spine, back-bone;
chine, back;
spinal marrow;
— նաւին, deck of a ship;
— երկնի, the highest heaven;
ողունք երկրի, precipice, declivity;
mountains;
բեկանել զ—, to break the spine, to chine;
— անկանել, to lie down, to lay oneself down, to stretch one's limbs;
to neglect, not to care for;
յ— երթալ, to stretch oneself;
to stretch out one's arms (in yawning or awaking);
յ— կալ, to stand erect, to draw oneself up, cf. Բարձրավզիմ, cf. Խրոխտամ;
to grow proud;
to become rebellious;
խստացուցանել զ—, to stiffen one's neck, to be proud, stubborn, contumacious;
— առնուլ, to lean against;
to find support;
— առնուլ ի վշտաց, to breathe from one's troubles, to repose from care or affliction;
— բեկանիլ, to sprain or break one's back or neck;
to end in smoke;
to become discouraged, disheartened, desponding, to droop.
νῶτος, νώτον dorsum, tergum. Յետակողմն միջոց մարմնոյ՝ հանդերձ ուղղալից չարիւք ոսկերաց՝ սկսել յուլանէ կամ ի ծոծորակէ ցգաւակն. թեկն. թիկունք. թիկնամէջ. միջնողն. մէջ ուսոց. նուս. կռնակ, քամակ, շալակ.
Անկաւ հեղի յաթոռոյն յետս առ դրանն, եւ բեկաւ ողն նորա, եւ մեռաւ։ Խոտացուցին զողն իւրեանց քան զողն հարց իւրեանց. (՟Ա. Թագ. ՟Դ. 18։ ՟Դ. Թագ. ՟Ժ՟Ե. 14։)
Կապել շառաշիղս աղի ի վերայ ողին նորա. (Ագաթ. յորմէ եւ այլք. (ուր յետինք գրեն՝ ողան)։)
Ընդ մէջ ողինն թափանցիկ դիպեցուցանէ (զնետն). (Արծր. ՟Ա. 14։)
Միեղջերու, որ է մեծ գազան, եւ ի վերայ ողինն ճանգ. (Խոր. աշխարհ.։)
Յետուստ կողմանէ է ողն, թիկանցն (յն. լայնութեան ուսոցն) հաստատուն զգուշութեամբ երկոցունց. (Նիւս. կազմ.։)
Բազուկք, եւ առ պարանոցաւն ողունքն՝ քան զամենայն ինչ է հզօրագոյն՝ որ ինչ մարդկան են անդամք. (Փիլ. լին.։)
Ողունք մեր տեռեալ են ի փայտակրի. (Եղիշ. ՟Ը։)
Եբարձ ողամբն անտաշ քարինս. (Տէր Իսրայէլ. նոյ. ՟Ի՟Ը.։)
ՈՂՆ. ῤάχις spina dorsi. Ողնայար ուղղալից.
Ռաքիս, ողն. (Գաղիան.։)
Կողք իւր պղնձիք, եւ ողն իւր ձոյլ երկաթոյ. (Յոբ. ՟Խ. 13։)
Զայսոսիկ իջուցին առ ողամբն, եւ զծննդականն ի միջի ըմբռնեալք ուղեղ. (Պղատ. տիմ.։)
Ձուկն բիտոն սղոցէ ողամբն զողնափայտ նաւուցն. (Մագ. ՟Ժ։)
ՈՂՆ. νωτιαῖα μυελίς, τὸ νωτιαίον dorsi medulla. Ուղեղ ողին կամ ողնաշարին. կռնըկին ծուծը.
Խելքն (ուղեղ գլխոյն), եւ ողինն ուղեղ։ Ջիղքն խստագոյնք են յաւէտ՝ որ յողանէն, եւ ի սոցանէ եւս յաւէտ՝ որք ի ներքուստ կուսէ ողինն. քանզի որքան առաւել զատի ի խելացն ողնն, այսքան առաւել խստագոյն լինին եւ ջիլքն ի նմանէ բուսեալ։ Իւրաքանչիւր յօդ ողինն զզոյգս ջղացն առաքէ յիւրմէ. (Նիւս. բն. ՟Ի՟Զ։)
Գնային ի բարձր պարանոց ոչ միայն հպարտացան, այլեւ ճեմելով եւս անառակեցան, յողն եւ ի ճեմս պարանոցաւ. (Գէ. ես. (որ է սիգաճեմ շարժուած կանացի)։)
ՈՂՆ. նմանութեամբ՝ Վերնակողմն իրաց, որպէս երկնի, լերին, նաւու, եւ այլն.
Թուէր (տեսանել) զերկինս բացեալ, եւ ի վերայ ողինն երկնի զյիսուս անբաւ բազմութեամբ մարդատեսակ հրեշտակաց. (Դիոն. թղթ.։)
Ամենայն ողունք, ձորք եւ ծործորք, եւ սարք. (Նիւս. կազմ.։)
Զարթուցեալ մարգարէին, եւ ի վերայ նաւին ողին եղեալ՝ ետես զամպ ձմերայնոյն. (Փիլ. յովն.։)
Իսկ յասելն (Եփր. թագ.)
Ողն բեկեցաւ ախաբու (ի լուր գալստեան եղիայի)». իմա՛ որպէս ռմկ. մէջքը կոտրեցաւ. (թերեւս լաւ եւս իցէ ընթեռնուլ, ողնբեկեցաւ ախաբ)։
ՈՂՆ ԱՌՆՈՒԼ. ՅՈՂՆ ԿԱԼ. ՅՈՂՆ ԱՆԿԱՆԻԼ. ՅՈՂՆ ԵՐԹԱԼ. ὐστιάζω, ὔπτιος γίνομαι, ἁναπεπτικῶς ἴσταμαι supinus sum, in lapsu persto. Յեցուցանել զողն, կամ հանգչել ի վերայ ողին, եւ Ընկողմանիլ ի վերայ թիկանց. եւ Խստապարանոց լինել, բարձրավզել. եւ մանաւանդ՝ Յորսայս անկանիլ յուլութեամբ. անհոգանալ. յօրանալ. տե՛ս եւ ԸՆԴՈՂՆԻԼ, ՑՈՂՆԻԼ
Եւ ոչ սակաւ ժամանակս տային ողն առնուլ (յն. շունչ առնուլ), այլ հանապազ ձանձրացուցանէին. (Ոսկ. ես.։)
Հպարտանալ ամբարտաւանել յողն կալ բարձրապարանոց երեւել ի վերայ երախտաւորաց իւրեանց. (՟Գ. Մակ. ՟Գ. 12.) յն. բարձրավզեալք. ὐψαυχενοῦντες cervicem erigentes
Յողն անկեալ անհոգ մնային։ Ի բարկանալ տեառն իմում՝ դու յողն անկանիս, եւ ոչ դողաս եւ երկնչիս. (Ոսկ. ՟Բ. 4. 14։)
Սկսանի այնուհետեւ մերթ յորանջել՝ յողն երթալ, մերթ ձկտել պարապատել. (Վեցօր. ՟Ե։)