Other definitions containing this entry
Յոքնականն Մանուկ բառիդ. այսինքն Մանկունք. որպէս տղայք, պատանիք, երիտասարդք. ծառայք. παιδάρια, παιδιά, παῖδες, νεανίσκοι pueruli, pueri, iuvenes, servi. տղաք, մանչիկներ.
ՆՈՅԱՆՔ ՆՈՅԵԱՆՔ. Նոյ, եւ ընտանիք նորա.
Ազնուականագոյն կամ լաւագոյն քան զնորայն։ Զամենայն զնորայսն։ Ընտանիք օտարին՝ նորայոցն ցանկանայեցեն։ (Եզնիկ.։)
Ետ ցպատանին, եւ փութացոյց։ Ասէ Աբրահամ ցպատանիս իւր։ Ոչ յամեաց պատանին առնել զբանն։ Երկու պատանիք նորա ընդ նմա։ Պատանի մի՝ մանուկ եբրայեցի։ Ասէ Բոոս ցպատանին իւր ... արձակեաց զպատանին։ Աղաչէր լինել պատանւոյն կենաց նորին խորհրդական՝ զի ապրեսցի։ Ես եւ պատանեակդ։ Պատանեակն չէ անդ։ Դու եւ պատանեակդ քո փարա։ Կալաւ պատանեակ մի։ Ծանեան զձայն պատանեկին ղեւտացւոյ.եւ այլն։
Մի՛ վստահանալ յառաքինութիւն նախնւոյն իւրեանց աբրահամու, այլ անձամբ լիցին պիտանիք։ Թերեւս ի պիտանեաց առաջնոց սրբոցն ուրեք անուամբ անուանեալ էր նա (մեծատունն). (Իգն.։)
ՊԻՏԱՆԻՔ գ. Իրք կարեւորք. հարկաւորքն.
Որում ոչ գտանին պիտանիքն, համբերող է (Պիտառ.։)
ՏԱՄԱԼ որ եւ ՏԱՄԱԼԻ. δῶμα superior pars domus. թ. տամ. յն. տօ՛մա. հյ. Տանիք. երդ. ճեմելիք ի վերայ տան.
Գուցէ եւ բաղանիք փլանիցին։ փլան լերինք ի ծով։ Բազում ապարանք փլեալ կործանեցան։ Թնդեալ տանիքն, եւ ի վայր փլուզեալ. (Եւս. պտմ. ՟Գ. 28։ Վրդն. սղ.։ Ճ. ՟Բ.։ Յհ. կթ.։)
Ի տրոփական դոփմանէ ոտիցն թնդեալ տանիքն. (Յհ. կթ.։)
Յարբունցն մանկութեան առաքեցան պատարագս մատուցանել պատանիքն. քանզի բազում գոյր ի նոսա՝ վասն զարդուն մանկութեանն՝ արիւն. (Փիլ. ել. ՟Բ. 31։)
ԻՒՐԱՅԻՆՔՆ գ. ἵδιοι proprii, sui. Իւրքն. որպէս մերձաւորք՝ ազգականք ընտանիք իւր.
Յորժամ ի հրահանգս ոք չկրթիցի, ի մարտսն զիա՞րդ կարիցէ առաքինի ոք գտանել։ Շահս յաստի հրահանգս շահիցիք։ Ի ցածութեան հրահանգսն վատթար գտանիք. (Ոսկ. մտթ.։)
Ի վերոյ տանիքն միահարթ միատարր յատակեալ. (Վեցօր. ՟Գ։)
Ազնուականագոյն կամ լաւագոյն քան զնորայն։ Զամենայն զնորայսն։ Ընտանիք օտարին՝ նորայոցն ցանկանայեցեն։ (Եզնիկ.։)
Եթէ չարացայք ընդ գալուստ մեր (ասեն մոգքն), ընտանիքդ հաւատացէ՛ք ի մանուկդ յայդ, նախանձաւո՛ր լերուք մօտաւորքդ հեռաւորացս. (Ճ. ՟Գ.։)
Գազանք՝ հինգ աչօք, եւ այլ վեցաչիք, եւ վեցոտանիք. (Պտմ. աղեքս.։)
σκηνή scena, tentorium, tugurium. Բնակարան ի վայրի՝ կրկտեալ յոստոց, (որ է ռմկ. տալ) յեղեգանց եւ յայլոց թեթեւ նիւթոց. հիւղ. խուղ. յարկ. օթարան. խորան. վրան. հովանի. տնակ, խուց .... իսկ վր. տալա՛վարի ՝ է տանիք.
ՏԱՆԵՐԵՍ կամ ՏԱՆԵՐՍ. Բառ ռմկ. որպէս Վերին երեսք տան, տանիք, եւ որմ.
