cf. Օրհնութիւն.
cf. Օրհնութիւն.
cf. Ամենօրհնեալ.
cf. Ամենօրհնեալ.
ի ձայն բարձր, — ձայնի, ձայնիւ բարձու, aloud, loudly;
— առնել, to elevate, to raise on high, to magnify, to exalt, cf. Բարձրացուցանեմ, cf. Վերացուցանեմ, cf. Համբառնամ, cf. Օրհնեմ;
— լինիմ, to be elevated, glorified, cf. Բարձրանամ, cf. Փառաւորեմ;
ճանաչել զբարձունս, to know sublime or profound things;
սեղան —, splendid, sumptuous dinner, banquet;
ի բարձուէ, from above;
— ոճ, elevated style;
— քանդակ, relief, basso-rilievo.
to go out, to go from the inside to the outside;
to ascend, to go to a higher place;
to be horn, to take rise, to be produced, to proceed, to emanate, to flow from, to derive;
to attain, to arrive;
to agree, to be proper and suitable;
to surmount, to surpass, to go beyond, to overflow, to advance;
to stray;
ելանէ արեգակն, the sun rises or begins to appear on the horizon;
— ի վեր or ի վերայ, to reascend;
to leap over, to cross;
to gush out;
— աքաղաղի ի վերայ մարւոյն, to tread the hen;
— ի վերայ մատակի, to cover a mare, a bitch;
— ի ցամաք, to disembark;
— յորջոյ, to dislodge;
— զմիմեամբք, to concur;
to surpass;
յոգւոց —, to sigh;
ի գլուխ, ի լրումն —, to be ended, finished;
—ի գենաց, ի կենցաղոյս, to make one's exit from this world, to depart this life, to die, to decease;
to become defunct;
— ի հիւանդութենէ, to recover;
— ընդ սուր, զէնս, to commit suicide, to run one's self through with a sword;
ի պխտիւ —, to exalt or raise one's self to honour;
— յանկողինս ուրուք, to commit adultery;
to seduce;
անմասն, դատարկ —, to have no part, to be excluded;
— զհետ ուրուք, to pursue, to give chase;
յաչաց —, to render one's self hateful or odious, to fall in disgrace;
— ըստ չափ, to pass beyond, to exceed;
— կուսին ըստ չափ, to pass the flower of her youth;
— ըստ ձեռն՝ ընդ իշխանութիւն ուրուք, to revolt, to rebel, to rise up against;
— ըստ քաղաքն, ըստ դուռն քաղաքին, to leave the city;
— ի նաւ, to embark;
— ի կառս, ի ձի, to mount in carriage, on horseback;
— ընդ առաջ, to meet, to go out to meet;
— ի պատերազմ, to go to battle;
ի յորս —, to go hunting;
— յանկողինս մահճաց, to go to bed;
ընդ հակառակս —, to oppose one's self to, to resist;
— ընդ ինչ, to occupy one's self, to dedicate one's self to;
ի չարեաց ի չարիս ելին, from one perverseness they passed to another;
յայլոց յայլ ճառս —, to pass from one subjeet of discourse to another;
ընդ գին —, to buy, to traffic;
— ի սիրտ, to think, to conceive an idea;
to hope;
զարդարիլ եւ ընդ ոսկի —, to clothe or adorn one's self with golden apparel;
— իմիք յայդ, to remain, to rest over for the next day;
— յաջողութեան գորղացն ի ձեռս ուրուք, to progress, to succeed, to promote an affair by another persons means;
օրհնեալ լիցիս դու յ— եւ ի մտանել քում, (blessed be thy going out and coming in), God be with you, good luck to you.
composed of thiee holies;
praised with the Trisagion;
— երգ, օրհնութիւն, Trisagion.
to subtract, to take away;
— զքառակուսի արմատ թուոյ, to extract the square root of a number;
— իրաւունս, to do justice to;
— առնուն չար, to defame, to decry, to slander, to belie;
— յաչաց, to cause to lose the favour or affection of;
— յաչաց ժողովըրդեան, to render unpopular;
ի վեր —, to inform of, to discover, to disclose, to reveal, to unveil, to unmask;
— ընդ աշխարհ, to publish, to divulge every where;
ի բանս —, to delude, to beguile, to seduce, to betray, to deceive;
յինքն —, to appropriate to oneself, to take possession of, to assume wrongfully;
— ինչ յոք, to ascribe, to attribute, to impute;
— յոք զպատճառս ամենայն չարեաց, to accuse of every evil;
— յոք զիմն, to apply to;
ի բաց —, to exclude;
to scatter;
to send back or away, to dismiss, to discharge;
— բռնի or բռնաբար, to extort, to wrest, to seize by force, to take by violence;
— յարմատոց, to root up, to extirpate;
*— զթեփ, to scale;
to pearl or decorticate seed;
— զվրէժ քինուն or — զփոխարէն չարեացն, to avenge oneself, to be revenged;
to turn the tables upon;
— օգուտ, to turn to account, to profit by, to derive benefit from, to avail oneself of, to improve;
— հետեւանս, to desume a consequence;
— զոք ի ձեռս ուրուք, to give, to deliver up;
— զօրս, to levy soldiers, troops;
— աւուրս, զգիշերն, to pass the days, the night;
— աւուրս բազումս, to remain a long time;
— ի ժառանգութէնէ, to dispossess;
— յայլ լեզու, to translate into;
— ողջակէզ, to sacrifice;
— լեզու, to put out one's tongue;
to loll out one's tongue;
վիճակ —, to draw, to cast lots;
— զկարասիս, to unfurnish, to strip;
— զկինն, to repudiate;
— կանանց զյօնսն, to paint one's eyebrows;
— զջուր, to draw water, to draw up, to fetch up;
— ի նաւէ, to disembark;
to land, to set on shore;
— ճանապարհի, դրան, to lead to, to run into, to abut or end in;
— առ ոք, to present, to introduce;
— զսուրն ի պատենից, to unsheathe;
— ընդ սուր, to put to the edge of the sword;
— զհոգին, to give up the ghost, to expire, to die;
— զօրհնութիւն, to bless, to praise;
հա՛ն զիս աստի, take me out of this.
wedding, nuptials;
hymen, marriage, union, wedlock;
հանդէս —նեաց, espousals, wedding-feast, nuptial-feast or bridal-feast;
չաստուած —նեաց, Hymen;
ջահ —նեաց, the torch of hymen;
երգ —նեաց, marriage-song, epithalamium;
ճառ —նեաց, discourse on marriage;
հանդերձ —նեաց, wedding garb or garment;
շօթ, բլիթ —նեաց, bride-cake;
օրհնութիւն —նեաց, nuptial blessing;
առագաստ —նեաց, wedding-bed, bridal-bed or marriage-bed;
—նիս առնել, to celebrate a wedding;
չառնել —իս, not to celebrate the wedding;
երթալ ի —իս, to go to a wedding;
գողանալ զ—իս, to be beforehand with one's spouse, *to get some jobs before the wedding-day.
cf. Ճառագայթ;
— արմատոյ, root-tips;
— անուոյ, spoke of wheel;
— օրհնութեան, blessed offspring;
— դառնութեան, accursed progeny.
liquid, watery;
օրհնեալ —, holy water;
չած ջրոյ, water-god;
անոյշ, ըմպելի, պաղ or ղով, գաղջ, տաք, եռացեալ, հանքային, ծծմբային, աղային —, good or portable, drinkable, cold or fresh, tepid, hot, boiling, thermal, sulphurous, saline water;
— մսոյ, broth, cf. Արգանակ;
գաւաթ մի, դոյլ մի —, a glass, a bucket or pail of water;
դոյլ մի լի —, a pailful of water;
ըստ — եւ ըստ ցամաք, by sea & land;
տեղատութիւն եւ մակընթացութիւն ջուրց, tide, flux reflux, & reflux, ebb & flow;
երթալ զջրոյ, to go to fetch water;
— հանել, to draw water;
— ըմպել, to drink water;
— հեղուլ, թափել, առնել —, to make water, to piss, to urine;
— տալ, to water, to sprinkle;
to water, to give to drink to;
եռացուցանել զ—, to warm, to boil water;
— արկանել ձեռաց ուրուք, to pour water on a person's hands;
լաւ է — հորի քան զգինի յոռի, pure water is better than bad wine;
cf. Թակարդ, cf. Ըմպեմ.
the thirty fourth letter of the alphabet and the seventh of the vowels;
seven thousand;
seven thousandth;
It is used both as a vowel & as a consonant. As a vowel for example in the words իւրաքանչիւր, ուխտ, etc., and as a consonant in the words հաւատ, սեաւ, հիւանդ, etc.;
It is only used as a medial final letter, sometimes serves for the consonant վ, for instance : օթեւան — օթեվան, երիւար — երիվար, վաւաշ — վավաշ, etc, or for the diphthong u, as, հւսւտ instead of հիւսիւս;
There is no proper word beginning with this letter, but on account of its affinity with the letter հ, it is sometimes substituted for it;
Joined with ի (իւ), it is generally pronounced like the French u as : դիւր, հիւր, դիւթ, & preceding the ո (ու) is pronounced like the English ou. Preceded also by ա (աւ), was anciently pronounced o as : աւրհնեմ — օրհնեմ, աւր — օր;
It is sometimes used instead of the suffixes ի & յ as : ւայդմանէ — յայդմանէ, ւիւրաքանչիւր — յիւրաքանչիւր;
In poetry, it is sometimes used instead of the conjunction եւ or ու.
to bless, to shower down or bestow blessings on;
to bless, to consecrate, to offer;
to bless, to glorify, to sing hymns, to praise;
to bless, to prosper, to speed;
to salute, to greet;
to curse, to blaspheme;
— զսեղան, to say grace, to ask a blessing;
— զոք յերեսս, to curse a person to his face;
ո՞չ օրհնեցի զքեզ, didnt I curse you nicely ?
cf. Օրհնիչ.
cf. Օրհնիչ.
instruments;
— օրհնութեանց, the Song of Songs, the song of Solomon;
— սեղանոյ, grace before meat;
— տալ, to bless, to pronounce the blessing;
առնուլ —, to receive the blessing, to be blessed;
to receive presents;
յ—ս համարիլ, to consider as a great blessing;
հայր, տուր ինձ զ— քո, father, your blessing.
haut, élevé;
élevé, sublime, éminent, grand;
— առնել, élever, élever en haut, hausser, exalter, glorifier, cf. Բարձրացուցանեմ, cf. Վերացուցանեմ, cf. Համբառնամ, cf. Օրհնեմ;
— լինիմ, s'élever, être élevé, être glorifié, cf. Բարձրանամ, cf. Փառաւորեմ;
ի ձայն —, à haute voix;
ի բարձուէ, de haut, d'un lieu élevé;
— ոճ, style élevé;
— քանդակ, relief, bas-relief.
trois fois saint, très-saint;
— օրհնութիւն, le trisagion.
paternel;
— օրհնութիւն, bénédiction paternelle.
nuptial, d'hymen;
— զօդ, hymen;
— օրհնութիւն, bénédiction nuptiale;
— սէր, amour conjugal.
noce, noces;
noces, hymen, hyménée, mariage, épousailles;
երթալ ի հարսանիս, aller à la noce;
—իս առնել, faire une noce;
չառնել —իս, ne point faire de noces;
հանդերձ հարսանեաց, robe nuptiale, habit de noces;
օրհնութիւն հարսանեաց, bénédiction nuptiale.
rejeton, enfant, descendant;
trait de lumière, rayon;
— անուոյ, rais;
— օրհնութեան, germe béni;
— դառնութեան, rejeton maudit.
liquide, aqueux;
— հանել, puiser de l'eau;
*— քաշել, tirer de l'eau;
— ըմպել ou *խմել, boire de l'eau;
— տալ, donner de l'eau, arroser;
abreuver;
— հեղուլ՝ թափել, lâcher ou faire de l'eau, pisser;
երթալ զջրոյ ou ջրի գնալ, aller à l'eau;
*ջրերու երթալ, aller aux eaux;
օրհնեալ —, eau bénite;
— արկանել ձեռաց ուրուք, verser de l'eau sur les mains de quelqu'un;
*— կտրիլ, être tout en eau;
trente-septième lettre de l'alphabet et huitième des voyelles;
elle a été introduite dans l'alphabet arménien vers la fin du douzième siècle pour remplacer աւ (av) devant les consonnes. Ainsi Պաւղոս, Աւգոստոս, Աւրհնել, etc, ont été écrits Պօղոս, Օգոստոս, Օրհնել, etc.
cf. Օրհնութիւն.
cf. Օրհնիչ.
cf. Օրհնիչ.
bénédiction;
louange, hymne, cantique;
bénédiction, grande abondance;
don, cadeau;
l'Eucharistie, la communion;
instruments de musique;
— սեղանոյ, bénédicité;
— օրհնութեանց, cantique des cantiques;
յօրհնութիւնս համարիլ, compter pour un grand bien;
առնուլ —, recevoir la bénédiction;
recevoir des présents;
— տալ, donner la bénédiction.
Ո՞չ լաւ եմ քան տասն որդի։ Ոչ գոյր յորդիսն իսրայէլի այր լաւ քան զնա։ Ո՞րչափ եւս նոցա տէրն առաւել լաւ է։ նուազն ի լաւէ անտի օրհնիցի։ զտիկնութիւն նորա տացէ կնոջ, որ լաւ եւս իցէ քան զնա։ Լաւ է մանուկ աղքատ եւ իմաստուն՝ քան զթագաւոր ծեր եւ անմիտ։ Տաց քեզ այլ այգի լաւ զնա։ Մի՛ փոխանակեսցէ զլաւն ընդ յոռւոյն, եւ մի՛ զյոռին ընդ լաւին.եւ այլն։
Երեխայն, որոյ կաղ էր լեզուն, ի շաւիղս կատարեալ զբանիցն ծնաւ զօրհնութիւնս ովսաննայիւ։ Ստէպ կրթութիւն զկաղ լեզու նոցա էած յուղղութիւն. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 17։)
Կանոն օրհնութեան հատի պատարագի։ Օրհնեա՛ զսեղանս զայս, եւ զառաջիկայ հատս եւ զգինիս։ Օրհնութիւն հատի մարտիրոսաց. (Մաշտ.։)
Ո՞ր երգ պատկանակիր ի ճահ գովեստից օրհնեալ պատուեսցէ. (Նար. կուս.։ Իսկ բանն. Մագ. քեր.)
Ես լինիմ անէծք՝ օրհնութեանս ճիռս, փոխան ձեր ի խաչ բեւեռիմ։ եւ օրհնութիւն սփռեմ. (Տաղ.։)
Խորհուրդ ճռիս այսորիկ՝ յարդարսն՝ որ ի մէջ նորա, նկարեցաւ. ի պատճառս ճռին օրհնութեան փրկեսցին. (անդ։)
Էր նշանակ բազմութիւն մազոյն՝ օրհնութիւն աստուծոյ. (Եղիշ. դտ.։)
Իբրեւ եղեւ մեծ մովսէս։ Ի փոքուէ մինչեւ ցմեծն։ Եղբայրս դորա կրտսեր՝ եղիցի մեծ քան զդա։ Մեծ է պատիժ իմ քան զթողուլդ զիս։ Մեծ է ինձ, եթէ արդարեւ տակաւին կենդանի իցէ որդի իմ յովէսփ։ Մեծ ե՛ւս ինչ ուրախութիւն քան զայս ոչ ունիմ։ Մեծ է տէր, եւ օրհնեալ է յոյժ։ Մեծ ես դու տէր. եւ այլն։
Նոր արարած, մարդ, պատուիրան, օրհնութիւն. հոգի. սիրտ։ Անուն նոր։ Նոր Երուսաղէմ։ Նոր երկինք, եւ նոր երկիր։ Երգէին զերգս նորս։ Ի նոր ճաշակսն վայելեսցեն։ Նոր անձրեւօք կարկտի. եւ այլն։
Լինել նոր մարդ՝ հանելով նոր օրհնութիւն՝ նոր պատարագաւս ի նոր կիւրակէիս. (Արշ.։)
Երաժշտականին տեսակս երգոյ, օրհնութիւնք, ողբք, հարուածք, եւ այլն ... խառնելով զողբ եւ զօրհնութիւնս եւ զհարուածք ընդ երկագուռն մեծավերջից. (Պղատ. օրին. ՟Գ։)
Որ զէսս էացոյց յոչէից, օրհնի ի յէիցս։ Յոչէից ի լինելութիւն էած, կամ եկաք. (Խոսր.։)
Զոտս իւր ամբարձեալ յակոբայ՝ գնալ յերկիրն արեւելից։ Առեալ զոտսն իւր անդէն ի մահիճսն՝ պակասեաց (իբր կծկելով զինքն)։ Անկեալ առ ոտս նորա՝ ասէ։ Տալ տեառն զնոսա ընդ ոտիւք նորա (յն. հետովք)։ Օրհնեաց զքեզ տէր աստուած յոտին իմում ( այսինքն յետ գալստեան իմոյ այսր)։ Ահա ոտքն՝ որ թաղեցին զայրն քո ի դրանն, հանցեն եւ զքեզ (այսինքն ժիր ոտիւք երիտասարդք)։ Զոտս արձակէին, փախոտեայ գնային։ Զոտս արձակեաց՝ հար զհրէայն եւ անդէն սատակեաց։ Առ ոտն կոխեսցես զառիւծն եւ զվիշապն. եւ այլն։
Զորս սորա օրհնելով օրհնեցից. (Սղ. ՟Ճ՟Լ՟Ա. 15. եւ այլն։)
Օրհնեսցէ զուռն։ Երկակի ուռ տեառնադրեալ ի գլուխ դիցեն (փոխանակ նարօտոյ)։ Իբրեւ երկակին ուռ տեառնագրեալ դիցեն ի գլուխ. (Կանոն.։)
Օրհնեցէք ամենայն հողմք, հուր, եւ ջեր զտէր. (Ժմ.։)
օրհնեա տէր եւ զկաչի կազմի սորա (մատենիս), եւ զսեկ շարագունի. (Մաշտ.։)
Մի՞ օրհնութիւն է քեզ հայր. եւ մի օրհնութիւն է, եւ բազում. մի սեռիւ, եւ բազում տեսակօք, ըստ պատահողացն զանազանութեան. (Փիլ. լին. ՟Դ. 231։)
Օրհնութիւն սկոյ եւ մաղզմայի։ Եւ ի սկիհն ասէ. օրհնեա զբաժակ խորհրդական քո նուիրացն. (Մաշտ.։)
Օրհնութիւն դրօշացն, այսինքն է նշանակն կամ վառն մեծ արքայական։ Վառ կտաւ։ Վառ նշանակ։ Ունել զվառն ձողովն սփռեալ ի ձեռին։ Վառ կտաւեայ՝ յորում կայցէ նկարեալ վիշապ. (Մաշտ. ջահկ.։)
Յանակնկալս կենաց վհէ արտաբերել ի լոյս անձկալի։ Ոչ անդունդք խորոց, ոչ վիհք վհից։ Օրհնեսցի անուամբ քո գթած՝ վիհն իմ հանգստեան. (Նար. ՟Ի՟Ե. ՟Խ. ՟Կ՟Ե։)
Ետու ձեզ զամենայն խոտ սերմանելի։ Կինս՝ զոր ետուր ընդ իս, սա ետ ինձ ի ծառոյ անտի։ Զորս ընդ ձեռամբ ձերով ետու։ Ետ նմա տասնորդս յամենայնէ։ Տո՛ւր ցիս զմարդիկդ, եւ զաւարդ քեզ ա՛ռ։ Տէր ետ նմա շնորհս առաջի բանտապետին։ Եւ ետ բանտապետն զբանտն ի ձեռս յովսեփայ։ Եւ ետ տէր բարբառս եւ կարկուտ։ Տալ ի վերայ ձեր այսօր օրհնութիւն։ Որում տուակ ի տեառնէ իմաստութիւն։ Որ ունիցի, տացի նմա.եւ այլն։
Տէր է անուն նորա։ Տէր աստուած օրհնեալ։ Էջ տէր տեսանել զքաղաքն եւ զաշտարակն։ Զի՞նչ նզովեցից, զոր ոչ նզովէ տէր։ Նետք տեառն։ Այցելութիւն տեառն.եւ այլն։
Յաստուծոյ հօրէ մերմէ, եւ ի տեառնէ յիսուսէ քրիստոսէ։ Օրհնեալ է աստուած, եւ հայր տեառն մերոյ յիսուսի քրիստոսի։ Ոչ ոք կարէ ասել տէր զյիսուս, եթէ ոչ հոգւովն սրբով։ Այլ հոգի նոյն է. այլ տէր նոյն է. այլ աստուած նոյն է. եւ այլն։
Սրբոց հանապազ տօնք են։ Զի՞նչ իցէ տօնք սրբոց. զաստուած օրհնել. ապա ուրեմն որ հանապազ օրհնեսցէ, ցանկ տօնս առնէ։ Որ ցանկ օրհնէ, միշտ տօն առնէ։ Զատկացն եւ կացրդիցն եւ ամենաժողով տօնից անունզ զբազմաց ի մի վայր գումարելոյ յայտ առնէ. (Սեբեր. ՟Ե։)
Զաղն օրհնութեան յագապացն զենմունս խառնել. (Յհ. իմ. ատ.։)
Օրհնել՝ աճել եւ բազմացուցանել զզաւակ նոցա. (Ագաթ.։)
Օրհնեալ Տէր Աստուած Իսրայէլի յաւիտենից մինչեւ յաւիտեանս. եւ ասասցէ ամենայն ժողովուրդն. ամէն. (Ա. Մնաց. ԺԶ. 36։ Նեեմ. Ե. 13։ Ը. 6։)
Եւ փառք յաւիտեանս, ամէն։ Որ է օրհնեալ յաւիտեանս, ամէն։ Ասելով, ամէն։ Յաւիտեանս յաւիտենից, ամէն։ Ասելով, ամէն, ալէլուիա. (Մտթ.։ Հռ.։ Յայտ. եւ այլն։)
Օրհնեա՛ անձն իմ զՏէր։ Օրհնեցէ՛ք անձինք (կամ հոգիք) եւ շունչք արդարոց զՏէր։ Տրտում է անձն իմ (կամ ոգի իմ)։ Որ գտանէ զանձն իւր։ Կորուսցէ զանձն իւր։ Զի՞նչ տացէ մարդ փոխանակ անձին իւրոյ։ Մեծացուսցէ անձն իմ զՏէր։ Յամենայն անձնէ քումմէ։ Դնեմ զանձն իմ։ Դիցէ զանձն իւր ի վերայ բարեկամի իւրոյ։ Սիրտ եւ անձն մի։ Որք ընդ անձին իմոյ զիւրեանց պարանոցս մատուցին։ Ոչ հաճեսցի ընդ նա անձն իմ։ Ամենայն ցանկութիւն անձին քոյ գնաց ի քէն. եւ այլն։
Օրհնութեանն առիթ, քան զանիծիցս պատճառ։ Առիթ առաւօտու։ Աստուած բոլորից, միայն առիթ պատճառաւորաց. (Նար. ՟Ժ՟Գ. ՟Ձ՟Դ. ՟Ղ՟Գ։)
Օրհնեալ լիցին արարք երկրի քոյ. (Օր. ՟Ի՟Ը. 4։)
Յառաջասացեալ օրհնութիւնք զներկայումս եւ զարդիս ունի զդիտաւորութի. (Յհ. իմ. եկեղ.։)
Բարք անարծաթասէրք լինիցին։ Օրհնեալ բարք քո։ Բայց ի բարուց խժդժագոյն եւս էր. (Եբր. ՟Ժ՟Գ. 5։ ՟Ա. Թագ. ՟Ի՟Ե. 33։ ՟Բ. Մակ. ՟Է. 22։)
Բոյլք բանականաց, կամ բարբարոսաց։ Զանրանկացն բոյլ ի միում խմբի բոլորեաց։ Բոյլք զօրաց դասուց երջանկացն օրհնեցին զիս։ Բոյլք կառուցման կարծրանիւթ մարմնոցն սեռին. (Նար.։)
Օրհնեցէ՛ք ամենայն բոյսք երկրի զտէր։ Զամենայն բոյս երկրին։ Բոյս նորա եւ պտուղ նորա եղեւ ի ջուրց բազմաց։ Ի ցօղել նորա զուարթ եղիցի բոյս նորա։ Ցամաքեսցի հանդերձ բուսովն եւ շառաւիղօք իւրովք։ Եւ բոյս շուշանի (յօրինեալ) ի վերայ նորա.եւ այլն։
Ի մէջ ողկուզաց ճիւռ օրհնութեան. զնոյն զգիւտ ճիռն օրհնութեան ճմլեալ. (Հ. կիլիկ.։)
Տասն բանից հինգ զառաջին գծեալսն յառաջնում պնակտին։ Միշտ ի նա հայելով՝ յայտնի կերպարանս եւ տիպս ի մերում միտս գծեալ կերպարանեսցուք։ Տէրունեան ի գիրսն գծելոց։ Երգս եւ օրհնութիւնս գծեն. (Փիլ.։)
Կատարեաց աստուած յաւուրն վեցերորդի զգործս իւր՝ զոր արար։ Հանգեաւ յամենայն գործոց իւրոց։ Օրհնեցէ՛ք ամենայն գործք տեառն զտէր։ Որպէս զի մեծ են գործք քո տէր.եւ այլն։
ԳՈՐԾՔ. որ եւ ԳՈՐԾԱՏՈՒՆՔ. Յետին մասունք Հարցին, օրհնեցէ՛ք ամենայն գործք տեառն զտէր. եւ ամենայն.
Օրհնեալ ես փայտ կենաց ... շնորհացն գտակ. (Նար. խչ.։)
Եթէ ոչ յերեսս իսկ օրհնեսցէ զքեզ. (Յոբ. ՟Ա. 11։)
Եօթն անգամ վրէժք խնդրիցեն ի կայենէ։ Երկիր եպագ եօթն անգամ ի վերայ երկրի։ Եօթն անգամ յաւուր օրհնեցից զքեզ.եւ այլն։
Կամի, զի ընդ օրհնեալն եւ այս լծեսցի։ Կցորդեալ մարմնով լծեսցուք եւ զիղձս հոգւոց. (Լմբ. սղ. եւ Լմբ. պտրգ.։)
Որպէս զօրհնեալ տէր բնակեալն՝ ի լուրաւուրսն։ Այս օրինութիւն յառաջէ է քան զմիւսդ, զոր ի լուրաւուրսն, որ չիցէ տօն. (Մաշտ. ջահկ.։ եւ Մխ. ապար.։)
Եթէ տղայք լռեն զօրհնաբանումն, քարինքդ աղաղակեսցեն։ Ի լռել մարդոյն զպատուիրանապահութիւնն, լռէր եւ աստուած զբարեգործութիւն։ Յաղագս նախահօրն պատուիրանազանցութիւնն, լռէր եւ աստուած զյանցանացն թողութիւն. (Մամբր.։)
Օրհնեա տէր եւ զկաշի կազմի սորա (մատենիս). (Մաշտ.։)
Համր բնութիւնքն երգեցին զօրհնութիւնս ովսաննայիւ,. այսինքն տղայք դեռ անբարբառք. (Եփր. ծղկզրդ.։)
Հեռի առնել յանձնէ կամ ի յարկէ եւ կամ յայլմէ զանօրէնութիւն. զանիրաւութիւն. զօգնականութիւն. զծանօթս կամ զանձն յաստուծոյ։ Աստուած իմ մի՛ հեռի առնիր յինէն։ Յիրաւանց քոց հեռի եղեն։ Հեռի եղեն յինէն եղբարք իմ, կամ մխիթարիչք իմ։ Հեռի եղիցի ի նմանէ օրհնութիւն։ Սուր եւ թշնամի հեռի լիցի ի նոցանէ։ Որպէս հեռի են երկինք յերկրէ, այնպէս հեռի են ճանապարհք իմ ի ճանապարհաց ձերոց։ Հեռի իցէ ի քէն ճանապարհն։ Հեռի եմք ի ձէնջ յոյժ։ Հեռի եմք ի միմեանց։ Հեռի է ի մեղաւորաց փրկութիւն։ Հեռի լիցին ի փրկութենէ։ Առ ի քէն իմաստութիւնդ հեռի է ի նմանէ։ Խորհուրդ ամպարշտաց հեռի է ի նմանէ։ Մերձ ես դու տէր ի բերանս նոցա, եւ հեռի յերիկամանց նոցա, եւ այլն։
Համանուն է հողմն հոգւոյն՝ վասն անօսրութեանն. եւ բազում անգամ կոչի հողմն հոգի. որպէս երգէ դաւիթ, օրհնեցէ՛ք զտէր հոգի եւ մրրիկ. (Լմբ. իմ.։)
Ձայն արար կաքաւ։ Ձա՛յն առ, ճի՛չ բարձ։ Ձայն առին՝ սկսան օրհնել։ Ձայնս արկցեն քաղաքքն խռովեալք։ Յառա՛ջ կացցէ, ձայն տեցէ։ Ձայն ետ ի ճակատ իսրայէլի։ Միմեանց ձայն տալոյ, եւ այլն։
Ի մէջ ողկուզաց ճիւռ օրհնութեան։ Զնոյն զգիւտ ճեռն օրհնութեան ճմլեալ. (Հ. կիլիկ.։)
Զմուտ թագաւորին զարտաքին դարձոյց ի տուն տեառն։ Որ բնակեալդ ես ի մուտս ծովուդ։ Մինչեւ ի մուտս եմաթայ։ Ի դրունս հզօրաց սպասէ, եւ ի մուտս օրհնի։ Պահէ զսեամս մտից իմոց։ Ի մուտս նորոյ դրանն։ Առաջի մտից դրանն։ (որպէս նախադրունք. πρόθυρον, πρόπυλον vestibulum ). Լայնութիւն մտին չորեքտասան կանգուն, կամ երկուս կանգունս։ Զմուտսն վեղ կանգուն։ Երկու մուտք տաճարին, եւ երկու մուտք սրբութեանցն։ Երկոցունց շրջանակաւ մտիցն։ Երկու մուտք միոյ, եւ երկու մուտք միւսոյ դրանն։ եւ այլն։
Եդաք ի ներս ի տապանն զնշխարսն. (Զենոբ.։ Հոգեղէն օրհնութիւնքն, զնշխարսն. Զենոբ.։)
Հոգեղէն օրհնութիւնքն, զորս ի ներսն հրամայէր արկանել. (Եփր. մնաց.։)
Նկանքն իբրեւ ամուլք եւ անորդիք աճեցին օրհնութեամբք նորա. (Եփր. համաբ.։)
Այլ ես աղքատս ոչինչ ունիմ նշան օրհնութեան, զի տացից քեզ. (Վրք. հց. ՟Ժ՟Դ։)
Յարուցեալ քո ի քնոյ, ի նոյն յառաջինբան՝ փառաւորեսցէ զաստուած բերան քո. եւ ի նոյն՝ սկսիր յօրհնութիւնսն աստուծոյ եւ ի սաղմոս. (Վրք. հց. ձ։)
Եւ Օրհնութիւն խորհրդոյ ամուսնութեան.
