lyre;
viol, harp;
Lyra;
— հարկանել, to play on or sound the lyre.
lyre;
— հարկանել, jouer de la lyre.
that speaks, contains many languages;
polyglot;
— քնար, an harmonious lyre.
to strike, to beat;
to shock, to knock;
to touch;
to scourge;
—ի քարի զոտս, to strike one's foot in a stone;
— հողմոց զտուն, raging of the wind against the houses;
— զգուռն, ի գրան, to knock at the door;
— զկուրծս, to beat one's breast;
— զքնար, to touch a cithern, harp, lyre;
— ճառագայթից զաչս, to dazzle the eyes;
բախեալ արտասուօք, burst into toars.
to sing;
to praise;
to play;
— թռչնոց, to warble, to chirp;
— քնարաւ, to play on the lyre.
cf. Քնարերգ.
chanter;
— քնարաւ, jouer de la lyre;
— ձեռամբ, jouer d'un instrument.
chanter;
entonner, donner le ton;
jouer d'un instrument, exécuter;
— ընդ ումեք, accompagner quelqu'un;
—* սրնգաւ, jouer de la flûte;
— ձեռամբ զքնար, toucher la harpe de sa main, jouer sur la harpe.
cf. Քնարերգ.
Եօթնաղի քնարն գրեթէ քան զամենայն գործիս լաւագոյն է. վասն զի ներյարմարագոյն նուագաւոր երգոցն սեռք՝ նազագոյն եւ հռչակաւոր. (Փիլ. այլաբ.։)
Յորժամ պահայոյզքն շրջիցին, եւ փողովք եւ քնարօք ի ժամանակս ձմերայնւոյ ի քնոյ զարթուցանեն. (Ոսկ. մ. ՟Բ. 10։)
cf. ՔՆԱՐԱՀԱՐ. κιθαρῳδός.
Մակչիր քնարի, որոյ աղիքն կամ լարքն են քաղցրահնչիւն.
Իբրեւ զքնար ոսկիականակապ քաղցրաղի. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 1։)
Հողմն յարոյց զալիսն իբրեւ զաղիս քնարի քաջապինդ, հողմք իբրեւ մատամբք հնչեցուցանէին զալիսն. (Եփր. ի ծն. քրիստոսի.։)
λυρικός lyricus, melicus ἀρμονικός harmonicus. Սեպհական քնարի եւ քնարահարութեան. քնարական քերթողութիւն, կամ նուագ. (Թր. քեր.։ Մագ. ՟Ժ՟Գ։)
Ո՞ գիտէ զստեղծանի տարերացս, եւ զգործ քնարականիս այսմ. (Եւագր. ՟Ի՟Ը։)
κιθαρῳδός citharoedus, citharista. Որ հարկանէ զքընարա. նուագիչ քնարաւ. քնարերգակ. փանդըռնահար.
Լուայ իբրեւ զձայն քնարահարաց, զի հարկանէին զքնարս իւրեանց, եւ երգէին զերգս նորս. (Յայտ. ՟Ժ՟Դ. 2։)
Ի ձեռն քնարահար երգչին ձայն ... Զգեղեցկաձայնութիւն քնարահարաց։ լաւագոյն է, որպէս եւ քան զքնար՝ երգիչ քնարահար. (Փիլ. այլաբ. եւ Փիլ. յովն.։)
Գովի քնար, այլ ի ձեռն քնարահարին. ապա թէ ոչ իցէ ի քնարէն, եթէ քնարահարն եղծանիցի. (Ոսկ. ես.։)
Ներոն երգեցկացն քնարահարաց յաղթեաց։ Ներոն ի քնարահարաց պսակէր. (Եւս. քր. ՟Բ։)
Որպէս քնար քնարահարին է. (Ոսկ. հռ.։)
Խռպոտ եւ պոռոտ եւ արտանուագ ձայն ունելով՝ երգալ ձեռնարկիցէ։ Քաղցր՝ քնարահար երգչին ձայն եւ կամ հակառակն՝ արտանուագ։ Արտանուագ եւ գարշելի երեւի (իմաստակութիւն). (Փիլ. նխ. ՟բ. եւ Փիլ. այլաբ. եւ Փիլ. լին.։)
Դաւիթ ՝ այն, որ զբազմահնար քնարն պատրաստէր. (Սարգ. յկ. ՟Ժ՟Ա։)
Որ առնէ զբախումն. այսինքն քնարահար, կամ մատն նորա, եւ գործիք.
Ուր իցէ հնչիւն ընտիր տաւղի կամ քնարի. քաղցրանուագ.
Առ ինքնարգոյ բարձրայօնն. (Նար. ՟Գ։)
Գործիական, որպէս քնար երաժշտականի. (Վրդն. ծն.։)
Թերահասակ մարմնոյ գոյացութեամբ ոչ զօրեղանայ քնարգել բան. (Թէոդոր. մայրագ.։)
Առ ինքնարգոյ բարձրայօնն. (Նար. ՟Գ։)
ԻՆՔՆԱՐՄԱՏ կամ ԸՆՔՆԱՐՄԱՏ. Բուն արմատ, կամ սկիցէզբն.
Ընքնարմատ, ընքնաբոյս ամենայն բարեաց. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 13։)
Ոչ ընտիր ինքնարշաւ վազիւքն. (Նար. ՟Կ՟Ղ։)
ԿԵՄԵՏՐԻԱՅ Գրի եւ ԿԻՄԷՏԷՐ, տէրք. եւ ԿՈՒՄԱՏՐՈՎՆ, ի. Բառ յն. κοιμητήριον, -ια coemeterium, -ia. Քնարան. ննջարան. դասբարան. գետնափոր գերազմանատեղի՝ մանաւանդ նահատակաց.
Զոր տարեալ համախումբ քահանայից եւ իշխանաց աշխարհին՝ եդին զնա ի քնարանի. (Յհ. կթ.։)
Հեշտալուր քնար. (Արծր. ՟Ե. 3։)
Իբրեւ զքնար հոգւոյն սրբոյ. հոգիատաւիղ.
