Other definitions containing this entry
Ի տեսարանի աշխարհիս ... ոչ անմտութեան խաղս, այլ ... առաքինութեան գուպարս. (Սարկ. քհ.։)
Ի կեսարիա յանդիման չարախօսացն խօսեսցի վկայելով առ մեծագոյն տեսարանի, եւ պայծառ լսարանի։ Մտին յատեանն. (տե՛ս, որպիսի հանդիսաւոր լսարան եղեւ վասն պօղոսի. Ոսկ. գծ.։)
Սուրբ արա զզգայարան հայելեաց սրտիս նկատմանց. (Նար. ՟Ղ՟Ա.) (որ լինի եւ գոյակ. իբր հայարանի, տեսարանի։)
Ոչ են կարօտ աչք արդարոց լուսով, զի լոյսն նոցա խառնեալ է հայելիս նոցա. իմա՛ իբր ի հայելիս, այսինքն ի տեսարանս կամ յաչս նոցա։
ՀԱՆԴԷՍ. θέα spectaculum. Տեսիլ. տեսարան. հրապարակ. ասպարէզ. մրցարան.
ՀԱՆԴԷՍ. ἁγών certamen, solemnes ludi ἇθλος labor certaminis. Մրցանք ի տեսարանի. ագոն. ճիգն. նահատակութիւն. փոյթ եւ ջան. տրութիւն քաջութեան. գործ երեւելի. մեծագործութիւն.
Զայնոսիկ՝ որ ի տեսարանս՝ բռնակռուացն եւ նմանողաց. (Բրս. սղ.) իմա՛ միմոս.
Պայծառ է ինձ այսօր եկեղեցւոյս տեսարան։ Պայծառ է մեզ բանս, եւ շնորհօք լցեալ. վասն զի պայծառ է եւ սուրբ հարանցս հաւաքումն. (Ոսկ. համբ.։ Կիւրղ. ի կոյսն.։)
στάδιον. stadium. Որ եւ է միջոց ընդարձակ. տեսարան. հանդիսարան. կրթարան. ճեմարան. հանդիսարան. ատեան. դաշտ. եւ Ընթացք. մեյտան.
Տեսարանքն յանձայնից եղեն ձայնաւորք՝ իբրու երաժշտիւք ի վերայ ածելով զգեղեցիկն եւ զոչն։ Յորժամ քերդօղն առ եռոտանովն երաժշտիցն նստիցի (յն. մուսայի, այսինքն չաստուծոյն երաժշտութեան)։ Որչափ քերդողութիւն իսկ, եւ երաժիշտ բաւականապէս ստացեալ իցեն յանձինս իւրեանց, ոչ համարձակել ումեմն երգել երաժիշտ ինչ առանց ընտրութեան. (Պղատ. օրին. ՟Գ. ՟Դ. ՟Ը։)
ԹԷԱՏՐՈՆ θέατρον theatrum, spectaculum գրի եւ ԹԵԱՏՐՈՆ. Բառ յն. թէ՛ադրօն. այսինքն Տեսարան. տեսլարան. տեղի հանդիսի խաղուց, կամ աշխարհաժողով բազմութեան. հրապարակ շրջափակ. cf. ԹԱՏՐ, որ է տեսիլ, եւ տեսարան.
Թէատրոնն յեռակլիա, որ է տեսարան շինեալ ի վերայ գլխոյ անդրւոյ միոյ. (Տօնակ.։)
πανήγυρις, πομπή coetus publicus, pompa, festivitas, nundinae . Կացումն հանդիսական. (որ գրի եւ Կացորդ, եւ Կացարդ). Հանդէս տեսարանաց եւ տօնից. հասէմախմբութիւն. Ժողով. տօն ամենաժողով. տօնախմբութիւն. եւ տօնավաճառ. որպէս յն. բանի՛ղիրիս, յորմէ ռմկ. բանայիր, տօնանմա, աչա՛յ, զիննէթ.
(իբր Հայեցարան. գործի հայելոյ) Տեսանելիք. որ եւ տեսարանք. ազգք.
Ձիընթաց երագմամբ։ Ի տեսարանն ձիընթաց կառամարտկաց. (Նար. խչ.։ Ճ. ՟Ա.։)
ՍՏԱԴԻՈՆ կամ ՍՏԱԴ. Բառ յն. սդա՛տիօն. στάδιον stadium, curriculum եւ այլն.. Ասպարէզ. որպէս Կայք եւ տեսարան խաղուց ընթանալեաց. կրկէս. մրցարան. թատր.