Օրհնեսցի պսակ տարւոյ քաղցրութեան քոյ. (Սղմ. ՟Կ՟Դ. 12։)
Օրհնեցէ՛ք զտէր սաղմոսարանաւ եւ ջնարաւ. (Սեբեր. ՟Է։)
Դնեն զսեղանն (խորանի զօրհնելին) ի վերայ սատրի։ Զքար սեղանոյն սատրովն հանեն արտաքոյ. եւ զսեղանն վերացուցանելով մատուցանեն ի ներքս. (Մաշտ.։)
Վասն օրհնութեանց ստեանց եւ արգանդի։ Յոյս իմ ի ստեանց մօր իմոյ։ Ընդէ՞ր դիեցի ես զստինս մօր իմոյ։ Յափշտակեցին զորբն ի ստենէ։ Անջատելոցն ի կաթանէ, հատուցելոցն ի ստենէ.եւ այլն։
Աղիք իմ, եւ սըտինք (իբր ըսըտինք) իմ զքեզ օրհնեն. (Եփր. ծն.։)
Արժանի եղեալ կրօնաւորական սքեմի։ Ընկալաւ ի նմանէ սքեմ կրօնաւորութեան։ Կրօնաւորութեան սքենով։ (Սքեմ օրհնել. Վրք հց. ԻԶ։ Արծր. Ա. 14։ Լմբ. առ լեւոն։ Մաշտ։)
Վասն որոյ տուտօք զյաղթանակ զառաջաբան չարչարանաց քոց օրհնեմք. (Գանձ.։)
ՓԱՌՔ. δόξα laus, glorificatio, gloria. Որպէս Փառաբանութիւն. օրհնութիւն. եւ գոհաբանութիւն. խոստովանութիւն ի փառաւոր առնել զԱստուած.
Փառք եւ երկրպագութիւն։ Օրհնութիւն եւ փառք։ Փառք հօր եւ որդւոյ եւ հոգւոյն սրբոյն. (Ժմ.։ Շար. եւ այլն։)
ամենեցուն իշխանութիւն է միաբանել ի սաղմոսն, եւ ի փառս գոբողայնց։ Առաջնորդքն եւ զօրհնութիւն եւս յաւելուն, եւ ի փառսն. (Խոսր.։)
Օրհնեսցո՛ւք զտէր, զի փառօք է փառաւորեալ։ Զխորհուրդ թագաւորի բարւոք է ծածկել, այլ զգործս Աստուծոյ յայտնել՝ փառօք։ Թաղեաց փառօք եւ պատուով։ Ընկալաւ զայրն, կամ ընդունել զարսն՝ մեծաւ փառօք.եւ այլն։
Ոչ փոյթ ինչ առնեմ։ Չառնեն ինչ փոյթ զիմեքէ։ Ոչ փոյթ ինչ արարեալ զսարսափելի աւետարանութիւն փրկչին։ Ոչ առնէր փոյթ վասն որդւոյն իւրոյ։ Օրհներգութեանց եւ սաղմոսաց փոյթ առնել. (Շ. թղթ.։ Իգն.։ Յհ. կթ.։ ՃՃ.։ Մխ. առակ.։)
Սկսան աղաղակել քարբքն (դպիրք եւ փարիսեցիք), եւ լռեցուցանել զձայն օրհնութեան. (Եփր. արմաւ.։)
Մինչդեռ եւս ի մուխս չարչարանացն էր, զօրհնութիւն եւ զգովութիւնն (աստուծոյ՝ յոբ) առաջի կարգեաց. (Իսիւք. եւ Վանակ. յոբ.։)
Եւ եղիցի յաւուր յայնմիկ՝ ոչ եղիցի լոյս, եւ ցուրտ եւ պարզ եղիցի օր մի (այսինքն զօր մի, ընդ օր մի)։ Օրհնեցեք սառն եւ պարզ. (Զափ. ՟Ժ՟Դ. 6։ Դան. ՟Գ. 68։)
Օրհնեալ ես փայտ սուրբ պարարիչ ... ի մեռային նախ ջուրն ազդիչ. (Շ. ոտ. բարձր.։)
ԱՂՕԹՍ ԱՌՆՈՒԼ. Առնուլ զօրհնութիւն եւ զբարեմաղթութիւն աղօթական.
κατάρα, ἅρα. maledictio, execratio. որ եւ ՆԶՈՎՔ. Հակառակն օրհնութեան. չարիս մաղթելն. չարաբանութիւն առ ի վնաս եւ ի պատիժ. տարագրութիւն յօրհնութենէ. պէտտուա, լանէթ, իլէնճ.
Ածիցեմ ի վերայ իմ անէծս, եւ ոչ օրհնութիւն։ Յի՛մ վերայ անէծքն այն։ Ի նմին բերանոյ ելանեն օրհնութիւնք եւ անէծք։ Եթէ առցէ ի վերայ նորա անէծս՝ անիծանել զնա։ Անէծք եւ ստութիւն եւ սպանութիւն։ Անէծք զուր՝ ումեք ոչ ելանեն։ Որոց բերանք անիծիւք եւ դառնութեամբ լի են։ Մերձ է յանէծս. եւ այլն։
Ողկոյզդ օրհնութեան՝ ընդ պտղոյս անիծից։ Փակեալ առ ի քէն զանիծիցն դժնդակ ըղձիցն չարաշուք ձայն. (Նար.։)
Զընդ անիծիւքն ընդ օրհնաբանութեամբ արարեր. (Վանակ. յոբ.։)
Անկոչի, եւ գերագոյն քան զանուն երեւեցելոյ գերագոյի Աստուածութեանն։ Օրհնել զանկոչին եւ անանուան Աստուածութեանն բազմանունութիւնս. (Դիոն. ածայ.։)
Անյագաբար ի գերագոյնս տռփել, կամ սիրել, կամ եղանակել զօրհնութիւնս. (Մագ. ՟Ձ՟Բ։ Լմբ. սղ.։)
Կոչեաց ադամ անուանս ամենայն անասնոց։ Անուանեաց զանուն նորա սէթ։ Անուն միւսումն փիսովն։ Եղիցի անուն տեառն օրհնեալ եւ այլն։
Դու գաս ի վերայ իմ սրով, եւ ես գամ ի վերայ քո անուամբ տեառն զօրութեանց։ Օրհնեալ եկեալ անուամբ տեառն։ Զոր խօսիցի մարգարէն յանուն իմ։ Յանունքո զօրութիւնս բազումս արարաք։ Մկրտեցէ՛ք զնոսա յանուն հօր, եւ որդւոյ, եւ հոգւոյն սրբոյ։ Յանուն աստուծոյ։ Յանուն յիսուսի. եւ այլն։
Օրհնեալդ ի կանայս, երանելի տեսողաց, եւ տարփելի անտեսից. (Թէոդոր. կուս.։)
Արմատ օրհնութեան։ Երանեցին զարմատ ամենայն բարութեան. (Պիտ.։)
Արմատ օրհնութեան։ Երանեցին զարմատդ եւ զպատճառ. (Նար.։)
Մելքիսեդեկ արմատն (օրհնութեան) եբրայեցւոց. (Վրք. հց. ՟Բ։)
Աւարտ՝ կատարման իրաց սովոր եմք կոչել։ Ի նոյն բերէ եւ քարոզն զաւարտն։ Ապա աւարտ զայն դնէ՝ զօրհնելն զնա ամենայնիւ. (Խոսր. պտրգ. եւ ժմ։)
Ի բարձունս կամ ի բարձանցն երկնից։ Օրհնեալ ի բարձունս։ Թագաւոր բարձանց։ Ի բարձունս կողկողիլ, կամ տարածանիլ։ Գանձ բարձանց։ Թռչունք բարձանց, եւ այլն. (Նար.։ ստէպ։)
ԲԱՐՁՐ ԱՌՆԵԼ. որպէս Օրհնել, փառաւորել. փառաբանել.
Բարձր առնեմ զքեզ տէր։ Բարձր արասցուք զանուն նորա ի միասին։ Օրհնեցէ՛ք եւ բարձր արարէք զնա յաւիտեան.եւ այլն։
Զնոյն զերից մանկանցն ի բերան առնելով՝ նուագեմք զօրհնութիւն։ Գոյժ ի բերան առեալ. (Յհ. իմ.։ Եղիշ. եւ այլն։)
Տո՛ւք օրհնութիւն ի մի բերան. (Պտրգ.։)
Բղխեցից զծածկեալսն ի սկզբանէ աշխարհի։ Բղխեսցէ սիրտ իմ զպատգամս կամ զբանս, զօրհնութիւնս։ Յիշատակ բազում քաղցրութեան քո բղխեսցեն։ Օր աւուր բղխէ զբան։ Յամենայնէ՝ զոր ջուրքն բղխիցեն։ Բղխիցէ գետդ գորտ։ Բղխեաց գետն բազմութիւն գորտոց.եւ այլն։
Եթէ ոք յանդգնի ... նզովեալ լիցի ... եւ հողն օրհնութեան մի՛ բովասցէ. (Ուռպ. ՟Լ՟Թ։)
ἑπαινέω, αἱνέω, ἑγκωμιάζω laudo Դրուատել, ներբողել. օրհնել. փառաւորել. բարեբանել. մեծածուցանել. հռչակել զանուն եւ զգործ. երանել. քա՛ջ է ասել.
Վերօրհնեալոյն գրգիչ. (Նար. կուս.։)
Առի հող օրհնութեան եւ ի փլուզեալ դարակէն. (Յհ. կթ.։)
Անկանի զարմացումն յօրհնիչս եւ յերգակս. (Եփր. եւ Եղիշ. դտ.։)
ᾅδω cano, canto եւ այլն. Նուագել զերգս. եղանակել. օրհնել ձայնիւ. յօրինել եւ ասել զերաժշտական բանս. բան կարդալ.
Երգեաց մովսէս եւ որդիքն իսրայէլի զօրհնութիւնս զայս աստուծոյ. (Ել. ՟Ժ՟Ե. 1։)
Սա թագեաց զլոդարիոս ինքնակալ։ Օրհնէ եւ թագէ։ Նահատակեալ թագեցան մարտիրոսութեան. (Մարթին.։)
ռմկ. թապուր. (լծ. թափ առնուլ. եւ թ. տէվր. շրջան). processio Հանդէս եկեղեցական շուրջ պարառութեամբ. յատեան ելանելն. անդաստան օրհնէք. (իսկ ԹԱԲՈՐ՝ է անուն լերին).
Ելանեն խաչիւ եւ մոմեղինով ի դուրս, եւ օրհնեն զանդաստանն ... եւ այլ ոչ ելանեն ի թափօր մինչեւ ի ծառզարդարն. (Տօնաց.։)
Ժաման արարեր զնա յօրհնութիւն քաղցրութեան քո. (Սղ. ՟Ի. 4։)
Աստուած օրհնէ՛ ձեր դասական, եւ ըզլծկան եւ ըզկթան. (Ոսկիփոր.։)
Օրհնեցէ՛ք զնա ի բարբառ լսելի. (Սղ. ՟Ճ՟Ծ. 5։)
Զամբարեալ չարաւ մահացու վիրիս՝ խարանաւ բանիս արտաքս հերքել։ Չիք սպեղանի իբր իսրայէլի առ անչափութիւն խարանացն մատուցանել։ Զխարանս հատուածոցն բարձեալ եւ մաքրեալ դեղովք ողորմութեան։ Ա՛րկ ի սոյն խարանս խոցոյ մահացու զկաթուած օրհնութեան իւղոյդ փրկութեան. (Նար. ՟Զ. ՟Ժ՟Ը. ՟Ձ՟Է. ՟Ղ՟Գ։)
Կամ որպէս Յարգել. մեծարել. բարեբանել. օրհնել. ուստի եւ Խնկեալ ասի, որպէս խնկելի, կամ խնկաւոր. (զորս տեսցես)
Մի՛ ոք զբանս այսու ծեքեսցէ։ Յաղագս ծեքելոյ զօրհնութիւնս՝ հերձուածողացն. (Լմբ. ատ. եւ Լմբ. պտրգ.։)
Զծառոյդ օրհնութեան հաւատք յուսոյ իմոյ կախեսցի. (Նար. ՟Ղ՟Ա։)
Կամին զխաղաղութիւն։ Կամի զկեանս։ Զպատուիրանս նորա նա կամի յոյժ։ Զողորմութիւն կամիմ։ Ոչ կամիմ զմահ ամպարշտին։ Ոչ կամեցաւ զօրհնութիւն։ Որպէս կամեցար՝ եւ արարեր։ Զօրս կամէր՝ հարկանէր, զորս կամէր՝ սպանանէր։ Կամելով կամէր տէր եղծանել զնոսա։ Միթէ կամելո՞վ կամիցիմ զմահ մեղաւորին։ Կամիմ, սրբեա՛ց։ Եղիցի քեզ՝ որպէս եւ կամիս։ Կամեա՛ց տէր փրկել զիս։ Կամիմք նշան ինչ տեսանել ի քէն։ Զի՞նչ կամիս։ Զի՞նչ կամիք՝ զի արարից ձեզ.եւ այլն։
Կոչեաց զանուն կնոջ իւրոյ կեանս, զի նա է մայր ամենայն կենդանեաց։ Ծառ կենաց։ Զամենայն աւուրս կենաց քոց։ Զկեանս եւ զմահ։ Օրհնեցից զտէր ի կեանս իմ։ Ի կեանս իւրում։ Այսու կեանօքս։ Ի կեանսն յաւիտենականս, կամ յաւիտենից։ Կենաց ի կեանս դարձուցանէ։ Ստուէր են կեանք մեր ի վերայ երկրի։ Խաղաղութեամբ եւ հանդարտութեամբ վարեսցուք զկեանս մեր եւ այլն։ Կեանքն կենդանեաց։ Կեանքն կենսատու ծնեալ։ Ամենեցուն կեանք եւ կեցուցիչ։ Կեանք եւ կենդանարար։ Որ զկեանքն անմահարար եւ այլն. (Յճխ. ՟Ա։ Ածաբ.։ Շար.։)
Յորոց (ի բեւեռաց խաչին) զմինն առնելով բարեպաշտն կոստանդիանոս՝ սանձաց կոճակս ձիոյն իւրում շինեալ պատրաստեաց՝ օրհնութիւն ընդունել յաստուծոյ. (Լմբ. զքր.։)
Հանին զնա յօրհնութենէ հօրն. (Յճխ.։)
ՀԱՐՑՆ կամ ՀԱՐՑ. Երգն երից մանկանց, օրհնեալ ես տէր աստուած հարցն մերոց. եւ Շարականն՝ որ ի նոյն խորհուրդ.
Հնչեն օրհնութիւնք, կամ փառք թագաւորին անմահի. (Խոր. վրդվռ.։ Յճխ. ՟Ժ՟Ա։)
Արժանի է օրհնութեան եւ գոհութեան ոչ միայն ի մերս հոծեալ բերանոց, այլեւ յերկնաւորաց եւ յերկրաւորաց. (Լմբ. սղ.։)
Որ ի ջուրս են ղողակք (կամ ղուղակք) եւ ձկունք։ Կոչեն ի գովեստ օրհնութեան զծով եւ զցամաք՝ ղողակօք եւ զեռնօք. (Յճխ. ՟Դ. ՟Ի՟Բ։)
Զդաւթին, ընդ մեղայն ասել, իսկոյն անցուցեր զպատիժ պարտուցն։ Ահա արդարեւ օրհնեալ է հատուած բանի՝ յուսադրական սրտի՝ այսր մեղայի. (Նար. ՟Ծ՟Է. եւ ՟Ի՟Է։)
Մեռոնս այս օրհնաբանեալ՝ թարգմանեալ իմանի ինձ մայր։ Իսկ մառնամուտ՝ որ եւ այս միւռոն՝ ըստ այլում բառի ցուցանի, այսինքն է մթին, մռայլ առձայնի։ Մեռայ՝ որ է դառնութիւն. որ եւ միւռոն ստուգաբանեալ մեկնապէս ըստ մեզ՝ մեռելութեան ազգականութիւն. (Նար. ՟Ղ՟Գ։)
Զմեծ եկեղեցին անւոյ՝ զսուրբ կաթուղիկէն, զոր մսքիթ էին արարեալ, օրհնեաց. (Ուռհ.։)
Մինչ մեք ուռուցանիցեմք զորովայնս որկորստութեամբ, շուայտանայցեմք, մցռիցեմք, (յն. լոկ, պայթիցիմք յորկորստութենէ). նոքա օրհնութեամբքն զմայլիցին. (Ոսկ. ՟ա. տիմ. ՟Ժ՟Դ։)
Ընդ նոսին երգել միշտ օրհնութիւն յաւէտ (իբր յաւէժական), Սուրբ Երրորդութեանն փառք յաւիտեանս՝ ամէն. (Շ. տաղ.։)
Յաւուրս Նոյի եղեւ ջրհեղեղ վասն այնոցիկ, որ յօսէին զդստերս Կայէնի։ Եթէ զիւր խօսեցեալ ոք կին յօսցի, մի՛ խառնէք զնա յաւիտեան. զի գայլ եղեւ, եւ ոչ ետ օրհնել զհարսանիս իւր։ Եթէ ոք զոր ոչ իցէ խօսեցեալ՝ յօսցի, անիծեալ լիցի. (Կանոն.։)
Օրհնեալ ես փայտ սուրբ ... ստահակաց խրատ, ընդ վայրաց նհանջ (կամ նահանջ). (Անյաղթ բարձր.։)
ՆՇԽԱՐ. εὑλογία eulogia, benedictio, hostia. Հաց պատարագի, կամ բաղարջ ի նիւթ սուրբ խորհրդոյ. մասն լոկ օրհնեալ՝ բաժանելի ժողովրդեան. նշխարք, մաս.
Միաձայն սրբասացութեամբ յօրինեալ նուագս։ Նուագօք օրհնութեան երգոց։ Երաժշտական նուագաւս. (Պտրգ.։ Նար. հէ։ Լմբ. պտրգ.։)
Նոյն ջրովն օրհնութեան շաղեն կիր եւ կողմիտր։ Զգուշութիւն փակեն զտեղն կրովն, զոր նախ օրհնեալ ջրովն շաղեցին. (Մաշտ. կիլիկ.։)
ՇՆՈՐՀ χάρις, χάρισμα gratia, beneficium եւ venustas, jucunditas. (գրի եւ ՇՆՈՀ. որպէս եւ Աշխարհն՝ Աշխարհ։ Արմատն է ի մեզ Շէ՛ն. իբր շէ՛ն օր, կամ շէն պահօղ՝ արարօղ. շէ՛ն օրհնութիւն. կամ շէնուոր, շինարար. շինօղ զտեսօղս. եւ այլն. ուստի ռմկ. շէ՛նք շնորհ՛ք. եւ եբր. խէն, է շնորհ) Ձիր. պարգեւ. ձրի տուրք. բարերարութիւն յառանձին եւ ի պարզ սիրոյ. երախտիք աստուծոյ, մանաւանդ գերբնական ձիրք՝ որ հաճոյ առնեն զմեզ աստուծոյ.
Օրհնեցէ՛ք հոգիք (յն. πνεῦματα լտ. siritus ) եւ շունչք (յն. ψυχαί լտ. animae ) արդարոց զտէր. (Դան. ՟Գ. 86։)
Ի նմանէն խնդրեսցես դու, որպէս ուղղեսցին ճանապարհք քո։ Բարձր արարեր զիս ի դրանց ի մահուանէ, որպէս պատմեցից զամենայն օրհնութիւնս քո։ Որպէս սաղմոս ասասցեն քեզ փառք իմ։ Որպէս արդար եղիցես ի բանս քո։ Բարի է ինձ, զի խոնարհ արարեր զիս, որպէս ուսայց զարդարութիւնս քո։ Խնդրեաց ի նոցանէ թուղթս, որպէս՝ թէ զոք գտցէ, կապեալս ածցէ.եւ այլն։
Ճանապարհ բարի եւ ուղիղ։ Խելամուտ առնեմ զքեզ ուղիղ շաւղաց։ Ուղիղ են գործք նորա։ Իցէ՞ սիրտ քո ուղիղ իբրեւ զսիրտ իմ։ Որք ուղիղ են սրտիւք։ Ուղղոց վայելէ օրհնութիւն։ Ուղիղ են դատաստանք քո։ Ուղիղ եւ բարի ես դու յաչս իմ։ Տեսանիցէք զլաւ եւ զուղիղ յորդւոց տեառն ձերոյ։ Ուղիղ մտօք։ Ուղիղ առնել (այսինքն ուղղել).եւ այլն։
Օրհնութիւն պանտրի եւ ձուոց. (Մաշտ. ջահկ.։)
Անտի (ի բեթղեհէմէ) պտղեալ հացն կենաց կերակուր աշխարհիս։ Ի վերստին արբամանէ սուրբ եւ պատուական տրեան քո՝ ինձ եւ որդւոց իմոց պտուղ օրհնութեան պտղեսցի. (Ճ. ՟Գ.։)
Զպտուղ որովայնի քոյ։ Օրհնել է պտուղ որովայնի քո. (Ծն. լ. Ղկ. ՟Բ։)
Տուք օրհնութիւն պտղոյ կուսին. (Շար.։)
Եպիսկոպոսն վառէ չորս պտուղ խունկ, եւ դնէ ի չորս տնկիւնս սեղանոյն։ Լոսեն պտուղ խունկ, եւ խառնեն յօրհնեալ ձէթն. (Մաշտ. կիլիկ.։)
Վասն փայտիդ օրհնութեան կենաց, յորում պրկեցար աստուածդ անըմբռնելի։ (Նար. ղ։)
Կանոն փրկչական պատկեր օրհնելոյ. եթէ սատակ դեղով է (այսինքն պարզ ներկով). անկար է լուանալ. տեառնագրէ (մեռոնաւ) յայն տեղի՝ ուր դեղն հաստատագոյն է. (Մաշտ.։)
Շարժեաց զլեզուս նոցա ստնդիացելոցն ... ի բերանոյ մանկանց տղայոց ստնդիացոց (կամ ստնդիացելոց) կատարեցեր օրհնաբանութիւն. (Ճ. ՟Թ.։ եւ Մեկն. ղկ.։)
Օրհնեաց աստուած զօրն եօթներորդ, եւ սրբեաց զնա։ Յիշեսջի՛ր զօր շաբաթուն սրբել զնա։ Սրբեսցես զղեւտացիսն։ Քահանայքն՝ որ մերձենան առ աստուած, սրբեսցին։ Սրբել զտուն։ Բարապան տանն սրբէր ցորեան։ Սրբէր զենջակաւն։ Սրբէ զնա (զուռն), զի առաւել եւս պտղաբեր լիցի։ Ո՞վ իցէ՝ որ ձգիցէ զձեռն իւր յօծեալ տեառն, եւ սրբիցի։ Զի որ սրբէն՝ եւ որ սրբին, ի միոջէ էին ամենեքին։ Սրբեցէ՛ք զձեռս մեղաւորք։ Որով կամօք եւ մեք սրբեցաք։ Միով պատարագաւ կատարեաց զսրբեալսն ի մշտնջենաւորս.եւ այլն։
Եւ լինիմ անէծք՝ օրհնութեանըս ճիռս, փոխան ձեր ի խաչ բեւեռիմ, եւ օրհնութիւն ըսփռեմ. (Տաղ.։)
Ուղղոց վայելէ օրհնութիւն (այսինքն օրհնելն զաստուած)։ Քեզ վայել է օրհնութիւն (այսինքն օրհնիլն) աստուած ի սիովն։ Տան քում վայել է սրբութիւն։ Քեզ իսկ վայել է։ Ոչ վայելէ անզգամի փափկութիւն.եւ այլն։
Քարինս վիժելով, եւ զօրհներգօղսն հարեալ վիրաւորէին. (Սոկր. ՟Զ. 8։)
Զմարմին երանեալ հայրապետին փոխեցին ի հանգիստ՝ եդեալ ի տապանի։ Եւ յետ մահուն կենդանութիւն՝ ետուն ոսկերքն (եղիսէի) ի տապանին։ Բացեալ զտապանն ամենօրհնեալ, եւ զբաղձալին իւր ոչ գտեալ. (Ղեւոնդ.։ Յիսուս որդի.։ Շար.։)
Հարցանէին գերիչք մեր զբանս երգոց, եւ տարիչք մեր զբանս օրհնութեան. (Ղեւոնդ.։)
Չիք ոք ի ձէնջ, որում ցաւէր վասն իմ։ Օրհնեալ էք դուք ի տեառնէ, զի ցաւեաց ձեզ վասն իմ։ Եւ ոչ ցաւէր ձեզ վասն բեկմանն յովսեփու։ Հովուաց նոցա ոչինչ ցաւէր վասն նոցա.եւ այլն։
Զօրհնութիւն եւ զձեւ կրօնաւորութեան տալ, այսինքն զկնգուզն եւ զսքեմն եւ զփիլոնն. (Լմբ. պտրգ.։)
Քաղցր է տէր։ Դու միայն թագաւոր քաղցր։ Քաղցր է ողորմութիւն քո։ Քաղցր եղիցի նմա օրհնութիւն իմ։ Քաղցր քուն է ծառայի։ Քաղցր այր ողորմի, եւ տայ փոխ։ Քաղցր եւ բարերար եւ սիրելի էի զօրաց իմոց։ Առ քաղցր հեբրայեցիս ողջոյն յոյժ։ Որ քաղցր են բանիւք։ Ապականեն զբարս քաղցունս բանք չարք. եւ այլն։ Հեշտ եւ սիրելի ամենայնի, որպէս այնպիսին բժշկութիւն բուռն կրիցն լինելով, անուանեցաւ քաղցր. (Պղատ. տիմ.։)
Զի՞նչ արարից ձեզ, եւ ի՞ւ քաւեցից, եւ օրհնիցէք զժառանգութիւն տեառն. (՟Բ. Թագ. ՟Ի՟Ա. 3։)
ՔԱՒԵԼ. Սրբել օրհնութեամբ.
կամ ԱՂԷՂՈՒ Ալէլուիա երգն. նուագ փառաբանութեան. օրհնութիւն Աստուծոյ.
Զի սմա վայելեն սաղմոսք եւ օրհնութիւնք, ալէլուք եւ երգք հոգեւորք։ Եւ քեզ միայնոյ՝ օրհնութիւնք երգոց, ալէլուք լեզուաց։ Ալէլուն զԱստուծոյ օրհնութիւն նշանակէ. (Ժմ.։ Նար. ՟Ղ՟Գ։ Լմբ. յայտն.։)
Օրհնաբանեն սուրբք երեքկին ալէլուօք. (Նախ. յայտն.։)
Հրեշտակք ակումբ առեալ եղանակեն։ Ակումբ առեալ շուրջ զ՜ավ (զԱստուածավ՞՞) Ակումբ առեալ ի սպասու կան։ Զերգս օրհնութեան եղանակեալ՝ քաղցր ձայնիւ, ակումբ առեալ. (Լմբ. համբ.։ Մաքս. ի դիոն.։ Ոսկիփոր.։ Շար.։)
ԱԼԷԼՈՒ կամ ԱՂԷՂՈՒ Ալէլուիա երգն. նուագ փառաբանութեան. օրհնութիւն Աստուծոյ.