Ըստ հոգիաքնար երգողին (դաւթի). (Տօնակ.։)
Յոստոցն հատեալ՝ գործէին մանրագոյն քնարս։ Խորտակեալս մանրագոյն պարսկական խորտիկս. (Մագ. ՟Ժ՟Ա. ՟Ժ՟Բ։)
Ի ձայնիցն մեղմեղանաց, զոր քնարացն եւ բամբռանցն երգակցեալք հնչեն (կանայք). (Ճ. ՟Ե.։)
Երգեն զսաղմոսս նուագարանօք երգոցն, քնարօք եւ սրնգօք եւ ծնծղայիւք. (՟Ա. Մնաց. ՟Ժ՟Ե. 16։ Տե՛ս եւ ՟Ժ՟Զ. 5։ ՟Ի՟Գ. 5։ ՟Բ. Մնաց. է. ՟Ի՟Գ. ՟Ի՟Թ. ՟Լ. ՟Լ՟Դ։ Դան. ՟Գ. 7. 10։ ՟Ա. Եզր. ՟Դ։ 63։ ՟Բ. 2. 59. եւ այլն։)
Որպէս երաժշտական ոք զթուլացելովք աղեօք քնարին բախեալ զկտընտոցն՝ ոչ ի ճահ նուագաւոր ածէ զմատնն. յն. ոչ ըստ թուոյ յառաջ ածէ զնուագն. (Նիւս. կազմ.։)
Զոսկիաձոյլ փողն, զաստուածաշունչ քնարն (զյհ. ոսկեբերան). (Ժմ. յն.։)
Դըստերըք քո պաճուճալի, յերգ եւ ի քնար միշտ ի խաղի. (Շ. եդես.։)
Դաւիթ տասնաղեայ (քնարաւ երգէ), թէ լերինք ցնծայ, ահա տէր մեր գայ. (Գանձ.։)
Քնար քաղցրախօս՝ աստուածային հոգւոյն. (Շար.։)
Նման ձայնի քնարաց. քաղցրաձայն.
Խումբս առեալ մանկանցն քնարաձայն հնչմամբ՝ ելին ընդառաջ անմահ արքային. (Տաղ.։)
ՔՆԱՐԵՐԳ կամ ՔՆԱՐԵՐԳԱԿ. κιθαρῳδός citharoedus. Երգիչ քնարաւ. քնարահար.
Ձայն քնարերգաց եւ երաժշտականաց. (Յայտ. ՟Ժ՟Ը. 22։)
Զքնար ոք տեսանելով զգեղեցիկ կազմեալ, զքնարին արարիչ եւ կամ զքնարերգական իմանայցէ։ Ոչ գրեմ իսկ եսայեայ զայսպիսիս. քնար զնա ի ներքոյ եդեալ՝ իմանամ զնոյն ինքն զքնարերգական՝ զԱստուած. (Առ որս. ՟Է։ Աթ. համբ.։)
Առ ի լինել յարմարումն քնարի՝ պարտ է զամենայն աղիսն բարեյարմարս գոլ. (Սահմ. ՟Գ։)
Քնարական քերթութիւնս ունի յարմարումն չդաշնակումն ձայնի եւ աղւոյն եւ ոտին ի միասին. (Նչ. քեր.։)
Զքնարն ձախովն վարելով, եւ զհարիչն աջովն ունելով ... զայսոսիկ՝ որ ասացաք առ եղջեւրահարսն, եւ այսպիսի գործարանսն, ոչինչ մեծ (աջն կամ ձախն). (Պղատ. օրին. ՟Է։)
Դաւիթ հարկանէր զքնարն վասն Սաւուղայ, զի ընդարձակեսցի նմա. (Մծբ. ՟Թ։)
Որ ինչ հայի ի հարկանել կտնտոցաւ զաղիս քնարի, կամ առ քնարահարութիւն.
ՀԱՆԳՍՏԱՐԱՆ. Գերեզման. քնարան. շիրիմ. տապան. որ եւ ՀԱՆԳԻՍՏ. Դիր հանգստեան. եւ Վկայարանն.
Գտեալ որպէս զտաւիղ կամ զքնար հոգւոյն սրբոյ.
Իբր գործի հնչման սաղմոսաց հոգիատաւիղ քնարահարութեան. (Նար. խչ.։)
Քնարահարացն օրինաց ճարտարապետ։ Գուսանական գործեացն ճարտարապետք. (Եւս. քր.։)
Արբին զհոգին սուրբ, եւ երգեցեցին ի մէջ ծովուն. որում մատռուակէր մարիամ քնարաւն։ Զի եւ ամպրք սպասաւորք հրամանացն մատռուակեն։ Ի մատռուակելն երկրի՝ յորժամ կամի՝ զշահեկանսն մատուցանէ։ Մատռուակեն յարբանեկել. (Ագաթ.։)
Որ նուագի կամ նուագէ մարմնաւոր քնարաւ.
Ըստ սաղմոսի մարմնաքնար դաւթեան երգոցն. (Ագաթ.։)
Հոգիաներկ եւ մարմնաքնար երգողին (դաւթի). (Թէոդոր. խչ.։)
Յարմարութիւն քնարի։ Յարմարումն քնարի. (Առ որս. ՟Է։ Սահմ. ՟Գ։)
Յարմարութիւն քնարի։ Յարմարումն քնարի. (Առ որս. ՟Է։ Սահմ. ՟Գ։)
ψαλτήριον psalterium. Գործարան կամ նուագարան սաղմոսելոյ. որ եւ ՍԱՂՄՈՍ. քնար տասնաղի՝ որ հարկանի ինուագել զերգս. եբր. ... Տես (Սղ. ՟Լ՟Բ. 2։ ՟Ղ՟Ա. 4։ Իմ. ՟Ժ՟Թ. 17։ Յոբ. ՟Ի՟Ա. 12։ Ես. ՟Լ՟Ը. 20։ Նար.։)
Գերեզմանատուն. քնարան. կիմիտրիոն. շիրիմք.
Տեղեկիկ եւ դիրք աստիճանաց ի քնարն. կամ տեղեակ այնր դրից.
ՓԱՆԴՌՆԱՀԱՐ. κιθαριστής, κιθαρῳδός citharoedus. գրի եւ ՓԱՆԴԵՌՆԱՀԱՐ, ՓԱՆՏԵՌՆԱՀԱՐ. Երաժիշտ՝ որ հարկանէ զփանդիռն կամ զքնար. միանգամայն եւ նուագէ. վասն որոյ եւ փանդռներգակ ասի.
Օրհնել զԱստուած ծնծղայիւք, քաղցրաձայնիւ եւ քնարաւ. (Աթ. սղ.։)
Քետաքերելի՛ ... իսկ քետաքերելին, որ քերթելով իմն զքնարականսն ոք առնու. քետայն բառ է՝ ո լսի հետահան. իսկ քերելի իմն է, որպէս, հետահանական գրովն զբանս բաղկապելով, եւ զոճսն նշանակելով։ Բայց յն. բնագիրն ոչ ինչ այլ կամի ասել, բայց միայն՝ թէ գրելի է. կամ փորագրել պիտի։
Քետաքերելի՛ ... իսկ քետաքերելին, որ քերթելով իմն զքնարականսն ոք առնու. քետայն բառ է՝ ո լսի հետահան. իսկ քերելի իմն է, որպէս, հետահանական գրովն զբանս բաղկապելով, եւ զոճսն նշանակելով։ Բայց յն. բնագիրն ոչ ինչ այլ կամի ասել, բայց միայն՝ թէ գրելի է. կամ փորագրել պիտի։
Վերածանեսցուք զքնարական քերթուըիւն ներդաշնակապէս։ Քերթութիւն է առասպելավարժութիւն, եւ շափաբերական բանիւք պատմութիւն զանազան իրաց։ Զանազանութիւն քերականութեան եւ քերթութեան. (Քեր. Թր. Երզն. Մագ.։)
cf. ՔՆԱՐԱՀԱՐ.