ՏԻՏԱՆ ՏԻՏԱՆԻՔ. Սնուցիչ. դայեակ. որպէս ռմկ. տատա.
Ոչ զտիրապէս պատճառն յայտնելով։ Խոհականութեամբ խոնարհելն՝ տիրապէս խոնարհութիւն է. իսկ անիմաստաբարն՝ եղծումն։ Ոչ նմանին տիրապէս խոնարրհաց, որ առ ամենայն ինչ պիտանիք գոլով՝ առաւել զիջանին. (Մխ. առակ.։)
Յառաջադիմութենէ՝ ազատացեալս (ասեն զնոսա), որպէս ընտանիք թագաւորաց. (Խոր. ՟Բ. 7։)
ԱՐՔՈՒՆԻՔ. մերթ՝ Բնակիչք արքունեաց. պալատականք. արքայ եւ ընտանիք եւ մեծձաւորք նորա.
cf. ԹԱՅՐԱԹՈՏՔ կամ ԹԱՐԱԹՈՏՔ. Ընտանիք, մերձաւորք.
Հուր ինքնածին ի պէտս ժամու. (ՃՃ.։ ըիտանիք թշնամիք ինքնածին բուսեալք. Նար. ՟Է։)
Համաձայնք առ միմեանս գտանիք յամպարշտելդ. (Յհ. իմ. երեւ.։)
Առաքեաց ի վերայ մենաստանեաց կուսանացն. կամ գրելի է՝ մենաստանաց, եւ կամ ուղղականն թերեւս իցէ Մենաստանիք, կամ Մենաստանեայք։
Ի վերայթռչին շաղակերքն (հաւք) յօշեցելոց կենդանեաց։ Լինի կերակուր շանց, եւ շաղղակեր թռչնոց։ Այսպէս եւ շաղղակերք, եւ գազանական հաւք, եւ չորքոտանիք բոլոր. (Փիլ. լին.։ Պիտ.։ Մագ. ՟Ծ՟Ե։)
Գազանք վեցաչիք եւ վեցոտանիք։ Արք վեցոտնեայք (կամ նայք). (Պտմ. աղեքս.։)
στέγος tectum. Տանիք. յարկք. վերնայարկ.
Ի տրոփական դոփմանէ ոտիցն թնդեալ տանիքն, ի վայր փլուզեալ. (Յհ. կթ.։)
Պաղատանս մատուցանել առ դատաւորս հանդերձ բազում արտասուօք, զմանկունս իւր իսկ ի վեր ելուցանելով, զի մանաւանդ այսպէս գտցէ զողորմութիւն։ Են ինձ ընտանիք եւ ուստերք, սակայն եւ ոչ զմի ի սոցանէ ելուցեալ՝ աղաչեմ զձեզ ի բաց դարձուցանել զդատդ. (Պղատ. սոկր.։)
Յարկ եւ բնակիչն. տուն եւ ընտանիք.
ԹԱՅՐԱԹՈՏՔ կամ ԹԱՐԱԹՈՏՔ. Ընտանիք, մերձաւորք.
ԺՈՂՈՎՈՒՐԴ. որպէս Ընտանիք եւ ընդոծինք միոյ տանուտեառն կամ նահապետի. իրեն մարդիկը.
Երեք պատանիք՝ որ էին սենեկապանք նորա։ Ի բանի արարեալ զբղաստոս սենեկապետ արքայի։ Դիմեցին նոքա ի խորանն հողոփեռնեայ, եւ ասեն ցսենեկապետ նորա եւ այլն։
Երեք պատանիք՝ որ էին սենեկապանք նորա։ Ի բանի արարեալ զբղաստոս սենեկապետ արքայի։ Դիմեցին նոքա ի խորանն հողոփեռնեայ, եւ ասեն ցսենեկապետ նորա եւ այլն։ Եկնել սենեկապանն յարքունուստ։ Կաշառեաց զմանկլաւիկքն, որք սենեկապանք արքայի եւ մօտակացք. (Եղիշ. ՟Է։ Վրդն. պտմ.։)
Գազանք վեցաչիք եւ վեցոտանիք։ Արք վեցոտնեայք (կամ նայք). (Պտմ. աղեքս.։)
Առաջի ամենայն քաղաքակցաց իմոց։ Ի բերանս ամբարշտաց որոգայթ քաղաքակցաց։ Արհամարհէ զքաղաքակիցս (իւր) այր պակասամիտ։ Ի վերայ իւրեանց քաղաքակից հեբրայեցւոց։ Կոչել ի հարսանիսն զռտմիկ քաղաքակիցս իւր։ Զսոսա քաղաքակիցս աղեքսանդրացւոց համարել։ Աղեքսանդրացւոց քաղաքակից արժանիս համարել։ Զնոսա քաղաքակիցս իւր հաւասարս աթենաւոց կացուցանել։ Ընտանիք Աստուծոյ, եւ քաղաքակիցք սրբոց.եւ այլն։
Զյարդատեսակ ժողովս մեղաւորաց ձախակողմանն ... արկանէ ի հուրն անշէջ։ Զպտուղ չարչարանացն առեալ ընդ ձեզ տանիք. իսկ յարդատեսակ չարչարանքն աստանօր մնան. (Սարգ. ՟ա. պ. ՟Ժ՟Բ։)
ՍԱՐՈՍՏԱՆԻՔ կամ ՍԱՐՈՍՏԱՆԵԱՅՔ. Լեռնականք. բնակիչք կովկասու եւ այլն.