Զի սմա վայելեն սաղմոսք եւ օրհնութիւնք, ալէլուք եւ երգք հոգեւորք։ Եւ քեզ միայնոյ՝ օրհնութիւնք երգոց, ալէլուք լեզուաց։ Ալէլուն զԱստուծոյ օրհնութիւն նշանակէ. (Ժմ.։ Նար. ՟Ղ՟Գ։ Լմբ. յայտն.։)
Օրհնաբանեն սուրբք երեքկին ալէլուօք. (Նախ. յայտն.։)
Որ ի հրեշտակացն օրհնի, ի ձեռաց աղտեղեաց (այս ինքն յաղտեղի ձեռաց) ընկալեալ լինի. (Ոսկ. նոր կիր.։)
Նովաւ օրհնին տղայք նոցա յաճումն. (Եղիշ.։)
Ի յայժմու երգեցեալ օրհնաբանութեանս. (Նար. ՂԳ։)
Յանդեայ ընթացաւ Աբրահամ։ Եղեն նորա խաշինք, անդեայք, եւ էշք։ Օրհնեսցէ զանդեայս արջառոց քոց, եւ զհօտս ոչխարաց քոց. եւ այլն։
Անզեղջ իմաստութիւն։ Անզեղջ սրտիւ՝ օրհնել։ (Յճխ. ՟Գ. ՟Ժ՟Գ։)
Ընդէ՞ր խառնես զօրհնիչսդ ընդ անիծիչսն. (Մանդ. ՟Է։)
Ոչ ես անիծիչ, այլ՝ օրհնիչ. (Նար. ՟Ձ՟Բ։)
Անձրեւ արտասուացն։ Զօրհնեալ քո շրթանցդ զաստուածեղէն անձրեւացդ զկեցուցանօղդ կաթուած (զթուք). (Նար. ՟Ղ՟Բ. եւ ՟Լ՟Ե։)
Զապառնեացն եւ զհանդերձելոցն օրհնութեանցն. (Յհ. իմ. եկեղ.։)
Հայր առաքօղ միածնիդ։ Օրհնութիւն առաքողին՝ ի բարձունս. (Շար. եւ այլն։)
Ա՛ռ դու զաղեղն քո եւ զնետ քո. եւ առ (այսինքն էառ)։ Երանելի է մանաւանդ տալ՝ քան առնուլ։ Զի՞նչ ունիս, զոր ոչ իցէ առեալ. եւ եթէ առեր, զի՞ պարծիս իբրեւ զչառեալն։ Տուք փոխ, ուստի ոչ ակնունիցիք առնուլ (ինչ, կամ յետս)։ Ա՛ռ զօրհնութիւնս զայս, զոր եբեր աղախին քո։ Զի ի մշակաց անդին առցէ ի պտղոյ այգւոյն։ Ա՛ռ գնեա՛ յինէն ոսկի. եւ այլն։
Յօրհնել առեալ եմ. (կր) (Թուոց. ՟Ի՟Գ. 20։)
Աջն այն (յակոբայ՝ յօրհնելն) արարիչ անչդրանկաց էր. (Եփր. ծն.։)
Մոռանայցէ՞ք արդեօք զհոգեւոր օրհնութիւնդ. (Եղիշ. ՟Գ։)
Բերէ արդիւն շահեկան, եւ ընդունի յետ արդեանն եւ զօրհնութիւն. (Եփր. եբր.։)
Անդաստան պտղածին արդեան օրհնութեան. (Նար. ՟Լ՟Ա։)
Օրհնութիւն բազկոցի կամ աստիճանի, զոր առաջի կամ յետկոյս սեղանոյն դնեն, ի վերայ զսրբութիւնքն եւ պատկերք, զոր հայք խաչակալք ասեն. (Մաշտ. ջահկ.։)
Զօրէնսն յաւելուած բնականացն արարեալ։ Իմանալ զԱստուած ի նիւթականացս բնականօք։ Ծովու եւ կղզեաց օրհնել եւ ցնծայ ասեն՝ բնականաւ, եւ ոչ բնականաւ. (Արշ.։)
Ետ սմա զիսահակ, եւ ի նմա բնաւորաց օրհնիլ ամենայն ազգաց. (Եպիփ. ծն.։)
Օրհնութիւն գլխարկի ... ի խոյրս յայս քահանայական զշնորհս քո ցօղեա՛. (Մաշտ.։)
Իջցէ օրհնութիւն ի վերայ այսմիկ գլխարկիս, զոր աղախին քո կամի արկանել զգլխով իւրով. (Մաշտ. ջահկ.։)
Օրհնութիւն՝ յէիցս բարեաց մեր եդեալ աստուծոյ բարեբանութիւն. եւ գովեստն՝ վասն հրաշիցն գովասանութիւն. (Լմբ. պտրգ.։)
Կանխեցին իշխանք հանել զօրհնութիւն ի մէջ գուսանաց եւ գովչաց. յն. երիտասարդուհեաց թմբկահարաց. (ա՛յլ ձ. կուսանաց)։
Հող էիր, եւ ի հող դարձցիս։ Զգաւազանն՝ որ դարձաւ յօձ։ Դարձցիս յայր այլ։ Դարձցին ձորք նորա ի ձիւթ։ Դարձան երեսք ամենայն ի գոյն դալկան։ Դարձան ի սուգ օրհնութիւնք պարուց մերոց։ Զիա՞րդ դարձար ինձ ի դառնութիւն որթդ օտարացեալ։ Ի գութ դարձաւ։ Սրտմտութիւն բարկութեան յողորմութիւն դարձաւ.եւ այլն։
Հլու եւ միամիտ աղաւնի, օրհնեալդ ի կանայս, եզամիտ քրիստոսի. (Թէոդոր. կուս.։)
Ե՛լ ի տապանէ այտի։ Ելէ՛ք ի յորդանանէ։ Ելին ի հայրենի երկրէն իւրեանց։ Փախեաւել արտաքս։ Ել ի դաշտ։ Յերկիրն՝ ուստի ելեր։ Ելցեն այսր։ Ելանել ի պատերազմ, կամ ընդ առաջ։ Օրհնեաց, եւ ել ի նմանէ (յերեսաց նորա)։ Ելին ըստ քաղաքն։ Ելանիցէ ընդ ռընգունս ձեր». յն. յըռընգանց ձերոց. (եւ այլն։)
Երգեցին զնորա օրհնութիւնս եղանակօք. (Ճ. ՟Բ.։)
Օրհնութիւնս եռաչափս ... բոլորեն. (Եղիշ. միանձն.։)
Երեխայն զբանիցն ծնաւ զօրհնութիւնս ովսաննայիւ. (Ճ. ՟Բ.։)
Եւ մեք զփառաւորեալսն յայստուծոյ երանեսցուք։ Երանէ զծառայսն, յորոց անունն օրհնի. (Յճխ. ՟Ժ՟Զ. ՟Ժ՟Է։)
Երեւեցաւ յաշխարհի ճշմարիտ մարդեղութեամբ։ Օրհնաբանեն զմարմնացեալն ի սուրբ կումէն, որ երեւեցաւ մեզ ի փրկութիւն. (Շար.։)
Պօղոս բամբասելոյն ընդդէմ օրհնեաց. (Լմբ. ատ.։)
Իննակի դասից՝ տեառն օրհնաբանից. (Գանձ.։)
Այս հիւթականութիւն օրհնութեան ձիթոյս, յորում սուրբ երրորդութիւնդ խառնեցեալ միաւորի. (Նար. ՟Ղ՟Գ։)
Քեզ օրհնութիւնս երգոց խնկալի, եւ ինձ մերժումն տարագրութեան անյուսալի. մարթ է իմանալ նաեւ՝ խնկալի է, այսինքն արժան է խնկել։
Քնով դանդաչեալ խորդամք առօրհնութիւնն. (Սարգ. ՟ա. պ. ՟Թ։ որ եւ է նշանակ յետինծուլութեան։)
Առաքեաց դաւիթ հրեշտակս յանապատէն օրհնել զտէր, եւ նա խուսեաց ի նոցանէն. իմա՛, երեսս դարձոյց. (՟Ա. Թագ. 14։)
Փողս կռածոյս։ Դրուագս կռածոյս։ Վահան կամ ինզակ ոսկի կռածոյ։ Ի ձայն օրհնութեան կռածոյ փողոյ։ Եդ ի կռածոյ գերեզմանի.եւ այլն։
Ի հաղորդիցն եւ ի հաղորդեցելոցն օրհնաբանին անհաղորդաբար հաղորդեալքն. (Դիոն. ածայ.։)
Հայցել աղօթոս եւ օրհնութիւնս ի նմանէ։ Հայցել առնուլ զպատանդս ի կայսերէ։ Հայցէին կցորդակից ինքեանց լինել. (Յհ. կթ.։)
Ոչ ունիմ զօրութիւն այսքան շնորհացս հանդէպ օրհնութիւն դնել. (Լմբ. սղ.։)
Օրհնութիւնն աստուծոյ ի վերայ իմ հաստէր. (Պիտ.։)
Հմայեցի, զի օրհնեաց զիս աստուած յոտին քում։ Հմայելով հմայէ այր որ իբրեւ զիս է։ Արքն հմայեցին, եւ նուիրեցին, եւ քաղեցին զբանսն ի բերանոյ նորա։ Դիւթեցին դիւթութիւնս, եւ հմայեցին հմայս։ Հմայս հմայել, գաւազանս ընկենուլ։ Մի՛ հմայիցէք, եւ մի՛ հաւահարց եւ մի՛ հաւադէտք լինիցիք։ Հմայիցէ, եւ հաւահարց լինիցի.եւ այլն։
Ոչ ունիմք հրաման՝ ձաղանաց ձաղանս փոխարինել, այլ զանիծիչսն օրհնել. (Զքր. ծործոր.։)
Ըստ որում վասն նոյի ճենճերացն գրեալ է։ Զճենճեր անուշահոտ օրհնութեանն. (Իգն.։ Լմբ. սղ.։)
Ամենայն թռչունք վերանան յօդս, եւ ճռուողելով օրհնեն զհամագոյ աստուածութիւնն. (Մարաթ.։)
Իբրեւ զճռաքաղ զհետ կթողաց հասի յօրհնութիւն տեառն. (Սիրաք հին. լ. 16։)
Ամենայն թռչունք վերանան յօդս, եւ ճռուողելով օրհնեն զհամագոյ աստուածութիւնն. (Մարաթ.։)
Ըստ կազդուրել մանկանց իմոց խաղացից։ Օրհնեցէ՛ք մանկունք զտէր։ Ընդ հարցի մանուկն ընդ ծերոյն։ Սամուէլ մանուկն պաշտէր առաջի տեառն։ Մանկունքս կան ընդ ինեւ յանկողնի. եւ այլն։
Ի բերանոյ մանկանց տղայոց ստնդիեցաց կատարեսցի օրհնութիւն. ((յն. տղայոց, եւ ստնդիեցաց). Սղ. ՟Ը. 3։)
Ոմն ի ծանր, եւ առ ի խոնարհ ձգողն, զոր մասնեցաւ երկիր եւ ջուր։ Զարժանաւոր զօրհնութիւնն մասնեցաւ. (Փիլ. ել. ՟Բ. 56. եւ 87։)
Որ հարկանէ զկաղ կամ զկոյր յեբուսացի, ի դաւթի անձն մատչի։ Զի մատեալ (կամ մատուցեալ) յակոբ օրհնեսցի փոխանակ եղբօր իւրոյ. (Կիւրղ. թագ. եւ Կիւրղ. ծն.։)
Զկնի մեսեդի եւ ուղղեսցին ասելոյ։ Երգ նոր երգեն՝ միսիդի անուանելով. որ ընդ յունարէն բարբառովն թարգմանի, այսինքն օրհնութիւնս երգել. (Յհ. իմ. ատ. եւ Յհ. իմ. եկեղ.։)
Համագոյ եւ միափառ եւ միաթագ դաւանեմք զանբաժանելի սուրբ երրորդութիւնդ։ Օրհնաբանեմ զմիաթագ աստուածութիւնդ հօր եւ որդւոյ եւ հոգւոյդ սրբոյ. (Մարաթ.։)
Ընդ որդւոյն միածնի զմայրն ամենօրհնեալ մարիամ. եւ այլն։ (Շար.։)
Միախումբ դասակցութեամբ, միապար երգակցութեամբ, մաքուր օրհնաբանս. (Նար. խչ.։)
Զգիշերն ամենայն ընդ օրհնութիւնսն յանգիցեն. (Ոսկ. ՟ա. տիմ. ՟Ժ՟Դ։)
Յաւուրս Նոյի եղեւ ջրհեղեղ վասն այնոցիկ, որ յօսէին զդստերս Կայէնի։ Եթէ զիւր խօսեցեալ ոք կին յօսցի, մի՛ խառնէք զնա յաւիտեան. զի գայլ եղեւ, եւ ոչ ետ օրհնել զհարսանիս իւր։ Եթէ ոք զոր ոչ իցէ խօսեցեալ՝ յօսցի, անիծեալ լիցի. (Կանոն.։)
Օրհնեալ ես փայտ սուրբ, անզգամաց զգաստութիւն, ստահակաց խրատ, ընդվայրաց նահանջ (կամ նհանջ). (Անյաղթ բարձր.։)
Ամենապատիկ ներբողիւ կրկնեալ զգովեստ զղջմանն։ Օրհնաձայն գոհաբանութեամբ անքնին ներբողիւ գովեալ. (Նար. ՟Խ՟Ե. ՟Հ՟Ե։)
Նկանքն իբրեւ ամուլք եւ անորդիք աճեցին օրհնութեամբք նորա. (Եփր. համաբ.։)
Օրհնութիւն դրօշացն, այսինքն է նշանակն, կամ վառն մեծ արքայական. (Մաշտ. ջահկ.։)
Զընծայեալս պտուղ ողկուզից օրհնեա՛. (Մաշտ.։)
ՊՍԱԿԵԼ. Օրհնել զպսակ ամուսնութեան պսակ դնել.
Կերակրեցեր ըստ խնամոց սիրոյ ի սեղան քո՝ ջամբերով նաշիհ մսով օրհնութան եւ անոյշ գինով։ Որպէս մանուկն յետոյ ընդ կաթինն եւ զջամբելիսն ընդունի՝ զկակուղ կերակուրն. (Արշ.։)
Բառ յն. փսալմօ՛ս. ψαλμός psalmus. եբր. միզմօռ, զիմաս . արաբ. զիպուր. Նուագ. քնարերգական. երգ հանդերձ նուագարանաւ. եւ Սաղմոսարան, իբր նուագարան կամ քնար դաւթի տասնաղի, եւ դիրք օրհնութեանց դաւթի, (Սղմ.։ եւ ՟Ա. Թագ.։ ՟Բ. Թագ.։ Մն. եւ այլն։)
Զսաղմոսից եւ զօրհնութեանց։ Սաղմոսաց. սաղմոսից. (Յճխ. ՟Ժ՟Ա։ Արշ.։)
Առաքես զոգի քո, եւ ստանաս զնոսա։ Այսպէս արասցէ խորանին վկայութեան ստացելոյ ի նոսա ի մէջ պղծութեանց նոցա։ ժողովուրդ՝ որ ստացեալ է, օրհնեսցէ զտէր.եւ այլն։
Օրհնեալ ես փայտ սուրբ իմանալի, վիմարդեան եւ քառանկիւն տախտակ։ Քառանկիւն եւ վիմարդեան տախտակս տպաւորեալ. (Անյաղթ բարձր.։ Թէոդոր. խչ.։)
Ընթանայ դաւիթ ի մէջ սիոնի ... եւ տաւղէ նոցա զերգս օրհնութեան (կամ սրբութեան). (Եփր. արմաւ.։)
Օրհնեցէ՛ք զտէր ջղարաւ եւ աղեաւ եւ տաւուղաւ. (Սեբեր. ՟Է։)
Իբր առաջին հիմն ցնծալեացն։ Բերկրեալ՝ ուրախ, եւ ցնծալի։ Լի՛ց եւ այժմ զբերան իմ օրհնութեամբ, տէր, ցնծալի. (Պիտ.։ Շ. եդես.։ Լմբ. սղ.։)
Մերկացեալ դիմօք՝ երեւեցան կերպարանք ցուցակ ստոյգ։ Համաբարւոյ միակամութեանն ցուցակ։ Այնպիսի առակ ցուցակի։ Օրհնելն եւ փառաւորելն՝ սիրոյ մեր առ նա ցուցակ ծայրագոյն. (Փարպ.։ Նար. ՟Խ՟Է. եւ երգ։ Լմբ. պտրգ.։)
ՑՈՒՑԱԿ. Ցանկ բանից գրոց. մանաւանդ Մաշտոց գիրքն ցուցիչ ամենայն կարգաց եկեղեցական օրհնութեանց.
Կարգաւորութիւն օրհնութիւնաբեր ցուցակի. (Մաշտ.։)
Դասք հրեշտակաց եւ հողեղինաց՝ անհարսնացեալ օրիորդ՝ օրհնեն զքեզ անդադար. (Ժմ. յն.։)
εὑλογέω benedico. Բարեբանիլ. գովել. մաղթել կամ կամիլ ումեք զբարիս. սուրբ եւ նուիրական համարել կամ առնել. ուստի՝ Օրհնել աստուծոյ զարարածս՝ է բարիս խոստանալ եւ շնորհել, եւ սրբել զնոսա.
Օհնեաց զնոսա աստուած, եւ ասէ, աճեցէ՛ք եւ բազմացարու՛ք։ Օրհնեաց աստուած զօրն եօթներորդ, եւ սրբեաց զնա։ Օրհնեցից զքեզ, եւ եղիցիս օրհնեալ։ Օրհնեցից զօրհնիչս քո։ Այո՛ օրհնելով օրհնեցից զքեզ.եւ այլն։
ՕՐՀՆԵԼ ԶԱՍՏՈՒԱԾ՝ է Փառս եւ գովութիւնս տալ նմա, եւ Գովաբանել կամ երգանել. որ եւ ասին ի յն. լտ. εὑλογέω benedico αἱνέω laudo ὐμνέω, ἁνυμνέω hymnum dico, cantu celebro ᾅδω cano, canto.
Օրհնեա՛ անձն իմ զտէր։ Օրնեցէք մանկունք զտէր, Երկիր պագի տեառն, եւ օրհնեցի զտէր աստուած տեառն իմոյ աբրաամու։ Ի մէջ եկեղեցւոյ օրհնեցից զքեզ։ Օրհնեսցու՛ք զտէր, զի փառօք է փառաւորեալ.եւ այլն։
որ օրհնես զայնոսիկ, որք օրհնեն զքեզ տէր. (Պտրգ.։)
ՕՐՀՆԵԼ ՄԱՐԴՈՅ ԶՄԱՐԴ՝ է Մաղթել բարիս, եւ բարիհամբաւել. եւ այլն.
Կերայց. եւ օրհնեսցէ զքեզանձն իմ։ Օրհնեցից զքեզ առաջի տեառն։ Օրհնեաց զնա, եւ ասէ, ահա հոտ որդւոյ իմոյ իբրեւ զհոտ անդոյ, զոր օրհնեաց տէր. եւ այլն։ Եւ ոչ քառասուն լեզու բաւական էր. զայնչափ արանց առաքինութիւն օրհնել. (Բրս. ՟խ. մկ.։)
ՕՐՀՆԵԼ. εὑλογέω benedico. Յեկեղեցական իրս վարի ստէպ եւ իբր Սրբագործել. սրբել, նուիրել աստուծոյ, ձեռնադրել եւ այլ զոր օրինակ.
օրհնել զեկեղեցի, զխաչ, զսեղա, զնշխար, զբաժակ տեառն.եւ այլն։
Առեալ զհացն՝ օրհնեաց. եւ օրհնելն՝ զհոգին սուրբ ալ ի նմա, զի զհացին միուիւն յորդին աստուծոյ հրաշագործեսցէ (հոգին՝ որպէս յարգանդի կուսին). (Խոսր. պտրգ.։)
Ամբարձեալ զձեռս իւր օրհնեաց զնոսա։ Եւ եղեւ յօրհնեալն նորա զնոսա՝ մեկնեցաւ ի նոցանէ, եւ վերանայր յերկինս. (Ղկ. ՟Ի՟Դ. 50։)
Եդ ի վերայ գլխոց նոցա զձեռն իւր՝ յօրհնել բանիւ զնոսա. (Շ. խոստ.։)
ՕՐՀՆԵԼ, հեգնաբար, է Անիծանել, հայհոյել. փայ տալ.
Յերեսսիսկ օրհնիցէ զքեզ։ Օրհնեցեր զաստուած եւ զարքայ. օրհնեաց նաբովթ զաստուած եւ զարքայ. (Յոբ. ՟Ա. 11։ ՟Բ. 5։ ՟Գ. Թագ.։ ՟Ի՟Ա. 10։ 13։)
Եթէ ոչ յերեսս իսկ օրհնեսցէ զքեզ. փոխանակ ասելոյ, թէ անիծեալ իցէ. (Սեբեր. ՟Դ։)
ՕՐՀՆԻԼ. յն. ոճով, որպէս Ընդունե զօրհնութիւն.
Զօրհնութիւնն ընդ ամենեսին օրհնեցար ... զիա՞րդ չհաղորդեսցիս սեղանոյն. (Ոսկ. եփես.։)
Առաւել են օրհնութիւնքն՝ զոր օրհնեցի ես զքեզ, քան զայն օրհնութիւնսն՝ զոր օրհեցի ես օրհնեցայց. (Եփր. ծն.։)
Այս ամենայն ազդումն հասանէր առ զօրավարն պարսից։ Ազդմունք վայելչականք, օրհնեալ, գովեալ։ Ի գոչումն ազդման, ի ձայն ցնծութեան։ Զօրութիւն ազդման ի տուր հագագի։ Վաղազեկոյց ազդմամբ գուշակեցար ի գրոցն. (Եղիշ. ՟Է։ Նար.)
Ոչ ամարանից օրհնութիւնս ժամանակին ընծայեն զպտուղս, այլ ի տարաժամու. (Եփր. համաբ.։)
Յամենայնի օրհնեալ ես տէր. (Պտրգ.։)
Գերագոյն քան զամենայն անուն՝ Էն անանուն։ Որպէս անանուն օրհնաբանեն զնա՝ եւ յամենայն անուանէ։ Աստուածավայելչապէս օրհնել զանկոչին եւ անանուան Աստուածութեանն բարերարականսն բազմանունութիւնս. (Դիոն. ածայ. ՟Ա։)
Անասուն մատամբք ձեռաց ի ձեռն հնչման գործւոյն՝ բանին կցորդեսցէ յԱստուած օրհնութիւնսն. (Վրդն. սղ.։)
Օրհնեցան անզաւակ որովայնք նոցա. (Եփր. ծն.։)
Անպակաս բերանով զաստուած ի վեր օրհնէին. (՟Գ. Մակ. ՟Զ. 24։)
Ռեբեկա ապաստան յօրհնութիւնսն (իսահակայ) առաքեաց զյակոբ, զի մի՛ զրկիցի. (Եփր. ծն.։)
Սաղմոս առանձինն է յօրհնութենէ. այսպէս եւ օրհնութիւն որոշի ի գովութենէ. (Լմբ. պտրգ.։)
Աճեսցեն ծնունդք ըստ առաջնակն օրհնութեան։ Առաջնակ գովութիւն։ Զրկեցայ յառաջնակն փառաբաստուցեանց. (Պիտ.։)
Օրհնութիւնք աշտիճանաց (յելեւէջս ձայնից երգոց). (Սղ. ՟Ճ՟Ժ՟Բ. եւ այլն։)
Արձակեաց զաղաւնին զհեա նորա, կամ ի տապանէ անտի։ Եդ յուսնորա զմանուկն, եւ արձակեաց զնա։ Արձակեաց իսահակ զյակոբ, եւ գնաց ի միջագետս։ Արձակեա՛ զիս, քանզի այգ եղեւ։ Ոչ արձակեցից զքեզ, եթէ ոչ օրհնեսցես զիս։ Արձակեա՛ ընդ իս զպատանեակդ։ Արձակելով արձակեսցես զմայրն, եւ զորդիսն առցես քեզ։ Հրեշտակս արձակել։ Իսկ տէր հրեշտակ անողորմ արձակէ ի վարայ նորա։ Արձակել զժողովուրդն, կամ զժողովս։ Արձակել խաղաղութեամբ։ Մահ արձակեաց տէր ի վերայ յակոբայ։ Զի զբարկութիւն իմ յազգ անօրէն արձակեցից։ Արձակեցից ի վերայ դոցա սուր։ Արձակեցից զսուր իմ զկնի նոցա։ Սուր արձակեցից զկնի նոցա։ Արձակել զծառայ։ Արձակեսցես զնա ազատ ի քէն։ Եհա արձակեաց զնա տէր Աստուած ի դրախտէ անտի։ Եհան արձակեաց զղովտ ի միջոյ կործանմանն։ Արձակեցան արքն՝ ինքեանք եւ էշք իւրեանց։ Արձակեցիր ի վերայ նոցա բազմութիւն անխօսուն անասնոց ի վրէժխնդրութիւն։ Արձակել ի վերայ նոցա բազմութիւնս արջոց։ Արձակիցէ զնա բարեւ ընդ ճանապարհ։ Զտիմոթէոս զարձակեալն առ ձեզ. եւ այլն։
Հռչակեցին եւ աւանդեցին պաշտօն օրհնութեան կատարել. (Նար. խչ.։)
εὕλογος beneficus, re rationalis որ եւ ԲԱՐԵԲԱՆԱԿԱՆ. Գովասանական, օրհներգական. քաջավայելուչ բանիւ.
Օրհնեցից զտէր զբարերարդ իմ։ Աղաղակեցի առ Աստուած բարձրեալ, առ Աստուած բարերար իմ։ Տէր բարերար՝ քաւիչ լեր ամենայն սրտից ուղղոց։ Բարերա՛ր է Աստուած ի վերայ համբերւղաց իւրոց։ Զի գոյ ի նմա հոգի մտաւոր, սուրբ, բարեսէր, բարերար։ Եւ զհոգի քո սուրբ զբարերար ետուր նոցա իմանալ զօրէնսն.եւ այլն։
Առեալ զհինգ նկանակն եւ զերկուս ձկունս, օրհնեաց եւ եբեկ։ Առ Յիսուս հաց, օրհնեաց եւ եբեկ, եւ ետ աշակերտացն։ Առանին բեկանէին զհաց։ Եւ մի՛ բեկցի հաց սգոյ նոցա՝ ի մխիթարութիւն ի վերայ մեռելոց.եւ այլն։
Օրհնութիւնս բոլորել։ Ի նոյն աւարտումն բոլորեալ. (Եղիշ. միանձն. եւ Եղիշ. դտ.։)
Պատուհասիմք վասն չբողոքելոյ ումեք ի ձէնջ։ Որ եւ մեզ ցանկ բողոքէ՝ ասելով, օրհնեցէ՛ք զհալածիչս ձեր. (Փարպ.։)
Օրհնութիւն գլխագրի կուսից. (Մաշտ. ջահկ.։)
Բացերեւապէս լինի գոհաբան, ասելով, օրհնեալ է փայտն. (Նար. խչ.։)
Հռեբեկա հրամայէր որդւոյն զգողումն օրհնութեանցն կեղծաւորեալ կերպարանօքն. (Ոսկ. ես.։)
Գովասան եւ ներբողիչ լինի նմա օրհնութեամբ երգոյս. (Լմբ. պտրգ.։)
Դադարել ի շինելոյ, յըմպելոյ, յօրհնելոյ, ի սրտմտութենէ, ի խօսելոյ։ Դադարեաց սուր յիսրայելէ։ Դադարել ի ժողովս հսկայից, ի ծոց անզգամաց։ Դադարեաց երկիրն, քաղաքն, յակոբ.եւ այլն։
Ես ոչ դադարեցայց, կամ ոչ դադարեցից օրհնել զքեզ. (եւ այլն. Ժմ.։)
Օրհնեալ ես փայտ սուրբ դեռակայ, որոյ խորհուրդն յառաջ խաղայ. (Շ. բարձր.։)
Օրհնութեամբ յուղարկեն զգնացեալն. յուղարկութիւն կոչեն, եւ ոչ դիահանութիւն. (Ոսկ. ՟ա. տիմ. ՟Ժ՟Դ։)
Զոր օրինակ քերթողքն ասեն զերաժշտացն պար, զի օրհնեսցեն զարարիչն եւ զգործն. (Փիլ. լին. ՟Ա. 6։)
Ընկա՛լ զերգաբան օրհնութիւն մերումս լեզուի. (Նար. կուս.։)
ᾅδων, ᾅδουσα, ᾧδος cantor, cantatrix Երգիչ. երգակ, այր կամ կին. երգօղ, բան կանչօղ .... ի սուրբ գիրս ՝ որպէս Սաղմոսերգու, օրհնիչ, եւ այլն. իսկ յայլ գիրս նաեւ որպէս Ողբերգակ.