Քնարահարու լինել երաժշտական հոգւոյն. (Յհ. իմ. ատ.։)
ՕՐՀՆՈՒԹԻՒՆ. որպէս Գործիք օօրհնութեանց. նուագարանք պէսպէս. (ուր յայլս դնի Սաղմոսարան, քնար, լար, թմբուկ, պար, եւ այլն) Տե՛ս (Սղ. ՟Լ՟Բ. ՟Խ՟Բ. ՟Խ՟Ը. ՟Ծ՟Զ. ՟Ց՟Զ. ՟Ղ՟Ա. ՟Ղ՟Է. ՟Ճ՟Է. -Ճ՟Խ՟Զ. ՟Ճ՟Ծ։)
Ունէր եւ ձայն զարմանալի՝ իբրեւ զբազմաբարբառ քնար (սուրբն մամաս). (Ճ. ՟Ա.)
Որ հանէ զբամբ կամ պամպ ձայն երգոց՝ ըստ հաստ աղեաց քնարի.
Ջնար քնար տաւիղ՝ բամբ շարժողին քաղցրաձայնեալ։
Դիւրայարմար քնար. (Երզն. լս.։)
Քնարս ձայնատրական։ Նետս արձակեցեր հեռաձիգս ձայնատրականս. (Նար. ՟Ղ՟Գ. եւ ՟Ղ՟Բ։)
Բազմահնար եւ յոքնարուեստ՝ ի չար առնելն իմաստուն. (Սկեւռ. աղ.։)
Դաւիթ յորդորահնար քնար նուագարանաւն ասէր. (Թէոդոր. ի կոյսն.։)
ՓԱՆԴՌՆԱՀԱՐ գրի եւ ՓԱՆԴԵՌՆԱՀԱՐ, ՓԱՆՏԵՌՆԱՀԱՐ. Երաժիշտ՝ որ հարկանէ զփանդիռն կամ զքնար. միանգամայն եւ նուագէ. վասն որոյ եւ փանդռներգակ ասի.
Քնար աստուծախօս եւ քաղցրանուագ. (Երզն. լուս.։)
Այսմ եւ պօղոս վկայէ քնարն հոգւոյն, քրիստոսակիր բերանն, անօթն ընտրութեան. (Սարգ. ՟ա. պ. ՟Ժ՟Բ։ եւ Վրդն. լս.։)
Խորհրդով իմն իմաստութեամբ արարեալ է քնարն՝ յաղէպնդութենէն եւ ի ձեւոյն բոլորակութենէն. (Փիլ. լիւս.։)
Անդ քնարիցն արուեստքն, եւ աղէպնդութեանցն պատրանք. (ՃՃ.։)
Որ է որպէս քնար Աստուծոյ. քարոզ բանին ճշմարտութեան.
Այն հոգէշարժին աստուածաքնարին, քոյ (սուրբ կուսիդ) ախոյանին՝ կիւրղի յեփեսին. (Գանձ.։)
Բարեհամբաւեալ ես մաքրութեան շաւիղ։ Հոգեշարժ քնարիւք զքեզ բարեհամբաւեմք. (Նար. կուս.։)
Քնարական քերթութիւնս ունի յարմարումն չդաշնակումն ձայնի եւ աղւոյն եւ ոտին ի միասին. (Նչ. քեր.։)
Պարտ է ուսումնասիրացն եւ խոհականագունիցն նուագարանօք քնարահարու լինել երաժշտական հոգւոյն. (Յհ. իմ. ատ.։)
Ի հնչողաբարբառս եւ ի քնարս լսելի առնէր. (Ճ. ՟Ա.։)
Պօղոս, որ զփող աստուածգիտութեանն քնարաւ հոգետրութեանն խառնեալ վարդապետական բառիւքն, եւ այլն. (Ճ. ՟Գ.։)
Յարմարութիւն քնարի։ Յարմարումն քնարի. (Առ որս. ՟Է։ Սահմ. ՟Գ։)
Քետաքերելի՛ ... իսկ քետաքերելին, որ քերթելով իմն զքնարականսն ոք առնու. քետայն բառ է՝ ո լսի հետահան. իսկ քերելի իմն է, որպէս, հետահանական գրովն զբանս բաղկապելով, եւ զոճսն նշանակելով։ Բայց յն. բնագիրն ոչ ինչ այլ կամի ասել, բայց միայն՝ թէ գրելի է. կամ փորագրել պիտի։
Պօղոսի՝ աստուածաբան եւ քրիստոսաշարժ լեզուին։ Քնար լիցի մեր հոգին, եւ քրիստոսաշարժ կնտնգոց միտքն. (Վրդն. քրզ. եւ Տօնակ.։)
Այսօր աստուածաշունչ քնարն Յովհաննէս ի գլուխ ահաւոր եւ հրակէզ մերձենայր. (Թէոդոր. կուս.։)
Խորհրդով իմն իմաստութեամբ արարեալ է քնարն (սարդի, այսինքն ոստայնն) յաղէպնդութենէն, եւ ի ձեւոյն բոլորակութենէն. (Փիլ. լիւս.։)
Որչափ ի վեր է ահագին ծնունդն, նոյնպէս եւ ի խոնարհ փափաքանաց ինքնարձակեցիկն շառաւիղի. (Սեբեր. ՟Ժ՟Ա։)
Քնարք են մտաւորական հոգւոյն ընդ զգալի ձայնին համաշնչութիւն։ Նոյն եւ քնարաց զքաղցրութիւն եւ զհամաշնչութիւն. (Լմբ. սղ. եւ Լմբ. յայտն.։)
Վերծանեսցուք զքնարական քերթողութիւն ներդաշնակապէս. (Թր. քեր.։)
Փողեալ քնարական ներդաշնակապէս. (Մագ. ՟Ժ՟Գ։)
Փողեալ քնարական ներդաշնակապէս ... մանաւանդ ի յատտանցն ներքինեաց մաքրագոյն եւ վճիտ քմազարդութիւն, եւ բացագանչութիւն պատկանեալ, եւ յարմարեալ ձայնիւ. (Մագ. ՟Ժ՟Գ։)
Եւ կամ քնարերգութեան լսիցէ. (Առ որս. Ե։)
Առ ի լինել անյարմարութեան՝ բաւական է եւ մի աղի (քնարին) փոփոխել. (Սահմ. ՟Գ։)
κιθαρῳδία citharoedia. Հարումն քնարի. եւ Արհեստ հարկանելոյ զքնար.
