remedy, medicine, medicament, purgative, potion, draught;
spice, drug;
cure, dressing;
poison, venom;
ink;
die, colour;
amulet, talisman;
— դալար, grass, herbage, green;
nacea;
dress;
verdure;
ամենաբոյժ —, panacea;
— մատուցանել, to physic, to dress;
— առնուլ, to take a remedy;
to take poison;
անոյշ՝ դառն՝ սաստիկ՝ գօրաւոր՝ ազդու —, sweet, bitter, violent, powerful, efficacious remedy.
φάρμακον medicina, medicamen, ῤητίνη resina, κολλούριον collyrium Դարման առողջարար հիւանդաց, եւ Սպեղանի վիրաց կամ պատրոյգ. եւ Ծարիր. նմանութեամբ եւ Իրք օգտակարք. cf. Աղագ.
Միթէ դեղ ո՞չ գուցէ ի գաղաադ, կամ բժիշկ ո՞չ կայցէ անդ։ Ա՛ռ դեղ ռետին։ Առէ՛ք դեղ վիրաց դորա. (Երեմ. Ը. 22։ ԽԸ. 11։ ԾԱ. 8։)
Դի՛ր դեղ յաչս քո. (Յայտ. Գ. 18։)
Բարեկամ հաւատարիմ՝ դեղ կենաց. (Սիր. Զ. 16։ յորմէ եւ Պիտ.)
Ըստ նմին օրինակի եւ ոմն ամենիմաստուն արտաբերեաց բանիւ զհաւատարիմ բարեկամս դեղ ասելով կենաց։
Բժիշկք դեղովքն զառողջութիւն շնորհեն ի շնորհացն աստուծոյ. (Յճխ. Ե։)
Երգ եւ բան առողջական եւ փրկական՝ դեղք բժշկութեան են. (Փիլ. բագն.։)
Զդեղին քննել զօգտակարութիւն. (Շ. ընդհանր.։)
Դեղ՝ վիրաւորին պիտոյ է, եւ ոչ ողջին։ Սափոր քո լի է դեղիւ. (Վրք. հց. ԺԷ։)
Հրահանգիւք, եւ ոչ դեղիւք, (Պղատ. տիմ.։)
ԴԵՂ. φάρμακον venenum, veneficium, ὁπός succus, humor Դեղ մահու. մահադեղ. թոյն.
Դեղս առ անձամբ իւրով, եւ մեռաւ. (Բ. Մակ. Ժ. 13։)
Յորմէ բազումք դեղ առեալ սատակեցան. (Լաստ. ԻԳ։)
Դեղ սատակման. (Իմ. Ա. 14։)
Արար դեղ մահարար, եւ արբոյց տղային. (Հ=Յ. նոյ. ԺԵ.։)
Որսալ՝ ոչ վարելով դեղիւք պղտորելով զջուրսն. (Պղատ. օրին. Է։)
Գինի անզգայութեան է դաղ. (Փիլ. տեսական.։)
Դեղս կազմեն մահու. (Փիլ. բագն.) յն. δέλεαρ esca կեր որսալոյ զկենդանիս. Եէմ։
ԴԵՂ. Կախարդանք. բժժանք. յուռութք. ծրարք.
Այլք եւ ի գետոյ անուանս դեղ իմն հատանեն ... Եթէ՛ դեղ հատանել, եւ եթէ՛ յուռութս յուռթել. (Ոսկ. կող. Ը։)
Մի՛ առցէ դեղ ի դեղատուէ իմաստնոյ. (Սղ. ԾԷ. 6.)
ԵԲՐ. խէպր։
χλωρόν, χόρτος, βοτάνη Բանջար, կամ խոտ առողջարար. բոյս բժշկական.
Դեղ դալար. (Օր. ԻԹ. 23։ Ես. ԺԵ. 6։)
Ոչ դեղք, եւ ոչ սպեղանիք բժշկեցին զնոսա. (Իմ. ԺԶ. 11։)
ἅλειμμα unguentum Իւղ ըստ արուեստի իւղեփեցաց. օծանելիք.
Որ զդեղսն կազմեն, որչափ անուշահոտք են, արուեստիւ հնարին նախ զայն գործել, որ հանապազ նոյնպէս է. (Պղատ. տիմ.։)
χρῶμα color Ներկ. գոյն կամ երանգ նկարչութեան.
Ի սպիտակ եւ ի սեաւ, դեղին եւ կարմիր դեղոց խառնեալ. (Արիստ. աշխ.։)
Համանման դաղօքն պաճուճանաց. (Ագաթ.։)
Նկարապաճոյճ դեղով. (Յհ. կթ.։)
Զպէսպէս երանգս դեղոցն ի կիր ածէ. (Լմբ. ատ.։)
μέλαν atramentum Սեւադեղ. սեւակ. մելան. թանաք. մուր.
Քարտիսիւ եւ դեղով գրել. (Բ. Յհ. 12. Գ. Յհ. 13։)
Եթէ զլիճ մի ծովուց ի յորակութիւն դեղոյ յեղյեղեցից. (Նար. Թ։)
Աստուածային ձեռամբն անջինջ դեղամբ (դեղով) գրիք, եւ արձակիք յերկնաւոր ազատութիւնն. (Եղիշ. ի չարչարանս.։)
Դեղ գրոց է առջասպ եւ գխտոր եւ կռիզ. (Վրթ. քերթ.։)
ԴԵՂ կամ ԹԵՂ. պ. տէլ. այսինքն Դէզ. զեղջ. θημωνία, θημών կամ θημών acevus frugum, cumulus, congeries
Բանիւ նորա եկաց իբրեւ զդեղ ջուր. (Սիր. ԼԹ. 22։)
Խոստովանութիւն, որ զդեղս մեղաց հոսէ իբրեւ զփոշի. (Նար. խրատ.։)