Օրհնէին զերեւելին աստուած. (՟Բ. Մակ. ՟Ժ՟Ե. 34։)
Վասն սրբոցն օրհնաբանութեան երեքկին ալէլուօք. (Լմբ. յայտն.։)
Ազատք եւս ի զազրալի եւ ի ծառայական գարշելեացն հարկատուութենէ՝ օրհնութեամբ ամուսնացեալքն պահպանին. (Պետ.։)
Ազդէր փայտն օրհնութեան ժամահարին. (Վրք. հց. ՟Ժ՟Թ։)
Ժամարան ասէ, Օրհնեալ թագաւորութիւն. (Տօնաց.։)
Ընդ օծմանն օրհնութեան հոգին էր քեզ իսկաբար լրմամբ. (Նար. ՟Ղ՟Գ։)
Յօրհնութենէ տեառն լուացին, եւ գօտէլոյծ առակեցին. (Գր. տղ. յերուսաղէմ.։)
Օրհնութիւն բազմոցի կամ աստիճանի, զոր հայք խաչակալք ասեն. (Մաշտ. ջահկ.։)
Երգ օրհնութեան եւ տօն խնդութեան կատարեալ խնկւէտ սաղմոսիւք. (Սիսիան.։)
Ո՛վ խաղացեալ մանուկ, մարգարէացար զօրհնութիւնդ լեզուով ծերունւոյդ. այսինքն եղիսաբեթի ծերունի մօրդ. (Լմբ. վերափոխ.։)
Զո միշտ իւր կամակն չորեքկերպեան կենդանեօքն օրհնաբանեն. (Զքր. կթ. ծն.։)
Իմաստութեամբն կաշառէ զնոսա, որպէս եւ երկրպագութեամբն։ Լաբանու ի նոյն կարծիս կաշառեալ՝ օրհնելով տանի զնա. (Վրդն. ծն.։)
Օրհնեալ ես փայտ սուրբգ կարապետ յառաջագոյնս երկնայնոյն ընթացեալ. (Անյաղթ բարձր.։)
Օրհնութիւն վերաբերեսցի ի շրթանց կաւեղինացս. (Ճ. ՟Բ.։)
Օրհնութեամբ ամուսնութեանն ընդգրկել զկենակիցն. (Լմբ. ժող.։)
Կոչարան բարւոք հաւաքման փոյթ ընթացիւք ի յարկն օրհնութեան. (Նար. ՟Զ՟Բ։)
Աստուածային օրհնութեանց համաձայնութեանց, որպէս միով եւ համաբանիւ զսրբազանիցն տեղիս օրինադրէ. (Դիոն. եկեղ.։)
Յակոբ համակամ եղեւ ընդ մօր իւրոյ, եւ զյաւիտենական օրհնութեան ընկալաւ զպտուղ։ Յեսու եւ քաղէբ համակամ եղեն, եւ միայն ժառանգեցին զերկիր աւետեաց. (Սեբեր. ՟Ժ՟Զ։)
Օրհնութեան ժառանգորդ, ի սիսականացն հայկազն. (Մագ. ՟Ե։)
Յովհաննէսն օրհնութիւն ըստ եբրայեցւոցն թարգմանի, նոյնպէս եւ ի բարբառ հայօրէն։ Ի հայօրէն բարբառն դարձուցանելով զեփրատայն՝ պտղաբերութիւն ասի. (Եպիփ. ծն.։)
Յակոբեանքն՝ առ որս օրհնութիւնն հանգեաւ. (Նախ. յոբ.։)
Խառնելով զողբ եւ զօրհնութիւնս եւ զհարուածս ընդ երկադուռն մեծավերջից. (անդ։)
Օրհնեալ ես փայտ՝ սուրբ աշտանակ, ուստի ծագեաց լոյսն անքանակ. նըշոյլըս եօթն հոգինակ, նովաւ յաշխարհս է հեղինակ. (Շ. ոտ. բարձր.։ այսինքն եօթնարփին շնորհաց, կամ եօթնեկին հոգւոյ. (ա՛յլ ձ. նըշոյլ եօթնն՝ հոգին էակ։))
Կոծ դնեն, թողեալ զյուսով եւ զօրհնութեամբ զհրաժեշտն. (Կանոն.։)
Իբր վկայութիւն եւ ձեռնարկ առաջնոյ օրհնութեանցն. (Ի գիրս խոսր.։)
Տէր աստուած՝ բազումողորմ, եւ ճշմարիտ։ Օրհնեսցեն զաստուած ճշմարիտ։ Երդուիցեն յաստուած ճշմարիտ։ Կոչեսցի երուսաղէմ քաղաք ճշմարիտ։ Էր այրն այն ճշմարիտ, անարատ, արդար։ Իբրեւ մոլարք, եւ ճշմարիտք։ Բանք ճշմարտի։ Բերանք ճշմարտից։ Գիտեմք, զի ճշմարիտ ես.եւ այլն։
Յարկս ճշմարտացն (կամ ճշմարտեացն) օրհնութիւնս հանդերձել. (Համամ առակ.։)
Ամենայն թռչունք վերանան յօդս, եւ ճռուողելով օրհնեն զհամագոյ աստուածութիւնն. (Մարաթ.։)
Օրհնութիւն սկհւոյ եւ մաղզմայի։ Զմաղզմայն եւ զսկիհն։ Հացն յաջոյ ձեռին մաղզմայիւ։ Դնեմք զհացն ի հիւսիս՝ մեզ ի ձախմէ՝ մաղըզմայիւն. զի խոնարհ է մաղըզմայն. (Մաշտ.։ Մխ. դտ.։ Վանակ. հց.։ Վրդն. աւետար.։)
Օրհնութիւն մայրպետի։ Առաջին աղօթքս՝ մայրպետի օրհնութիւն է. (Մաշտ.։)
Ոչ էր հաճոյ յակոբու գործն ղեւեայ եւ շմաւոնի. այլ մեղադիր էր նոցա՝ յորժամ գործն գործեցաւ, մեղադիր էր եւ յօրհնութիւնսն. (Կիւրղ. ծն.։)
Եւ ասեն միաձայն ամենեքին, օրհնեալ ես դու տէր աստուած մեր. (Յուդթ. ՟Ժ՟Գ. 22։)
Զվիշտսն աղերսիւ մրմնջօր։ Զայս զերկոսեան խորհուրդս յամենայն վիշտս յանձինս մրմնջեալ՝ ցածուսցուք զտրտմութիւնն։ Զի՞նչ քան զայն բերան ցանկալի կայցէ, որ զգիտիցէ թշնամանել, այլ զօրհնութիւնսն մրմնջել. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 13. եւ 10։ ՟Գ. 25։)
Եթէ (սատանայ զկնի) գուսանօք եւ մրմնջօք, մեք սաղմոսիւք եւ օրհնութեամբ. (Նար. խրատ.։)
Յաւուրս Նոյի եղեւ ջրհեղեղ վասն այնոցիկ, որ յօսէին զդստերս Կայէնի։ Եթէ զիւր խօսեցեալ ոք կին յօսցի, մի՛ խառնէք զնա յաւիտեան. զի գայլ եղեւ, եւ ոչ ետ օրհնել զհարսանիս իւր։ Եթէ ոք զոր ոչ իցէ խօսեցեալ՝ յօսցի, անիծեալ լիցի. (Կանոն.։)
Վասն վարդապետութեանցն՝ զոր առնեն նորապէս յանձանց իւրեանց, եւ վասն օրհնութեանցն. (Եւս. պտմ. ՟Բ. 17։)
ἀγιάζω, καθαγιάζω sanctifico, consecro. Մատուցանել զո՛ր եւ է նուէրս, աստուծոյ, կամ եկեղեցւոյ, կամ մարդոյ. ձօնել. ընծայել. տալ, կամ ուխտել զիմն կամ զանձն. որ եւ ասի Սրբել աստուծոյ զիմն, կամ սրբել՝ այսինքն օրհնել քահանայից զնուէրս. տե՛ս (Թուոց. ՟Ժ՟Ը. 9. 29։ Ղեւտ. ՟Ը. 9։ ՟Բ. Մնաց. ՟Ի՟Դ. 33։ Երեմ. ՟Ժ՟Բ. 3։)
ՆՈՒԻՐԵԼ. որպէս Նուիրագործել. նուիրակատար լինել. օրհնել, ձեռնադրել. մկրտել, դրոշմել, հաղորդել սուրբ խորհրդոց, եւ աբեղայ օրհնել. ուստի ՆՈՒԻՐՈՂ՝ ἰεροτελεστής, τετελεσμένος sacrorum initiator. ասի եպիսկոպոսն կամ քահանայն. եւ ՆՈՒԻՐԵԱԼ. τελουμένος, τετελεσμένος initiatus, initiandus. կոչի անձն օրհնելի.
Զեղից ձեզ զօրհնութիւն իմ ինչեւ ի շատանալ։ Ունիմք կերակուր եւ հանդերձս, եւ այնու շատասցուք։ Եւ ոչ այսոքիք շատացեալ.եւ այլն։
Ծանեաք յերգս ձեր եւ յօրհնութիւնս, որ է շարականք. (Գր. տղ. թղթ.։)
Եւ ի մի ձ. յետ աւագ օրհնութեանց դնի.
Եթէ չարժանեացս ընձեռես, օրհնեալ ես. (Նար. ՟Հ՟Զ։)
Զյառաջագոյն խոստացեալ օրհնութիւն ձեր ի պատրաստի ունել։ Որ իպատրաստի ունի դատել զկենդանիս եւ ըզմեռեալս. (՟Բ. Կոր. ՟Թ. 5։ ՟Ա. Պետ. ՟Դ. 5։)
Նա է պարծանք քո, եւ նոյն աստուած քո։ Քո է տէր պարծանք եւ յաղթութիւն։ Օրհնեմք զանուն պարծանացդ քույ։ Պսակ պարծանաց ծերութիւն։ պարծանք որդւոց հարք իւեանց։ Յամօթ լերուք ի պարծանաց ձերոց։ Արասցէ զերուսաղէմ ի պարծանս ի վերայ երկրի, Եւն։ Դուք էիք մեր պարծանք (կամ պարծանս) առ թշնամիսն ճշմարտութեան։ Այն ամենայն՝ մարմնոյ պարծանք էին։ Զորս մեծ պարծանս համարէին. (Եղիշ.։)
Բազմացարու՛ք յերկրի՝ ծննդեամբ։ Նոյ դարձեալ օրհնեցաւ սերանալ բազմանալ։ Ի սերանալ եւ ի բազմանալ մարդկան ի վերայ երկրի։ Ի սերանալ բազմանալ ամլութեան նորա։ Սերանալովս եւ բազմանալովս իմով. (Մծբ. ՟Ժ՟Է. Մաշտ. Եփր. թագ.։ Ոչ ծնանին, եւ ոչ սերանան. Եփր. օրին.։)
Սկսաւ մարդիկն բազմանալ։ Յայնմհետէ սկսաւ քարոզել յիսուս։ Եւարդ սկսի՛ր օրհնել զտուն ծառայի քո։ Տու՛ր նոցա վարձս՝ սկսեալ ի յետնոցն մինչեւ ցառաջինսն։ Ուսուցանէ ընդ ամենայն հրէաստան՝ սկսեալ ի գալիլէէ մինչեւ ցայսր.եւ այլն։
Մեծաւ սոսկալեօք օրհնեցին. իմա սոսկմամբ, հիացմամբ։
Շարժեաց զլեզուս նոցա ստնդիացելոցն ... ի բերանոյ մանկանց տղայոց ստնդիացոց (կամ ստնդիացելոց) կատարեցեր օրհնաբանութիւն. (Ճ. ՟Թ.։ եւ Մեկն. ղկ.։)
Շարժեաց զլեզուս նոցա ստնդիացելոցն ... ի բերանոյ մանկանց տղայոց ստնդիացոց (կամ ստնդիացելոց) կատարեցեր օրհնաբանութիւն. (Ճ. ՟Թ.։ եւ Մեկն. ղկ.։)
Սրբաբանիցըն համաձայն՝ տո՛ւք օրհնութիւն քրովբէանակ. (Շ. տաղ.։)
Որ ասէ զսուրբ սուրբն, կամ զերեքսրբեան օրհնութիւն. սրբաբան. օրհնաբան. եւ Օրհնաբանական. իբր յն. ἀγιόλογος, ἀγιολογικός.
Որ եղեր սեղան սրբարար հրոյն, օրհնեալ ես խաչ՝ ընծայող լուսոյ. (Սիւն. տաղ խչ.։)
Օրհնեալ ես տէր աստուած, տնանկաց ապաւէն, սգաւորաց սփոփանս. (Մաշտ.։ 1)
Ուղղոց վայելէ օրհնութիւն (այսինքն օրհնելն զաստուած)։ Քեզ վայել է օրհնութիւն (այսինքն օրհնիլն) աստուած ի սիովն։ Տան քում վայել է սրբութիւն։ Քեզ իսկ վայել է։ Ոչ վայելէ անզգամի փափկութիւն.եւ այլն։
Ամենեցուն այս յայտ է առանց վիճման, զի փոքրն ի մեծէ օրհնի. (Ոսկ. եբր.։)
Ամենայն մասունք աշխարհիս շարժեալ վրդովեցաւ։ Զիա՞րդ վրդովեցան ի ճշմարտութենէս։ Վրդովեցան վասն մանկանցն օրհնաբանութեան. (Փիլ. իմաստն.։ Լմբ. պտրգ.։ Երզն. մտթ.։)
Արի՛ք ննջեցեալք երգով ընդառաջ, շարժեա՛ զտասնաղիդ՝ դաւիթ օրհնութեամբ. (Տաղ.։)
Ի տարախօս եւ յանպատշաճ հասակի (մանկութեան)։ Արձակեաց յօրհնութիւն զլեզուս տարախօս տղայոցն. (Ածազգ. ՟Թ։ Ճ. ՟Գ.։)
Օրհնեալդ ի կանայս, երանելի տեսողաց, եւ տարփելի անտեսից. (Թէոդոր. կուս.։)
Օրհնեալ տիրաբար ի քումդ էութեան։ Որ զմարմնացեալն տիրաբար ի յորովայնի քում կրեցեր. (Նար. ՟Ծ՟Բ։ Շար.։)
Օրհնեալ կնքի եւ տեառնագրեսցի սուրբ նշանաւս որդւոյն միածնի, եւ տիրախօս աւետարանի. (Գանձ.։)
Պատրաստիմք ի քո օրհնութիւն բանիւ եւ տրփմամբ։ Սիրոյն կէտն իմացումնն է, եւ հոգեւոր տրփումնն։ Տրփմամբ ոսկւոյ, կամ այլ իւիք. (Լմբ. սղ.։)
Այլք զցօղածին օրհնութիւն հնոցին երգէին. (Արծր. ՟Գ. 4։ եւ Գանձ.։)
Ես փրկեցից զքեզ, եւ դու փառաւոր արասցես զիս։ Պատարագ օրհնութեան փառաւոր արասցէ զիս։ Փառաւոր առնէին զԱստուած։ Որդի փառաւոր առնէ զԱստուած։ Հա՛յր փառաւորեա՛ զորդի քո. եկն բարբառ յերկնից. ե՛ւ փառաւոր արարի, ե՛ւ դարձեալ փառաւոր արարից։ Զերկիւղածս տեառն փառաւոր առնէ։ Վասն տեառն Աստուծոյ քո՝ սրբոյն իսրայէլի, զի փառաւոր արար զքեզ. եւ այլն։
Երգել զերգս օրհնութեան ընդ փեսաւէրսն. (Կոչ. ՟Ա։)
Օրհնեսցին.. . փոխանակ զի լուտր ձայնի իմում. (Ծն. ՟Ի՟Բ. 18։ ՟Ի՟Ղ. 5։ տե՛ս եւ Օր. ՟Ը. 20։ Դտ. ՟Ժ՟Ա. 36։ ՟Բ. Թագ. ՟Ժ՟Բ. 10։ Մաղ. ՟Բ. 9։ Երեմ. ՟Լ՟Ա. 20։)
εὑλογητός, εὑλογημένος benedictus αἱνετός laudabilis, laudatus. Սեպհականեալ անուն աստուծոյ. արժանի ամենայն օրհնութեան. միշտ բարեբանեալ, օրհնած ամէնն կերպով.
Օրհնեալ տէր աստուած՝ աստուած սեմայ։ Օրհնեալ է աստուած բարձրեալ։ Մեծ է ր, եւ օրհնեալ յաւիտեանս։ Որ է ի վերայ ամենեցուն աստուած օրհնեալ յաւիտեան։ Դու ես քրիստոս որդի աստուծոյ օրհնելոյն։ Ապա մեծագո՞յն է քրիստոս քան զօրհնեալն. քա՛ւ եւ մի՛ լիցի զայդ ասել. (Աթ. ՟Թ։)
ՕՐՀՆԵԱԼ. Որ ոք իցէ արժանի օրհնութեան ի տեառնէ. օրհնած.
Եւ արդ դու օրհնեալ ի տեառնէ ես։ Օրհնեալ դու ի տեառնէ։ Օրհնեալ լիցիս դու քան զազգս ամենայն.եւ այլն։
ՕՐՀՆԵԱԼ. Նուիրեալ աստուծոյ օրհնութեամբ. սուրբ եւ նուիրական.
Եղիցի ամենայն պտուղ նորա սուրբ օրհնեալ տեառն. (Ղեւտ. ՟Ժ՟Թ։)
Յարեւելից մինչ ի մուտս արեւու օրհնեալ անուն տեառն. (Սղ. ՟Ճ՟Ժ՟Բ. 3։)
Ալէլու երգել. օրհնութիւն վերառաքել.
կամ ԱԼԷԼՈՒԻԱՅ. որ եւ ԱԼԷԼՈՒ. ἁλληλοώια alleluja բառ եբր. հալելու իահ Օրհնեցէ՛ք զԱստուած, կամ գովեցէ՛ք զՏէր. երգ փառաբանութեան.
Օրհնութիւն գովութեան ... Ալէլուիա ... Ալէլուիա. (Սղ. ՟Ղ՟Դ. ՟Ճ՟Դ. եւ այլն։)
Լուայ ձայն մեծ բազմութեան յերկինս՝ ասելով, ալէլուիա։ Եւ կրկին անգամ օրհնեցին եւ ասացին, ալէլուիա. (Յայտ. ՟Ժ՟Թ։)
Դրդուեաց զաղօթականն զԻսահակ առ ի օրհնել զԵսաւ ո՛չ ողորմ, այլ՝ կարծիք ապաշխարութեան առ լաւն. քանզի ետես զնա՝ զի լայր. (Փիլ. լին.։)
Աղօթք օրհնութեան աղի։ (Մաշտ.։)
Գեղեցիկ օրհնութիւնս ամենատեառն մատուցանէր. (Աթ. անտ.)
Օրհնեալ սուրբ եւ ամենարար Երրորդութիւն. (Ոսկիփոր.։)
Օրհնութիւն անդաստանաց կամ արտորէից, որ երբեմն լինէր ի բացի, իսկ այժմ առաւել յեկեղեցւոջ։ (Տօնաց.։)
καταράομαι, ἁράομαι. maledico, execror. որ եւ ՆԶՈՎԵԼ. Անէծս հանել. ընդ անիծիւք արկանել. հակառակն օրհնելոյ. անիծել. լանէթ օգունմագ. պէտտուա էթմէք. իլէնմէք.
Յերկրէ՝ զոր անէծ Տէր Աստուած։ Ոչ եւս յաւելից անիծանել զերկիր։ Ե՛կ եւ անէ՛ծ ինձ զժողովուրդս զայս։ Անիծանելով անիծէ՛ք զբնակիչս նորա (կոտորմամբ)։ Անէծ զօրն իւր։ Անիծից զօրհնութիւնս ձեր։ Անիծեալ լիցի, կամ լիջիք։ Անիծեա՛լ Քանան։ Անիծեա՛ք սրտմտութիւն նորա. եւ այլն։
Օրհնեսցէ զպտուղ երկրի քո, որ Ադամաւն անիծաւ. (Արշ. ՟Կ՟Թ։)
Անլռաբար աղաղակել, կամ վերօրհնել. (Դիոն. եկեղ.։ Մաքս. նշ. եկեղ.։)
Պէտք են քահանային զնոցա ասացեալ սաղմոսերգութիւն՝ ի՛ւր անձնապէս օրհնութեամբն Աստուծոյ մատուցանել. (Խոսր.։)
(Թռչունք) զԱստուած օրհնեն անճառելի ձայնիւք. (Ածաբ. ի նոր կիր.։)
Օրհնաբանի՝ բարին որպէս ամենայն բարեաց պատճառ, որպէս չարեաց անպատճառ. (Դիոն. ածայ.։)
Ծառք աշնանայք. Եւ ընդէ՞ր աշնանայք. վասն զի ոչ ամարանից օրհնութիւնս ժամանակին ընծայեն զպտուղս. (Եփր. յաւետար.։)
Ընդ մեզ եւ դուք օրհնեցէ՛ք զտէր յոյժ արդարացի. (Վահր. յար.։)
Բարբառեցին առաջի նորա զօրհնութիւնս։ Բարբառեաց, ուղիղ արարէք զճանապարհս տեառն. (Եփր. գալստ. եւ Եփր. ի յհ. մկ.։)
Անզգուշութեամբն ի բարետրից պատուիրանացն հեռասցի։ Օրհնեն օրհնաբանութիւն հանրական զբարերարն եւ բարետուօղն իշխանութիւն. (Դիոն. եկեղ.։)
Զբարետրող սկիզբն ամենայն լուսերեւութեան օրհնաբանել. (Դիոն. ածայ.։)
Քահանայ էր Աստուծոյ բարձրելոյ։ Օրհնեալ է աբրամ յԱստուծոյ բարձրելոյ, որ արար զերկինս եւ զերկիր։ Օրհնեալ է Աստուած բարձրեալ։ Սաղմոս ասացից անուան տէրն բարձրելոյ.եւ այլն։
Առիւծուց ոմանց եւ երիվարաց ջոկովք լցեալս, եւ բչողականօք (կամ բջողականօք) օրհնաբանութեամբք, եւ հաւականաց երամապետութեամբք. (Դիոն. երկն. ՟Բ։ Շ. հրեշտ.։)
Գորովալի օրհնաբանէր զորդին իւր սիրելի. (Եփր. ի ծն.։)
Ընդ հրեշտակս՝ օրհնեմք զաստուած, ընդ սրբոցն դասակցեմք յերգս. (Ոսկ. ննջ.։)
Ընդ հրեշտակս՝ օրհնեմք զաստուած, ընդ սրբոցն դասակցեմք յերգս. (Ոսկ. ննջ.։)
Եղանակէին վերնական պետութիւնքն հրաշալի ձայնիւ։ Եղանակեն զերգս օրհնութեան։ Եղանակէին՝ երգս առեալ. (Շար.։)
Զզուգական պատիւ Երրորդութեանն ի մի բերեալ փառաւորութիւն ըստ օրհնութեան սրբոց Սերովբէիցն. (Յհ. իմ. եկեղ.։)
Աստուած եւ կեանս, եւ իմաստութիւն էացուցիչ եւ կենդանարար։ Զբարին որպէս զարդարեւ է, եւ էիցս ամենայնի էացուցիչ վերօրհնեսցուք։ Ամենայնի կացուցիչ, սկիզբն եւ միջակ եւ վախճան. (Դիոն. ածայ.։)
Ընդոծինն իմ ժառանգեսցէ զիս։ Ո՛չ ժառանգեսցէ զքեզ դա, այլ որ ելանէն ի քէն՝ նա ժառանգեսցէ զքեզ։ Մի՛ ժառանգեսցէ որդի աղախնոյդ ընդ որդւոյ իմում իսահակայ։ Ժառանգեսցէ զաւակ քո զքաղաքս հակառակորդաց իւրոց։ Անցանէքընդ յորդանան՝ ժառանգել զերկիրն. եւ ժառանգեսջիք զնա։ Եկայք օրհնեալք, ժառանգեցէ՛ք զպատրաստեալ ձեզ զարքայութիւն ի սկզբանէ աշխարհի։ Զի զորհնութիւն ժառանգեցէք։ Ժառանգեցէ՛ք զանուն յաւիտենից։ Ժառանգեաց զաթոռ թագաւորութեան յաւիտենից։ Բայց ի կատարած զամօթ դաւոյն ժառանգէր. եւ այլն։
Ի սիրտ ամենայն իմաստիոց ետու զիմաստութիւն, եւ արասցեն զխորանն, եւ այլն։ Կին իմաստուն եւ բարեպաշտօն օրհնեսցի։ Իշխանք տայանու իմաստունք խորհրդականք թագաւորի։ Ո՞վ է այր իմաստուն՝ եւ ի միտ առցէ զայս։ Սերգեայ պօղոսի առն իմաստնոյ։ Կորուսից զիմաստութիւն իմստնոց։ Յաւուրս զաքարիայ իմաստնոյ։ Ամենայն ղեւտացի՝ որ ոք էր իմաստուն նուագարանօք երդոցն։ Որ իմաստունն է՝ ի ժամանակին յայնմիկ լռեսցէ։ ամենայն ինչ ուղիղ է իմաստնոց.եւ այլն։
Ընդ որոց ինքնիմացքն եւ աստուածայինք՝ արդարեւ ազնուիցն առփմանց որ անդ առաւելութիւնք եւ մեզ ընտանեբար օրհնաբանի. (Դիոն. ածայ.։)
Ի լրութենէ նորա մեք անենեքին առաք շնորհս։ Երկինք տացեն զլրութիւն իւրեանց։ Ըստ ժամանակի լրութեան հրամանի հնձոց։ Ոգի լրութեան ի նոցանէ եկեսցէ ինձ։ Առնու ելանէ զլրութիւն նորա ի հանդերձէն։ եթէ յանցանքն նոցա մեծութիւն աշխարհի, ո՞րափ եւս առաւել լրութիւն նոցա։ Լրութեամբ օրհնութեան եկից։ Լիցջիք ամենայն լրութեամբն աստուծոյ.եւ այլն։
Խոստովան լինել, եւ օրհնել զտէր աստուած իսրայէլ։ Խոստովան եղերուք տեառն, եւ կարդացէք զանուն նորա։ Խոստովան եղէց տեառն ըստ արդարութեան նորա։ Խոստովան եղէց քեզ տէր։ Խոստովան եղիցուք առ քեզ աստուած։ Խոստովան եղիցուկ անուան քում մեծի.եւ այլն։
Բարի է խոստովան լինել տեառն. բարւոք է գոհանալ զքեն աստուած խոստովանողականօրհնութեամբ. (Լմբ. սղ.։)
Զխրախճանս հացի օրհնեսցեն շրթունք. (Սիր. ՟Լ՟Դ. 25։)
Ի բերանոյ մանկանց տղայոց կատարեցեր զօրհնութիւնս կանխագիրս. (Ճ. ՟Գ.։)
Իբրեւ ձեռն նորա ունայն կարկառաւ, ապա լցան գիրկք նորա առողջութեամբ։ Կարկառ ետ հաց։ Կարկառ ա՛ռ զգինս նորա, եւ վաճառեաց զնա ի սպանումն։ Յամենայն կողմանց պտուղ օրհնեալ կարկառու քեզ (Պատգամն աստուծոյ) (Եփր. համաբ.։)
Կենսաբեր օրհնեալ անունդ. (Մաշտ.։)
Եւ կանայք օրհնեցան վեսն կուսածին ծննդեան, որ ի նոցանէ. (Ագաթ.։)
Զերեքսրբեան օրհնութիւնս քաղցրանուագ երգեն ի փառս համաբուն տէրութեանն. (Յհ. իմ. եկեղ.։)
Զի համաձայն խաչազգեցից՝ ըզքեզ օրհնեմք յաւիտենից. (Շար.։)
Սրբաբանիցըն համաձայն՝ տո՛ւք օրհնութիւն քովբէական. (Շ. տաղ.։)
Զի հրեշտակացն համաձայն՝ ըզքեզ օրհնեմք յաւիտեան. (Տաղ կուսի.։)
(ի ձայնէս Հա՛յ հո՛ւյ, յա՛յ յո՛ւ. պրս. հայահույ, հայահայ. իբր ղավղա. կագ) βλασφημέω blasphemo. իբր կագ) Թշնամանել, անարժան բանիւք անարգել, նախատել զաստուած, կամ զմարդիկ. որ եւ Անիծանել. յիշոցնատու լինել. ասի եւ եբր. ոճով Օրհնել. քֆրել, գէշ բան զուրցել.
Եթէ ջեռցին ի ցանկութիւն ... ո՛չ է հարսանիս, այլ պոռնկութիւն։ Գայլ եղեւ, եւ ոչ ետ օրհնել զհարսանիս իւր. (Կանոն.։)
Հոգւով սրբով երգօղ. նուագօղ զսաղմոսս եւ զօրհնութիւնս. մակդիր դաւթի.
Դրամ տուեալ քահանայից վասն (օրհնութեան) հողոյ գերեզմանաց, որպէս եւ տէրութեան ի գն տեղւոյ շիրմաց.
Զբոցախմբելոց հրախաղաց զերից մանկանցն զօրհներգութեանցն երգս. (Քերթ. եկեղ.։)
Հրամայեա՛ տէր օրհնութեամբ ասել. այսինքն հրամէ՛ օրհնէ. (Մաշտ.։)
Հրաշաւորս զարմանալիս գեր քան զամենայն ազնիւ հաճեցար հեղուլ։ Հրաշաւոր անդրադարձութեամբ ի թիկունս առաքեցեր։ Ձայն բարեպատեհ հրաշաւորական։ Սաղմոսն օրհնաբան հրաշաւորական. (Նար. ՟Ծ՟Բ. ՟Ի՟Գ. եւ ՟Ի՟Է. ՟Ծ՟Ա։)
Հրճուալի ձայնիւ օրհնէր զաստուած. (Ճ. ՟Ա.։)
Աստ օրհնեցէ՛ք. ի գիշերին երթեալ ի տուն տեառն՝ եւ այլոց ձայնատու լինել հրամայէ։ Ասացեալ բանիս գոհութեան՝ ամենայն պաշտօնէիցն ձայնատու լեալ. (Խոսր.։)
Օրհնեալ է որում ղօղանջեցին տղայքն, եւ գովեցին զնա. (Ճ. ՟Բ.։)
Ամենայն թռչունք վերանան յօդս, եւ ճռուողելով օրհնեն զհամագոյ աստուածութիւնն. (Մարաթ.։)
Մարդացաւ մարմնով անմարմինն՝ որպէս առ աբրահամ. անդ տալոյ վասն զաւակ, եւ աստ՝ վասն օրհնելոյ. (Վրդն. ծն.։)
cf. ՄԱՐԹԵՄ, ացի. չ. Թռչուն մի անասուն անբան, որ ոչ երբէք մարթանայ բանիւք օրհնել զաստուած. (Կոչ. ՟Ժ՟Ը։)
Խառնելով զողբ եւ զօրհնութիւնս եւ զհարուածս ընդ երկադուռն մեծավերջիցն. (Պղատ. օրին. ՟Գ։)
Միահառաչ երգեն զմարգարէական օրհնութիւնսն. (Ոսկ. ՟ա. տիմ. ՟Ժ՟Դ։)
Մի՛ բնաւ մոռացկոտք լիցուք ի սաղմոսս եւ յօրհնութիւնս. (Եղիշ. հայր մեր.։)
Յաղթական քեզ օրհնութիւնք. (եւ այլն. Շար.։)
Գեղապարութիւն նոցա ... եւ յանգաւոր բարբառքն է օրհնել զԱստուած. (Սարգ. ՟ա. պ. ՟Բ։)
Նազարացիք քարշեցան (ի գերութիւն), ողբս փոխանակ օրհնութեան բարձրացուցին. (Առ որս. ՟Ժ՟Գ։)
Զի ոչ պատմիչ, այլ ներբողիչ է։ Ներբողիչ լինի նմա օրհնութեամբ երգոյս. (Լմբ. սղ. եւ Լմբ. պտրգ.։)
Օրհնեալդ միայն ի կանայս ... փառաւո՛ր եւ ի դասուց համազարմ նմանացեղիցս. (Նար. կուս.։)
Օրհնութիւն նորակերտ գրոց. (Մաշտ.։)
Օրհնեա՛ զնորընծայս զայս, որ կայ առաջի սրբոյ սեղանոյս, առնուլ զաստիճան քահանայութեան. (Մաշտ.։)
Քահանայիցն զմանկանցն ախտանալով զօրհնութիւն՝ զնորհաւատիցն արգելուլ զխոստովանութիւն. (Մամբր.։)
Որով նպարակեալ՝ վառեալ զինու հոգւոյն յուղարկէին յաստուածատունկ վայելչութեան դրախտ։ Նպարակեալ յուղարկեաց զնոսա օրհնութեամբ ի գործ պատերազմին. (Փարպ.։)
Օրհնեա՛ տէր եւ զկաշի կազմի սորա (մատենիս), եւ զսեկ շարագուրի՝ իբր զվիժակսն եւ զնուարտանս եւ զվերնափեղկս փառաց խորանին. (Մաշտ.։)
Յայսոսիկ շարալծեալ՝ օրհնեսցուք. (Յճխ. ՟Ի՟Բ։)
Օրհնութիւն սուրբ ոմոփորոնին քահանայապետականի։ Ոմոփորոնն՝ ուսոյ զգեստք թարգմանի. զի օմոսն՝ ուսք է, եւ ֆօրօնն՝ զգեստ. (Մաշտ. կիլիկ.։)
ὡσαννά hosanna. Ձայն օրհնառաք առ եբրայեցիս՝ վասն եկելոյ հասելոյ փրկութեան եւ փրկչի. իբր Կեցո՛ տէր, եւ այլն. արմատն է՝ Ովսէ, Յեսու, Յիսուս.