Ունէր հմտութիւն երաժշտականութեան առ քնարահարութիւն։ Քնարահարութիւն ընդդէմ իմ շարժեա՛ զտասն աղեմատանցդ։ Գործի հնչման սաղմոսաց հոգիատաւիղ քնարահարութեան։ Քնարահարութեամբն դիւրէր սաւուղայ. (Պտմ. աղեքս.։ Վրք. հց. ՟Ի՟Զ։ Նար խչ։ Երզն. քեր.։)
իբր Ներգործութիւն աղեաց կամ լարից քնարի. քնարերգութիւն.
Ըստ երաժշտականութեան՝ եօթնաղի քնարն գրեթէ քան զամենայն գործիս լաւագոյն է։ Որ յերկնին է երաժշտականութիւն։ Ամենայարմար եւ արդարեւ երկնային երաժշտականութիւն. (Փիլ. այլաբ. եւ Փիլ. լին.։)
ՓԱՆԴԵՌՆԱՀԱՐՈՒԹԻՒՆ ՓԱՆԴԵՌՆԵՐԳՈՒԹԻՒՆ. κιθαρῳδία . Քնարերգութիւն. քնարահարութիւն. երգ փանդեռանց.
Ամենայն մասունքն առ իրեարս իւիք քաջայարմարութեամբ են շարակայեալ։ Իբրեւ ի քնարի քաջայարմարութիւն եւ կարգ (ի զարդս երկնից)։ Կադ եւ յեկեղեցիս՝ առ ամենայնի քաջայարմարութիւն եւ օգուտ։ Եօթն թիւդ ըստ եօթնօրեայ աշխարհիս քաջայարմարութեան. (Արիստ. աշխ.։ Ածաբ. աղք. եւ Առ որս. ՟Ժ՟Բ։ Կամրջ.։)
Գեղեցկակարգութիւն աշխարհի, կամ քաղաքաց, կրօնից, քնարի, խնծորոց, հրեշտակաց. (Փիլ.։ Պիտ.։ Առ որս. է։ Նիւս. երգ.։ Սարգ. ՟ա. յհ. ՟Ա։)
Գեղեցկաձայնութիւն քնարահարաց։ Մեկնէ հոմերոս գեղեցկաձայնութեամբ զկեանս վարուց. (Փիլ. այլաբ. եւ Փիլ. լին.։)
ՓԱՆԴԵՌՆԱՀԱՐՈՒԹԻՒՆ ՓԱՆԴԵՌՆԵՐԳՈՒԹԻՒՆ. κιθαρῳδία . Քնարերգութիւն. քնարահարութիւն. երգ փանդեռանց.
Բարիոք է ինքնարհամարհութիւն. (Ածաբ. աղք.։)
Ճգունք ազգի ազգի արտասուաց եւ ողբոց եւ ինքնարհամրհութեանց. (Սարգ. ՟բ. պ. ՟Զ։)
Բարքսնափառութեան (բժշկին) ինքնարհամարհութեամբ եւ խոնարհութեամբ միշտ. (Նեղոս.։)
Զհեզութիւն եւ զինքնարհամարհութիւն ողջունել. (Լմբ. սղ.։)
ԷՇ. Յենարան եւ նեցուկ վերամբարձ լարից քնարի՝ փայտեայ կամ փղոսկրեայ. էշէք.
եզականն բառիս ԱՂԻՔ. որպէս մասն ախոնդանաց կամ փորոտեաց. աղիք. պազըրսագ. եւ լար քնարի՝ կազմեալ յաղեաց. քիրիշ. σπλάγχνον viscus, χορδή, chorda
Յովբաղ ... եցոյց զերգս եւ զքնարս. (Ծն. ՟Դ. 21։)
Բառ այլազգ. Նո՛ւրբ, սո՛ւր (լար քնարի, կամ ձայն).
Պար յօրինեցին զորութիւնքն երկնից քնարօք իւրեանց, եւ ասէին, փա՛ռք ի բարձունս ՟Այ. (Եփր. ի ծն. քրիստոսի.։)
Այծեման վազք, եւ աչացն անսխալութիւն։ Կամ վազիւք կամ երկայն անցիւք։ Եւ ոչ ընտիրք ինքնարշաւ վազիւքն։ Վազիւք առաքինութեանց դիմելով. (Նիւս. կազմ.։ Փիլ. նխ. ՟բ.։ Նար. ՟Կ՟Զ։ եւ Նար. յովէդ.։)
ՎԻՆ որ եւ ԳԱՒԻՆ. Ազգ քնարի եւ տաւղի. (սանս. վի՛նա, քնար).
Սրինգ եւ թմբուկ եւ փող եւ քնար։ Փողք եւ տաւիղք. Ուրախութեամբ եւ փողովք։ Իբրեւ զփող գոչեսցէ։ Իբրեւ զհիչիւն փողոյ։ Որպէս անշունչքն ձայն տայցեն՝ եթէ փող, եւ եթէ քնար։ Ձայն փողոյն հնչէր մեծաձայն։ Հասանէին ձայնք փողոցն։ Ազդ առնել փողով, կամ բարբառով փողոյ։ Փողս կռածոյս։ Փողեղ ջերեայ։ Փո՛ղ հարէք ի գլուխս ամսոց։ Հարջիք փող ազդեցութեան, փող նշանակաց։ Քահանայք հարցեն փող։ Եհար փող եղջերեաւն։ Հարջիք եւ դուք զփողսն եղջերեայս։ Փողս հարկանէին փողովք։ Փողս հարաք ձեզ։ Փող հարկանի. եւ այլն։
Որպէս փողովք, տաւղօք եւ քնարիւք. (Նար. կուս.։)
Ա՛ռ քնար, քա՛ջ հար։ Եռաց՝ զեղաւ, քա՛ջ եռաց. (Ես. ՟Ի՟Ե. 16։ Եզեկ. ՟Ի՟Դ. 6։)
Լար կամ թել քնարի կազմեալ յաղեաց գառանց եւ ոչխարաց. χόρδα chorda. քիրիշ, թէլ.
Առ ի լինել յարմարումն քնարի՝ պարտ է զամենայն աղիսն բարէյարմարս գոլ. (Սահմ. ՟Գ։)
Քահանայք միաբանեալ ընդ եպիսկոպոսի իբրեւ զաղիս քնարի. (Ածազգ. ՟Գ։ Տե՛ս եւ ԱՂԻ՝ յեզականն։)
պ. ար. պամ, պէմմ. Հաստ թելն քնարի խոշորաձայն. եւ Ձայն խոշոր.