Եւ ոչ ամենայն չորքոտանիք բաւականասցին յայրումն. (Արշ.։)
Իւրեանց իրք, կամ մերձաւորք եւ ընտանիք. ըստ յն. οἱκεῖος, ἵδιος domesticus, proprius, suus, sui. Ընտանի, կամ իւրական. սեպհական.
Հակառակագործք նորայոց կամացն գտանիք. (Նանայ.։)
Մովսէս եւ եղիա. մինն նրբալեզու եւ ծանրաձայն, եւ միւսն շինականագոյնքան զբազումս։ Չես աղքատագոյն քան զայրին, եւ ոչ շինականագոյն քան զպետրոս եւ զյովհաննէս։ Զառաջին՝ մեր քաղաքս (անտիոք) էառ զանուն քրիստոնէութեան. իսկ ի ցածութեան հրահանգսն եւ քան զշինականագոյն քաղաքսն վատթար գտանիք. (Ոսկ. մտթ.։)
Դուք էք մշակք պիտանիք՝ շտեմարանալիցք, եւ արմատաժողովք. (Մծբ. ՟Ժ՟Թ։)
ՍԱՐՈՍՏԱՆԻՔ կամ ՍԱՐՈՍՏԱՆԵԱՅՔ. Լեռնականք. բնակիչք կովկասու եւ այլն.
Պատանիք ոմանք իբր երիտասարդուհիք (կամ երիտասարդուհեւք, այսինք երիտասարդուհեօք) ճեմեցին. (Խոր. ՟Ա. 11։)
Զհագներգութիւն եւ զվանգ տաղաչափութեան շարադասեալ։ Պիտանիք այսոքիկ են ի տաղաչափութեանն, այլեւ օգտակարք ի պատմութիւնսն։ Եւ է լծորդութիւնս պիտանի ի տաղաչափութիւն յարմարութեան բանի. (Երզն. քեր.։)
Պիտանիք իցեն ի բազում իրս մարդկան, եւ փարթամացուցիչք. (Մխ. առակ.։)
Պատմեցին, եւ ասեն, բայ հուր ինչ մեք անդր ոչ գտաք։ Զի ասէր, բայ բազմաց ի ձէնջ են ընտանիք առ մեզ։ Ասաց անձն իմ, բայ բաժին իմ է նա։ Եւ ասացէք, բայ ընդէր. (՟Բ. Մակ. ՟Ա. 20։ ՟Ժ՟Բ. 24։ Ողբ. ՟Գ. 24։ Մաղ. ՟Բ. 14։ (ուր չիք շաղկապ ըստ յն. այլ միայն բայդ՝ ասել)։)
Պատմեցին, եւ ասեն, բայ հուր ինչ մեք անդր ոչ գտաք։ Զի ասէր, բայ բազմաց ի ձէնջ են ընտանիք առ մեզ։ Ասաց անձն իմ, բայ բաժին իմ է նա։ Եւ ասացէք, բայ ընդէր. (Բ. Մակ. Ա. 20։ ԺԲ. 24։ Ողբ. Գ. 24։ Մաղ. Բ. 14։) (ուր չիք շաղկապ ըստ յն. այլ միայն բայդ՝ ասել)։
ԻՒՐՔՆ. ա.գ. ἵδιοι, -ια proprii, -ia οἰ αὑτοῦ sui. որ եւ ԻՒՐԱՅԻՆՔՆ. Մերձաւորք՝ ազգակիցք՝ կամ ընտանիք իւր.
Ի բաշխ անապատի. յն. է. տանիք, այլ լինի ընթեռնուլ, տուրք. ըստ եբր. վիշապք, նհանգք։ Որպէս Հարկ ճակատագրական ըստ հեթանոսաց. բախտ. վիճակ անհրաժեշտ կարծեցեալ.