ՏԱՂԱՒԱՐ. որպէս Շէնք տեսարանի խաղուց.
φιλοθέωρος visendarum rerum cupidus, spectaculis gaudens. Սիրօղ տեսութեան, եւ տեսական կենաց, եւ անարժան տեսարանաց.
Ի տեսարանի, եւ յատենական նահատակութիւնս։ Յատենական բանտի կապեալ երկու ամս. (Պղատ. օրին. ՟Թ։)
Բազմազեղ տեսարան (ժողովոյս). յն. յորդահոսան, կամ բազմակարկաջ. իբր բազմամբոխ։ (Կիւրղ. ի կոյսն.)
Ու՞ր բազմախաղ ձինթացիցն եւ այլոցն տեսարանաց թէատրոնքն. (Ոսկ. ննջ.։)
Տեսարանականն խորան բացադրեալ. (Ճ. ՟Գ.։)
Զայնոսիկ որք ի տեսարանս բռնակռուացն եւ նմանողաց, եւ այլն. (Բրս. ապաշխ.։)
Հպատակութեամբ խաչիս խորհրդոյ. առ որ եւ հայի խոտորնակին ձեւոյ յայտանկար տեսարան. (Նար. խչ.։)
Ի տեսարանն ձիընթաց կառամարտկացն։ Ի տեսարան խաղուցն ձիընթացից կառամարտկացն. (Ճ. ՟Ա.։)
Հանդերձ կառամարտկօքն (խաղիւք) եւ տեսարանօք. (Առ որս. ՟Ա։)
Տեսարանքն յանձայնից եղեն ձայնաւորք, իբրու երաժշտիւք ի վերայ ածելով զգեղեցիկ եւ ղոչն. (Պղատ. օրին. ՟Գ։)
ἰπποδρομία cursus equester ἰπποδρομία equiria, ludi circenses. Ընթացք ձիոց, ձիարշաւանք, մանաւանդ ի կրկիսի. ձիարձակ եւ կառարշաւ խաղք ի տեսարանի.
Ի ձիընթացս մեծի կրկիսին կառավարել։ Սա շինեաց եւ զտեսարանն ... եւ զձիընթացսն. (Խոր. ՟Բ. 76. 85։)
Որպէս ասեն հոգիահրաշք՝ աստուածային տեսարանին ներկռեալքն. (Քեր. քերթ.։)
cf. ՏԵՍԱՐԱՆ, որպէս թատրոն. θέατρον theatrum, spectaculum.
ՔՆԹԸՄԹԱԼ. Բառ ռմկ. Շարժել ստէպ զքիթն եւ զբերանն՝ առ ախորժակէ ուտելոյ զոր տեսարանն՝ առ ախորժակէ ուտելոյ զոր տեսանէ.
Այլափոխեսցէ իբրեւ ի տեսարանի զկերպսն. (Փիլ. լին.։)
Այլ օրինակ փորձեն մարդիկ, եւ այլպէս Աստուածութիւնն։ Այլ օրինակ հատուցողին։ Այլափոխեսցէ իբրեւ ի տեսարանի զկերպսն այլ օրինակ. (Փիլ.։)
θέατρον. theatrum, spectaculum Թէատրոն, որ է տեսարան կամ տեսլարան, առեալ ի թարգմանչէ որպէս դիւական կամ դից հանդիսարան.
Առաջի դնելով տեսարանի զբիւրագործդ. այսինքն զհուղկահարն՝ բիւրուց չարեաց պարտաւոր. (Պիտ.։)
Թատրոնասէր. սիրօղ զտեսարանս խաղուց.
Տաճար հռչակաւոր։ Տաճարն այն մեծ եւ հռչակաւոր։ Հռչակաւոր անուն։ Հռչակաւորն երկրի տեսարան. (Խոր. ՟Գ. 35։ Ածաբ. մակաբ.։ Նար. ՟Ծ՟Ա։)
Նեքտանիբէ ոչ կամեցեալ յաճախատես լինել տեսարանին՝ այլափոխէ զինքն. (Պտմ. աղեքս.։)
Յայտանկատ աչաց տեսողաց։ Յայտանկատ տեսարան. (Նար. խչ.։)
Այլք յերկինս ողորմապէս հայէին։ Ողորմապէս լինէր տեսարան մեծ. (Վրք. հց. ՟Դ։)
Ուրուարարն առնէ զպէսպէս տեսարանս շրջանկութեամբ մարմնոյն. (Բառ. ստեփ. լեհ.։)
Եւ մեք չարագանեալք եւ կործանեալ, եւ տեսարան աշխարհի եղեալ. (Լաստ. ՟Ժ՟Ա։)
θεατρίζω traduco publice vel in theatro. Տեսարան առնել. առակ նշաւակի կացուցանել.
