնձիս, եւ զծովն պղնձի, եւ զոտսն եւ զվերնախարիսխն. (Ել. ՟Ի՟Է. 26։ Երեմ. ՟Ծ՟Բ. 18։)

ՈՏՆ. ըստ քերթողաց, Չափ վանկից. յորմէ Ոտանաւոր.

Յաղագս ոտից։ Ոտք են պարզք՝ երկոտասանք. եւ ի սոցանէ են երկշարավանգք չորս, եւ եռավանգք ութ, եւ երկավանգք, եւ այլն. (Թր. քեր.։)

ՈՏՆ. ըստ երկրաչափաց. cf. ՈՏՆԱՉԱՓ.

Զգարեհատն, զթիզն, եւ զոտն. (Երզն. քեր.։)

Մեծ քաղաքն անտիոքայ է ութ ասպարիսաց, եւ ոտից ՟Հ՟Բ. (Պտմ. աղեքս.։)

ՈՏՆ ԱՐԿԱՆԵԼ. ՈՏՆ ՀԱՐԿԱՆԵԼ. ԸՆԴ ՈՏՆ ՀԱՐԿԱՆԵԼ. Արհամարհել. անգոսնել. ջանալ նկուն առնել ընդ ոտիւք.

Ոտն արկանեն թշնամիքն, եւ ինքեանք գլորին։ Ոտն հարկանէ ի վերայ ախտից արդարոյն. (Իսիւք.։)

Ոտն հարին կորստեան նորա։ Չէ բարւոք ի վերայ մեռելոց ոտն հարկանել։ Զի մի՛ ոտն հարկանիցեն ի վերայ մեր. (Լմբ. աբդ.։ Ճ. ՟Գ.։ Զքր. կթ.։)

Եւ ոչ մարմնական ուրախութեամբ զսուրբ աւուրցն խորհուրդ արհամարհել, եւ ընդ ոտն հարկանել. (Յհ. իմ. ատ.։)

Հարկանել ընդ ոտն զհրաման պատուիրանի օրինացն. (Եփր. յես.։)

ՅՈՏՆ ԿԱԼ. Յառնել. կանգնիլ։ (Մտթ. ՟Ժ՟Է. 7։ Գծ. ՟Ե. 6։ ՟Ի՟Զ. 30։ ՟Ա. Մակ. ՟Ժ՟Ե. 32։ Եղիշ. ՟Ը. եւ այլն։)

Յոտն կացին անտի արքն, եւ գնացին. (Եփր. ծն.։)

ՅՈՏԱՑ. այսինքն Յոտից վերայ. իբր աշխարհիկ ոճով. գատնի եւ Ոտան, որպէս ոտին.

Կացէ՛ք յոտաց զուարճաբար, զսուգդ լուծէ՛ք ըզվըշտարար. (Շ. եդես.։)

Եւ կա՛ց ի յոստաց՝ ընդ մեր մաղթանաց։ Զօրքըն հրեղինաց՝ ստւառնաթեւաց՝ կան քեզ ի յոտաց։ Այլ դու կա՛ց յոստաց՝ սուրբ մայրդ կենաց. (Գանձ.։)

Ջերմութիւնք մարմնոյ, եւ թացութիւնք ոտան. (Մանդ. ՟Ի՟Զ։)

adv.

ՅՈՏԻՑ. իբր մ. Հետիոտս.

Զի վարեսցի նա յոտից իւրոց ի պանդխտութիւն հեռաւոր ... հետիոտս երթիցէ գերի. (Գէ. ես.։)

ԱՌ ՈՏՆ, ԱՌ ՈՏՍ. իբր Առընթեր. մօտ. Տե՛ս (Գործ. ՟Ի՟Բ. 3։ Իմաստ. ՟Թ. 16. եւ այլն։)

Զվաղվաղակին լուեալ՝ ոմանք առ ոտն կարծեցին լինել զսորա կանխասացութիւնն. (Լմբ. յայտն.։)

Տրտմականքս ամենայն անդէն առ ոտս բուսեալ (յն. ի ձեռս գոլով), եւ հեշտականքն յուսով եւեթ խոստացեալ. (Ոսկ. մ. ՟Բ. 10։)

ՅՈՏՆ Ի ՄԱՏՆ ՅԱՌՆԵԼ. որ է ըստ յն. կանգուն կամ յոտին կալ. cf. ԱԿՃԻՌ.

Եթէ արքունի հրովարտակք ուստեք յանկարծակի հասանիցեն, յոտն ի մատն յառնեն, յակճիռս կայցեն լսել. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 19։)

adv.

ՈՏՆ ՈՏՆ. մ. ՈՏՆ ԱՌ ՈՏՆ. Առ սակաւ սակաւ. գամ քան զգամ. աստիճանաբար. կամաց կամաց. (յն. օ՛տօ. իբր ճանապարհաւ)

Ոտն ոտն յառաջ գային։ Որ սովորի արհամարհել զքահանայն, ոտն ոտն յառաջ մատուցեալ՝ զաստուած թշնամանէ. (Ոսկ. մ. ՟Բ. 4։ եւ Ոսկ. ՟բ. տիմ. ՟Բ։)

Ոտն առ ոտն յառաջ մատուցեալ միապետել ջանայր. (Յհ. կթ.։)

Warning, for now, these are the entries' title sharing the same character string regardless of its position, not the entries sharing the same root.