to rise, to arise, to get up, to rise or stand up, to rise again;
to awake, to be roused, to wake out of sleep;
to resuscitate, to come to life again, to live again;
— ի մեռելոց, to rise from the dead;
— ի վերայ, — ընդդէմ, —ոսոխ հակառակ ուրուք, to rise against, to rebel or stand up against, to revolt, to mutiny;
անդրէն —, to rise anew, to get up again;
յարեաւ միւս եւս խնդիր, another question arose;
արի՛, arise !
;
օ՛ն արիք, get up !
արիք ընդառաջ նրան, go to meet him;
յարեաւ յաթոռոյն, he rose from his seat, he got up from his chair.
ἁνίσταμαι, ἑπανίσταμαι , ἑφίσταμαι, ἑξανίσταμαι եւ այլն. surgo, resurgo, exsurgo, assurgo եւ ἑγείρομαι, ἑξεγείρομαι excitor, erigor, expergifacior, in vitam reddor եւ այլն.
Արիաբար ի վեր ելանել. կանգնիլ. յոտն կալ. եւ Ի վեր երեւել. վե՛ր կալ. ոտք ելլալ, ելլալ կայնի՛լ. եբր. գիւմ. ար. ղո՛ւմ, ղումի. (յորմէ՝ տալիթա՛ կո՛ւմի, աղջի՛կ արի՛)
Արի՛ շրջեա՛ց ընդ երկիրդ։ Արի՛ք ելէք։ Այժմ յարեայց ասէ տէր։ Սոքա խափանեցան, եւ անկան, մեք յարեաք եւ ուղիղ եղաք։ Յարեան ամենայն կոչնականք։ Յառնէ յընթրեաց անտի.եւ այլն։
Եւ ի ձէնջ յարիցեն արք։ Բազում սուտ մարգարէք յարիցեն, եւ այլն։
Եթէ յարիցէ՞ ի նա պատուէրն, եւ ընդելանիցի՞ ընդ նմա. (Եփր.) ծն. իմա՛ ելանիցէ, եւ կամ ընթերցի՛ր՝ յարիցի։
ՅԱՌՆԵԼ. Զարթնուլ ի քնոյ. ելանել յանկողնոյ, եւ Արիանալ ժրանալ ի գործ. արթննալ ելլալ.
Յարեաւ Աբրաամ ընդ առաւօտն։ Յարուցեալ ի վաղիւ անդր։ Եւ եղեւ ի յառնելն նորա գիշերի։ Յորժամ ննջիցես, յորժամ յարիցես։ Արի՛ք եւ շինեցէ՛ք։ Այժմ յարեայց ասէ Տէր։ Արի՛ Տէր, եւ փրկեա՛ զիս Աստուած իմ (որ եւ ասի, զարթի՛ր տէր) եւ այլն։
ՅԱՌՆԵԼ.Վերստին կենդանանալ մեռելոյն. ելանել ողջ ի գերեզմանէ, եւ Նորոգիլ. արծարծիլ.
Ոչ յարեաւ մանուկն։ Բազումք ի ննջեցելոց ի հող երկրի՝ յարիցեն։ Բազում մարմինք ննջեցելոց սրբոց յարեան։ Որդի մարդոյ ի մեռելոց յարիցէ։ Յերիր աւուր յարիցէ։ Յարեաւ. չէ աստ։ Յարեաւ, որպէս ասացն։ Քրիստոս յարուցեալ է. եւ այլն։
Քրիստոս յարեաւ, ընդ նմա յարի՛ք (կամ ընդ նմայ արիք), աւետիս. (Շ. տաղ. (ուր պահի յ, զի մի՛ նոյն ձայնաւոր կրկնեսցի, ընդ նմա արի՛ք)։)
Զիջեալն ի յերկնից հուր՝ ոչ որպէս նուաղեալ ինչ, եւ անդրէն յարուցեալ, այլ անշիջաբար մնալ. (Մեկն. ղեւտ.։)
ՅԱՌՆԵԼ Ի ՎԵՐԱՅ. Յարձակիլ ի վնասել.
Յարիցէ ազգ յազգի վերայ։ Յարեան ծառայք նորա ի վերայ նորա։ Յարեաւ կային ի վերայ Աբիլի եղբօր իւրոյ, եւ սպան զնա։ Բազումք յարեան ի վերայ իմ, եւ այլն։