Կապեալս ածցէ յերուսաղէմ, զի յերկար միջոցաւն ամենեցուն զնոսա տեսարանեսցէ. (Ոսկ. գծ.։)
Որպէս զի ծնէ կոյրն անլուսաւոր՝ չունիմ տեսարան. (Նար. ՟Ժ՟Ը։)
Արտաքս ընկեցիկ ի տեսարանէն առնէր զանձն տիեզերակուլ վիշապն բազմագլուխ եւ բազմափաղաղ (կամ բազմափաղփաղ). (Ճ. ՟Գ.։)
Արեւու ծագեալ, եւ ոչ լուսաւորիմ։ Լուսաւորեսցին ի սոյն տեսարանք աչաց. (Նար. ՟Կ՟Բ. ՟Ղ՟Բ։)
Ի տեսարանն ձիընթաց կառամարտկացն։ Ի տեսարան խաղուցն ձիընթացից կառամարտկացն. (Ճ. ՟Ա.։)
Հանդերձ կառամարտկօքն (խաղիւք) եւ տեսարանօք. (Առ որս. ՟Ա։)
Ի տեսարանի աշխարհիս ո՛չ զոդւոցն ուսուցեալ հրահանգս, կամ զոլոմպիականն, զկռփամարտիկ. (Սարկ. քհ.։)
Ի տեսարանի աշխարհիս կարգեաց կացոյց տէր հանդիսականս իւր անթուելիս։ Զկնի իւրոց հանդիսականաց գոչէր առ ինքն նմանութիւն. (Սարկ. քհ.։)
ἁγωνιστήριον locus certaminis θέατρον theatrum, spectaculum βουλευτήριον praetorium, concio. Տեղի հանդիսի. ատեան. մրցարան. ասպարէս, տեսարան. տեսլարան. ժողովարան. խորհրդարան. ժողով.
Մտանել յամենապայծառ տեսարան։ Յարկեալք ամենապայծառն վայելչութեամբք. (Պիտ.։)
Ցոյց եւ ցուցակ աշխարհի. տեսարան տիեզերաց ծրագրեալ իւիք օրինակաւ.
կուրացուցիչք աչաց քոց։ Գերան մերումս տեսարանի կուրացուցիչ եւ զմահացուցիչ հոգեւոր տեսութիւն ի ներքո ընկալցի. (Գր. հր.։)
Սեպհական տեսարանի. եւ Հանդիսատես.
Երէկ էիր տեսարանական, այսօր երեւեսցիս տեսանօղ. (Ածաբ. նոր կիր.։)
Արշաւօղ ի հանդիսի. ընթացօղ յասպարիզի կամ իտեսարանի.
Շինեաց եւ զտեսարանն՝ եւ զգազանամարտկացն եւ զխաղալկացն. (Խոր. ՟Բ. 85։)
Հրապարակաւ. եւ Ըստ օրինի տեսարանաց հանդիսից.
Տեսարանական. թատրոնական.
Այլ օրինակ փորձեն մարդիկ, եւ այլպէս Աստուածութիւնն։ Այլ օրինակ հատուցողին։ Այլափոխեսցէ իբրեւ ի տեսարանի զկերպսն այլ օրինակ. (Փիլ.։)
Աստուածային բնութիւնն ոչ երբէք որոշէ զինքն ի մարդոյ, բայց եթէ յանպատկանաւորութենէ մարդոյ։ Յանպատկանաւորութենէ տեսարանացն։ Արուեստ ըստ իւրում բանին անսխալ է, իսկ վասն ենթակային անպատկանութեան թուի սխալ գոլ. (Սահմ. ՟Ը. ՟Ժ՟Բ։)
Փոխանակ քաջայաղթուեանն ի ոմա՝ եղեւ չարչար տեսարանայաղթութիւն. (Պղատ. օրին. ՟Գ։)
Վէմ եօթնատեսարանեայ, որ հայի ընդ ամենայն երկիր. (Ճ. ՟Գ.։)
Սիրելն զթատերս. սէր խաղուց ի տեսարանս.
