Other definitions containing this entry
raillery, mockery, derision;
— կատականաց, ignominy, contempt;
— առնել, — եւ կատակ առնել, — կատականաց առնել, to jeer, to deride, to mock, to ridicule, to rail, to insult, to despise, to scorn;
— լինել, to be derided or a laughing-stock.
to receive, to take, to accept, to admit, to collect, to welcome;
to reap, to derive, to gather;
to have, to occupy;
to take away, to carry off, to ravish, to rob;
— վերստին, to retake;
— ապտակո, to receive a box on the ear;
— զատամունս, to set the teeth on edge;
— արմատ, to take root;
— զդրունս, to surround, to enclose;
- երգս, to sing;
ի մէջ —, to encompass;
խորհուրդ —, խորհուրդ ի մէջ —, to consult, to deliberate;
ի միտ —, to conceive, to comprehend, to understand;
to learn by heart;
խումբ —, to assemble;
մեղս —, to sin, to be culpable;
ի բաց —, to substract, to take away;
to remove;
սուգ —, to mourn, to be afflicted;
առիթ —, to take the opportunity, to profit by it;
— ընդ կատակս, to take a thing in jest;
կասկած —, to suspect;
— ի կին, ի կնութիւն, to marry;
— ողչոյն հրաժարական, to take leave of, to bid adieu to;
— օրինակ, to take example;
շունչ —, to breathe;
զէն —, to take arms, to arm one's self;
մարմին —, to incarnate, to be incarnate;
ծագումն —, to take birth, to shoot out;
առնոյր առնէր ոք, how I should wish that some one had done it !
mournful, dismal, dreary;
lamentable, plaintive;
tragic;
— կատակերգութիւն, tragi-comedy;
— վախճան, մահ, tragic end or death;
— տեսիլ, tragic, sad spetacle, tragedy.
to, at, towards, by;
through;
among, in the midst, into, in;
with;
for;
under, below;
upon;
soon, as soon as;
in the place, instead, of;
հայել — երկինս, to look at the sky;
թագաւորել — նորա, to reign instead of him, to succeed him;
տուր — իմ եւ — քո, give for me and for you;
— աղօտ, obscurely;
— ամենայն, totally, in all;
— ակամբ հայել, to look upon one with an evil eye or with aversion;
— ձեռն, with or by the hand;
— մէջ, in;
into, inside, in the midst;
through;
— մէջ կարել, to split, to. pass or go across;
— աջմէ, to the right;
— գիրկս մտանել, to draw the bow strongly;
— ժամս ժամս, sometimes;
— խաբս, fraudulently, erroneously;
— խազ, կատակս, ludicrously, facetiously;
— այր եւ — կին, as much the man as the woman;
— ծառով, under a tree;
փոխանակ — այնր, for it;
— մի բերան, with one voice, unanimously;
դիր զգիրսդ — այլս, put these books with the others;
եկ — իս, come away with me;
— անցանելն, going along;
— ո՞ր ճանապարհ, by what road ? — արեւելս, towards the East;
— ամենայն երկիր, in all countries;
անցանել — Կարին, — այն, to pass through Erzerum, to go that way;
— ջուր եւ — ցամաք, by sea and land;
— երկինս եւ — երկիր, between heaven and earth;
— հեծեալ եւ — հետեւակ, between cavalry and infantry together;
— աւուրսն — այնոսիկ, — ժամանական — այնոսիկ, — այնու ժամանակաւ, in those days, at that time;
— շատ եւ — փոքր, more or less, a little more, a little less;
— այս եւ — այն, between this and that;
altogether, unitedly;
ընկենուլ — պատուհանն, to throw out of window;
— ամենայն տեղիս, every where;
— մահճօք, under the bed;
— երկնիւք, under heaven;
— իւրեւ or իւրեաւ, under him;
— պատրուակաւ, under pretence;
— առաւօտն, այգն, at break of day;
— երեկս, երեկոյս, or երեկոյն, towards the evening;
մեկնեցաւ — լուր համբաւոյ գալստեան նորա, he set out on the report of his coming;
— հակառակն, on the contrary;
cross-wise;
— միտ ածել or հարկանել, to think, to reason in one's mind;
— ոտն հարկանել, to trample under foot;
— թիւ մտանել, to be reckoned among;
— ամս տասն, during ten years;
եօթանասուն եւ հինգ ամք — ութ հարիւրով, eight hundred and seventy five years;
— փթթելն եւ գօսասցի, it will fade as soon as it uncloses.