Ովսաննա որդւոյ դաւթի։ Ովսաննա (կամ օրհնութիւն) ի բարձունս։ Ովսաննա օրհնեալ եկեալ, եւ այլն։ Օրհնել կամ գոհանալ կամ երգել ովսաննայիւք. (Ճ. ՟Ժ.։ Եփր. ծն.։ Տէր Իսրայէլ. օգոստ. ՟Ի՟Զ.։)
Զաղքատս եւ զսուրբս, որք ոտնատեղօքն իսկ (յն. ոտիցն գնացիւք) կարիցեն բերել զաստուծոյ օրհնութիւնսն, զայնպիսիսն կոչիցես. (Ոսկ. եփես.։)
Պահպանեա՛ զմեզ Քրիստոս Աստուած մեր։ Օրհնեսցի եւ պահպանեսցի, եւ այլն։ Պահպանեա՛ զժողովուրդս քո Քրիստոս. (Ժմ.։ Նար.։ եւ Շար. ստէպ։)
Ամենայն անձն օրհնեալ՝ պարզամիտ է. (Առակ. ՟Ժ՟Ա. 25։)
Տացուք աւուրս զպարտական օրհնութիւնս արժանաւորապէս. (Սիսիան.։)
Ադոնա տէր, ելովէ սաբաւովթ (այսինքն տէր տէր, աստուած զորութեանց)։ Օրհնեաց եզր զտէր աստուած բարձրեալ՝ զաստուած զսաբաւովթ։ Եղիցին նշանք ի սաբաւովթ տէառնէ. (՟Ա. Թագ. ՟Ա. 11։ ՟Ա. Եզր. ՟Թ. 46։ Ես. ՟Ը. 18։)
Բառ եբր. շէրշէրիմ, շիրաշիրիմ. այսինքն Երգ երգոց. օրհնութիւն օրհնութեանց. շարական շարականաց.
Զմիածին որդին աստուծոյ զսխրագործն օրհնեալ. (Կիւրղ. առ կոստանդ։)
Արարիչ ջուրց, թագաւոր ամենայն ստացուածոց քոց դու ես։ Քեզ ծառայեսցեն ամենայն ստացուածքս քո։ Օրհնեսցեն զքեզ երկինք, եւ ամենայն ստացուածք քո։ Լինել մեզ պտուղ ինչ ստացուածոց նորա. (Յուդթ. ՟Թ. 17։ ՟Ժ՟Զ. 17։ Տոբ. ՟Ը. 7։ Յկ. ՟Ա. 18։)
Ի սուրբ գրոց, եւ ի ստիքէրոնաց, եւ ի մարգարէականաց։ Իսկ ստէքերովն դիրք՝ հինգ. յոբ, եւ սաղմոսարան, եւ զգօնութիւն, եւ եկլէսիաստէս, եւ օրհնութիւնք օրհնութեանց։ Սողոմոնի լինել գրօղ, զի ստիւխիրոն է, որպէս նորա բանքն։ Ստիքիրոն ընթերցուածքն. (Կամրջ.։ Կոչ. ՟Դ։ Նախ. յովբ.։ Տօնակ.։)
Շարժեաց զլեզուս նոցա ստնդիացելոցն ... ի բերանոյ մանկանց տղայոց ստնդիացոց (կամ ստնդիացելոց) կատարեցեր օրհնաբանութիւն. (Ճ. ՟Թ.։ եւ Մեկն. ղկ.։)
Յաստուածաբանականսն տպաւորութիւնս զտիրագոյնս ստորասացելոյն աստուածաբանութեան օրհնաբանեցաք. (Դիոն. ածայ.։)
Ամենայն համանգամայն ի նա ստորոգի, եւ ոչինչ է յամենայն։ Զամենայն ստորոգէ (զաստուծոյ՝ սուրբ գիրն), եւ որպէս զմի օրհնաբանէ զնա. (Դիոն. ածայ. ՟Է. ՟Ժ՟Գ։)
Ի ձեռն իւր ինքեան վերադրեաց ի նա զիւր սրբազանն ներգործութիւն եւ զօրութիւն։ Որքան ինչ է հօր եւ որդւոյ, աստուածապետականին հոգւոյ հասարակաբար եւ միեղինապէս վերադրեն։ Մեծն եւ փոքրն վերադրի ամենեցունց պատճառին։ Օրհնութիւնս վերադրել ամենայնի պատճառին. (Դիոն.։)
ՎԵՐԵՐԳԵԼ. Երգաբանել. գոհաբանել. վերօրհնել.
Պարեմք հոգեպէս տարփմամբ ... Ստացար քեզ օրհնաբանս անձկով տարփման։ Զտարփումն անյագ սիրոյն որ առ նտ. (Նար. կուս. եւ Նար. երգ.։)
Տնօրինեցաւ յարգանդի կուսին իսկակից հօր եւ սուրբ հոգւոյ։ Օրհնութիւն ի բարձունս տնօրինեցելոյն ի կուսէն թագաւորին մերոյ. (Շար.։)
Անհանգիստ օրհնութեամբք. (Յճխ.։)
Մանունք (յանձրեւաց) եւ ցօղաձիւնք եւ օրհնելիքն Համամ առակ.։
Փառս տալով Աստուծոյ՝ օրհնել. գովել. փառաբանել. գոհաբանել.
Զի ոչ իմովս ինչ սնոտիապատուաստ փառատրիս երգով։ Երրորդութեանն փառատրելի անուամբն։ Էութիւն փառատրելի։ Աւետարանեցաւ, ուստի փառատրեցաւ։ Միշտ փառատրեսցիս դու սովին օրհնութեամբ. (Նար.։)
Նախ քան զայլսն՝ զլսելիս դնել զլի օրհնութեամբ, այսինքն զհաւանող եւ զփափկերախ. (Մեկն. ղեւտ.։)
Այսօր նոր օրհնութիւն փողփողեսցուք՝ զմեզ նորոգողին նորոգեալքս ի հնութենէ հինն ադամայ. (Տաղ.։)
Այսօր նոր օրհնութիւն փողփողեսցուք՝ զմեզ նորոգողին նորոգեալքս ի հնութենէ հինն ադամայ. (Տաղ.։)
Վաղվաղակի փութապէս տագնապաւ հանէ զնա առ ի ծառոյն օրհնելոյ. (Եփր. ծն.։)
Օրհնեալ ես փայտ սուրբ փրկչական։ Փրկչականն պատուիրան յանձին բերեալ կրէր. (Շ. բարձր.։ նար. ՟Հ՟Է։ Վրք. հց. ՟Ի։)
Քաջաձայն նոր սիոնի յօրհնաբանութիւն Աստուածոյ. (Պրոկղ. յոսկ.։)
Օրհնաբանիչ. օրհնաբանօղ. եւՕրհնաբանական, կամ օրհնաբանութիւն.
Աստուածասէր թագաւորն օրինապահն կալով։ Օրէնսգիրքն եւ օրինապահքն։ Օրինապահքն պսակեցան։ Օրհնէ աստուած զօրիապահսն, եւ անիծէ զյանցաւորսն. (Ագաթ.։ Յճխ. ՟Գ. ՟Թ։)
Ստացար քեզ օրհնաբանս։ Զքարինս բաւական է պատրաստել օրինաբանս։ Սովոր են վասն առ մեզ շնորհացն լինել աստուծոյ օրհնաբանք. (Նար. կուս.։ Իգն.։ Լմբ. պտրգ.։)
Եւ ընդ օրհնաբան մանկանցն արժանաւորեա՛ զմեզ ձայնակից լինել։ Իջեր ի մէջ հնոցին, եւ պարակցեալ օրհնաբանիցն՝ զհուրն շիջուցեր. (Հարցնափառ.։)
Օրհնաբան դասիւքն ընդ առաջ երեալ՝ մատուցանեն զոստս ի ծառոց. (Մեկն. ղկ.։)
զեռահիւսակն առնու զօրհնաբան՝ զփառաւորութիւնն սրոբէական. (Գանձ.։)
Եւ որպէս Օրհնաբանեալ. օրհնաբանելի.
Առ հայր քո օրհնարան՝ ահաւոր անուն՝ ձգեալ մատուսցես։ Հաստատուն եղեալ մեծապէս օրհնաբան աւետեաց քոց ձայն. (Նար. ՟Ղ՟Բ. ՟Խ՟Բ։)
որ ոք եւ որ ինչ օրհնութիւնս վերառաքէ.
Աստուածութեանն օրհնառաք հրեշտակացն պարք. (Նար. կուս.։ Գանձ.։)
կամ ԱԼԷԼՈՒԻԱՅ. որ եւ ԱԼԷԼՈՒ. ἁλληλοώια alleluja բառ եբր. հալելու իահ Օրհնեցէ՛ք զԱստուած, կամ գովեցէ՛ք զՏէր. երգ փառաբանութեան.
Օրհնութիւն գովութեան ... Ալէլուիա ... Ալէլուիա. (Սղ. ՟Ղ՟Դ. ՟Ճ՟Դ. եւ այլն։)
Լուայ ձայն մեծ բազմութեան յերկինս՝ ասելով, ալէլուիա։ Եւ կրկին անգամ օրհնեցին եւ ասացին, ալէլուիա. (Յայտ. ՟Ժ՟Թ։)
Ամենաբախտ՝ Աստուած հոգին։ Ամենաբախտն եւ ամենօրհնեալն ի կանայս սրբուհի Աստուածածինն Մարիամ. (Տօնակ.։)
Օրհնէին զամենահզօրն Աստուած. (Փարպ.։)
Օրհնաբանեալ ահաւորութիւն ամենավայր ձեռնկալութեան. (Նար. ՟Ղ՟Գ։)
Խաղաղութիւն ամենեցուն, կամ ընդ ամենեսեան, կամ ընդ ամենեսին։ Զամենեսեան օրհնեա՛, զամենեսեան իմաստնացո՛ ... եւ ամենեցուն պարգեւեա՛. (Ժմ.։)
Օրհնեալ ես փայտ սուրբ՝ ամպատեսիլ սիւն. (Անյաղթ բարձր.։)
Ամենայնի պատճառ գոլով, եւ որպէս անբաւազօր՝ ոչ միայն զամենայն զօրութիւն յառաջ ածելոյ, եւ այլն։ Օրհնաբանել զանբաւազօր բարերարութիւն։ Անբաւազօրս Աստուծոյ բաշխումն յամենայն էսս տարեալ լինի. (Դիոն.։)
Անխտրաբար օրհնէ ընդ մեզ։ Անխտրաբար եղեալ աստուածայնոցն գրոց՝ զբեռիցն ձայն ընդունելով. (Պրպմ. ՟Լ՟Բ։)
Հարկեցուցանէր զանհարկելի բնութիւն օրհնելոյ քո Հօր. (Բենիկ.։)
Ընծայէ բան օրհնութեան առատաձեռնիցն եւ բարեսիրացն. (Ոսկ. ՟բ. կոր.։)
Համբարձեալ զձեռն իւր զարարչական՝ օրհնեաց զնոսա. (Զքր. կթ. համբարձ.։)
Իբրեւ զհամբարս բազմամթերս եդ ի նոսա արարիչն զօրհնութիւնսն. (Վեցօր. ՟Է։)
Ի ձեռն կուսական ծննդեան զանէծսն յօրհնութիւն փոխարկելով՝ թեթեւացոյց եւս (զկանայս) ի բազմատանջ լինելոյ. (Եպիփ. ծն.։)
εὑτυχέω benedico, laudo Բարիս խօսել կամ ասել. գովել. օրհնել.
Լուտացեալք՝ բարեբանեմք (այսինքն զորս բամբասեցին զմեզ՝ օրհնեմք). (Առ որս. ՟Ը։)
Մանաւանդ՝ Օրհնել զԱստուած, օրհնաբանել. գոհաբանել, փառաբանել. փառատրել.
Օրհնել զհայր, գովել զորդի, բարեբանել զսուրբ հոգին. որ ի նոյն միտս հային։
Զօրհներգութիւն երից մանկանցն ընդ սերովբէսն բարեբանեմք, (այսինքն եղանակեմք, երկրորդեմք). (Շար.։)
ԲԱՐԵԲԱՆԻՉ ԲԱՐԵԲԱՆՈՂ. Որ բարեբանէ, կամ օրհնէ, կամ գովէ.
ԲԱՐԵԲԱՆԻՉ ԲԱՐԵԲԱՆՈՂ. Որ բարեբանէ, կամ օրհնէ, կամ գովէ.
Գովելի լինել. օրհնիլ.
Նովիմբ բարեգովին յուրախութիւնն հօրն երկնաւորի։ Սակս պարզմտութեանն օրհնին որպէս զբարեգովեալս յԱստուծոյ. (Համամ առակ.։)
Օրհնեալ է անուն սուրբ փառաց նորա, որ այսպէս բարեհաճեցաւ։ Գոհանամ զքէն Քրիստոս Աստուած իմ, զի այսպէս բարեհաճեալ յիս՝ զօրացուցաներ զիս։ Բարեհաճեցաւ ի քեզ հայր բարերար. (ՃՃ.։)
Անզգուշութեամբն ի բարետրից պատուիրանացն հեռասցի։ Օրհնեն օրհնաբանութիւն հանրական զբարերարն եւ բարետուօղն իշխանութիւն. (Դիոն. եկեղ.։)
Բարձրագահ օրհնաբան էիցն խմբակցութեանց. (Նար. մծբ.։)
Օրհնեաց (տէր) զտէր իմ յոյժ եւ բարձրացաւ։ Եւ բարձրացաւ այրն, Ծն. (՟Ի՟Դ. 35։ ՟Ի՟Զ. 13։)
Գութ գեղգեղանացս յօրհնութեան իբրեւ վարդապետ իմն լինի ածել յուղղութիւնս. (Ոսկ. ես.։)
Գոհաբանեմք զքեզ յաղթական երգով։ Գոհաբանեմք եւ վերօրհնեմք. (Շար.։)
εὑχαριστία gratiarum actip, grati animi significatio, αἵνεσις laus, laudatio Շնորհակալութիւն. նշանակք գոհ սրտի՝ կամ հաճութեան. գովութիւն կամ օրհնութիւն ընդ առելոց երախտեաց առ բարերարն.
ἕπαινος, ἑγκώμιον, αἵνεσις laus, praeconium, laudatio, benedictio Գով, գովելն, եւ գովիլն. գովեստ. դրուատ. ներբող. բան գովասանական, եւ օրհնութիւն.
Փառք եւ գովութիւն առաջի երեսաց նորա։ Մեռաւ ո՛չ գովութեամբ։ Յիշատակ արդարոյ հանդերձ գովութեամբ։ Վրիպեցան յաստուծոյ գովութենէն եւ ի նորին օրհնութենէն։ Որոյ գովութիւնն ո՛չ է ի մարդկանէ, այլ յաստուծոյ։ Լցցի բերան իմ գովութեամբ (այսինքն օրհնելով զաստուած)։ Բարձր արարից զնա գովութեամբ.եւ այլն։
Որպէս թէ Տուն գործոյ. գործանաց, գործարան. քէրխանէ։ Բայց Գործատունք կոչին Հարցին՝ քանի մի տունք շարականի ի վերայ այնր, օրհնեցէ՛ք ամենայն գործք տեառն, եւ այլն։ Ի գիրս խոսր.։
Գորովալի օրհնաբանէր զորդին իւր սիրելի. (Եփր. ի ծն.։)
Գորովալի օրհնաբանէր զորդին իւր սիրելի. (Եփր. ի ծն.։)
Զեռահիւսակն առնուլ զօրհնաբան՝ զփառատրութիւնն սրոբէական. (Գանձ.։)
Զերանախառն օրհնութիւնսն երգեն. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 19։ (յն. սրբազան։))
Տեսակ ինչ երգոյ՝ իղձ առ աստուածսն ... եւ ա՛յլ դիոնիւսոսի լինելութիւն՝ թուի ինձ երկադուռն մեծավերջ ասացեալ. մակասացողք էին փանդեռնահարք, ոչ էր ձայն սրնգի ... Խառնելով զողբ եւ զօրհնութիւնս եւ զհարուածս երկադուռն մեծավերջից. (Պղատ. օրին. ՟Գ։)
Զեօթներեակն, զոր եբրայեցին շաբաթ կոչեն, հանգիստ անուանէ։ Զեօթներեակն օրհնեաց եւ սրբեաց աստուած։ Զտէրունեան եօթներեակն առնել աստուածավայելչաբար։ Պատուիրան վասն տէրունեան եօթներեկին։ Հանգչելով ի տէրունեան եօթներեակսն. (Փիլ.։)
Հանգեան յաւուրն եօթներորդի. օրհնեաց աստուած զօրն եօթներորդ։ Յամի կամ յամսեանն եօթներորդի։ Յերեսներորդի եւ յեօթներորդի ամի. եւ այլն։
Զմանկունս օրհնեա՛ տէր, եւ զարգացո՛ ի զգուշաւոր կեանս. (Ճ. ՟Ժ.։)
Ուրախացի՛ր զուարթալից սրտիւ՝ օրհնեալդ ի կանայս. (Թէոդոր. կուս.։)
Զքեզ Տէր օրհնեն ամենայն զուարթունք երկնից. (Աղօթք մանաս։ Շար. ստէպ։)
Տէր զօրութեանց։ Անուն տեառն Աստուծոյ զօրութեանց։ Օրհնեցէ՛ք զնա ամենայն զօրութիւնք նորա։ Բարձրացաւ մինչեւ ի զօրութիւնս երկնից, եւ ընկէց յերկիր ի զօրութենէ երկնից եւ յաստեղաց։ Երկիր եպագ ամենայն զօրութեան երկնից։ Յարեւու եւ ընդ լուսնով եւ ընդ ամենայն աստեղբք, եւ առաջի ամենայն զօրութեանց երկնից, զոր սիրեցինն, եւ որոց ծառայեցինն։ Զոր օրինակ ոչ թուին զօրութիւնք երկնից, եւ ոչ չափի աւազ ծովու. եւ այլն. (Սղ.։ Դան.։ Ես.։ Երեմ. եւ այլն։)
Աղաղակեմք ի յընդհանուր ամենայն արարածոց տեսակս՝ ասելով, օրհնեցէ՛ք ամենայն գործք Տեառն զտէր. (Յհ. իմ. ատ.։)
Զամենայն առ ինքն դարձուցանէ բարերարութիւնն, եւ ժողովապետ է ցրուելոցն՝ որպէս իսկզբանէական եւ միացուցիչ աստուածութիւնն։ Զաստուածային եւ ժողովապետն խաղաղութիւն օրհնութեամբք խաղաղականօք վերահռչակեցուք. (Դիոն. ածայ.։)
եթէ քահանայապետն օծեալ մեղանչիցէ առ ի ժողովուրդն յանցուցանելոյ։ Մովսէս եւ ահարոն օրհնեցին զամենայն ժողովուրդն։ Քաւեսցէ վասն քահանայիցն, եւ վասն ամենայն ժողովրդեանն քաւեսցէ։ Մխիթարեզէք զժողովուրդ իմ, քահանայքդ խօսեցարուք.եւ այլն։
Բաշխօղ լուսոյ յաստուածակոյս կողմանէ՝ օրհնութեամբ, օծութեամբ եւ այլն.
Լուսաբնակ օրհնաբան էից խմբակցութեանց։ Եթերաճեմ եւ լուսաբնակ եւ աստուածառերձ հոգեղինացն. (Նար. մծբ. եւ Նար. յովէդ.։)
Անթիւ պետութիւնս օրհնաբանողաց՝ համբոյրս, հեզս, երջանիկս, խաղաղականս. (Նար. ՟Լ՟Է։)
Զի համաձայն խաչազգեցից՝ ըզքեզ օրհնեմք յաւիհենից. (Շար.։)
ԽԱՉԱԼՈՒԱՅ ԱՌՆԵԼ. Օրհնել զջուր՝ մխելով յայն զխաչ.
Սուրբ խաչիւս տեառնագրեսցուք, զարեւմտեան կողմանս օրհնեսցուք. զաւետարանս ի վեր ամբարձցուք, սորին բանիւ խաչակնքեսցուք։ Զհարաւային գաւառս այս օրհնեա՛, քոյին շնորհիւ զսա խաչակնքեա՛։ Զքրիստոս յիշէ, յօգըն կոչէ, զդէմս երեսաց խաչակնքէ. (Գանձ.։)
Օրհնութիւն խաչի. (Մաշտ.։)
Ամբարձեալ զձեռս իւր՝ օրհնեաց զնոսա, եւ արար զնոսա (առաքեալսն) կաթողիկոսունս, կամ կաթողիկոսս տիեզերաց. (Տօնակ.։ եւ Մեկն. ղկ.։)
Զօրհնութեանն բաժակ՝ միացուցիչ կցորդաբար։ Զկնի կցորդաբար ի մեզ տոզանի։ Դասեսցէ ընդ երկայնսն կցորդաբար։ Կցորդաբար առ միմեանս հասեալ։ Ընդ յիսուսի կցորդաբար միացեալ. (Մագ.։)
Ի քոյդ հաճութիւն օրհնեալդ կամաց։ Ի հաճութիւն կամաց առաքչին մեռաւ։ Արարեա՛ միշտ յաղթօղ զխաբողին հաճութիւնս. (Նար.։)
Քարոզէ սարկաւագն, խնդրեսցուք հաւատով. եւ եպիսկոպոսն օրհնութիւն եւ փառս համառօտէ հօր եւ որդւոյ եւ հոգւոյն սրբոյ յաւիտեանս յաւիտենից. (Յհ. իմ. եկեղ.։)
Համբարձաւ աստուած օրհնութեամբ։ Համբարձցին դրունք յաւիտենից։ Համբարձաւ յերկինս։ Երթայի համբարձեալ՝ ի դիմել հոգւոյն իմոյ։ Որ շինէ յերկինս զհամբառնալ իւր (այսինքն զվերելս)։ Յաւուրս ժամանակացն այնոցիկ համբարձաւ մատաթի։ Համբարձաւ յուդա մակաբէ։ Համբարձաւ յովնաթան փոխանակ յուդայի.եւ այլն։
Նոքա զհալածիչսն օրհնէին, մեք զհանգուցիչսն անիծանեմք։ Սարգ. (՟բ. յհ.։)
Ի վերայ հրեշտակական փառաբանութեանցն հիմնարկելով զօրհնութիւնս զայս. (Ի գիրս խոսր.։)
Հինգհազար ոգի։ Մարդիկին թուով իբրեւ հինգհազար։ Օրհնութիւնք հինգհազար։ Տաղանդս կամ խոյս հինգհազար։ Ո՞չ յիշէք զհինգ նկանակն ի հինգ հազարսն.եւ այլն։
Օրհնէր զհօտն հանդերձ հովուակցօք. (Ղեւոնդ.։)
Հրճուալի ձայնիւ օրհնէր զաստուած. (Ճ. ՟Ա.։)
Հրճուալի ձայնիւ օրհնէր զաստուած. (Ճ. ՟Ա.։)
Ընդ երկնայինսն ձայնակցելով օրհնեմք։ Ձայնակցելով երկնայնոցն ասեմք. (Շոսր։ Շար.։)
χειροτονέω, χειροθετέω manumprotendo, manus impono, ordino, creo, constituo, designo. Ձեռն դնել ի վերայ ուրուք՝ ի նշանակ տալոյ զկարգ ինչ կամ զաստիճան. օրհնել. կարգել. կացուցանել. եւս եւ Մկրտել. եւ Դրոշմել.
Ամբարձեալ զձեռս իւր՝ օրհնեաց զնոսա, երկնաստեղծ ձեռօքն ձեռնադրելով զառաքեալսն, եւ յայնմ աւուր արար զնոսա կաթողիկոսս. (Մեկն. ղկ.։)
Ամենայն թռչունք վերանան յօդս, եւ ճռուողելով օրհնեն զհամագոյ աստուածութիւնն. (Մարաթ.։)
Զուր օրհնեն, եւ տան ցմանկամարսն. (Կանոն.։)
Մեծաղաղակ ձայնիւ օրհնեն զքեզ. (Վանակ. յոբ.։)
Ընդ մեզ միաձայնեալ (հրեշտակք՝) օրհնեն. (Նար. երգ.։)
Օրհնեալ ես փայտ սուրբ, միայնացելոց պարիսպ, ճգնաւորաց ժուժկալութիւն. (Անյաղթ բարձր.։)
Յաճախական (ձեւ բանի). (օրհնեցից զտէր յամենայն ժամ. Երզն. քեր.։)
Օրհնեալ ես փայտ սուրբ, քրիստոսասէր զօրաց յառաջապահեստ. (Անյաղթ բարձր.։)
Օրհնութեամբ յուղարկեն զգնացեալն. (Ոսկ. ՟ա. տիմ. ՟Ժ՟Դ։)
Մի՛ ինչ նախամեծար քան զնա եւ զնորա օրհնութիւնս համարեսցուք։ Զպտուղ փայտին ճաշակել՝ նախամեծար քան զաստուածականն համարեցաք. (Խոսր.։)
(եկեղեցին) առանց նաւակատեաց օրհնութեան՝ օծման՝ լոկ տուն է. (Շ. թղթ.։)
Նմանագոյն իմն զյաղթութիւն նուագեալ՝ օրհնութիւնս մատուցանէր աստուծոյ. (Ոսկ. ես.։)
Ի նշանագործ տէրն կարդայր։ Զնշանագործ փրկիչն զաստուած օրհնէին. (՟Բ. Մակ. ՟Ժ՟Ե. 21։ ՟Գ. Մակ. ՟Զ. 23։)
Լուարու՛ք զայս բան նորասացիկ, եւ օրհնութիւն նոր. (Նար. յովէդայն.։)
Զի նովաւ ասէ ունիմք զնուաճութիւն, ամենայն զյարդարանս, ի մի բերելով սրբով հոգւովն ի փառս հօրն ամենակալի զօրհնութիւն. (Ոսկ. եփես.։)
Նուիրական օրհնութիւնք, կամ աղօթք, սաղմոսերգութիւն, զենումն, պատարագ. (Սեբեր. է։ Յհ. կթ.։ ստէպ։ Շար.։)
Օրհնեա տէր եւ զնուիրատուս նորոգ պտղոյ ընծայից. (Մաշտ.։)
Շնորհականքն ամենայն յաստուծոյ նորք են, ապա եւ օրհնութեանցն նոր պարտ էր լինել։
որ եւ գրի ՈՂՈՄԳՈՄԷՆ, ՈՂՈԳՈՄԷ, ՈՂՈԳՈՄ, ՂՈԳՈՄԵԱՆ. Ծաղկազարդ՝ օր արմաւենեաց եւ բարեբանութեան. (ի յն. էւլօղի՛մէնօս, բարեբանեալ, օրհնեալ. կամ իլօ՛գօմօս, վարսագեղ, անտառազարդ, ծառազարդ. ռմկ. ծառազարդ)
Ողոգոմեանն մեծ, որ կոչի բարեբանեալ օր։ Ի գալ ողոգոմէին մեծի տօնին, որ է օրհնեալ օր. (Կանոն.։ Ճ. ՟Ա.։)
Որոյ անունն է օրհնեալ եւ օրհնելի յաւիտեան.
Ոսկիաձոյլ բաղձանօք, արծաթափայլ սուրբ սրտիւ զմեր կենարարն օրհնեսցուք. (Տաղ.։)
Որ ի ձեռն մարգարէին եղիսէի օրհնեցեր զջուրն չարաշունչ եւ մահացու. (Մաշտ.։)
Օրհնեա՛ զուխտաւորս եւ զպտղաբերիչս եկեղեցւոյ քում սրբոյ. (Պտրգ.։)
Աստուածածին կոյս օրհնեալդ ի կանայս, որ զանսկզբական զէութիւն սկզբնաբար ծնար. այսինքն զանժամանակն ի ժամանակի. (Գանձ.։)
Սկզբնաձիր ողորմածութեան՝ բարեգութ, օրհնեալ, եւ երկայնամիտ թագաւոր։ Սկզբնաձիր օծմանս շնորհի մեծախորհուրդ հրաշազարդութեան. (Նար. ՟Հ՟Ը. ՟Զ՟Գ։)
Քրիստոսի սովորական սեղանաւն ի վերնատանն կատարել զխորհուրդ։ Զսովորական օրհնաբանութիւն բանս երկրորդեմք. (Յհ. իմ. ատ.։ Նար. կուս.։)
Շարժեաց զլեզուս նոցա ստնդիացելոցն ... ի բերանոյ մանկանց տղայոց ստնդիացոց (կամ ստնդիացելոց) կատարեցեր օրհնաբանութիւն. (Ճ. ՟Թ.։ եւ Մեկն. ղկ.։)
Օրհնութիւն արկանելոյ կամ զգեցուցանելոյ զսքեմ.
Վերանուագ գոչմամբ օրհնեմք զթագաւորդ երկնաւոր. (Գանձ.։)
Վերաթռիչ պատգամաւորօք նա օրհնաբանի. (Նար. կուս.։)
ՎԵՐՕՐՀՆԵԼ. ἁνυμνέω celebro, hymno, laudo, decanto. Օրհնել մեծաձայն. վերառաքել զօրհնութիւն. օրհնաբանել. վերերգել. քարոզել.
Բե՛ր, զբարին՝ որպէս զարդարեւ է, եւ էիցս ամենայնի էացուցիչ՝ վերօրհնեսցուք. (Դիոն. ածայ.։)
Մեք ոչ շօշափելով վերօրհնեմք զնա (զքրիստոս ըստ թովմայի). վասն զի նա իւրովք ձեռօքն կալեալ զտէր մեր՝ վերօրհնեաց. (Ոսկ. նոր կիր.։)
Որ վերօրհնիս յաթոռս քերովբէից։ Վերօրհնեալ յամենայն առաքելական քարոզութեանց. (եւ այլն. Շար.։)
Վեցթեւեան երագաշարժ գործեօք իմն զօրհնաբանականսն ըստ պիտոյս բաժանեսջիք. (Յհ. կթ.։)
Ի վեցթեւեանց սրովբէից շուրջ լեալ եւ օրհնեալ եւ ծածկեալ. (Առ որս. ՟Է։)
Օրհնեալ ես փայտ սուրբ իմանալի, վիմարդեան եւ քառանկիւն տախտակ։ Քառանկիւն եւ վիմարդեան տախտակս տպաւորեալ. (Անյաղթ բարձր.։ Թէոդոր. խչ.։)
Օրհնեալ ես փայտ սուրբ իմանալի, վիմարդեան եւ քառանկիւն տախտակ։ Քառանկիւն եւ վիմարդեան տախտակս տպաւորեալ. (Անյաղթ բարձր.։ Թէոդոր. խչ.։)
Օրհնեալ եւս փայտ՝ որ գաւազան, դու քաջ հովուին ցուպ տածութեան. (Շ. ոտ. բարձր.։)
Կանոն տեառնական օրհնելոյ. (Մաշտ.։)
Պատրաստիմք ի քո օրհնութիւն բանիւ եւ տրփմամբ։ Սիրոյն կէտն իմացումնն է, եւ հոգեւոր տրփումնն։ Տրփմամբ ոսկւոյ, կամ այլ իւիք. (Լմբ. սղ.։)
δοξολογέω laudibus celebro, glorifico. Փառաւորել բանիւ. բանս փառաւորութեան վերառաքել. փառատրել. օրհնել. գովել. բարեբանել. մեծացուցանել. (ասի զԱստուծոյ, եւս եւ յետ նորա զաստուածնէ. )
Զոր փառաբանեն ի բարձունս իմանալի զօրութիւնքն։ Որով յաւէտ փառաբանի երրորդութիւնն անճառելի։ Մշտամռունչ փառաբանեալ՝ զերրորդութիւնն ամենօրհնեալ. (Շար.։ Ժմ.։ Շ. վիպ.։)
δοξολόγος concelebrans, laudator, glorificans. Որ փառաբանէ. փառաբանօղ. փառաբան. օրհնաբանիչ.