Ինքնիշխանութեանն կառօք՝ իբր ի տեսարանի ումեք՝ ի սոսա նահատակել հանդիսասցուք. (Յհ. իմ. ատ.։)
Տեսարան, յորում յիշատակէր քաջացն անմոռանալի քաջութիւնք՝ ի բազմութենէ պատկերագրութեանցն ցուցելոց. (Պիտ.։)
Որոյ կեղծաւորելով իբրեւ ի տեսարանի զսուտ կերպարանեան պատկերն. (Փիլ. իմաստն.։)
Աստուածային բնութիւնն ոչ երբէք որոշէ զինքն ի մարդոյ, բայց եթէ յանպատկանաւորութենէ մարդոյ։ Յանպատկանաւորութենէ տեսարանացն։ Արուեստ ըստ իւրում բանին անսխալ է, իսկ վասն ենթակային անպատկանութեան թուի սխալ գոլ. (Սահմ. ՟Ը. ՟Ժ՟Բ։)
θεατροκρατία theatralis potestas. Տիրելն տեսարանի իբրեւ յաղթօղ այլոց.
Փոխանակ քաջայաղթութեանն ի սմա՝ եղեւ չարչար տեսարանայաղթութիւն. (Պղատ. օրին. ՟Գ։)
ԽԱՂ ասի եւ Տեսարանն կամ տաղաւարն խաղացողաց σκηνή scena (լծ. հյ. շէնք.)
Մազ փոքր պղտորէ զտեսարան, եւ հոգք փոքունք խահրէ զմիանձնութիւն. (Կլիմաք.։)
ՏԵՍ. θέα, θέαμα spectaculum. Տեսիլն հանդիսի. տեսարան բազմութեան. զբօսանք. սեյիր, սեյրան.
ԶՆԻՆ կամ ԶԸՆԻՆ. (զոր ոմանք գրեն՝ որպէս եւ հնչեն, Զննին, շփոթելով ընդ Զննել, որոյ է արմատ) Սաստկականն բառիս Քնին, Քննել. որպէս Խուզարկութիւն եւ հետաքննութիւն՝ աչօք եւ ձեռօք. քաջ դիտողութիւն. տեսութիւն. փորձ. հանդէս. տեսարան.
Բառ յն. θέα, θέατρον ludi theatrales, spectaculum այն է ըստ յն. Տեսիլ, եւ Տեսարան. Հանդէս խաղուց հրապարակաւ. խաղ հանդիսական՝ աշխարհական եւ անվայելչական. եւ Ասպարէզ այնպիսի խաղուց. որ եւ ասի ԹԷԱՏՐՈՆ, ՏԵՍԼԱՐԱՆ .... եւս եւ Հանդիսատեսք.
Առ թատերս տեսարանաց. (Նար. ՟Լ՟Ա։)
ՇՈՒՐՋ ԶԹԱՏԵՐԲՆ. իբր յն. ամփիթէատրոն. ἁμφιθέατρον Շրջատեսարան. շրջափակ տեղի տեսլարանի.
Թէատրոնն Յերակլիա. որ է տեսարան շինեալ ի վերայ անդրոյ միոյ, այս ինքն պատկերի, որ ընդունի յինքն արս քսան հազարս. (Տօնակ.։)
Առողջքն անդամօք անկարօտք են բժշկութեան. (Նար. ՟Ծ՟Թ։ Առողջ աչք, կամ տեսարան. Փարպ.։ Սահմ. ՟Ը։)
Ի դիտակ ոստոցն։ Ծառք ամբարձուղէշք, երկնընթաց դիտակք ընտրութեան։ Արփիական լուսոյն դիտակք։ Ծագմանն դիտակ։ Տեսարան գլխոյն դիտակի։ Ի տիպ դիտակի։ Դիմաց դիտակի սրբութեան սեղանոյ. (Նար.։)
Մի՛ խափանեցին խնճոյք թատերաց։ Ի ստադիոն ասպարիսինտեսարանս խնճոյից յօրինէր. (ՃՃ.։)
Տեսարանն (ի նաւի՝) հայեկն է, ուր նաւապետն նստի եւ դիտէ. (Լծ. նար.։)
որպէս է առ մարդս տեսարանս տանող կաղաց, կուրից պնչատաց. (Հին քեր.։)
Արժանի տեսակ հրեշտակացն գնդին (տեսարան նահատակութեանս). (Բրս. ՟խ. մկ.։)
ՏԵՍԻԼ. θέατρον theatrum, spectaculum. Տեսարան. հանդէս. ցոյցք.
Voir tout