cf. Խեղկատակութիւն.
pleasantry, jesting, foolery;
mockery, jeering, jeer, scoff, taunting;
opprobrium;
ծաղր եւ այպն կատականաց առնել, to laugh, to scoff or jeer at, to cover with ridicule;
— լինել or — ծաղր եւ այպն կատականաց լինել, to make oneself ridiculous, to render oneself an object of derision;
to be the sport or laughing-stock of.
cf. Կատակերգ.
cf. Կատակ.
լուանալ զձեռս, to wash one's hands of, to clear oneself from;
— ունել, to be fortunate, to have a lucky hand;
ձեռին կատակ՝ գռեհկաց կատակ, rough play is bear's play, joking with hands are jokes of blackguards.
style;
phrase;
method, system, formula;
rank, order, manner, fashion, form;
behaviour, conduct;
dogma, doctrine;
culm or stalk of gramineous plants;
pannier, basket;
— լեզուաց, the character or genius of a language;
— սուրբ գրոց, language of the Scriptures;
ճեմական, բանաստեղծական, ճարտասանական, արձանական, գոթացի, լակոնական, մարոտեան, մեղրածորան ոճ, academical, poetical, oratorical, lapidary, gothic, laconic, marotic, mellifluent or honied style;
բարձր, վսեմ, վայելուչ, յարդարուն, պարզ, կորովի, քաղցր, հեշտ, բարեխառն ոճ, elevated or high, sublime, elegant, florid, simple, nervous, mellifluous, fluent or easy, temperate or moderate manner or style;
ընտանի, կատակաբան, երկայնաբան, անհարթ, խիստ, թոյլ or տկար ոճ, familiar, burlesque, prolix o diffuse, harsh or rough, hard, languishing style;
մաքրել զոճ, to purify, to refine the style;
յոճ եւ ի կարգ մուծանել, to reduce to method, to put in order;
ոճով մանր հայել, to fix, to rivet the attention;
մանգաղ արկանել յոճ ընկերին, to put a sickle unto one's neighbour's standing corn;
գարին յոճ կայր, the barley was green;
Voir tout
Other definitions containing this entry
Երգիծանելն պատառել լսի ... առ ոտն հարեալ, եւ յերգ արկեալ կատակեն. (Երզն. մտթ.։)
Մակդիր կապկի, որոյ ունչք պտուտկին իբր խեղկատակութեամբ, կամ է իբր պտկեալ քթով.
ԽԱՂԱԿԱՏԱԿ ԼԻՆԵԼ. Խաղ առնել կատակելով. կամ խաղկատակ ծաղրածու գտնիլ.
Երթայր առ թագաւորն հայոց. Խաղակատակ լինել նոցա. (Բուզ. ՟Ծ՟Զ. 10։)
ἑπήρεια injuria, insultatio, calumnia. Խաղ. կատակ. թշնամանք. խաղք ընելու բանք, զրպարտութիւն.
cf. ԽԵՂԿԱՏԱԿ.
Նոքին իսկ են խեղակատակք, եւ հացակատակ. (Ոսկ. եփես. ՟Ժ՟Ե։)
Ծեքել կամ թեքել զբանն. թիւրել զխօսս իբր ընդ կատակս. խօսքը ծռմռկել, մսախարկութիւն ընել.
