Յառաջ

s.

ՅԱՌԱՋ ՅԱՌԱՋՍ. (ի բառէս Առաջ, առաջք. իբր մ) ἕμπροσθεν ante, anterius . եւ բայիւ προβάλλω, προβιβάζω projicio, promoveo προέρχομαι, ἑκπορεύομαι, πρόειμι progredior, procedo եւ այլն. . Յառաջակողմն կոյս. դէպ ի առաջ. ի կողմն երեսաց. առաջի աչաց. ընդ առաջ. առաջը, առաջքը, առջեւի կողմը, առաջ.

Գնաց յառաջ՝ ելանել յԵրուսաղէմ։ Ընթացեալ յառաջս՝ ել ի ժանտաթզենին։ Եւ եղեն յետս, եւ ոչ յառաջ։ Առէ՛ք յառաջ զգեղարդունս։ Յամբոխէն բազմութենէ յառաջ կալան զԱղեքսանդրոս, եւ իբրեւ ածին զնա յառաջ.եւ այլն։

Կերպ ի յառաջ դիմեալ, ոտք ի վերջկոյս յետահարեալ. (Նար. ՟Ի՟Գ։)

Բաժանեալ յերիս յառաջս զզօրսն։ Ձկնորսացն մանկունք ընթացեալք ի յառաջ նախարարագունդ որերոյն. (Փարպ.։)

Սոքին ի յառաջ խաղալով ի յառատ բարութենէն վտակք. (Պիտ.։)

Որ ի հարաշարժ ի յաղբերէն յառաջ բղխեալ անհատաբար ի յորդւոյ տիրապէս սուրբ հոգին։ Որ ի հայրական իսկութենէն յառաջ բղխեալ աղբիւր լուսոյ։ Որ հրաբորբոք ծաւալմամբ յառաջ խաղացեալ. (Շար.։)

Յառաջ գայ երկոքումբք եւ հոգին կենդանարար. (Պրպմ. ՟Լ՟Դ։)

Անուանք՝ որ առանձինն. անըսկըզբանն հայր, եւ որ առանց սկզբանն ծնաւ՝ որդի. իսկ որ առանց ծնանելոյն յառաջ եկն եւ երեւեցաւ, Հոգի Սուրբ. (Առ որս. ՟Ե։)

Զմի եւ զնոյն դիտել զբնութիւն աստուածութեանն՝ անըսկըզբանն, եւ ծնեցելոյն, եւ յառաջ եկելոյ. (անդ. ՟Ժ՟Դ։)

Բարձ տալ եւ յառաջ ձգել։ Յառաջ վարել զինքն։ Յառաջ առնուլ զճակատն։ Յառաջ կոչել կամ մատուցանել։ Յառաջ ե՛ւս մատո՛ զկարդացումն. (Ագաթ.։ Խոր.։ Եղիշ.։)

Նոյնպէս ասի, Յառաջ բերել, գալ, մատչել. եւ այլն։

Իսկ (Նիւս. բն. ՟Ի՟Թ։)

Ոչ տալ յառաջ զբարեկամսն իմա՛, չմատնել։

adj.

ՅԱՌԱՋ. ա. ἕμπροσθεν anterior, superior. Առաջին. յառաջն. հին. վաղ. առջի, անցած գացած.

Ոչ էին օրէնք զայն ճանապարհ երթալ յառաջ ժամանակաւ։ Յառաջ ժամանակաւ հասեալ ձեր ի գործ պատերազմի. (Եղիշ. ՟Ա. ՟Ե։)

Սոյնպէս եւ յառաջ ժամանակսն չէր պարտ յերկուանալ։ Ողբասցո՛ւք, թէ ընդէ՞ր յառաջ ժամանակս ծառայեցաք մամոնայի. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 6. եւ 7։)

adv. նխ.

ՅԱՌԱՋ. ԵՒ ՅԱՌԱՋ. նխ.մ. ἐξῆς, καὶ τὰ ἐξῆς, ἑφεξῆς, κᾳκείθεν citra, huc, deinceps, exinde. Եւ անդր. եւ այսր. հետէ. հետեւաբար. ըստ նմանէ կարգաւ, յետոյ. անկից սկսելով, էտեւ.

Մինչեւ ի Սամուէլ. եւ անտի յառաջ խնդրեցին թագաւոր. (Գծ. ՟Ժ՟Գ. 21։)

Յիշմամբ երախտեացն որ առ նոսա յԵգիպտոսէ եւ յառաջ։ Յութերորդ օրէն եւ յառաջ, ապա նուիրել զծնունդս արջառոց եւ ոչխարաց։ Ի սկզբանէ աւետարանին եւ յառաջ մինչեւ յեօթնագլուխ վիշապն, որ է նեռն. (Նախ. եզեկ. եւ օրին։ Նախ. ղեւտ. եւ Նախ. յայտն.։)

Եւ ե՛ւս յառաջ ամենայն ինչ նոյնպիսի շար հիւսի տողեալ. (Ոսկ. մ. ՟Բ. 28։)

adv.