Որփեայ քնար հարկանելով՝ զխուժադուժս ցանկութեամբ զուարճական բանիւ գլեաց։ Գլեցին զԴարեհի անունն եւ զպարսից. (Պտմ. աղեքս.։)
Երգեսցէ քնարաւ, եւ դիւր լիցի քեզ. (՟Ա. Թագ. ՟Ժ՟Զ. 16։)
Արար զիս հայր փարաւոնի։ Հա՛յր եղիսէէ։ Տե՛ս հա՛յր իմ, ահա տտուն լօդկի քո։ Լե՛ր ինձ ի հայր, եւ ի քահանայ։ Թէպէտեւ բիւր դաստիարակս ունիցիք ի քրիստոս, այլ ո՛չ եթէ բազում հարս։ Ըստ խնամոտ մտաց հայր կարդացեալ եբրայեցւոց։ Հայր քաղաքին։ Նա է հայր այնոցիկ՝ որ բնակեալ են ի վրանս խաշնարածաց։ Նա է հայր՝ որ եցոյց զերգս եւ զքնարս.եւ այլն։
Յողաբ արար զերգս եւ զքնարս, եւ նոյեմի քոյր սորա զհիւսս եւ զսնգոյրս. (Մխ. այրիվ.։)
κιθάρα cithara χορδή fides, chrodae. Քնար՝ պէսպէս յօրինուածով, տաւիղ. նուագարան աղէօք կամ լարիւք. կիթառ.
Փողք եւ քնարք եւ ջնարք։ Ջնարօք եւ քնարիւք եւ որղնաւ։ Ջնար ջահաւորական. (Արծր. ՟Գ. 9։ Տօնակ.։ Նար. ՟Ղ՟Բ։)
Ջնար քնար տաւիղ՝ բամբ շարժողին՝ քաղցրաձայնեալ. (Նար. տաղ.։)
κεφαλή caput, vertex προσκεφαλή cervical, pulvinus, pulvinar ἁνάκλιτον acclinatorium. (որպէս թէ յենարան, կամ քնարան). Յետակողմն. գլխակողմն. յետին կողմն գլխոյ. գլխին կողմը. գլխին ետեւը.
Չորեքաղեանն քնար ի չորից լարից. զիլ՝ որ է սուր. եւ պամ՝ որ է ծանր. եւ այլն։ Սուրն համեմատի հրոյն, զի տաք է եւ չոր. (Երզն. քեր.։)
Գոչմունք փողոց, եւ հնչմունք եղջերաց, վանգիւք սրնգաց, եւ հեշտալուր քնարաց. (Արծր. ՟Է. 3։)
Նուագք, տաղք ... փող, քնար, հնչմունք, ցուցք, կտցուրդք. իբրու փաղանուանք դնին (ի Հին բռ.։)
ԱՊՃԻՌ կամ ԱՊԸՃԻՌ. Մակդիր ազգի իրիք քնարի.
Բան մարգարէին իբրեւ կտնդոց բախէր զլեզու կիտոսին, եւ իբրեւ զքնար հնչեցուցանէր զաղի աղէտս ողբոց առ Աստուած. (Անան. Յովն.։)
Բախեսցէ հոգին զքնարն իւր. (Վրդն. ծն.։)
ԳԱՎԻՆ որ եւ ԳԱՒԻԿ, կամ ԳԱՒԿԱՅ. cf. ՎԻՆ. Ազդ քնարի. որպէս յն. կիթառ. κιθάρα
Խնդրեսցէ ձայնող, զի նա է գուրշ ուղտապանաց, եւ ակմ քնար՝ որպէս յեբրայեցին ասէ. (Եփր. ել.։)
Քանի՞ փողք գոչիցեն, եւ քանի՞ թմբուկք դափիցեն։ Փողք եւ քնարք հնչէին, եւ թմբուկքն դափէին. (Արծր. ՟Գ. 1. եւ 2։)
Կամ ψάλλω Սաղմոսել կամ Երգել քնարաւ. հարկանել զքնար. նուագել սաղմոսարանաւ.
Այր մի՝ որ գիտիցէ երգել քնարաւ։ Երգէին տաւղօք եւ քնարօք եւ ծնծղայիւք։ Երգէին քնարօքն զգոհութիւնս։ Երգեսցէ քնարաւ։ Երգէր ձեռամբ իւրով, կամ ձեռօք իւրովք. (՟Ա. Թագ.։ ՟Ա. Մնաց. եւ այլն։)
ԿԵԹԱՌ որ եւ ԿԻԹԱՌ. κιθάρα cithara. cf. ՔՆԱՐ.
cf. ԿԵԹԱՌ ՔՆԱՐ.
Դաւիթ յորդորահնար քնար նուագարանաւն՝ համակի զէջն հոգւոյն ի քեզ տպաւորեալ ասէր. կա՛մ է համակ, եւ կամ համանմանակի, այսինքն յար եւ նման։
ՀԱՐԻՉ. գ. πλῆκτρον plectrum. Գործի հարկանելոյ զքնար. կնտնտոց.
Զքնարն իսկ ձախովն վարելով, եւ զհարիչն աջովն ունելով. (Պղատ. օրին. ՟Է։)
Ժամանակ ինչ արտաքոյ յածի։ Ա՛ռ քնար, յածեա՛ց կոծեա՛ց։ Յածիք ընդ ծով եւ ընդ ցամաք։ Շրջեալ ընդ երկիր, եւ յածեալ ի ներքոյ երկնից։ Յածել թեւոցն՝ յառաջադէմ սլանայ։ Ընդ գործս նորա յածեալ՝ քննեն.եւ այլն։
Ջնարօք եւ քնարիւք եւ որղնաւ (կամ որգնաւ), եւ որ ի կարգին է. (Տօնակ.։)
Փողս եւ քնարս, սրինգ, (եւ) որ ծնծղայ կոչի. (Վրդն. դան. (ուր կայ վրիպակ ինչ)։)
ԵՐԱՄԱՂ կամ ԵՐԱՄԱՂԻ. Բառ անյայտ թերեւս՝ Երամ տղայոց որպէս քնար բազմաղի.
