Other definitions containing this entry
Որ ցայն վայր միաշուրթն համալեզուք էին։ Որ ցայն վայր կացեալ մնացեալ էր հայրենի օրինօք ... Ցայն վայր չորք միայն էին։ Ցայն վայր ամենեքեան էին ի կռապաշտութեան. (Եւս. քր. ՟Ա։ Յհ. կթ.։ Շ. բարձր.։)
περιστόμιον peristomium, orificium. Օձաձեւ դալար հանդերձից ի ձագ վերին, որ պատէ զպարանոցն. վերնաբերան կամ շուրթն պատմուճանի. ժապաւէն. ափն. եախա, եագա (լծ. վակաս).
Միաշուրթն լեզուաւ գումարեալ հակառակ բարձրելոյն զանճառն խորհէին խորհուրդ. (Անան. եկեղ։)
ԼԵԶՈՒ. որպէս Ծայր իրաց, որ եւ ՇՈՒՐԹՆ ԱՍԻ.
ῤύγχος (թռչնոց), ῤαμφός (ճանճից). rostrum avis, vel muscae Քիթ հաւուց եւ թռչնոց. ոսկանիւթ սրածայր, որ եւ շուրթն բերանոյ նոցա. (որով կտեն, կտտեն զկուտս, եւ այլն) եւ որ ինչ նման է նմին.
Խոնարհէ զունկն առ շուրթն հիւանդին, եւ լսէ զնուաղ խօսսն. (Վրդն. սղ.։)
Մի կապեսցես զպռուկ եզին կալոտւոյ (այլ ձ. եւ տպ. ցռուկ). (Սարգ. յկ. ՟Է։ Իսկ ռմկ. Պռուկ, պռկուք՝ ց Շուրթն, շրթունք։)
Շուտ քարշէ ի վեր զշուրթն, եւ սոթտէ յիւր տեղն. (Վստկ. ՟Յ՟Ը։)
Աստանօր նստի գլուխ ազգին իսմայէլի նախ քաղրթան անուն, զոր եւ գիրն աստուծային պատմէ, թէ քաղրթաշուրթն ժողովուրդն յագեցուսցեն զսուրս իւրեանց յարիւն (կամ յարենէ). (Սամ. երէց.) (ուր գրի եւ ՔՂԵՐԹ, կամ ՔՂԵՐԴ)։
Եւ Որ ի խորոց հագագին խօսի. կամ որոյ խօսք են դժուարիմաց՝ առ խորութեան շրթանց. ըստ յն. խորաշուրթն. βαθύχειλος profunda labia habens.
φίλημα osculum. վր. ամպօ՛րի Պագանելն՝ մանաւանդ զմիմեանս. որպէս շուրթն ի շուրթն ի միասին բուրումն սիրոյ. ողջոյն սիրոյ. նշան միութեան կամ միաբանութեան. համբուր, պագնելը, պագտուիլը.
αἵσχρα φθέγγόμενος, αἱσχρολόγος obscoena loquens, turpiloquus. Որ պիղծ բանս խօսի. պղծաբան. պղծաշուրթն. պղծաբարբառ.
Օձակերպ բերանովն (երկշուրթն լեզուաւ) համբուրեաց զնա. (Կեչառ. աղեքս.։)
ԱՂԱԼԵԶՈՒ կամ ԱՂԱՒԱԼԵԶՈՒ Աղու, եւ աղուաշ լեզուաւ. քաղցրախօս, եւ շաղաւաշուրթն, ստախօս.
որպէս յն. φλύαξ, φλύαρος garrulus, scurra, nugax, nugator, stultiloquus, loquax, vanus et futilis . (լծ. հյ. շար. եւ ագռաւ. եւ յն. գրա՛զօն. լտ. գռօ՛լիդանս. իբրեւ կռկռացող). Շաղփաղփ. շաղաւաշուրթն. շատախօս. ունայնաբար. երազապատում. բանդագուշեալ. ընդունայնախորհ.
Միաշուրթն լեզուաւ մինչեւ յաշտարակն վաղափուլ. (Սիր. նոր. ՟Ժ՟Ե. 12։)
Արկ (վիշապն) զերկշուրթն զլեզուն. (Պտմ. աղեքս.։)
φλυαροῦν nugator, garriens, frivola loquens Խանգարեալ լեզուաւ. չարալեզու. շատախօս. շաղաղփ. շաղաւաշուրթն. զրախօս յիմարաբար. շատզրուց. փճախօս, լեզուին տուօղ, խենդումենդ խօսօղ.
ἁγκυλόχειλος curvi rostri, sive labri. որպէս թէ Կեռաշուրթն կամ կորաշուրթն. Կռակտուց. կռածագ.
Արծուեաց կռաշուրթն տեսակ. (Դիոն. երկն.։ Շ. հրեշտ.։)
Կռաշուրթն իբրեւ զարծուի. (Սահմ.։)
Որ ցայն վայր միաշուրթն համալեզուք էին. (Եւս. քր. ՟Ա։)
Որ ցայն վայր միաշուրթն համալեզուք էին. (Եւս. քր. ՟Ա։)
Միաշուրթն լեզուաւ մինչեւ յաշտարակն վաղափուլ. (Սիր. ՟Ժ՟Է. 12։)
ՔԱՂՐԹԱԿԱՆ եւ ՔԱՂՐԹԱԼԵԶՈՒ, եւ ՔԱՂՐԹԱՇՈՒՐԹՆ. cf. ՔԱՂԻՐԹ, ըստ ՟Բ նշ։
Աղու կամ աղալեզու գոլն. քաղցրաբանութիւն. շատախօսութիւն. շաղաւաշուրթն աղուաշութիւն.