Այնոցիկ՝ որ առ ծիծաղականսն են կատակերգութեանցն. (Պղատ. օրին. ՟Է։)
Ծիծաղականսն, զկատակերգականսն. (Նար. ՟Խ՟Ե։)
Անկոփ՝ բան կատակական. (Մագ. ՟Ծ՟Զ.)
Ի կատական հեղդաբանութիւնսն.
Կարկատոտուն բան կատակական.
Ծաղր եւ ծանակ եղեալ. այպնակատակ. նշաւակեալ. խաղք խայտառակ.
Արտաքոյ յարկաց առաքինութեան ձմեռնանան վատք եւ հացկատակք. (Նախ. ժող.։)
Ամենայն անդամօքն է ի խաւարի (արբեալն), խելացնոր եւ մտակորոյս։ Լալ եւ ողբալ զկատակսն մտակորոյս, որ ի մէջ լկտի բազմականացն. (Մանդ. արբ. եւ Մանդ. թատր.։)
Մարտիրոսն Քրիստոսի արդաղիոն՝ կատակող էր, եւ յիմարանայր առաջի Մաքսիմիանոսի. (Հ. ապր. ՟Ժ՟Է.։)
Վասն շնորհուկս առնելոյ հրէիցն կատակէին (զինուորք զյիսուս). (Երզն. մտթ.։)
ԱՅՊՆԱԿԱՏԱԿ ԳՈՒՍԱՆ. Միմոս. μῖμος. mimus ...
Երթեալ նստիցիմք այպնակատակն գուսանացն լսելոյ. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 1։)
ԱՅՊՆԱԿԱՏԱԿ ԼԻՆԵԼ. Այպն առնել. այպանել. թշնամանս ձգել.
Որ ի ներքս անդ էին, այպնկատակ լինէին եբրայեցւոցն. (՟Բ. Մակ. ՟Ժ. 34։)
Ոչ ծաղրածու. ո՛չ խեղկատակ կամ այպանօղ.
Զկատակերգութիւնն (վերծանել) աշխարհօրէն. (Թր. քեր.։)
Արտամերժեալ ի բաց ընկեցեալ զկատակս (կամ զքատակս) կերակրոց. (Յհ. կթ.։)
Մերթ Կատակերգական.
Ըստ Հին բռ. Կատակերգու։
Ոչ գոյին դեռեւս հայերէն լսողութեամբ սուրբ կատակարանք. (Փարպ.։)
Սէր լսողութեան աստուածային կատակարաանացն. (Խոսր.։)
αἱσχρολογέω, ἁστεῖα λέγω turpia, vel urbana loquor. Խեղ այսինքն տգեղ եւ յոռի կատակսառնել. ծաղրել եւ այպանել լկտի եւ պիղծ բանիւք.
Մերթ ծիծաղիմք, մերթ խեղկատակեմք։ Իսկ դու ընդէ՞ր այդչափ խեղկատակիցես. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 2։ Ոսկ. եփես. ՟Ժ՟Գ։)
Ըզբամբասելն, զխեղկատակելն։ Ոչ խեղկատակել, ոչ դատարկաբանել. (Լմբ. պտրգ.։ Սկեւռ. աղ.։)
κωμῳδός comoedus. Երգով կատակօղ ի թատրոնի. քերթօղ քատակացոյց եւ ծաղրածու. միմոս. եւ յն. ձայնիւ, ԿՈՄԻԿԵԱՆ.
Եւրիպիդէս ողբերգակգ արիստոփանէս կատակերգակ երեւէին. (Շիր. քրոն. (ուր ըստ Եւսեբ. երգայարդար. բայց յն).)