νάβλη, ναύλη nabla, nablium ψαλτήριον psalterium κινύρα cithara λύρα lyra ὅργανον organum. Քնար դաւթի տասնաղեայ. սաղմոսարան. որպէս եբր. էվէլ կամ նէպլ. յն. նա՛վլի. լտ. նա՛պլա, նա՛պլիում. (ըստ Մենինսքեայ, ա՛րբա ... ). (՟Գ. Թագ. ՟Ժ. 12։ ՟Ա. Մնաց. ՟Ժ՟Ե. 28։ ՟Ժ՟Զ. 5։ ՟Ի՟Ե. 1։ եւ 16։ ՟Բ. Մնաց. ՟Ե. 11։ ՟Թ. 11։ ՟Ի. 28։ ՟Ի՟Թ. 25։) Կամ որպէս յն. օ՛րղանօն. երգիոն.
Տաւղօք եւ քնարիւք։ Ներբողականս տաւղօք. (Նար. կուս.։)
Ներոն՝ քարոզացն եւ երգեցկացն եւ քնարահարաց յաղթեան։ Քարոզս եւ երգեցիկս եւ քնարահարս. (Եւս. քր. ՟Բ։)
Բառ անստոյգ. եթէ չիցէ գրելի՝ Հնարք, կամ Քնար.
Ըստ աղէգէտն պատմողի մարմնաքնար դաւթեան երգոյն. (Ագաթ.։)
(Քնարահարն) առեալ զպղնձի բութակն ի ձեռն, եւ ձգէ ի ձեռին ի բոյթսն, եւ զթելսն պնդէ, եւ զյաւէտ ձիգսն թուլացուցանէ. (Յակ. ղրիմ.։)
ԳԱՎԻՆ որ եւ ԳԱՒԻԿ, կամ ԳԱՒԿԱՅ. cf. ՎԻՆ. Ազդ քնարի. որպէս յն. կիթառ.
Ի լարս քնարին տպաւորի ելուստ ձայնին. (Երզն. քեր.։)
Յարուցեալ մի յերախանացն (փղաց) ... ի փող եւ ի քնար կաքաւեաց. (Փիլ. լիւս.։)
Են երգեհոն սատանայի, եւ ոչ քնար հոգւոյն ճշմարտութեան. (Մխ. ապար.։)
Ընկեցին զնա ի պարսպէն ի մէջ բազմամբոխ խուխային։ Յայնժամ քաղաքացիքնարարին խուխա ի վերայ տուկին իւրեանց, եւ գազանաբար սպանանէին զնա։ Արարին խուխայ ի վերայ տուկին իւրեանց, եւ ընկէց զինքն ի պարսպէն ի վայր. (Ուռհ.։)
Քնար է հոգին, եւ կառոյց լարիցն (կամ չարիցն) ներքնագոյն բանն, եւ կնտընդոց՝ միտք. (Վրդն. սղ. եւ Վրդն. քրզ.։)
(ի կիւ, որ է սագըզ) ռմկ. կվենի, կուի կամ կվի. πίτυς , πεύκη picea, pinus, larix. Ազգ մայր փայտի՝ մանրատերեւ սրագոյն, որպէս անպտուղ փստղենի. Յորմէ ելանէ մարխ, եւ խիժ (այսինքն չըրա, եւ չամ սագըզի ). վասն որոյ կոչի ռմկ. եւ Մայրափայտ. մախի ծառ. չամ աղաճը, քէօքնար. cf. ԾՈՐԵՆԻ, եւ cf. ՀԵՐՁԻ։ (Գաղիան.։ Բժշկարան.։ Վստկ.։)
որպէս յն գի՛վի. κύβη caput, vel cubatus այս նքն Գլուխ. կողմն գլխոյ. եւ Ընկողմանումն, քնարան.
Մուրան եւ ընկոյզն եւ նուշն, եւ քնարուկն, եւ հաճարուկն. (Ագաթ.։)
Այսօր աստուածաշունչ քնարն յովհաննէս ի գլուխ ահաւոր եւ հրակէզ մերձենայր. (Թէոդոր. կուս.։)
Խնդրեաց ձայնող (երգիչ, կամ քնարահար). (Եփր. թագ.։)
Ո՞վ ետ ճպռան ի լանջս զմանեկաձեւութիւնն (քնարի). (Առ որս. ՟Է. ուր լիով նկարագրի. որպէս եւ Վեցօր. ՟Ը։)
որ եւ ՈՐՐԱՆ, ՈՐՈՐՈՑ, ՈՐՈՑ, ՕՐՈՑ, ՕՐՈՐԱՆ. (որպէս թէ երերան, կամ օրօր երգով քնարան) Ննջարան նորածին տղայոց՝ շարժուն, որոյ երերմամբ ի քուն երթայ մանուկն.
որ եւ ՕՐՕՐԵԼ, ՕՐԵԼ. Երերել զորորանն. շարժել զշարժուն քնարանն.
Ազգ նուագարանի, կամ քնարի. (որպէս քեմանջէ)
Բառ յն. փսալմօ՛ս. ψαλμός psalmus. եբր. միզմօռ, զիմաս . արաբ. զիպուր. Նուագ. քնարերգական. երգ հանդերձ նուագարանաւ. եւ Սաղմոսարան, իբր նուագարան կամ քնար դաւթի տասնաղի, եւ դիրք օրհնութեանց դաւթի, (Սղմ.։ եւ ՟Ա. Թագ.։ ՟Բ. Թագ.։ Մն. եւ այլն։)
(որպէս թէ քնեակ, քնարան). κοιτών cubiculum παστοφόρον , ταμεῖον, ταμιεῖον, ζάκχων cella, promptuarium ἅντρον antrum γυναικωνίτις mulierum conclave. Օթարան առանձնութեան. խուց. ներքին բնակարան. սրսկապան. որ եւ ՍԵՆԵԱԿ ԱՆԿՈՂՆՈՑ. ԿԱՆԱՆՈՑ. եւ Շտեմարան. մթերք. գանձարան. Տես (Ել. ՟Ը. 3։ Դտ. ՟Գ. 24։ ՟Բ. ՟Թագ. ՟Ժ՟Գ. 10։ եւ Ծն. ՟Խ՟Գ. 3։ Երգ. ՟Ա. 3։ ՟Գ. 4։ Տոբ. ՟Է. 17։ Մտթ. ՟Ղ. 6. եւ այլն։)
ՓԱՆԴԻՌ կամ ՓԱՆՏԻՌ, ՓԱՆԴԻՌՆ. κιθάρα cithara ὅργανον organum. (այս բառք են ի թարգմանութիւնս. ) Իբրու Նուագարան բախողական պէսպէս. որպէս երգեհոն, քնար, եւ սանդուռ, թամպուռ. կայ եւ յն. նովին ձայնիւ փանտո՛ւռա. πανδούρα, -ρις pandura. որպէս Քնար երեքաղետն.