Օտարաշուրթն. ոյր ա՛յլ է բերանն, եւ ա՛յլ է սիրտն. երկխօս. երկլեզու.
Որ ցայն վայր միաշուրթն համալեզուք էին, եւ ի դիցն բազմամբոխ խառնախօս խըղուըրտիւն ի միաբանեալսն եկեալ մտանէր. (Եւս. քր. ՟Ա։)
Զի ոչ եթէ առ ժողովուրդն խորաշուրթն եւ այլալեզու առաքիս դու առ տուն իսրայէլի. (Ոսկ. ես.։)
ՇՐԹՆԱՇՂԹԱՅ կամ ՇՐԹՆԱՇՂԹԱՅԱՇԱՐ. Հիւսեալ շարիւք շղթայից շրթանէ ի շուրթն, կամ առ ի դնել որպէս սանձ ի բերան.
Ի մէջ պղծաշուրթն ժողովրդեան բնակեալ եմ ես. (Ես. ՟Ղ. 5։)
Իսկ զդիմաց դրանդեացն գիրս՝ սքանչելի քանդակագործեալ քառաշուրթն զարմանազան, եւ այլն. (Նար. խչ.։)
Ի մի տեսակ զուգաշուրթն խօսակցութեան համահաւաքեալք. (Նար. առաք.։)
Քան զթիւրաշուրթն անզգամն, որ ի ցոյցս բանի վստահանայ հանդերձ անուսումնութեամբ. (Առ որս. ՟Ժ՟Բ։)
Ի մի տեսակ զուգաշուրթն խօսակցութեան համահաւաքիչք. (Նար. առաք.։)
Միամտութեամբ սրտի, կամ սրտիւ։ Ի խորհուրդս միամտութեան իւրոյ փրկեցաւ։ Երթային միամտութեամբ. եւ ոչ գիտէին ամենեւին զզրոյցսն։ Լա՛ւ է տգիտի՝ որ գնայ միամտութեամբ իւրով, քան անզգամին՝ որ շաղաւաշուրթն իցէ։ Փոխանակ արդարութեան միամտութեան, զոր պահեցին նոքա առ մել։ Ոչ հատոյց նմա ըստ միամտութեան վաստակոց նորա. եւ այլն։
ՔԱՂՐԹԱԿԱՆ եւ ՔԱՂՐԹԱԼԵԶՈՒ, եւ ՔԱՂՐԹԱՇՈՒՐԹՆ. cf. ՔԱՂԻՐԹ, ըստ ՟Բ նշ։
Եօթանասնեկի երկակի լեզուաց այլասեռ ձայնից ի մի տեսակ զուգաշուրթն խօսակցութեան (այսինքն բարբառոյ) համահաւաքիչք. (Նար. առաք.։)
στρεβλός τοῖς χεῖλεσιν perversus labiis κόλαξ assentator . իբր Շեղեալ շրթամբք, կամ շաղաւ (որպէս ռմկ. շէլլաֆ ) ի շուրթն. յն դիւրաշրջիկ շրթամբք. եւ Փաղաքուշ, որպէս Շաղակրատ. շաղփաղփ աղճատաբան. շատախօս. շողոմարար. քծնօղ. Հին բռ. թեթեւամիտ, կամ ցոփտխօս.
Լաւ է տգիտի՝ որ գնայ միամտութամբ իւրով, քան անզգամեն՝ որ շաղաւաշուրթն իցէ. (Առակ. ՟Ժ՟Բ. 1։)
Զի այնպիսի իմն է յողդողդ ազդ կանանց, եւ շաղաւաշուրթն, եւ փառքուս. (Ոսկ. ՟ա. տիմ.։)
ՔԱՂՐԹԱԿԱՆ եւ ՔԱՂՐԹԱԼԵԶՈՒ, եւ ՔԱՂՐԹԱՇՈՒՐԹՆ. cf. ՔԱՂԻՐԹ, ըստ ՟Բ նշ։
Սքանչելի քանդակագործեալ (կամ քանդագործեալ) քառաշուրթն զարմանազան ... շրջապարուրեաց. (Նար. խչ.։)
ՇՐԹՆԱՇՂԹԱՅ կամ ՇՐԹՆԱՇՂԹԱՅԱՇԱՐ. Հիւսեալ շարիւք շղթայից շրթանէ ի շուրթն, կամ առ ի դնել որպէս սանձ ի բերան.
περιστόμιον orificium Եզր ո՛ր եւ է տեղեաց եւ իրաց. ծագ. ծայր. ծնօտ շուրթն. բերան.
Բերանոյ կապ. որպէս թէ՝ փակ. պաղ. իսկ ըստ վրաց՝ բագէ, բերան, շուրթն։ cf. ԳԱԲ։
Փախեաւ մինչեւ ցդարն աբէղմաուղայ. յն. շուրթն. ռմկ. քիթ. (Դատ. Է. 23։)
πέρας, ὅρος, χεῖλος, ἅκρον terminus, ora, labium, finis Ծայր. ծագ. աւարտ. սպառուած. ափն. շուրթն կամ ծնօտ իրաց. ծար.
Արար զծովն ձուլածոյ տասն կանգուն շրթանէ ի շուրթն։ Երկոտասան եզն (պղնձի) ի ներքոյ ծովուն. (՟Գ. Թագ. ՟Է. 23. 25։ եւ ՟Ժ՟Ը. 32. 35։ ՟Բ. Մնաց. ՟Դ. 2. եւ 5։)
Voir tout