Քաղցրաբան րանւք մի՛ ձկտիր։ Մի՛ իցէ թէ հայեսցիս ի նորա քաղցրաբան պատճուճանս։ Քաղցրաբան օրհնութեամբ. (Եւագր. ՟Ժ։ Կոչ. ՟Զ։ Գէ. ես.։)
Դառն էր, եւ քաղցրացաւ ջուրն։ Քուն իմ քաղցրացաւ ինձ։ Քաղցրացաւ առն հաց ստութեան։ Քաղցրացան նմա խիճք հեղեղատի։ Աստուծոյ մերոյ քաղցրասցի, կամ քաղցր եղիցի օրհնութիւն։ Եթէ քաղցրասցի ի բերան նորա չարութիւն.եւ այլն։
Որք երգ ցօղաւոր երգեն քաղցրաւոր։ Օրհնեն զգուշաւոր ձայնիւ քաղցրաւոր. (Գանձ.։)
ՔԱՋԱՀԱՄԱՐ ՔԱՋԱՀԱՄԱՐԵԼԻ. Բարւոք համարեալ. գովելի. օրհնեալ. ըստ պէսպէս առման յն. ձայնիս. էւլօ՛ղիսդօս. εὑλόγιστος.
Օրհնեաց Աստուած զօրն եօթներորդ, եւ սրբեաց զնա. քանզի ազգակցագոյնք միմեանց՝ քաջահամարն, եւ սուրբն ... վասն որոյ քաջահամարելին՝ եւ սուրբ եղեւ. (Փիլ. այլաբ.։)
Քաջահաւատ մանկունքն զամենայն արարածս յօրհներգութիւն կոչէին. (Հարցնափառ.։)
Օրհնեալ ես փայտ սուրբ ... քառանկիւնտախտակ։ Կանգնէ զքառանկիւն սեղան խաչին։ Տաճար մի քառանկիւն։ Քեզ քառանկիւն կողմ աշխարհին՝ անտեսաբար երկրպագեն. (Անյաղթ բարձր.։ Շար.։ Արծր. ՟Ե. 7։ Յիսուս որդի.։)
Այսօր օրհնութիւն յամենեցունց՝ պսակողին զձեզ, զձեզ քառասնեկին, եւ այլն. (Տաղ.։)
Ի ձեռն վեհիդ սպասաւորութեան զտկարս օժանդակելով։ Օծ արքայութիւնս, օժանդակեաց թագաւորս։ Իբր առ նուազ՝ լաւ օժանդակեաց։ Հոգելի զօրութեամբդ օրհնեալ օժանդակեսցես կատարելապէս զայս պատճէն տառի։ Զորդւոյն գարշապարս օժանդակեաց. (Նար. Ե. ԼԴ. եւ մծբ։ Կոլ։)
Ուր իցէ ձայն օրհնութեան.
Օրհնաձայն գոհաբանութեամբ՝ անքնին ներբողիւ գովեալ. (Նար. ՟Հ՟Ե։)
Երեքսրբեան անսահմանելի՝ օրհնանուն կենդանի. (Նար. գանձ խչ.։)
Օրհներգուն դաւիթ ասէ։ Զոր աստուածաշունչ ձայնն նուագեաց օրհներգուին (կամ օրհներգոյին կամ օրհներգոյն) դաւթի։ Օրհներգուք գոլովտեառն ընդ դաւթայ. (Ճ. ՟Ա.։ Նար. ՟Կ՟Ա։ Երզն. մտթ.։)
Թաշտօնեայս աստուածայինկամացն ... ամենեցուն արարչին օրհներգուս. (Առ որս. ՟Է։)
Ամենասուրբ երրորդութեանն են օրհներգուք։ Ի հնոցէն ապրեալք՞ օրհներգուք քեզ եղեն։ Եւ զօրհներգուսըն սիոնին, ի դերութիւն խիստ վարեցին. (Յճխ. ՟Ժ՟Դ։ Խոսր.։ Յիսուս որդի.։)
Զօրհներգօղսն հարեալ վիրաւորէին. (Սոկր.։)
Բարձրեալն ընդունօղ օրհնութեանց կամ զօրհներգութիւնս.
Օրհնընկալն բարձր է քան զնոսա՝ որք յերկինս են. (Վրդն. սղ.։)
Քեւ զանծանօթն հօր տէրութիւն ազգակցապէս օրհնաբանեցաք. (Նար. կուս.։)
Ամենագիշեր օրհնութեամբ հսկէին. (Ոսկ. գծ.։)
Այս կաթուած օրհնութեան անսպառաբար սրսկեցեալ ի մեզ. (Նար. ՟Ղ՟Գ։)
Որ սերմանէ առատութեամբ, առատութեամբ եւ հնձեսցէ. (անդ ՟Բ. Կոր. ՟Թ. 6) ըստ յն. օրհնութեամբ։
Անունդ իսկ մեծիդ զգթութիւն եւ զընտանութիւն աւետարանէ։ Ի մէջ դառնութեանս մահու՝ կեանս անտարակոյսս աւետարանեն։ Աւետարանեա՛ բանիւդ օրհնութեան զկենդանութիւն իմ մահացելոյս. (Նար. ՟Ժ՟Գ. ՟Լ՟Գ. ՟Խ՟Ը։)
Աւետաւորեցաւ աբրահամ՝ ի զաւակի նորա օրհնիլ ամենայն ծագաց երկրի. (Լաստ.։)
Բազմապատիկ ... զԱստուած ի վեր օրհնէին. (՟Գ. Մակ. ՟Զ. 24։)
Ոչ թէ Աստուած ի մեր օրհնելոյն բարգաւաճի. (Լմբ. սղ.։)
Բարեգործել զնզովեալսն (իբր օրհնել, կամ ի լաւն փոխել)։ Բարեգործեսցին դատակնիքն (այսինքն ի լաւ անդր շրջեսցին). (Նար. ՟Ժ՟Է. ՟Ղ՟Դ։)
εὕφημος bonae famae, fausti nominis, καλώς ἁκούων bene audiens Որ ունի զբարի անուն կամ զհամբաւ. բարեհռչակ. գովեալ. օրհնեալ. աղէկ անուն ունէցօղ, անուանի.
Կին իմաստուն եւ բարեպաշտօն՝ օրհնեսցի. (Առակ. ՟Լ՟Ա. 30։)
Բարձրագոյն բարբառ, օրհնութիւնք, հատուցումն, եւ այլն. (Կորիւն.։)
Յանգումն բացաձայնելոցն օրհնութեանց. (Մաքս. եկեղ.։)
Որ ինձ անթիւն է, օրհնեալդ քում ձեռին բովանդակեալ է. (Նար. ՟Ծ՟Է։)
Օրհնեալն ի կանայս Մարիամ այց արար նոցա՝ կոչելով ի գերամաքուր շնորհս կուսութեան. (Ճ. ՟Ժ.։)
Իննեկի տրոհմամբ յօրհներգութիւն փառաց հաստողին կարգելոց եռազարդեան զինուորութիւնք. (Ոսկիփոր.։)
Առ ի յօրհնել եւ ի ճանաչել զերախտագործն. (Խոր. առ արծր.։)
Երեքսրբեան ձայն, կամ օրհնութիւն, կամ փառատրութիւն. (Շար.։ Գանձ. եւ այլն։)
Զօրհնութիւն երկնաշնորհ եւ տիրապարգեւ. (Նար. խչ.։)
Վերօրհնել ուսանելով երրորդաբար զմի աստուածութիւն. (Մաքս. եկեղ.։)
Եօթնպարեան խմբիւք զերեքսրբեան օրհնութիւնս քաղցրանուագ երգեն. (Յհ. իմ. եկեղ.։)
Ուրախացի՛ր զուարթալից սրտիւ՝ օրհնեալդ ի կանայս. (Թէոդոր. կուս.։)
Օրհնել զուարճալից բերանօք զհրաշագործն Աստուած. (Յհ. իմ. եկեղ.։)
Ամուսնութիւն զուգութեան (օրհնութեամբ քահանայից լինի). (Խոսր.։)
Որ զէսս էացոյց յոչէից, օրհնի ի յէիցս. (Խոսր.։)
Ինքնագոյ եւ իքնակեանք ասեմք զմի բոլորիս գերագոյն սիզբն եւ պատճառ։ Այժմ օրհնանաբանելի է մեզ զկեանս յաւիտենից, յորմէ ինքնակեանք, եւ ամենայն կեանք զի եւ ինքնակենացն է աստուածայինն կեանք կենդանական եւ գոյացողական եւ պարգեւի նախ ինքնակենօքն գոլն կեանք. (Դիոն. ածայ.։)
Քեզ օրհնութիւն (քրիստոս), ծնունդ ծածկեալինքնութեան (հօր)։ Վասն ինքնութեան հօր յայտ արար, եթէ առ ամենայն, եւ յամենեսին է նա. (Եփր. համաբ.։)
Զխնդակցականն զերգ օրհնութեան օրհնեսցէ. (Փիլ. այլաբ.։)
Խոստովան եղէց քեզ օրհնութեամբ ... յուսա՛ առ աստուած, խոստովանեա՛ նմա, փրկիչ երեսաց իմոց աստուած է. (Սղ. ՟Խ՟Բ. 5։)
Յորժամ զծայրայանգսն եւ զ՝ի վերայս օրհնութեանն երգել պիտեսցի, յայնժամ ամենեքին հնչեն. (Փիլ. տեսական.։)
Զկենդանարար պատարագ օրհնութեան. (Պրպմ. ՟Խ՟Զ։)
Կեցուցանօղ կաթուած, կամ օրհնութիւնք։ Ոտիզդ կեցուցանողաց. (Նար.։)
Նոր (կամ նոյն) օրհնութիւն միշտ հօր, նոյն համագոյեան բանին. (Տաղ.։)
Համաձայնեալք անմարմնոցն՝ օրհնէին։ Ընդ որս եւ մեք համաձայնեալք՝ բարեբանեմք. (Շար.։)
Համաձայնեալք անմարմնոցն՝ օրհնէին։ Ընդ որս եւ մեք համաձայնեալք՝ բարեբանեմք. (Շար.։)
Ի գինւոյն յայնմանէ մատուցանէր համբարապետն տեառն յիսուսի. Յորմէ արբեալ տէրն՝ օրհնեաց զնոսա. (Եպիփ. ծն.։)
Վերանայր յերկինս՝ ըստ հոգեպատում մարգարէութեանն, համբարձաւ աստուած օրհնութեամբ. (Մեկն. ղկ.։)
Օրհնեալ որդի հօր հրամանապէս. (Գանձ. իմա՛, իշխանակից հօր, կամ ըստ վարդապետութեան հաւատոյ։)
Մատո՛ առ իս զդոսա, զի օրհնեցից զդոսա։ Մատո՛ այսր զորդին քո։ Մատուցանէին առ նա մանկտի։ Մատուցաւ առ նա դիւահար մի։ Իմոց բանից մատո՛ զունկն քո։ Մատուցին զթիւն արքայի զկորուսելոցն։ Մատուցէ՛ք առ իս եւ այլ աման, եւ այլն։ Որ առ ձեզ մատուցանիցի. այսինքն մատչիցի. (Ագաթ.։)
Զնոյն նուագ օրհնութեան ի բերան առեալ՝ միեղինաբար փառք ի բարձունս վերաձայնեն. (Յհ. իմ. եկեղ.։)
Զնոյն նուագ օրհնութեան ի բերան առեալ՝ միեղինաբար փառք ի բարձունս վերաձայնեն. (Յհ. իմ. եկեղ.։)
Բերին մեզ օրհնութիւն՝ մի մի չափ ձէթ ամանօք։
Մշտամռունչ փառաբանեալ զերրորդութիւնն ամենօրհնեալ. (Շ. վիպ.։)
Յարազուարճ ձայնիւ օրհնել զԱստուած յաւիտեան. (Տաղ.։)
Անդադար ձայնիւ օրհնել.
Նհանջիդ երեք ժամն յաւելիսն յաւելադրեալ։ Նոցա դարձեալ այլ եւս յաւելադրէ սարկաւագն զնոյն, սաղմո՛ս ասացէք։ Ասէին, օրհնեալ եկեալ անուամբ Տեառն, դաւթեան ձայնիւն յաւելադրեալ. (Խոսր. ժմ. եւ Խոսր. պտրգ.։)
Որպէս թէ բազում անգամ օրհնութեամբքն յոլովագոյնս ի ներքս յիւղն կոչել զշնորհն. (Յհ. իմ. ատ.։)
Յաւէտ օրհնաբանելի ես դու երկրորդաւս. ողորմածութեամբ, քան նախահրաման սաստկութեամբ. (Նար. ՟Խ՟Ը։)
Եկն եղբայր քո նենգութեամբ, եւ առ զօրհնութիւնս քո։ Պատասխան ետուն նենգութեամբ, եւ առ զօրհնութիւնս քո։ Պատասխանի ետուն նենգութեամբ։ Նենգութեամբ կալցին զՅիսուս, եւ սպանցեն։ Ամենայն բարեկամ նենգութեամբ գնայ։ Որովայան նորա կրեսցէ զնենգութիւն։ Շրթունք քո մի՛ խօսեսցի զնենգութիւն։ Զնենգութիւն զօրհանապազ խորհեցան։ Առաջնորդք են ամպարիշտք նենգութեանց։ Յայտնեցաւ սօղոսի նենգութիւնն նոցա։ Ի նենգութեանց հրէից։ ԱԶգ եղեւ ինձ նենգութեան յայրդ լինելոյ ի նոցանէ.եւ այլն։
Ի բաց զբարձումն ներհակապէս գրութեանցն օրհնաբանել. այսինքն բացասութեամբ քան դրութեամբ խօսել զաստուծոյ. (Դիոն. ածայ.։)
Նոյնգունակ օրհնութիւնս միշտ ի բարձունս առաքել. (Յհ. իմ. եկեղ.։)
Ւիւսմամբ բանիս մեր շարադրական՝ օրհնեսցուք զաստուած ձայնիւ ցնծութեամբ. (Գանձ.։)
Դմա պարտ էր ասել, թէ ես ի ձէնջ չօրհնիմ, զի չէք ուղղահաւատ. (Կիւրիոն առ աբր.։)
Զմուտս օրհնելով եւ զելս՝ զգործս ուղղաւոցեա՛ ի մեզ զձեռաց մերոց. (Ժմ. յն.։)
Զմուտս օրհնելով եւ զելս՝ զգործս ուղղաւոցեա՛ ի մեզ զձեռաց մերոց. (Ժմ. յն.։)
Իսկ պաշտօնականին զարդու գերագոյնքն՝ հանդերձ քահանայիւքն՝ դնեն ի վերայ աստուածայնոյն սեղանոյ զսրբազանն հաց, եւ զօրհնութեանն բաժակ։ Քահանայիցն երկոքումբք ոտիւք ծունրդրութիւնքն՝ վեհագոյն քան զպաշտօնականին զարդու միով ոտամբն կրկնելն. (Դիոն. եկեղ.։)
Ո՞ր երգ պատկանագիր ի ճահ գովեստից օրհնեալ պատուեսցէ. (Նար. կուս.։)
Նախախնամութիւն աստուածպետութեանն յամենայն պատճառաւորացս է օրհնաբանելի. (Դիոն. ածայ. ստէպ։)
Մեր քահանայապետութիւնս ասի եւ է պարունական իրողութիւն ամենեցունց իւրոցն սրբազանից։ Պարունակականն օրհնաբանութիւն ամենասրբազանիցն զանձնաւորականս մեր ունակութիւնս յոդաւորապէս դնէ։ Աստուածագոյն գոհութիւն քահանայապետական՝ որպէս պարունական ի մեզ եկելոցն յԱյ սրբազանիցն պարգեւաց. (Դիոն. եկեղ.։)
Օրհնեալ է ծնունդ կանանց սակաւակեաց։ Յոբ. (՟Ժ՟Ա. 3։ ՟Ժ՟Դ. 1։)
Յօրինող սաղմոսաց եւ օրհնուեաց. որպէս դաւիթ. եւս եւ մարիամ քոյր ահարոնի.
Օրհնեա տէր եւ զսերմանիս զայս հանդերձ սերմանահանօքս. (Մաշտ.։)
Շարժեաց զլեզուս նոցա ստնդիացելոցն ... ի բերանոյ մանկանց տղայոց ստնդիացոց (կամ ստնդիացելոց) կատարեցեր օրհնաբանութիւն. (Ճ. ՟Թ.։ եւ Մեկն. ղկ.։)
Յաստուածաբանականսն տպաւորութիւնս զտիրագոյնս ստորասացելոյն աստուածաբանութեան օրհնաբանեցաք. (Դիոն. ածայ.։)
Զխորհուրդ երեքսրբեան օրհնութեան նոր աշխարհին սրբաձայնեն (հրեշտակք). (Վրք. հց. ՟Բ։)
Սրովբէագոչ ձայնիւ օրհնեսցուք։ Սրովբէագոչ ձայնիւ զերեքսրբեանն քեզ վերառաքել զօրհնութիւն. (Գանձ.։)
Զփրկագործն աստուած հանապազ օրհնեսցեն, որ յաղագս մարդկան այնքան վաստակաւոր է. (Ճ. ՟Ա.։)
ἁναφωνέω, ἑπιφωνέω alta voce pronucio, acclamo, exclamo. Ի ձայն բարձր կարդալ. վերագոչել. վերահնչել. վերահռչակել. վերօրհնել. երգել. քարոզել.
Մանուկ մոլորեալ ուրանօ՛ր եւ երթիցէ՝ զմայր վերաձայնեալ կարդայ։ Վերաձայնեալ կոչէին զարարածս յօրհներգութիւն նմա։ Համարձակել եւ վերաձայնել, թէ օրհնեցէ՛ք. (Յհ. իմ. երեւ. եւ Յհ. իմ. ատ.։)
Վերաձայնեալս այս խոստովանութիւն։ Ընդ հոգւոյդ սրբոյ բարձրացեալ եւ վերաձայնեալ։ Փառաւորեմք վերաձայնեալ նուագօք օրհնութեան երգոց. (Նար. ՟Ժ՟Գ. ՟Ժ՟Թ. ՟Հ՟Ե։)
Այնպիսի յանդգնեալքն՝ որ գործեն զտարահաճելիսն աստուծոյ, հեռի եղիցինզ ի սրբոց եւ ի մեր օրհնութենէն. (Կանոն.։)
որպէս լտ. signo sanctam crucem, vel sancta cruce. յն. σημειόω, σφραγίζω . Գծագրել զտէրունական նշան զսուրբ խաչն. խաչակնքել. կնքել դրոշմել խաչիւ կամ զխաչ. օրհնել նշանաւ խաչի. երեսը խաչ հանել, խաչ հանելով կամ սուրբ խաչով օրհնել.
Մի՛ իբրեւ զկուսաց պսակս օրհնեսցեն, այլ իբրեւ երկակին տեառնագրեսցեն։ Որպէս երկակի՝ ուռ տեառնագրեալ՝ ի գլուխ դիցեն. (Կանոն.։)
Օրհնեալ կնքի եւ տեառնագրեսցի արեւելեան կողմն աշխարհի. (Գանձ.։)
Զօրքն լուսեղէնք ընդ մեզ լինելոց են ի պարաւորութիւն աստուածային օրհնութեանցն տօնակցաբար. (Տօնակ.։)
Այսօր ցնծան արարածք րախճանապէս օրհնութեամբ. (Տաղ.։)
Զցանկութիւն տնանկաց լուար տէր։ Տէր առաջի քո է ամենայն ցանկութիւն իմ։ Զի սկիզբն նորա ճշմարիտ ցանկութիւն խրատու է։ Ցանկութիւն իմաստութեան տանի յարքայութիւն։ Առ ամենայն ցանկութիւն բաւական։ Հաց ցանկութեանց (այսինքն ցանկալի) ոչ կերայ։ Խօսի բանս խաղաղութեան ըստ ցանկութեան (այսինքն հաճոյից) անձին իւրոյ։ Ըստ ամենայն ցանկութեան քում, կամ անձին քոյ՝ զենցես, եւ ուտիցես միս ըստ օրհնութեան տեառն Աստուծոյ քոյ.եւ այլն։
Փառաւորելով զցաւացածոյցն զՔրիստոս օրհնէին. (Փարպ.։)
Երկրաւորօքս փոխադարձեն երկնայնոյն՝ զօրհնութիւն եւ զխաղաղութիւն առաքելով։ Առ հայր փոխադարձէ, զոր որդւոյ գոչեցին ծերքն եւ տղայքն. (Երզն. մտթ.։ Տօնակ.։)
Օրհնել զԱստուած ծնծղայիւք, քաղցրաձայնիւ եւ քնարաւ. (Աթ. սղ.։)
Օրհնաբանեն զԱստուած քաղցրաձայն։ Սկսանին ասել ասել քաղցրաձայն։ Սկսանին ասել քաղցրաձայն, քեզ վայել է օրհնութիւն. (Գանձ.։ Տօնակ.։)
Օրհնեալ ես փայտ սուրբ ... քառանկիւնտախտակ։ Կանգնէ զքառանկիւն սեղան խաչին։ Տաճար մի քառանկիւն։ Քեզ քառանկիւն կողմ աշխարհին՝ անտեսաբար երկրպագեն. (Անյաղթ բարձր.։ Շար.։ Արծր. ՟Ե. 7։ Յիսուս որդի.։)
Այսօր օրհնութիւն յամենեցունց՝ պսակողին զձեզ, զձեզ քառասնեկին, եւ այլն. (Տաղ.։)
Մեռոնս այս օրհնաբանեալ ... ըստ քերթութեանն բառի՝ որ ըստ խարութեանն հոմերոնի, թարգմանեալ իմանի՝ ինձ մայր. (Նար. ՟Ղ՟Գ.) (ոպէս յն. μοι ῤέων, ῤύων ինձ բղխօղ. կամ հյ. իմ մա՛յր)։
εὑλογέω, εὑφημέω benedico. Բանիւ եւ երգով օրհնեալ. բարեբանել. փառաբանե.
Ընդ հօր եւ ընդ հոգւոյն սրոյ(զորդին) օրհնաբանէ։ Քրիստոս աստուած՝ օրհնաբանեմք զքեզ։ Օրհնաբանեմք յաւուր քո ծննդեան։ Անեղծական կենդանեօք նա օրհնաբանի. (Խոսր.։ Շար.։ Նար. կուս.։)
Արդ զայսոսիկ փափագէ բանս օրհնաբանել զնախախնամութեանն յայտնաբանականսն ատուածանունութիւս։ Բան օրհնաբանի աստուած առ ի սրբազանիցն ասացելոց (Դիոն. ածայ.։)
Յետ զխաչն եւ զչարչարանսն, զյարութիւնն եւ զհամբարձումն քրիստոսի օրհնաբանելոյն. (Լմբ. պտրգ.։)
Բանք աղօթիցս ... օրհնաբանի յառաւօտուն ժամու. (Ի գիրս խոսր.։)
Եղիսաբէթ զծնունդ սրբոյ կուսին՝ պտուղ որովայն նորա օրհնաբանէր. (Վահր. հմբ.։)
Որ օրհնաբանէ. օրհնաբան. փառաւորիչ.
Զդաստացեալք օրհնաբանիչք եղեաք։ Օրհնաբանիչք նմին եղեալ. (Շար.։ Շ. վիպ.։)
Զմարդիկ ստասցուք անուանս մեր օրհնաբանիչս։ Որ զհրեշտակս ունի օրհնաբանիչս. (Լմբ. ստիպ. եւ Լմբ. սղ.։)
Վերստին կանգնեցան օրհնաբանիչք տեառն։ Որով (ի ձեռն յովհանու՝) օրհնաբանիչք բանին աստուծոյ յօրինելոց էին ազգ մարդկան. (Կիւրղ. ղկ.։)
εὑλογία benedictio αἵνος, αἵνεσις laudatio ὔμνος hymnus ᾇσμα, ᾡδή cantus, canticum, carmen, ode. օրհնելն եւ օրհնիլն, ըստ ամենայն առման. բանն եւ արդիւնքն օրհնելոյ. եւ Օրհներգութիւն.
Յեբրայեցւոց լեզուն՝ օրհնութիւն յովհաննէսն թարգմանի։ Յովհաննէս զնա անուանելով, այսինքն օրհնութիւն. (Կիւրղ. ղկ.։)
Աղօթք թերեւս առ նեղութիւն սրտին լինին, օրհնութիւն՝առ խնդութիւն սրտի։ Օրհնութիւն ոգւոյ բերկրելոյ նշանակ է. (Սեբեր. ՟Թ։)
ՕՐՀՆՈՒԹԻՒՆ. որպէս Նշանակ Օրհնութեան, պարգեւ, ընծայ, պատարագ. Տե՛ս (Ծն. ՟Լ՟Թ. 5։)
ՕՐՀՆՈՒԹԻՒՆ. Որպէս լիութիւն բարեաց. բարիք բերք. պէրէքէթ։ Տե՛ս (Ծն. ՟Լ՟Թ. 5։ Ղեւտ. ՟Ի՟Ե. 21։ Սղ. ՟Ճ՟Ի՟Ը. 8։)
Բերեալ զխաղողն յեկեղեցին՝ բաժանեաց օրհնութիւնս, որպէս եւ էր իսկ. (Վրք. հց. ՟Է։)
ՕՐՀՆՈՒԹԻՒՆ. որպէս Գործիք օօրհնութեանց. նուագարանք պէսպէս. (ուր յայլս դնի Սաղմոսարան, քնար, լար, թմբուկ, պար, եւ այլն) Տե՛ս (Սղ. ՟Լ՟Բ. ՟Խ՟Բ. ՟Խ՟Ը. ՟Ծ՟Զ. ՟Ց՟Զ. ՟Ղ՟Ա. ՟Ղ՟Է. ՟Ճ՟Է. -Ճ՟Խ՟Զ. ՟Ճ՟Ծ։)
ՕՐՀՆՈՒԹԻՒՆ. որպէս Մասն գիշերային ժամուն՝ սկսեալ երգովս, Օրհնեսցու՛ք զտէր։ (Շար.։ ԺՄ։)
ՕՐՀՆՈՒԹԻՒՆ. որպէս Քահանայագործութիւն, նուիրագործութիւն, հաղորդութիւն. եւ այլն, առեալի (՟Ա. Կոր. ՟Ժ. 16.)
Բաժակն օրհնութեան, ղսր օրհնեմք.եւ այլն։
Թո՛ղ զի եւ մասն հացի օրհնեալ սոսկապէս՝ որ բաժանի ռամկին յարձակման պատարագի, ըստ յն. էւլօղի՛ա, այսինքն օրհնութիւն ասի։
ՕՐՀՆՈՒԹԻՒՆ. որպէս Մասն նշխարաց սրբոց, հանդերձից նոցա, եւայլ եւս յիշատակք. եւ մեռոնն կամ ավիչկն բղխեալ որպէս քիրտն ի տապանաց սրբոց. եւ այլն.
Ի սսուրբ տապանէն բղխէ օրհնութիւն անօսղագոյն իբրեւ զփոշի առ ի բժշկութիւն հաւատացելոց. (Հ. կիլիկ.։)
Կնքեմք զցաւակնեալն անդամ պատուական խաչիւն. եւ օրհնութիւնս դնեմք ի վերայ, եւ դեղս. (Վրք. հց. ՟Բ։)
ՕՀՆՈՒԹԻՒՆ ՕՐՀՆՈՒԹԵԱՆՑ. Նոյն ընդ Երգ երգոց ասացեալ գիրս սողոմոնի. ἅσμα ἁσμάτων canticum canticorum. (Երգ. ՟Ա. 1։)
Մարդ ազգակցագոյն է մաքրագոյն բնութեանն երկնի։ Այն՝ որ իմաստութեան ազգակցագոյն մարդն է։ Ազգակցագոյն միմեանց քաջահամարն (այս ինքն օրհնեալն) եւ սուրբն. (Փիլ.։)
Իբրեւ զերկիր՝ որ աճեցուցանէ զծաղիկս իւր։ Ես տնկեցի, Ապողոս ջուր ետ, այլ Աստուած աճեցոյց։ Աճեցուցից զքեզ յոյժ։ Օրհնեցից զնա, եւ աճեցուցից զնա, եւ բազմացուցից զնա յոյժ։ Յաւուր յայնմիկ աճեցոյց Տէր զՅեսու առաջի ամենայն ազգին։ Եւ Տէր աճեցոյց զ Յովբ.։ Աճեցուսցէ զքեզ Տէր Աստուած քո յամենայն գործս ձեռաց քոց՝ ծննդովք որովայնի քոյ, եւ արդեամբք երկրի քոյ, եւ ծննդովք անասնոց քոց։ Աճեցուցեալ զվարսս. եւ այլն։
cf. ԱՄԷՆՕՐՀՆԵԱԼ.
ԱՄԷՆՕՐՀՆԵԱԼ կամ ԱՄԵՆՕՐՀՆԵԱԼ. Ամենայնիւ եւ յամենայնի օրհնեալ. ամենայն օրհնութեան եւ բարեբանութեան արժանի. ամմէն կերպով օրհնած, ու օրհնելու. միւպարէք. միւթէպէրրիք.