Դարձեալ՝ քերթեալ կոչի, որ ըստ արուեստական հնչմանն յարմարին. որպէս՝ փողք կտընդոցք, քնարք. տաւիղք, սրինգք։
Իբրեւ ծնաւ, մատուցեալ ոմանց առ ի դայեկել՝ տեսին, զի կանգնեցաւ ի վերայ ոտից իւրոց ի քնարանի անդ. (Ճ. ՟Գ. վրք. նիկող.։)
Զակն՝ որ քննէ զանդունդս, ի քնարան եդեր. (Տաղ.։)
Ի քնարան շիրմին տապանի։ Պատահէ սոցա տեղի օթեւանի ի քնարանի սրբոյ առաքելոյն ի ներքսագոյնս տապանի խորանին. (Նար. ՟Հ՟Է։ Յհ. կթ.։)
ՔՆԱՐԵՄ կամ ՔՆԱՐ ԵՄ. Որպէս Քնար հարկանել, կամ հանել զձայն քնարի.
Եւ թէ նոքա՝ որ քնարէին. (Գր. տղ. յերուսաղէմ.։)
Ծնունդ գոլով գիշերային ախտիւք բերեալ եւ ախտային ... Յերգ եւ քնար՝ ձայն ախտային, փոխան երգոցն աստուածային. (Յիսուս որդի.։)
ԱՂԵԲԱԽՔ կամ ԱՂԷԲԱԽՔ. Բախումն աղեաց, այս ինքն լարից նուագարանաց. քնարահարութիւն. քնարերգութիւն. չալզը, սազ.
Բազմաղի քնար. (Եփր. համաբ.։)
Երաժշտականն բաղազան է, զի ի բանից եւ ի ձայնից եւ յեղանակաց է, եւս ի փողոց եւ ի քնարից։ Բաղազանեալ ասէ զհինգ եւ զտասն, որ է տասն եւ հինգ. եւ թէ տասն երկու հինգ է. եւ այս որ մինչեւ ի տասն է՝ ո՛չ է բաղազան. այլ որ անտի ի վեր չարին՝ թէպէտ չեն յատուկ բաղազան, այլ ասին. (Լծ. սահմ.։)
պ. պէրպութ, պիւրպութ. Նուագարան. ազդ քնարի.
Զթուլացելովք աղեօք քնարին բախեալ զկտընդոցն, աննշան ինչ հնչիցէ բոմբիւն. (Նիւս. կազմ. ՟Ժ՟Ե։)
Որպէս ոք երաժիշտ զհետ երթիցէ քնարին թիւրութեան. (Նիւս. բն. ՟Բ։)
ԵՐԱՄԱՂ կամ ԵՐԱՄԱՂԻ. Բառ անյայտ թերեւս՝ Երամ տղայոց որպէս քնար բազմաղի.
Քնարս եւ տաւիղս երգեցողաց. (՟Գ. Թագ. ՟Ժ. 12։)
Եօթնաղի քնարն գրեթէ քան զամենայն գործիս լաւագոյն է. (Փիլ. այլաբ.։)
Ասեն, թէ՝ եւ կրայք յանյագութենէ որկորստեանն առլցեալք յիժից ուտել զուիրակ ի վերայ՝ երկիւղիւ մահու։ Զայն՝ որ մօտ առ նմա բուսեալ էր զուիրակ, նովիմբք ինքնարմատովքն ի բաց կորզեալ. (Փիլ. լիւս.)
Քանզի քնար եւ տաւիղ ի ներքուստ՝ պղինձ հնչէ առ կնտնտոցն. (Բրս. մախ.։)
Որ յաղիսն կտնդոցին շարժումն որոշեալ երգեսցէ։ Որպես երաժշտական ոք զթուլացելովք աղեօք քնարին բախեալ զկտնտոցն (կամ զկտնգոցն)։ Որք զկտնդոց ածեն։ Գործարանք ձայնի բազումք, իսկ խօսիցն բերան, լեզուիցն եւ կոկորդիցն զկնանտւցի (կամ զկտնդոցի) օրինակ ունելով, եւ վերնատանն՝ հնչման. (Նիւս. կազմ. եւ Նիւս. բն.։)
Իբրեւ կտնտոցաւ (կամ կնտնդոցաւ) հարկանէ բարի բանիւ եւ գործովք երդեալ աստուծոյ։ Քնար է հոգին, եւ կնտնտոց միտքն. (Վրդն. սղ.։)
Դաւթական կնտկնտոցաւն. իբր քնարաւ։
Ի կոխմանէ մատանց ի լարս քնարին տպաւորի ելուստ ձայնին. (Երզն. քեր.։)
ՀԱՆԳԻՍՏ. որպէս Գերեզման. որ եւ ԳԻՐ ՀԱՆԳՍՏԵԱՆ. հանգստարան. քնարան. շիրիմ. տապան. վկայարան ի տեղւոջ թաղման սրբոց.
Դինարքոս յօդումն կոչեաց զանձն (այսինքն զհոգի)։ Յօդումն ասէր գոլ զանձն, ասելով՝ թէ նման է յօդման աղեաց, իսկ մարմին՝ քնարի։ Յօդմամբ իմն յառաջ գայ իրն. (Նիւս. բն.։)
Յօդումն ասի դաշնակումն ձայնի, որպէս աղեաց քնարի յօդանալ ընդ միմեանց. (Լծ. նիւս.։)
Ոչ վայելէ անզգամի դիտուի, եւ քնար անարդ յոսի շամփրակի. (Եւագր. ՟Դ։)
Զօրինաւոր քնարն զոսկին՝ զոսկեփողն հարկանէ. (Ոսկ. ապաշխ. յն. ըստ իմաստից եւեթ։)
Հնչմունք եղջերաց, վանգիւք սրնգաց եւ հեշտլուր քնարաց. (Արծր. ՟Ե. 13. (ա՛յլ ձ. վանգիւք)։)
δεκάχορδον decachordum, decem chordarum. Ունակ տասն աղեաց կամ լարից, որպիսի էր քնարն դաւթի, որ եւ սաղմոսարան.
Լարեա՛ տասնաղի ընդդէմ իմ քնարահարութիւն. (Եփր. զղջ.։)
ՓԱՆԴԻՌ կամ ՓԱՆՏԻՌ, ՓԱՆԴԻՌՆ. κιθάρα cithara ὅργανον organum. (այս բառք են ի թարգմանութիւնս. ) Իբրու Նուագարան բախողական պէսպէս. որպէս երգեհոն, քնար, եւ սանդուռ, թամպուռ. կայ եւ յն. նովին ձայնիւ փանտո՛ւռա. πανδούρα, -ρις pandura. որպէս Քնար երեքաղետն.
Ձայն քնարերգաց.. . եւ փողահարաց. (Յայտ. ՟Ժ՟Ը. 22։)
Բառ յն. ψαλμός psalmus. ըստ հյ. Սաղմոս, եւ Սաղմոսարան (իբր նւագարան, քնար, սրինգ, փող).