ՅԱՌԱՋ. ՅԱՌԱՋՆ. մ. ἕμπροσθεν prius, ante, antea, jam, olim եւ բայիւ προερέω praedico, -cis προορίζω , προγινώσκω praenosco, praescio προτίθημι propono եւ այլն. Նախ զառաջինն. ի սկզբանն. յառաջագոյն. յառաջնմէ. յառաջ ժամանակաւ. երբեմն. առաջ, նախ եւ առաջ, առաջուց.

Անուն քաղաքին էր յառաջ լուզա։ Յառաջ ի մէջ իսրայէլի այսպէս ասէր իւրաքանչիւր ոք։ Զմարգարէ յառաջ տեսանօղ կոչէր ժողովուրդն։ Յառաջ սահմանել։ Յառաջ իսկ ասել. յառաջն ճանաչել կամ դնել. եւ այլն։

Կտակարանք եկեղեցւոյ ի Սահակայ յառաջ թարգմանեցան. (Եզնիկ երէց.։)

Յարեաւ, որ (կամ զոր) յառաջն ասաց. (Շար.։) (Սեռ. խնդ. ըստ յն)

Զհարանցն կամս յառաջ դնել մերոց կամացս. այսինքն նախապատուել քան զկամս մեր. (Բրսղ. մրկ.։)

նխ.

ՅԱՌԱՋ ՔԱՆ. նխ. πρό prae, prius, ante. Նախ քան. յառաջագոյն քան. վաղ քան. կանխագոյն քան. մինչչեւ. անկից առաջ, ան չեղած.

Ազգօքն՝ որ էին յառաջ քան զձեզ։ Որ գործեցան յառաջ քան զձեզ։ Յառաջ քան զլուսին։ Յառաջ քան զարեւ։ Յառաջ՝ քան զլերինս հաստատել։ Յառաջ քան զյաւիտեանս։ Երկու ամօք յառաջ քան զգետնաշարժն.եւ այլն։

Ի ձեռն աչաց յառաջ՝ քան գործով՝ մեղանչեն մարդիկ։ Եղիշ. (խաչել. (որ է որպէս՝ մակբայ)։)

Յառաջ՝ քան չեւ էր եկեալ բաբելացին. (Վահր. յար. (այսինքն մինչչեւ)։)

ՅԱՌԱՋ ԱԾԵԼ, ԲԵՐԵԼ. cf. ՅԱՌԱՋ, (բայիւ) προάγω produco.

Յառաջ ածէ զամենայն էութիւնս. այսինքն գոյաւորէ. (Դիոն. ածայ.։)

ՅԱՌԱՋ ԱՐԿԱՆԵԼ ՅԱՌԱՋԱՐԿԵԼ որ եւ ԱՌԱՋԱՐԿԵԼ, ՆԱԽԱՐԿԵԼ. Առաջի դնել իբրու լաւ եւ ընտիր.

ԶԿիւրոս իբրեւ զկրսեր եւ զսիրեցեալ յինքենէ մայրն յառաջարկէր (ի թագաւորել). (Նոննոս.։)

Ոմն յայնցանէ՝ որ յառաջարկիցեն։ Յառաջարկիցէ զմիւսն։ Սոքա յառաջարկցեն եւ այլն. (Պղատ. օրին. ՟Զ։)

ՅԱՌԱՋ ԳԱԼ. cf. ՅԱՌԱՋ։

ՅԱՌԱՋ ԳԱԼՈՒՍՏ. cf. ՅԱՌԱՋՃԱՆԱՊԱՐՀ, եւ ՅԱՌԱՋԱԳԱՅՈՒԹԻՒՆ։ Դիոն.։

ՅԱՌԱՋ ՔԱՆ. cf. ՅԱՌԱՋ։

adv.

ՅԵՏ ԵՒ ՅԱՌԱՋ. կամ ՅԵՏ ՅԱՌԱՋ. մ. Յետս կոյս, եւ յառաջ կոյս.

Դարձեալ՝ յաջ եւ յահեակ ասելով նշանակէ եւ յետ եւ յառաջ. որ զքառակուսի տիեզերս յայտ առնէ. (Սկեւռ. ես.։)

Ծուփս առեալ յետ յառաջ. բայց զելս իրացն ոչ գտանէին. (Լաստ. ՟Ժ՟Թ։)

Բան ասաց յետ յառաջ. (Եփր. ծն.։)

ՅԱՌԱՋԵԱՅՔ cf. ԱՌԱՋԵԱՅՔ