Ամէնօրհնեալդ հոգւոյ։ Ամենօրհնեալ թագաւոր։ Զամէնօրհնեալ անուն քո. (Նար.։)
Օրհնեցան յամէնօրհնեալ աջոյն. (Լմբ. համբ.։)
Օրհնեալ ես ամէնօրհնեալդ ի կանայս։ Օրհնէին զամէնօրհնեալ սրբուհին. (Շար.։)
ԱՄԷՆՕՐՀՆԵԱԼ. cf. ԱՄԷՆՕՐՀՆԵԱՆ.
ԱՄԷՆՕՐՀՆԵԱԼ ԱՄԷՆՕՐՀՆԵԱՆ. ἁοίδιμος. decantatus, celeber Ներբողելի եւ գովելի ամենեցուն կամ ամենայն իրօք, մեծահռչակ. պատուական.
Որք ի հնդկացն ականք (կամ ակունք) զամէնօրհնեալդ ձեր պայծառացուցանեն զգլուխս։ Զոր ի Քրիստոս սիրոյն պսակ դնել, որ ամէնօրհնեան գլխոցդ ձերոց է պատշաճ. (Պրպմ. ՟Լ՟Է. եւ ՟Լ. ըստ ձ։)
Որ անդրանիկ առնէ՝ կացուցանէ զոք. որպէս օրհնութիւնն Իսահակայ առ Յակոբ՝ ասի
Անմեղադրելի առ ի քէն օրհնեալ. (Նար. ՟Ձ՟Ա։)
Թէպէտ եւ անտես է աստուած, զի մարմնաւորս ունիմք աչս, անտեսութեամբ օրհնեսցուք զնա. (Նար. երգ.։)
Արժանաւորեա՛ զմեզ յամենայն ժամ օրհնել։ Արժանաւորեա՛ զմեզ Տէրն եւ այլն. (Ժմ.։)
Որ եւ ըստ սեմայ էառ օրհնութեան արձակութիւն. (Վրդն. լուս.։)
Զիա՛րդ զբազմայածեան լեզուս ի յօրհնեալն բան մխեցից. (Նար. կ.։)
որ եւ ԲԱԶՄՕՐՀՆԵԱՆ՝ ըստ ՟Բ նշ. Բազմօք օրհնեալ կամ արժանի օրհնութեան։ (Մաքս. եկեղ.։)
πολυΰμνητος Ուր իցէ բազում օրհնութիւն կամ օրհներգութիւն, որպիսի է Սրբասացութիւնն, եւ Փառք ի բարձունս երգն.
Բազմութիւն զօրաց երկնաւորաց զբազմօրհնեանն զայն փառաբանութիւն աւանդին. (Դիոն. երկն. ՟Դ։)
Սերոբէիցն բազմօրհնեանն այն եւ պաշտելի աստուածաբանութիւնն. (Շ. հրեշտ.։)
Բազմօրհնեան կոչի (փառք ի բարձունսն), եւ հրեշտակական է այս օրհնութիւն. (Ի գիրս խոսր.։)
Հովուացն տային աւետիս, եւ զբազմօրհնեանն փառատրութիւն ընդ նմին նուագէին. (Տօնակ.։)
Կամ Բազում օրհնաբանութեան արժանի. բազմերգելի, երեքփառատրեան.
Ոմանք զբազմօրհնեանն զայն եւ զպաշտելի աստուածութիւնն վերագոչեն, սուրբ սուրբ սուրբ, տէր զօրութեանց. (Դիոն. երկն. ՟Է։)
εὕλογος, εὕρημος laudabilis, honorificus Օրհներգական. եւ Արժանի բարեբանութեան.
Բարեբանական գթութեամբ օրհնեալդ ի բարձունս. (Նար. գանձ հոգ.։)
Ձայնակից ի բարեբանել եւ օրհնել.
Բարեբանելով, օրհնելով. կամ Ի դէպ, արժանաւոր բանիւ.
Բարձրահռչակ աղաղակաւ ստիպես զմեզ օրհնել. (Լմբ. սղ.։)
Նախագիծ դիտմամբ նկատեալ զհրաշալի քո խորհուրդ՝ բացերեւապէս՝ լինի գոհաբան, ասելով, օրհնեալ է փայտն. (Նար. խչ.։)
Բաւականացայց հանապազորդեանն յանդիմանութիւն։ Նա՛ զի ո՛չ երկնիւք բաւականանայ, եթէ ոչ զայս ձեղուն օրհնութեան ծածկոյթ ունիցի. (Նար. կ. ՟Հ՟Ե։)
Ճիռն օրհնութեան, զոր ճմլեցին ի վերայ խաչին գեղարդնապատառ չարչարանօք. (Ճ. ՟Գ.։)
Օրհնեալ ես փայտ գերազարդեալ։ Գերազարդեալ տօն. (Շ. ոտ. բարձր. եւ Շ. հրեշտ.։)
Օրհնեալ ես փայտ սուրբ զարդարեալ ... ագին տնկոյն գերհրաշացեալ. (Շ. ոտ. բարձր.։)
Զքեզ օրհնեն հողմք ի գնացուցանելն իւրեանց զջուրս. (Եփր. համաբ.։)
Երաշխաւորեա՛ զիս ամենօրհնեալ սուրբ կոյս. (Ճ. ՟Դ. վրք. մար. եգիպտ.։)
Ճշմարիտ էականութիւն, օրհնաբանեալ գոյութիւն։ Քումդ էականութեան զօրութեան ընդ ոչ գոյսն համարեալ է. (Նար. ՟Գ. եւ ՟Ծ՟Է։)
Ընծայաբերել զանմարմնոցն զօրհնաբանութիւն. (Գանձ.։)
Յորում աճեցոյց զբոյսն օրհնութեան ի լուսասահման անդաստանին անարատութեան. (Նար. կուս.։)
Քահանայապետականն օրհնութեամբ, եւ կատարողականն մեռոնիւ. (Լմբ. պտրգ.։)
Տարագրեաց զնա ի հաղորդութենէ կցորդութեան։ Կցորդութիւն սրբութեան, կամ օրհնութեան, հոգւոց, արեան, բնութեան, մարմնոյ, եւ այլն։ Կցորդութեամբ ժողովրդեանն, կամ կցորդութեամբ դպրի իմոյ պօղոսի (այսինքն միաբան, զոյգ ընդ), եւ այլն. (Եւս. պտմ.։ Ագաթ.։ Նար. Լմբ.։ ՃՃ.։)
Զի համաձայն խաչազգեցից՝ ըզքեզ օրհնեմք յաւիտենից. (Շար.։)
Սրբաբանիցըն համաձայն՝ տո՛ւք օրհնութիւն քովբէական. (Շ. տաղ.։)
Զի հրեշտակացն համաձայն՝ ըզքեզ օրհնեմք յաւիտեան. (Տաղ կուսի.։)
Հաճեցաւ յիս (տէր) հայրենատուր օրհնութեամբ։ Հայրենատուր խատով յառաջ կոդէ (որդեակ ասելով). (Համամ առակ.։)
Կանոն հանդերձեղէն սպաս օրհնելոյ. (Մաշտ.։)
Հրեշտակական մականունութիւն կամ անուանակոչութիւն, կարգ, քահանայապետութիւն, կարգաւորութիւն, տեղի, դասք, պարք, զօրութիւնք, օրհնութիւն, ազդումն. (Դիոն.։ Ագաթ.։ Յճխ.։ Նար.։ Խոսր.։ Սարկ.։ ՃՃ.։)
Հրեշտակային ձայն, կամ օրհներգութիւնք, կարգաւորութիւն, վարք. (Շար.։ Յճխ. ՟Ժ՟Ե. ՟Ի. ՟Ի՟Գ։ Ժմ.։)
ԲԱՐՁՐԱՑՈՒՑԱՆԵԼ Բարձր առնել զԱստուած օրհնութեամբ. փառաբանել.
Սուրբ Գէորգէն մինչեւ ցյիսնակամուտն այսպէ՛ս (արա՛)։ Յիսնակամտէն յետ՝ երկու շաբաթ կուտեմք, Սուրբ Յակոբայ պահքն է. (Սուրբ Յակոբէն մինչեւ ի ջրօրհնեաց պասն այսպէս (արա՛). եւ այլն. Տօմար.։)
Տացէ երախտաւորաց մերոց դարձուած, եւ յոլովապատիկ իմաստութեանն սահման։ Օրհներգու է Աստուծոյ իւրով յոլովապատիկ բարութեամբքն. (Վրդն. ծն. եւ Վրդն. սղ.։)
Օրհնութեամբ յուղարկեն զգնացեալն. յուղարկութիւն կոչեն, եւ ոչ դիահանութիւն. (Ոսկ. ՟ա. տիմ. ՟Ժ՟Դ։)
Ահա արդարեւ օրհնեալ է հատուած բանի՝ յուսադրական սրտի՝ այսր մեղայի. (Նար. ՟Ի՟Է։)
Զանձնաւորականս մեր ունակութիւնս յօդաւորապէս դնէ։ Յօդաւորաբար եւ ընտանեբար ի վերայ իմանալեացն եւ զգալեաց առանձնաւորութեանց սահմանեցելոց։ Յէիցս ամենեցուն յօդաւորապէս օրհնաբանի. (Դիոն.։)
Սրբոյ հոգւոյն նախագիտական իմն զօրութեամբ։ Նախագիտական զօրութեամբն յառաջագոյն հատոյց զօրհնութիւնսն (ի վերայ յակոբայ). (Նիւս. ի սքանչ.։ Փիլ. լին. ՟Դ. 212։)
Զի նովաւ ասէ ունիմք զնուաճութիւն, ամենայն զյարդարանս, ի մի բերելով սրբով հոգւովն ի փառս հօրն ամենակալի զօրհնութիւն. (Ոսկ. եփես.։)
Սաղմոսելն ի սոյն նպաստաւորի, մեծ է տէր, եւ օրհնեալ է յոյժ. (Յհ. իմ. եկեղ.։)
Եւ զի՞նչ է ինձ սակաւս եւ նուազագոյնս յօդել սահմանս կսկծելիս չափաբերականս, մինչ անցեալ է ըստ քանակութիւն։ Նշխար յիշատակի մասին օրհնութեան չափաբերականի (ի նոյեան տապանէ). (Նար. ՟Ե. եւ Նար. մծբ.։)
զտէր մեր յիսոս քրիստոս զպարգեւաբաշխն օրհնեցաք։ Պարգեւաբաշխ սուրբ աջովն իւրով. (Ագաթ.։)
Պարակցեալ հրեշտակախառն օրհնութեամբ ի պսակահամբար կիտին՝ բոլորեալ պսակօք. (Թէոդոր. խչ.։)
Յառաջագոյն օրհնէր սաղոսերգիչն (դաւիթ). (Կոչ. ՟Ժ՟Զ։)
Համարին ընդդիմամարտկացն յաղթող լինել. չեւ տեսեալ զնոցա զօրութիւն՝ զինքեանս վերահռչակեն։ Զաստուածայինն խաղաղութիւն օրհնութեամբք խաղաղականօք վերահռչակեսցուք։ Ի գերազանցեալ բարութենէ աստուածանմանութեան վերահռչակեն (գիրք զմովսէս), քանզի էր հեզ յոյժ. (Դիոն. ածայ. եւ Դիոն. թղթ.։)
Փառաբանական ձայնիւ մատուցանեն զերգս։ Յասելն զփառաբանական եւ զբազմօրհնեան աղօթս. (Թէոդոր. խչ.։ Խոսր.։)
Մտանել եւ սրբոց հրեշտակաց, եւ լինել պաշտօնակից մեզ, եւ փառաբանակից քումդ բարերարութեան։ Փառաբանակից ինէր նոցա, եւ օրհնաբան Աստուծոյ։ Հրեշտակք Աստուծոյ՝ մխիթարիչք եւ փառաբանակիցք են ինձ։ (Պտրգ.։ Վրք. հց. ՟Ի՟Զ. ՟Ժ՟Դ։)
Եւ մեք փառաւորապէս օրհնեսցուք զանուն քո ինքնակալ թագաւոր. (Յհ. կթ.։)
Օրհնեալդ միայն ի կանայս՝ շրթամբք քահանայուհւոյ (եղիսաբեթի). (Նար. կուս.։)
Օրհնէ քահանայօրէն աւանդութեաբն՝ ասելով. (Ճ. ՟Գ.։)
Բազմոստեան տնկոյն ծաղկաւէտ ճիռն օրհնութեան եւ քաղցրաբաժակ. (Ճ. ՟Ը.։)
Քաղցրահնչիւն օրհնութիւն։ Պարել զքաղցրահնչիւն գեղապարութիւնն ընդ հարսնացեալ հոգիսն. (Ճ. ՟Ա.։ Տօնակ.։ Լմբ. սղ.։)
Երգո հոգեւորականս քաղցրանուագս։ Քաղցրանուագ հնչեն օրհնութիւնք։ Եհան յեղանակս քաղցրանուագս. (Եղիշ. միանձն.։ Խոր. վրդվռ.։ Ճ. ՟Ա.։)
Զե րեքսրբեան օրհնութիւնս քաղցրանուագ երգեն. (իբր մ. քաղցր նուագօք) (Յհ. իմ. եկեղ.։)
Ո՛չ լքանի, գոչէ քաջալերաբար, եւ ասէ. օրհնեա՛ ա՛նձն իմ զտէր. (Յհ. իմ. եկեղ.։)
Հաճեցաւ զտղայսն սանդիացս եւ քառասնօրեացսն վերակոչել յօրհնաբանութիւն. (Պիտառ.։)
ὐμνητικῶς . Օրհներգութեամբ. հռչակաւ.
Յայտնաբանապէս եւ օրհներգաբար յօրինեալ յաստուածայինսն՝ անուանակոչութիւնս. (Դիոն. ածայ.։)
Ուր իցէ օրհներգութիւն ինչ.
Զոր եւդաւիթ օրհներգական բերանով գոչէ։ Զմովսէսականն իմացարու՛ք աւարտել զօրհներգական մարգարէութիւնսն. (Եպիփ.։ եւ Թէոդոր. մայրագ.։)
Ահաւորութեամբ օրհնեցին։ Ահաւորութեամբ դողան ի կիզանօղ հրոյ աստուածութեան. (Նար. յովէդ.։)
Զամենաթագաւորն զՔրիստոս եւ զտուօղ բարութեանց ամենայն գործք օրհնեցէ՛ք. (Հարցնափառ.։)
Ամենեւին խնկելի. օրհնելի. կամ ամենայն բուրմամբ անուշից լի.
Օրհնաբանութիւն ամենասրբազանիցն։ Աստուածայնոց ամենասրբազանից գրոց ընթերցմանց. (Դիոն. եկեղ. ՟Գ։)
Խորհրդով անթարգմանելեաւ։ Օրհնաբանութեամբ անթարգմանելեաւ։ Անուամբդ անթարգմանելւոյդ։ Մնայ յոլովից անթարգմանելի. (Նար.։)
Ի հաղորդիցն եւ ի հաղորդեցելոցն օրհնաբանին անհաղորդաբար հաղորդեալքն. (Դիոն. ածայ.։)
Յիշել զաստուածաշարժ զօրհնաբանութիւն մարգարէիցն. (Դիոն. եկեղ.։)
Աստուածընկալ իմացութիւնք։ Ոմն յաստուածընկալ մարգարէիցն։ Աստուածընկալ եւ աստածային օրհնաբանօղ կոչիւր (յեռոթէոս). (Դիոն.։)
Օրհնութիւն աւազանի մկրտութեան։ (Կանոն.։)
εὑφημέω, εὑφημίζω celebro, laudo Բարեհռչակել, ներբողել, գովել. եւ Օրհնել.
Եւ զբոցախմբեցելոց ... զերից մանկանցն զօրհներգութեան երգան. (Մովս. քերթ. կամ Խոր. եկեղ.։)
Օրհնութեամբ յուղարկեն զգնացեալն. յուղարկութիւն կոչեն, եւ ոչ դիահանութիւն. (Ոսկ. ՟ա. տիմ. ՟Ժ՟Դ։)
Կարգաւորութիւն օրհնելոյ զնորաշէն եկեղեցի. (Մաշտ.։)
Յաղագս եկեղեցօրհնեաց կարգաց, թէ զի՛նչ է խորհուրդն. (Սիւն.։)
Ե՞րբ եկեսցուք ի վանսն, զի օրհնեսցուք յեղբայրութենէն. (Ճ. ՟Բ.։)
Հրեշտակային երգակցութեամբ զքեզ օրհնել. (Ժմ.։)
Միախումբ դասակցութեամբ, միապար երգակցութեամբ՝ ընծայեցուցանես ի քեզ բազմելոյդ մաքուր օրհնաբանս. (Նար. խչ.։)
Միութիւն օրհնաբանեալ՝ եւ երրորդութիւն։ Մի պատճառ ամենայն էիցս՝ երրորդութիւնն. յորմէ գոլն եւ բարի գոլն է ամենայն էիցս. (Դիոն.։)
Ի սոյն յարմարեալ ... զպսակօղ եւ զնորոգօղ անուան էութեան ամենազօր սուրբ Երրորդութեանն ... Հայր, Որդի, Հոգի, ի մի շար դասեալ՝ զթիւն պատուեալ եւ օրհնաբանեալ երիցն ազգակցաց՝ երկոտասան վերանկարէ. (Նար. առաք.։)
Լուսաբնակ օրհնաբան էիցն խմբակցութեանց. (Նար. մծբ.։)
Զի հրեշտակացն համաձայն՝ ըզքեզ օրհնեմք յաւիտեան. (Տաղ կուսի.։)
Բաժակն օրհնութեան՝ զոր օրհնեմք, ո՞չ ապաքէն հաղորդութիւն է արեանն քրիստոսի. հացն՝ զոր բեկանեմք, ո՞չ ապաքէն հաղորդութիւն է ի մարմնոյն քրիստոսի. (՟Բ. Կոր. ՟Ժ՟Գ. 13.) այսինքն ընդունելութեամբ քրիստոսի՝ մասնակցութիւն ընդ քրիստոսի։
Զի համաձայն խաչազգեցից՝ ըզքեզ օրհնեմք յաւիտենից. (Շար.։)
Սրբաբանիցըն համաձայն՝ տո՛ւք օրհնութիւն քովբէական. (Շ. տաղ.։)
cf. ՀԱՒԱՏԱՐՄԱՊԷՍ. Զօրհնութիւնս ասեմք եւ գոհացողութիւնս յոյժ հաւատարմաբար. (Ոսկ. ՟ա. կոր.։)
Հրաշաւորս զարմանալիս գեր քան զամենայն ազնիւ հաճեցար հեղուլ։ Հրաշաւոր անդրադարձութեամբ ի թիկունս առաքեցեր։ Ձայն բարեպատեհ հրաշաւորական։ Սաղմոսն օրհնաբան հրաշաւորական. (Նար. ՟Ծ՟Բ. ՟Ի՟Գ. եւ ՟Ի՟Է. ՟Ծ՟Ա։)
Ճարտարապետեալ կազմէ գործի օրհնութեան. (Եպիփ. սղ.։)
Արդարութիւն եւ ճշմարտութիւն։ Ողորմութիւն եւ ճշմարտութիւն։ Ճանապարհ ճշմարտութեան։ Խօսել կամ առնել զճշմարտութիւն։ Ճշմարտութիւն է զօրութիւն թագաւորաց եւ իշխանութիւն եւ մեծութիւն, եւ է օրհնեալ տէր աստուած ճշմարտութեանն։ Ես եմ ճանապարհ, եւ ճշմարտութիւն, եւ կեանք։ Հոգին ճշմարտութեան.եւ այլն։
Մայրենութիւն. որ է ամուսնութիւն, իցէ օրհնեալ. (Մարթին.։)
Մարգարէախառն օրհնութիւնք մեծի նահապետին. (Արծր. ՟Ա. 2։)
Զհայր քո հզօր ահաւոր օրհնեալ՝ մարդասիրապէս եւ անարժանիս իմոյ անձին կարգեցեր. (Նար. ՟Ե։)
Մարգարէքն եւ զարարածս մեծացուցանեն, եւ հերձուածօղքն զարարիչն փոքրկացուցանեն։ Պօղոս մեծացուցանէ զկենարարն։ Մեծացուցանէ ոչ զբնութիւն փառաւորելոյն, այլ զօրհնութեանցն զբանսն։ Մեծացուցից զնա գովութեամբ (ասէ դաւիթ). (Սեբեր. ՟Դ։)
Զքեզ մեծացուցանեմք, որ օրհնեալդ ես ի կանայս։ Զքեզ եւ զծնեալն ի քէն մեծացուցանեմք. (եւ այլն. Շար.։)
Ուստի ՄԵԾԱՑՈՒՍՑԷ՝ է նոյն իսկ օրհնութիւն տիրամօրն.
Թագաւո՛ր երկնաւոր զմիաբանութիւնս մեր օրհնեա՛. (Շար.։)
Որք առնուն զձեւ զգեստմւեւ զօրհնութիւն մոնոզոնութեան. ((արք կամ կանայք). Մխ. դտ.։)
Օրհնեալ ես փայտ սուրբ, քրիստոսասէր զօրաց յառաջապահեստ. (Անյաղթ բարձր.։)
Նորացուցէ՛ք զօրհնութիւնս յարուցելոյն ի մեռելոց. (Շար.։)
τελετουργέω perficio, initio, consecro, sacrifico. Կատարել զնուէրն մատուցեալ. կատարողապետել. օրհնել զնուիրեալն. ձեռնադրել. սրբազանել. սրբել. մատակարարել զխորհուրդս.
Մաքրել զսոսա (զզգեստս եւ զսպասո), օրհնել, եւ նուիրագործել արժանաւորեսցես։ Մաքրեա՛ սրբեա օրհնեա՛ նուիրագործեա՛. (Մաշտ.։)
Օրհնեա՛ եւ սրբեա՛ զտառս մատենի այսմ (կամ յայսմ) սրբագրութեան. (Մաշտ.։)
ՍՐԲԱԶՆԱԲԱՆԵԼ. ἰερολογέω sacra vel sancte recito, decanto. Սուրբ բանս ասել, երգել. սրբաբանել, օրհնել. սրբազան օրհնութիւն կարդալ.
Օրհնութիւն ինչ ամենայն լրութեամբ եկեղեցւոյն սրբազնաբանէ։ Որք աստուածայնաբարն սրբազնաբանեն զնա։ Սրբազնաբանել զաստուածայնագոյնսն։ Քահանայն զմիայնական կոչումն սրբազնաբանելով. իսկ նուիրեալն առընթեր քահանային կալով սրբազնաբանողին ի վերայ նորա զխորհրդական կոչումն. (Դիոն. եկեղ.։)
Այս պտուղք օրհնութեան գթած՝ սքանչելարմատ քում շառաւեղաց. (Նար. ՟Հ՟Դ։)
Զվերայաղթական օրհնութիւնս երգելով՝ զսուրբ սուրբ սուրբ տէր զօրութեանցն ընդունիս. (Բրս. պտրգ.։)
Որ փառակցութեամբ ընդ հօր վերօրհնիս յանմահից. (Շար.։)
Փառատրելն. փառս տալն՞ փառաբանութիւն. օրհնաբանութիւն. աստուածային պաշտօն. գոհութիւն.
Ձօնեսցո՛ւք ձայն մաքուր ընծայից քաղցրաբարբառ բանից օրհնութեամբ. (Նար. խչ.։)
Քաղցրահնչիւն օրհնութիւն։ Պարել զքաղցրահնչիւն գեղապարութիւնն ընդ հարսնացեալ հոգիսն. (Ճ. ՟Ա.։ Տօնակ.։ Լմբ. սղ.։)
Ուսուցանեն զքանիօնութիւն. եօթն անգամ ասէ յաւուր օրհնեցից զքեզ. (Փարպ.։ Սարգ. ՟ա. պ. ՟Է։)
ՔԱՋԱՀԱՄԱՐ ՔԱՋԱՀԱՄԱՐԵԼԻ. Բարւոք համարեալ. գովելի. օրհնեալ. ըստ պէսպէս առման յն. ձայնիս. էւլօ՛ղիսդօս. εὑλόγιστος.
Օրհնեաց Աստուած զօրն եօթներորդ, եւ սրբեաց զնա. քանզի ազգակցագոյնք միմեանց՝ քաջահամարն, եւ սուրբն ... վասն որոյ քաջահամարելին՝ եւ սուրբ եղեւ. (Փիլ. այլաբ.։)
Օրէնս յարկայս օրհնաբանելիս ... քոյինահրաման պատուէրս կենաց. (Նար. ՟Զ՟Ե։)
Մխիթարութիւն ընկալան յամենապարգեւողէն Աստուծոյ։ Զնոյն ցօղ օրհնութեան յամենապարգեւողէն Քրիստոսէ խնդրէին. (Կորիւն.։ Արծր. ՟Գ. 5։)
Որպէս Անբնաւորութիւն. անտեղութիւն. եւ Հակառակն օրհնութեան. (ըստ լտ. թրգ. անէծք. ) (Փիլ. լին. ՟Դ. 179. (գրեալ էր՝ անբնակութիւն)։)
Օրհնելով օրհնեցից զանզաւակութիւնդ քո. (Եփր. եբր.։)
Զոր ամենայն արարածք ահիւ եւ դողութեամբ օրհնեն, սա միայն անթարգմանաբար առագաստեցոյց. (Ոսկ. կուս.։)
θεολογέω de deo loquor, de rebus divinus dissero Խօսել զԱտուածոյ եւ զաստուածայնոց՝ վարդապետօրէն, կամ մարգարէական հոգւով, կամ օրհնաբանութեամբ, դաւանութեամբ, եւ ո՛ր եւ է օրինակաւ.
Օրհնութիւնս եւ երգբ աստուածավայելս։ Տեսանես զԱստուածավեյել ժողովելոցն թիւ. (Փիլ. ել.։)
Յամենայն կենաց է օրհնաբանելի՝ ըստ բազմածնութեանն ամենայն կենաց. (Դիոն. ածայ.։)
Զամենայնի պատճառն աստուածիմաստքն բազմանունապէս օրհնաբանեն. որպէս զբարի, որպէս զազնիւ, որպէս զիմաստուն, եւ այլն. (Դիոն. ածայ.։)
Ձայնիւ երգոցս օրհնութեան՝ քումդ երանութեան բանագովութեան. (Նար. կուս.։)
εὑλογία benedictio, laus Բարիս խօսելն զումեքէ, օրհնելն. բան բարի. քաղցրաբանութիւն.
Մանաւանդ՝ Օրհնութիւն, որպէս օրհնաբանութիւն Աստուծոյ, գովաբանութիւն, օրհներգութիւն, գովութիւն. փառաբանութիւն.
Արդարութիւն դարձեալ օրհնաբանի Աստուած, որպէս ամենեցունց ըստ արժանաւորութեան բաշխելով զբարեչափութիւն եւ գեղեցկութիւն եւ բարեկարգութիւն. (Դիոն. ածայ.։)
Զբարեսկզբնական նախախնամութիւն աստուածպետութեան յամենայն պատճառաւորացս է օրհնաբանելի. (Դիոն. ածայ.։)
Ասի, օրհնեա՛ տէր, զի բեմասացութեան տեղի է. եւ աւարտեն զաղօթսն օրհնութեամբք. (Խոսր. պտրգ.։)
Որում դողութեամբ մեծաւ սպասեն անմահականաց ահեղից լուսաբերան բոցաշնչութիւնք. այսինքն բնութիւնքն՝ որք զլոյս օրհնութեան եւ զբոց սիրոյ շնչեն. (Նար. ՟Ղ՟Գ։)
Գեղապարութիւն նոցա (զուարթնոց) եւ ամենայն ձայնիցն հնչմունք ... է զաստուած օրհնել. (Սարգ. ՟ա. պ. ՟Բ։)
Ճիռն օրհնութեան, զոր ճմլեցին ի վերայ խաչին գեղարդնապատառ չարչարանօք. (Ճ. ՟Գ.։)
Օրհնութիւն դամբարանաց կամ շիրիմաց, որ է գերեզմանատեղիք. այսինքն հողվայրք. (Մաշտ. ջահկ.։)
Օրհնութիւն դամբարանաց կամ շիրիմաց, որ է գերեզմանատեղիք. այսինքն հողվայրք. (Մաշտ. ջահկ.։)
Կրկնաբանեաց զգոհացողութւնս ողորմած տեառնն։ Զձայն օրհնութեան գոհացողութեան. (Լմբ. սղ. եւ Լմբ. յովն.։)
Զգոյարարութիւն ի յէսս ամենայն զաստուածապետականին գոյապետութեան յառաջճանապարհ օրհնել. (Դիոն. ածայ.։)
Զգոյարարութիւն ի յէսս ամենայն զաստուածպետականին գոյապետութեան յառաջճանապարհ օրհնել. (Դիոն. ածայ.։)
ὐμνολογία hymnorum cantatio Երգով բարեբանութիւն. օրհնաբանութիւն։ (Նար. կուս. եւ Նար. խչ. ստէպ։)
Երգեցողութիւն սաղմոսի։ Զօրաւոր է երգեցողութիւն օրհնութեանց զախտս խաղաղել. (Լմբ. սղ.։)
Զինուորութիւնք հրեշտակաց օրհնեն զքեզ։ Փառաւորեալ յանմարմնոց զինուորութեանց. (Շար.։)
Զի՞նչ յայտ առնէ զուգակցութիւնս (բանիս), թէ որ զքեզ օրհնեն, ապա ի քէն օրհնին. (Լմբ. պտրգ.։)
Զուգաձայնաբար վերնոցն զօրութեանց օրհնել. (Մաքս. եկեղ.։)
Զուգաձայնաբար վերնոցն զօրութեանց օրհնել. (Մաքս. եկեղ.։)
Եւ եղեւ սկիզբն թագաւորութեան նորա Բաբելովն։ Ի թագաւորութեանն ամարփաղայ արքայի Սէնարայ։ Ածեր ի վերայ իմ եւ ի վերայ թագաւորութեան իմոյ մեղս մեծամեծս։ Թագաւորութիւնք երկրի օրհնեցէ՛ք զԱստուած.եւ այլն։
Ի բարւոյն է լոյս, եւ պատկեր բարերարութեանն. Վասն որոյ եւ լուսանունապէս օրհնաբանի բարին՝ որպէս զսկզբնատիպն յայտնելով. (Դիոն. ածայ.։)
Օրհնութիւնք բարեխնամ ծնողին (ծերոյ) զնա ծաղկեցուցին. (Կաղանկտ.։)
Աստուածայնոց օրհնութեանց համաձայնութեամբ՝ զառ յաստուածայինսն եւ յինքեանս եւ ի միմեանց համիմացութիւնս ... օրինադրէ. (Դիոն. եկեղ.։)
χειροτονία, ἑπιθέσις τῶν χείρων, χειροθεσία, χειρεπιθεσία impositio manuum, ordinatio, designatio, creatio. Ձեռնադրելն, իլն. տըւչութիւն եւ ընդունելութիւն սուրբ աստիճանաց կարգին. օրհնութիւն. դրոշմ. կնիք. ըստ յն. անխտիր ասի, դրութիւն, կամ ձգումն ձեռաց.