ՔՆԱՐԵՐԳ կամ ՔՆԱՐԵՐԳԱԿ. κιθαρῳδός citharoedus. Երգիչ քնարաւ. քնարահար.
Ձայն քնարերգաց եւ երաժշտականաց. (Յայտ. ՟Ժ՟Ը. 22։)
Զքնար ոք տեսանելով զգեղեցիկ կազմեալ, զքնարին արարիչ եւ կամ զքնարերգական իմանայցէ։ Ոչ գրեմ իսկ եսայեայ զայսպիսիս. քնար զնա ի ներքոյ եդեալ՝ իմանամ զնոյն ինքն զքնարերգական՝ զԱստուած. (Առ որս. ՟Է։ Աթ. համբ.։)
Ընկոյզն եւ նուշն, եւ քնարուկն եւ հաճարուկն, եւ թութն եւ նուռն. (Ագաթ.։)
Ոչ ձայնիւ երգոց եւ քնարաց, այլ ազատախօս լեզուաւ. (Տօնակ.։)
Հոգին Սուրբ շարժեաց զքնարս մարգարէիցն, եւ ի բարբառս այլակերպս երգեաց ի նոսա. (Լմբ. ովս.։)
Որպէս զբազմալար քնար տարածեցին զձայնս զանազան. (Երզն. քեր.։)
Որ զնախադատական ապացուցուեանցն զմակերեւութիւն բաղադրեալ հոգիաներկ եւ մարմնաքնար երգողին. (Թէոդոր. խչ.։)
Դաւիթ քնար հարկանէր, եւ դիւրանայր սաւուղի. (Սեբեր. ՟Է։)
Տունն յինքն ընկալեալ զձայն՝ որպէս քնար երգակցէր։ Անուանքն որպէս նուագարանաւ՝ տանն երգակցելովն՝ հնչեցեալ լինէր. (Լմբ. իմ.։)
Տունն յինքն ընկալեալ զձայն՝ որպէս քնար երգակցէր։ Անուանքն որպէս նուագարանաւ՝ տանն երգակցելովն՝ հնչեցեալ լինէր. (Լմբ. իմ.։)
Վերացո՛ յինէն զարկուածով գանին զհարուած մահուս։ Յընդոստ զարկուած երկուց միջնորդաց (ժամահարի)։ Զքնարս ձայնատրական, եւ կամ զարկուած վերածածկութեան ... կազմուածոյ թմբկիս գործականութեան (իբր թնդիւն ունկան). (Նար. ՟Լ՟Է. ՟Զ՟Բ. ՟Զ՟Գ։)
Թմբկահարք, քնարահարք. (Բուզ. ՟Ե. 32։)
ինքնարար սեղանով սահմանեաց (հայր) լինել զպատարագն (քրիստոսի). (Եփր. աւետար.։)
Այն՝ որ ցամաքոյինքնարդեօք ծանունք. (Պղատ. տիմ.։)
Մուրան եւ ընկոյզն եւ նուշն, եւ քնարուկն, եւ հաճարուկն. (Ագաթ.։)
ՀԱՐԿԱՆԵԼ. ἁνακρούω, κιθαρίζω pulso σαλπίζω tuba cano, buccino. Բախել զքնար, հնչեցուցանել զփող. չալել
Առնոյր դաւիթ քնար, հարկանէր. (Մծբ. ՟Զ։)
Հոգեշարժ քնարիւք զքեզ բարեհամբաւեմք. (Նար. կուս.։)
Իբրեւ զձայն քաղցր քնարի միաբան միաբառաչ արձակեսցեն ամենեքեան. (Ճ. ՟Գ.։)
Կենդանեացն են աննշանք եւ տարազարդք ձայնք. եւ յարացոյց քեզ փող եւ քնար. (Փիլ. լիւս.։)
Ջնար. կիթառ. տաւիղ. սաղմոսարան. փանդիռն. բարբուտ. նուագարան բախողական՝ աղեօք կամ լարիւք եւ թիլիւք կազմեալ յայլեւայլ ձեւս. սանթուռ, քեմանչէ, թամպուռա, պէրպուտ, հարբա. եբր. քիննօռ, նէպէլ. յն. քինի՛ռա, քիթա՛ռա, նա՛վլի. լտ. ջինիռա, ջիթա՛ռա. լիռա. նապլա . κινύρα ginyra κιθάρα λύρα lyra νάβλα, ναύλη nabla βάρβιτον, -ος barbiton ὅργανον organum.
Սրինգ եւ թմբուկ եւ փող եւ քնար։ Երգեսցէ քնարաւն, եւ դիւր լիցի քեզ։ Առնոյր դաւիթ զքնարն, եւ նուարգէր ձեռամբ իւրով։ Արուեստականօք թըմբկաց եւ քնարաց։ Նա է հայր՝ որ եցոյց զերգս եւ զքնարս։ Երգովք սաղմոսաց, տաւղօք եւ քնարօք, եւ թմբկօք եւ ծնծղայիւք եւ փողովք.եւ այլն։
Չէր բամբասանաց քնարն, եթէ քնարաւն՝ Այստուածոյ երգս քո մատուցանէր։ Ոչ քնարաւ փողս հարկանեն, եւ ո՛չ փողով քնար։ Ի ձեռն սաղմոսերգուին քնարի։ Եօթնազի յարմարեալ քնար՝ եօթն անգամ յաւուրն նուագէր տեառն. (Սեբեր. ՟Է։ Նիւս. կազմ. ՟Թ։ Պրպմ.։ Եպիփ. սղ.։)
Այլաբանութեամբ ասի.
Արարիչն միաբանեաց (զհոգի եւ զմարմին) իբրեւ քնարահար ընդ քնարի, զի շարժեսցի եւ շարժեսցէ զակն ի տեսանել, զռնկունս ի հոտոտել, զքիմսն ի ճաշակել, զլեզու ի խօսել, զխելսն յիմանալ. (Եղիշ. հոգ.։)
Սուրբ երորրդութեանդ արժանասցուք լինել քնար միշտ հոգեւոր միշտ հոգթոր հնչմանց. (Նար. տաղ.։)
Հոգեշարժ քնարիւք զքեզ բարեհամբաւեմք։ Քնար ամենասուրբ հոգւոյ՝ ամենիմաստն պօղոս։ Քնար քաղցրախօս՝ աստուածային հոգւոյն. (Նար. կուս.։ Կիւղղ. հռ։ Շար.։)
Լուայ զձայն օձին, որ եղեւ քնար սատանայի. (Մեկն. ղկ.։)
ՔՆԱՐ ԵՄ cf. ՔՆԱՐԵՄ