Ոտս ունին, եւ ոչ գնան։ Կաղք գնան։ Գնայցէ՞ ոք ի վերայ կայծականց հրոյ։ Տեսի ես զամենայն կենդանիս, որ գնան ի ներքոյ արեգական։ Ի վերայ լանջաց եւ որովայնի քո գնասցես։ Գնա՛ դու ի ճանապարհս սրտի քոյ անբիծ։ Գնալ ի չորս (որպէս չորքոտանիք). կամ ի վերայ ձեռաց (որպէս կապիկն)։ Ըստ իրաւանց նորա ոչ կամեցան գնալ։ Գնացին նոքա ըստ կամս անձանց իւրեանց։ Գնալ ի խորհուրդս ամպարշտաց, կամ յօրէնս տեառն, յարդարութեան կամ արդարութեամբ, ի ճշմարտութեան կամ ճշմարտութեամբ. յամբծութեան, ակմ ուղղութեամբ. եւ այլն։
Չորքոտանիքն՝ որ ոչ իցեն գազանք, յորժամ ի գուճ հարկանիցին, զառաջին ոտսն ընդ պորտիւն ամփոփեն. (Կիւրղ. ղեւտ.։)
Զմի օրինակ խնամ ունի (կամ տանի) ամենեցուն։ Խնա՛մ մի՛ տանիք ի ցանկութիւն։ Ընտանեաց խնամ ոչ տանիցի.եւ այլն։
οἵκος, οἱκία, οἵκημα , οἵκησις, οἱκίσκος domus, habitatio, habitaculum, aedes, aedificium. (լծ. լտ. տօմուս ի յն. տօ՛մոս, որ եւ ՏԱՆԻՔ) Յարկ. շինուած բնակութեան՝ որմնապատ՝ յարկածածակոյթ՝ բաժանեալ ի սենեակս՝ դրամբք եւ պատուհանիւք. եւս եւ Տաղաւար. ապարանք. պալատն. տաճար. էվ, խանէ. եբր. պէյթ.
ՏՈՒՆ. Բնակիչք ի միում տան. ընտանիք. ազգատոհմ. եւ Ազգ մի ողջոյն.
θηρίον fera, belua Կենդանի վայրենի եւ պատառօղ. որ եւ ԷՐԷ. (լծ. լտ. ֆէրա) որպիսի են չորքոտանիք առանձնակեացք՝ դժնեայք, ճիրանաւորք, ժանեւորք, եւ կատաղիք յերէվայրիս. ճանվար, ճանավար. եէպան հայվանը.
Բառ ռմկ. անշուք տուն, եւ ընտանիք.
Պատանիք ոմանք ճեմիցին. (Խոր. ՟Ա. 11։)
Ազնուականագոյն կամ լաւագոյն քան զնորայն։ Զամենայն զնորայսն։ Ընտանիք օտարին՝ նորայոցն ցանկանայեցեն։ (Եզնիկ.։)
ՏԱՄԱԼ որ եւ ՏԱՄԱԼԻ. δῶμα superior pars domus. թ. տամ. յն. տօ՛մա. հյ. Տանիք. երդ. ճեմելիք ի վերայ տան.
Չասաց, եթէ ոչ տանիք զբանս իմ։ Տարաք, եւ կամ տարեալ լինիմք. (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 8։ Առ. որս. ՟Է։)
Մեծախոհութեամբ տանիք զրկանաց։ Զի՞նչ եղեւ, զի եւ ոչ դռնապանին տարար հարցմանն։ Համբերութեամբ աղքատութեանդ տանիցիս։ Չգալ ի վերայ՝ փորձութեանց, որ մեզ չէ՛ տանելի։ Տարեալ ժուժկալութեամբ համբերեցին տանջանացն. (Նախ. յոբ.։ Ոսկ. յհ. ՟Բ. 37։ Մանդ. ՟Դ։ Խոսր.։ Շար.։)
ՏԻՏԱՆ ՏԻՏԱՆԻՔ. ἠ τρόφος nutrix. Սնուցիչ. դայեակ. որպէս ռմկ. տատա.
ἅοικος, ἁνέστιος. domo et sede propria carens. Ոյր չիք տուն եւ բնակարան առանճին. անյարկ. եւ Որոյ չգուցեն ընտանիք. տուն տեղ չունեցօղ. էվի պարգը օլմայան, մէքեանսըզ, զարիպ.
Զամենայն արբուն մանկութեան կոտորեալ ապականեցին։ Զարբուն մանկութեան հասակն անցուցին։ Յարբունցն մանկութենէ )կամ) թեան) պատանիքն։ Զարբունց մանկութեանցն զծաղիկ. (Փիլ.։)
Ի տրոփական դոփմանէ ոտիցն թնդեալ տանիքն. (Յհ. կթ.։)
Թշնամիք առն ընտանիք իւր. յն. ոյք ի տան. (Միք. ՟Է. 6։)
Ոչ ոք էր անդ յընտանեաց անտի։ Լուան զձայն ճչոյն ընտանիքն. իմա՛, տնեցիք. (Ծն. ՟Լ՟Թ. 21։ Դան. ՟Ժ՟Գ. 26։)
Voir tout