Հաւատարմանայ յեկեղեցւոյ օրհնութենէն, եւ ի բարեկամացն մերձակցութենէն. (Մխ. դտ.։)
Տե՛ս զմիաձայնութիւն մարգարէին առ մարգարէ։ Անմարմնոց զինուորութիւնքն ընդ հողեղինացս միաձայնութեամբ ի մի բերելով զօրհնութիւնսն. (Ճ. ՟Գ.։)
Վաստակքն առ ժամանակ մի են, եւ պսակքն մշտնջենաւորականք։ Մշտնջենաւորական օրհնութիւնք (այսնիքն անդադար). (Ոսկ. մ. ՟Ա. 29. եւ Ոսկ. հերոդ.։)
Որք առնուն զձեւ զգեստմւեւ զօրհնութիւն մոնոզոնութեան. ((արք կամ կանայք). Մխ. դտ.։)
Զգիշերն ամենայն ընդ օրհնութիւնսն յանգիցեն. (Ոսկ. ՟ա. տիմ. ՟Ժ՟Դ։)
Օրհնութեամբ յուղարկեն զգնացեալն. յուղարկութիւն կոչեն, եւ ոչ դիահանութիւն. (Ոսկ. ՟ա. տիմ. ՟Ժ՟Դ։)
Առաքեա՛ զյաղթական զօրութիւնս սուրբ խաչին ի տպաւորումն նորաձեւութեանս այսորիկ. (Մաշտ. խաչօրհնէք.։)
Առաւել եւս պտղաբերեսցեն (տունկք եւ բոյսք), եւ աճեսցեն ի շահեկանութիւն որդւոց մարդկան։ Պարգեւեա՛ երկրի մերում զպտուղ շայեկանութեան։ Օրհնեա՛ տէր զերկիր, զի բուսուսցէ զբոյս շայեկանութեան. (Մաշտ.։)
Սակս պարզամտութեանն օրհնին որպէս հեզս, եւ բարեգորովեալս յԱյ. (Համամ առակ.։)
Զսուրբ երրորդութիւնն փառաւորելով զուգաձայն սրբաբանութեամբ։ Օրհնութիւնք երգոց, սրբաբանութիւնք սաղմոսաց. (Նար. ՟Լ՟Դ. ՟Ղ՟Գ։)
Ի խրատ սրբականութեան շնորհելով։ Երիւք սրբականութեամբքն օրհնել եւ սրբաբանել զերեքանձնեան մի աստուածութիւն. (Մաքս. եկեղ.։)
Վերնագրութեամբ եւեթ նշանակեալ։ Վերնագրութիւն բանիցս յայտնի ցուցանէ զանուն աղօթիցս, զի օրհնութիւն ասի. (Արծր. ՟Ա. 2։ Ի գիրս խոսր.։)
Ներգործութիւնք եւ ամենայն օրհնաբանութիւնք աստուածաբանութեան ոչ են իւրաքանչիւր ումեք սրբոյ երրորդութեան վիճակաւորապէս բաժանեալ, այլ այսոքիկ հասարակաց են. (Մաքս. ի դիոն.։)
δοξολογία collaudatio, glorificatio. Բան փառաւորութեան ուղղեալ առ Աստուած. օրհնաբանութիւն. գովաբանութիւն.
Յանճառ փառաբանութեան հրեշտակային օրհներգութեաբք. (Յճխ. ՟Ժ՟Ե։)
εὑλογία . Քաջաբանն գոլ. եւ Ուշիմութիւն. ուշեյութիւն. եւս եւ Բարեբանութիւն. օրհնութիւն.
Գտանել կարացեալ երագութեամբ եւ սրութեամբ ըստ քաջաբանութեանն։ Եղէց ընդ քեզ, եւ օրհնեցից զքեզ. քանզի Աստուածոյ առ մարդիկ միաբանութիւն՝ քաջաբանութիւն եւ քաջաբանակութիւն ի հարկէ մատուցանէ. (Փիլ. լին. ՟Դ. 207. եւ 179։)
ὐμνῳδία hymnorum cantatio, hymnus, laus, laudatio. Երգ օրհնութեան. օրհնութիւն երգով. օրհնաբանութիւն.
Աստուածապետականին այնորիկ եւ բազմապատիկ օրհներգութեանխորհրդազգաց լինէր. (Դիոն. երկն.։)
Հրեշտակային օրհներգութեամբ. (Յճխ. ՟Ժ՟Է։)
Զառաւօտու զօրհներգութիւնս մեր. (Շար.)
Կոչէին զարարածս յօրհներգութիւն աստուծոյ։ Յամենայնի զաղօթս եւ զօրհներգութիւնս ի բերան կալցուք։ Օրհներգութեանց եւ սաղմոսաց փոյթ առնել. (Յհ. իմ. ատ.։ Լմբ. սղ.։ Մխ. առակ.։)
Սերումն յօրհնութիւն երից որդւոցն Նոյի մինչեւ ցանդրանկածնունդն Աբրահամ. (Նախերգ. փիլ.։)
Տխուրս եւ անկատարելագործ հարսանիս (առանց օրհնութեան). (Յհ. իմ. ատ.։)
Օրհնաբանեսցէ զփրկութիւնն (աստուծոյ), որպէս ի վատթարիցն զամենայն ապրեցուցողապէս ի վեր յափշտակեալ. (Դիոն. ածայ.։)
Օրհնեալ հանապազ յաւէժ անդադար երգաձայնութեամբ. (Նար. ՟Ղ՟Գ։)
Ի քահանային օրհնութենէ ընդունել զնշան զուգաւորութեան իւրեանց. (Յհ. իմ. ատ.։)
Զայս կնդրուկ ընծայեցուցանեմք։ Շունչ ընծայեցո՛։ Կենաց նորոգման ընծայեցուսցեն։ Գոդոյն Աբրահամու ընծայեցուցանէ։ Ընծայեցուցանես՝ ի քեզ բազմելոյդ մաքուր օրհնաբանս, եւ այլն. (Նար.։)
Ամենայն հարաշարժ լուսերեւութեանյառաջճանապարհ ի մեզբարետրապէս ընթացեալ։ ամպոյ տեսակաւ զնախերեւակ լուսերեւութիւնն յանդիմանապէս ընկալեալս։ Զբարետրօղ սկիզբն ամենայն լուսերեւութեան օրհնաբանել. (Դիոն. երկն. եւ Դիոն. ածայ.։)
Բարւոք է գոհանալ զքէն աստուած խոստովանողական օրհնութեամբ Լմբ. (սղ.։)
ԽՈՍՏՈՎԱՆՈՒԹԻՒՆ. Գոհութիւն. գոհաբանութիւն. օրհնութիւն. փառաբանութիւն աստուծոյ.
Ի ձայն օրհնութեան եւ խոստովանութեան մատուցից քեզ պատարագ. (Յովն. ՟Բ. 10։)
Կատարեցաք ի վերայ դորա զաստուածային խորհրդածութեանցն ձեռնադրութիւս։ Խորհրդածութիւն մկրտութեան, կամ օրհնութեան կրօնաւորութեան, կամ տօնից, կամ աստուածաբանութեան, եւ այլն. (Շ. թղթ.։ ՃՃ.։ Լմբ. սղ.։ Սոկր. եւ այլն։)
Աստուածայնոցն օրհնութեանց համաձայնութեամբ օրինադրէ. (Դիոն. եկեղ.։)
Բանսարկուին հնարիմացութիւն։ Յամօ՛թ արա զամենայն հնարիմացութիւնս խորամանկութեան սատանայի։ Կեղծաւորութեամբ, եւ անօգուտ հնարիմացութեամբ։ Ի գիւտս հնարիմացութեան։ Բազում հնարիմացութեամբ վարէր զնոսա իբրեւ զօրավար։ Գողացան հնարիմացութեամբ զպտուղն օրհնութեան. (Աթ. ՟Դ։ Եփր. աղ.։ Արծր.։ Բրս. ՟խ. մկ.։ Երզն. ՟ժ. խորան.։)
Մեծաձայնութեամբ աղաղակէին ի բարձունս։ Օրհնի անլռելի մեծաձայնութեամբ։ Անլռելի մեծաձայնութեամբ աղաղակեն. (Նար. յովէդ.։)
Միոյ միոյ ասելն, օրհնեսցի, օծցի, եւ սրբեսցի սեղանս, շուրջանակի նշանադրոշմամբքն. (Յհ. իմ. եկեղ.։)
Օրհնութիւն աստուծոյ ի վերայ իմ հաստէր, եւ յինէն նուիրատրութիւնք անմահ տեսակին ընձեռէին. (Պիտ.։)
Օրհնեա եւ այժմ զծառայս քո ի գործ ջահընկալութեան, լուցանել ջահս ի սուրբ եկեղեցի. (Մաշտ.։)
Վայելչաբար ուրեմն քան զայլս ամենայն սկզբնապետագոյն օրհնաբանի աստուած յանդրանկագունէ այլոցն իւրոց պարգեւաց։ Միակ, եւ որք միակին են, քան զբազումսն եկեալ յառաջ թիւս սկզբնապետագոյնք են. (Դիոն. ածայ.։)
Ամենայն մասունք աշխարհիս շարժեալ վրդովեցաւ։ Զիա՞րդ վրդովեցան ի ճշմարտութենէս։ Վրդովեցան վասն մանկանցն օրհնաբանութեան. (Փիլ. իմաստն.։ Լմբ. պտրգ.։ Երզն. մտթ.։)
σφράγισμος, σημεῖον signaculum, signum. Խաչկնքումն. ձի եւ դրոշմ եւ օրհնութիւն նշանի խաչին.
Ապաքէն ի նոյն քաղցրացուցեր ինձ եւ քեզ կերակուր։ Ոչ նուիրեցին տեառն գինի, եւ ոչ քաղցրացուցին նմա։ Ցանկութիւնք բարեպաշտաց քաղցրացուցանեն զոգիս։ Քաղցրացուցանէին (նուագելով) զօրհնութիւն. (Սղ. ՟Ժ՟Դ. 12։ Ովս. ՟Թ. 4։ Առակ. ՟Ժ՟Գ. 19։ Իմ. ՟Ժ՟Ը. 9։ յորմէ եւ Խոսր.։)
Քաղցրացուցանել մեզ զօրհնութիւն նորա. Խորիսխ՝ որ զկոկորդն քաղցրացուցանէ, է շնորհք աւետարանին. (Համամ առակ.։)
Սրբազանն քաղցրերգութիւն աստուածընկալ մածգարէիցն փչման (ալէլուիա) ... օրհնեցէ՛ք զՏէր. (Դիոն. եկեղ.։)
Աստուծոյ առ մարդիկ միաբանութիւնն՝ քաջաբանութիւն (որպէս յն. օրհնութիւն), եւ քաջբանակութիւն (կամ քաջաբանութիւն) ի հարկէ մատուցանէ. (Փիլ. լին. ՟Դ. 279։)
Երգք օրհնութեան.
Վեցթեւեան երագաշարժ գործեօքիմն զօրհնաբանականսն ըստ պիտոյս բաժանեսջիք. (Յհ. կթ.։)
ὐμνολογία, ὔμνος hymnologia, hymnus, laus, laudatio. Օրհնութիւն բանիւ եւ երգով. բարեբանութիւն. փառաբանութիւն. օրհնաբանեն եւ իլն.
Հրաւիրեցին յօրհնաբանութիւն սուրբ երրորդութեանդ. (Շար.։)
Քեզ միայնոյ սուրբ երրորդութեանդ օրհնաբանութիւն, գոհութիւն։ Օրհնաբանութեամբ անթարգմանելեաւ։ Անեղծ պաշտօնէիցդ օրհնաբանութեամբ. (Նար.։)
այսօրհնութիւն առհաւատչեայ է հանդերձելոցն օրհնաբանութեանց. (Սարգ. ՟ա. պ. ՟Թ։)
Զայսոսիկ զգերագոյնս օրհնաբանութիւնս երկնայնոցն իմացութենց, յորում յաղագս աստուածայնոցն օրհնաբանութեանց ... ցուցաք. (Դիոն. եկեղ.։)
Որ բերէ զօրհնութիւն.
Զաւետաւորեալն զաւակ դաւթի եւ աբրահամու զօրհնութիւնաբերն հեթանոսաց։ Օրհնութիւնաբեր կոյս. (ՃՃ.։)
Կարապետեցին զօրտնութիւնաբեր գալուստն կենարարին։ Օրհնեսցէ յառաջին անիծից անտի զերկիր, իւրովք օրհնութիւնաբեր գարշապարոքն եկեալ նորոգեսցէ. (սարկ. ՟Ա. Պետ. ՟Է։ Ագաթ.։)
Կարգաւորութիւն օրհնութիւնաբեր ցուցակի. է Մաշտոց գիրքն ընդունարան օրհնութեան ամենայն իրաց. (Մաշտ.։ Ոսկիփոր.։ Շ. թղթ.։)
Զորս եւ աղբեւրացոյց օրհնութեամբքն. (Արշ. ՟Զ։)
Կամ Աստուածախօս. Աստուածաբան. օրհնաբանիչ այս ինքի.
Օրհնել զանկոչին եւ անանուան աստուածութեանն բարերարականսն բազմանունութիւնս. (Դիոն. ածայ.։)
Օրհնութիւնս հոգեւորս մեզ ժառանգեցոյց. (Սարգ. ՟ա. պ. ՟Է։)
Որպէս զիմաստուն, որպէս զինքնիմաստութիւն օրհնաբանեսցուք (զաստուած. (Դիոն. ածայ.։)
Օրհնեա՛ զբաժակս (այսինքն զսկիհս) ի մաքրագործութիւն ընդունելութեան արեան միածնի քո. (Մաշտ. կիլիկ.։)
Վաստակքն առ ժամանակ մի են, եւ պսակքն մշտնջենաւորականք։ Մշտնջենաւորական օրհնութիւնք (այսնիքն անդադար). (Ոսկ. մ. ՟Ա. 29. եւ Ոսկ. հերոդ.։)
Օրհնութիւն, զի յայտնաբանութիւն թարգմանի ըստ Սրբոյն Դիովնիսեայ մեկնութեանն. որ է յայտնութեանն Յիսուսի խորհուրդ. (Յհ. իմ. եկեղ.։)
Նախախոստովանեցելոյ յամենայն լրմանէ եկեղեցւոյն՝ հանրականին օրհնաբանուեթան. (Դիոն.։)
Պահպանեա՛ զմեզ Քրիստոս Աստուած մեր։ Օրհնեսցի եւ պահպանեսցի, եւ այլն։ Պահպանեա՛ զժողովուրդս քո Քրիստոս. (Ժմ.։ Նար.։ եւ Շար. ստէպ։)
Պայծառացուցեր սուրբ զեկեղեցի։ Պայծառացո՛ զմանկունս քո յօրհնաբանութիւն ծագողին զշող լուսոյ. (Շար.։)
Յանդումն խորհրդական վսեմակերտութեան բացաձայնելոցն օրհնութեանց. (Մաքս. եկեղ.։)
Եւ զայս յուշ առնեմ քում քահանայապետականիդ հանճարոյ։ Եղելոյ ի կարգի քահանայապետականի։ քահանայապետական իշխանութիւն, կամ սուրբ ժողով, աթոռ, օրհնութիւն, հայցուածք. (Դիոն. երկն.։ Պրպմ. ՟Լ՟Բ։ Մագ. ՟Ա.։ Լմբ. ատ. եւ Լմբ. պտրգ.։)
Զաստուածն օրհնել եւ փառաւորել՝ այնոցիկ քաղաքականութեանցն արժանաւոր եղելոց. (Յհ. իմ. եկեղ.։ Սարգ. ՟ա. յհ. ՟Ա։ Մանդ. ՟Ժ՟Ը։ Մաշկ.։ Ածաբ. յայտն.։)
Քաղցրաբանութեամբ եւ օրհնութեամբ պատրեն զսիրտս անմեղաց. (Հռ. ՟Դ՟Զ. 18։)
Ալէլուն քաջահնչօղ ձայնիւ զհրեշտակացն քաղցրաբանութեանն օրհնաբանութիւնսն նշանակէ. (Յհ. իմ. եկեղ.։)
Աստուծոյ առ մարդիկ միաբանութիւնն՝ քաջաբանութիւն (որպէս յն. օրհնութիւն), եւ քաջբանակութիւն (կամ քաջաբանութիւն) ի հարկէ մատուցանէ. (Փիլ. լին. ՟Դ. 279։)
Զոր ամենայն արարածք ահիւ եւ դողութեամբ օրհնեն, սա միայն անթարգմանաբար առագաստեցոյց. (Ոսկ. ի կոյսն.։)
Արժանավայելչապէս աստ հատուցանէ Աստուածոյ զօրհնութիւնն. (Լմբ. սղ.։)
Սքանչելի աստուածային բարի է այն՝ որ Աստուծոյ օրհնութիւնն է. եւ է սա բարեխորհրդութիւն։ Որոց Աստուած բարեխորհրդութիւն շնորհեսցէ եւ խոհականութիւն, սոցա տայ իշխանութիւն նախախնամութեան զգայութեանց. (Փիլ. լին.։)
Առանց ամենայն ընդդիմաբանութեան՝ նուազն ի լաւէն օրհնի եւ սրբի։ Ընդդիմաբանութիւն, որպէս ի (դիմաց) հերձուածողաց. (Կիւրղ. գանձ.։)
Հրեշտականմանապէս միաւորեալք օրհնեն զնա տիրագոյնս. (Դիոն. ածայ.։)
Ծոց աստուածածնելական՝ ընդգրկեալ աստուածորդի, մարմնավայելչապէս մեզ օրհնաբանեցելոյ. (Դիոն. թղթ.։)
Մեծ է տէր, եւ օրհնեալ է յոյժ՝ վասն սկսման մեծախորհրդութեանս, քաղաք աստուծոյ եւ լեառն սուրբ նորա. (Յհ. իմ. եկեղ.։)
Օրհնեալ ես փայտ սուրբ, քահանայից շնորհաբաշխութիւն, վարդապետաց քանոն հաւատոյ. (Անյաղթ բարձր.։)
Աստուածայնոցն օրհնութեանց սրբազանագրութիւն. (Դիոն. եկեղ.։)
ἰερολογία sacer sermo, sacra recitatio եւ ἰερόν λογίον sacrum oraculum. Սրբազան բան, որպէս կարդացումն, օրհնութիւն, եւ սուրբ գիրք, պատգամ.
Երաժշտական երգոցն քաղցրաձայնութիւն։ Ազգի ազգի նուագաւոր հընչմանցն քաղցրաձայնութիւնք։ Ի քաղցրաձանյութիւն հոգեւոր օրհնութեամբ։ Քաղցրայայնութեամբ օրհնէին զԱստուած. (Լմբ. սղ.։ Պիտ.։ Խոր. հռիփս.։ ՃՃ.։)
Դաւանելն զաստուած, կամ օրհնաբանութիւն.
Օրհնութիւն եւ փառաբանութիւն Աստուծոյ.
Երկրպագութիւն ճշմարիտ՝ աստուածօրհնութիւն (կամ թեան). (Անյաղթ բարձր.։)
Եւ այսր ասծօրհնութեանց եւ շնորհաց ամենայն կատարման՝ փառս տան. (Մաշտ. սքեմ.։)
Աստուծատուր իմաստութեամբն առնէ երգս աստուծօրհնութեան. (Վրդն. սղ.։)
Առաջին դագաղացն ձայնք աստուածաօրհնութեան. (ՃՃ.։)
Այլեւ գեղեցկաձայնութիւն ընդ օրհնութիւնսն խառնեսցի։ Որ է տիրապէս գեղեցկաձայնութիւն, եւ աստուծոյ հաճելի. (Լմբ. սղ.։)
τρισάγιον trisagium Օրհնութիւն կամ երգ, յորում երիցս սուրբ ասի.
Քաջաժուժկալութեամբ աստուածաբանականն օրհներգութեանց. (Մաքս. եկեղ.։)
Օրհնեալ՝ ի նշանակականն (այսինքն ի խորհրդականն) իւրեանց աստուածագործութիւն գայ. (Դիոն. եկեղ. ՟Գ։)
Որպէս յայտյանդիմանութեամբ ասաց Մովսէս յօրհնութեան իւրում։ Կամեցաւ Նիկանովր յայտյանդիմանութեամբ զթշնամութիւն յայտնել։ Յայտյանդիմանութեամբ չարեօքն իւրեանց հանդերձ խայտառակեցեր. (՟Բ. Մակ. ՟Է. 6։ ՟Ժ՟Դ. 39։ ՟Գ. Մակ. ՟Բ. 3։)
Իւրով Վարդապետութեան անձրեւաւն պարարէր սնուցանել զշայեկան արդարութիւնս օրհնութիւնս ընկալու. (Բուզ. ՟Դ. 4։)
Որ զէսս էացոյց յոչէից, օրհնի ի յէիցս. (Խոսր.։ )
Է 3 Ձայնաւոր տառ՝ արձակ եւ անփակ ամենեւին ի հնչման, եւ երկար ըստ ամանակին. եւ անուն իւր ինքեամբ եւեթ հնչի է՛։ Ձայնիւ եւ ձեւով համեմատ է յունականին. Ε, ε այլ ի տառադարձութեան դնի փոխանակ (էտա) տառի յունաց. իսկ ε փոխի ի ե։ ա. Է. Լծորդ է ի մեզ ընդ ե, եւ ընդ ա. զորօրինակ էրէ, երէ. յէ՞ր. յե՞ր. ամէնօրհնեալ, ամենօրհնեալ. ալէկոծ, ալեկոծ. որդէգիր, որդեգիր. բազէ, բազա. աղաւնէվաճառ, աղաւնեվաճառ, աղաւնավաճառ. եւրոպէ, եւրոպա. եւ այլն. զի եւ ի յն. η , եւ α են լծորդ։ Է. է. Իբրեւ նշանակ թուոյ, նշանակէ Եօթն կամ եօթներորդ։ Է. Դրոշմեալ ի սկիզբն կոնդակաց եւ նամակաց, նշանակէ՝ Աստուած, Աստուծով, Յանուն Աստուծոյ. իբր համազօր եբրայականին, Եհովահ (այն է՝ Որ էն, կամ Էեւէ) անուանն Աստուծոյ, որ էր ասեն դրոշմեալ ի ճակատ խուրի, եւ ի մատանւոջ քահանայապետին. եւ զի սովին կնքեցաւ գերեզման տեառն, վասն որոյ ասի ի Շար.
Աւրհնեամբ ըզմեզ հա՛յր անսկիզբն. այսինքն արտասանելով՝ Օրհնեմք ըզմեզ եւ այլն։ Յայտնի է եւ գրեալն ի Վարս հարանց, զի փոխանակ օ տառի յունաց՝ զոր գրէր երանելին մարկոս աշակերտն սիլովանէի՝ ի հյ. գրի աւ, դնելով ի վերայ զօմեկայ յունաց. որ ի տպ. ուղիղ բացատրութեամբ դնի՝ օ.
Յայտ է ի վախճանի, զի որք սկսանն նախ քան զաւուրս իսկ լամբրոնացւոյն գրել օ՛, իբր աւ, ոչ մուծին նոր հնչիւն, այլ նոր նշանադիր համառօտեալ. գիտելով՝ թէ ամենայն ժողովուրդն գիտէ զնշանակութիւն բառիցս՝ օր, օրհնութիւն, օգնել. հօր, մօր, եղբօր եւ այլն. եւ ոչ ոք այլազգ ընթեռնոյր զգրեալսն յառաջնոց՝ աւր, աւրհնութիւն, աւգնել, հաւր, մաւր, եղբաւր եւ այլն։
Ժամանակ ամաց մերոց եօթանասուն ամ։ Օրհնեաց զամս արդարոց։ Բայց արդ ծերացայ, եւ դուք հերիք էք յամս իմ. եւ այլն։
Ափս ածեալ ժողովէր (զմնացորդս հնձոց)։ Զափովն ալիւրն եւ զսակաւիկ մի ձէթն օրհնուեւեամբք բազմացուսցէ. (Ոսկ. ի հերոդ.։)
Թէպէտ եւ խափանեցաւ թագաւորութիւնն, սակայն լի կատարեալ որպէս եւ այսօր՝ ոչ երբէք։ Ոչ լի կատարեալ տրտմեցաւ։ Ոչ լի կատարեալ սրբէին նոքա։ Ամենայն օրէնքն լի կատարեալ տուան օրհնութեամբք եւ անիծիւք։ Ոչ կարէ զերկոսին լի կատարեալ ատել. զի ացն՝ որ ոչն լի կատարեալ ատեցաւ, ոչ կարէ լի կատարեալ օրէնք. (Մծբ. ՟Բ։)
Պահէր եսաւ ոխս յակոբայ վասն օրհնութեանցն։ Բարկութեամբ ոխս պահէին ինձ։ Ոչ յաւիտեան պահէ ոխս։ Ոչ պահեցից ձեզ ոխս յաւիտեան։ Գուցէ ոխս ունիցի ընդ մեզ յովսէփ։ Ընդ որդւոց ժողովրդեան քոյ ոխս մի՛ ունիցիս։ Ոխս չարեաց ընկերի իւրում մի՛ ոք կալցի ի սիրտս իւր.եւ այլն։
Սա եկն ի վկայութիւն։ Սա է քրիստոսն։ Սոքա են զաւակք օրհնեալք յաստուծոյ.եւ այլն։
Երկիր պագցեն նմա ամենայն տոհմք ազանց։ Օրհնեցէ՛ք զՏէր ամենայն ազինք. (Սղ. ՟Ի՟Ա. ՟Ճ՟Ժ՟Զ։)
Օրհնեցէ՛ք զՏէր սաղմոսարանաւ, եւ ջնարաւ, եւ աղեաւ. որ եւ տասնաղի. (Սեբեր. Է։)
Այո՛, օրհնելով օրհնեցից զքեզ։ Ասէ իւրաքանչիւր ոք ցեղբայր իւր. այո՛, քանզի ի մեղս եմք. եւ այլն. (ուր ասէ Եփրեմ.)
Ա՛յս պտուղք օրհնութեան. ա՛յս արգասիք կենաց, ա՛յս նշոյլք լուսոյ։ Այս նահատակ յաղթօղ, այս սպառազէն արի. (Նար. ՀԴ. եւ Մծբ.։ Եզ. իբր եւ յոքն.)
Եւ Տէր յայց ել Սառայի, որպէս եւ ասաց։ Զի ելեալ է նոցա յայց Տէր Աստուած իւրեանց։ Յայց ել, եւ ծանեաւ Աստուած զիւրսն։ Օրհնեալ Տէր Աստուած Իսրայէլի, զի յայց ել մեզ. եւ այլն։
ԲԱՆ ԻՆՉ ԱՍԵԼ. Դիմախօսլ. տրտնջել. անիծանել, որ եւ հեգնելով՝ ասի օրհնել.
Մի՛ բարձցի ի տեսանելեացս բբաց՝ ճաճանչդ օրհնութեան։ Լուսաւորութիւն աչաց, տեառնագրութիւն բբաց. (Նար. ՟Կ՟Ե. ՟Ղ՟Գ։)
Եւ թէ օրհնել չօրհնիցես, գէ՛թ յանիծից լռեա՛. (Ոսկ. մտթ.։)
Եւ թէ օրհնել չօրհնիցես, գէ՛թ յանիծից լռեա՛. (Ոսկ. մտթ.։)
Եւ դէ՛պ սոցա (է) որ ասէս, եթէ եկեսցէ ի վերայ նոցա օրհնութիւն բարեաց. (Համամ առակ.։)
ᾇσμα, ᾡδή, ὔμνος canticum, cantus, cantilena, ode, hymnus Նուագ ձայնի. բան երաժշտական. օրհնաբանութիւն. գովեստ. շարական. տաղ.
Օրհնէին զերգս եւ զսաղմոսս դաւթի». այսինքն յերգս կամ երգովք եւ այլն. (Նեեմ. ՟Ժ՟Բ. 36։)
Երգ երգոց». որ եւ Օրհնութիւն օրհնութեանց. (Երգ ՟Ա. 1։)
Զօրհնութիւնս յերգ արկեալ նուագէ։ Զլեզուս մեր յերգ արկեալ՝ ասացուք. (Ճ. ՟Գ.։)
Ոչ զոք գտանեմ անդ, ընդ որով օրհնեմք զԱստուած. այսինքն ընդ որում. (Վրք. հց. ՟Ի՟Զ։)
Յառնեն սերմանիքն, ոչ թեփովն՝ որ էջ ընդ նմա յերկիր, այլ բազմապատիկ տոհմականօք կանգնեալ. եւ օրհնէ, եւ զարդարեալ թեփովք, եւ ցօղնով, եւ քստով. (Եփր. ՟գ. կոր.։)
Նոյն ընդ Օրհնութիւն, որոյ է արմատ. (ռմկ. օրհնէնք, օրհնէք ). Բարեմաղթութիւն, որպէս թէ՝ օրդ հնասցի.
Եկեալ եմ յօրհն (կամ յօրհնել) զեկեղեցիդ ըստ իմում օրինացս. (Վրդն. պտմ.։)
Եղեւ պատճառք այսց օրհնութեանց, որ ելանեն այսօր ի հեթանոսաց, այն՝ որ յառաջհայհոյութիւն փոխանակ օրհնից հանէին. Զի զօրհնից կամ զանիծից մշակապէս՝ ըզթոշակ վարձուց առցեսարդարապէս. (Յիշատ.։)