Այսպիսի ինչ առ ի կատակերգակացն ասացեալ։ Կատակերգակ քերթող կոչէ զհոմերոս. (Նոննոս.։)
Զմենանդրոս ասեմ զգլուխ կատակերգակացն։ Զյոյժ հռչակելոյ կատակերգակիս մենանդրի. (Պիտ.։)
Կատակերգակ եւ ծաղրածու. (Նեղոս.։ եւ Սարգ.։)
ԿԱՏԱԿԵՐԳԵՄ կամ կատակերգակեմ, կատակերգկեմ, կատակերգսարկեմ. κωμῳδέω comicum ago, mordeo, taxo. Կատակերգութեամբ ծաղրել. կծանել ճարտար բանիւք. հեգնել. այպանել. եպերել. ունչս առնել.
Կատակերգողացն յօժարութիւն ծիծաղելի ինչ առ մարդիկ ասելոյնգ կատակերգելով ձեռնարկութիւն առնել ասելոյն։ Ո՛չ իցէ պարտ զոչ եւ մի ոք ի քաղաքացեացն կատակերգել. (Պղատ. օրին. ՟Ժ՟Ա։)
Ծաղր լինիմ. կատակերգեալ լինէի. (Մխ. երեմ.։)
Կատակերգկի հերմէս, եւ ասի մսախոյզ. (Նոննոս.։)
Լռեցան առաջինք, եւ կատակերգսարկին նորքս. (Առ որս. ՟Ժ՟Ե։)
Արք անպիտանք՝ վատատոհմակք։ Անպիտան եւ վատատոհմակ մարդկան։ Զտոհմիկն առ տոհմիկս։ Որեար աւազակ եւ անպիտան. հացկատակք եւ վատտոհմիկ. (Փարպ.։)
Արք անպիտանք՝ վատատոհմակք։ Անպիտան եւ վատատոհմակ մարդկան։ Զտոհմիկն առ տոհմիկս։ Որեար աւազակ եւ անպիտան. հացկատակք եւ վատտոհմիկ. (Փարպ.։)
Այպանելն, իլն. որ եւ այպն. ծաղր. խաղ. կատականք. անարգանք. թշնամանք. մաւխարալըգ. իսթիհզա. մէզե. παιγνία. lusus, ludibrium
Անարգողասէր, եւ կատակերգասէր. (Արիստ. առաք.։)
Զի՛նչ օգուտ է ինձ անընչութիւնն, յորժամ սէր խեղկատակութեանն ծառայ զիս ունի գրաւեալ. (Լմբ. սղ.։)
Ի բա՛ց մերժեցէք զանշնորհաւոր շնորհսն (խեղկատակութեան). (Ոսկ. եփես.։)
Մեղայ կատակերգութեամբ, մեղայ գուսանամուտ լինելով. (Մաշկ.։)
ῤᾳδούργος facinorosus, salsarius Ըստ յն. ոճոյ, Դիւրայօժար ի չարիս. չարարուեստ. եւ Խեղկատակ. խորամանկ.
Կատակերգասէր, եւ դիւրագործօղ գոլն ե՛ւ բարիւք ե՛ւ գործովք. (Արիստ. առաք.։)
ԽԵՂԿԱՏԱԿՔ ԽԵՂԿԱՏԱԿԱՆՔ. Խեղ կատակ կամ կատականք. խեղկատակութիւն.
Խեղկատակօք զհոգիս լըցի, որ չվայելէ քրիստոնէի. (Ոսկիփոր.։)
Ի ծիծաղելոյ եւ իխեղկատականաց. (Յճխ. ՟Թ։)
γέλως risus, derisus. Կատականք. կատակ. ծաղր. խայտառակութիւն. ծանականք.
Ապականեսցին բագինք կատակութեան. (Ամովս. ՟Է. 9։)
Մի նորոգէք ի տանէ զկատակութեան. (Ամովս. ՟Է. 9։)
Մի նորոգէք ի տանէ զկատակութիւն, հող ի գլուխ լերուք ի վերայ կատակութեանց ձերոց. (Միք. ՟Ա. 10։)
Սիրեն զայպն կատակութան. (Մծբ. ՟Ժ՟Թ։)
Զի յայտնի արասցէ զծածուկ կատակութիւնս նոցա։ Աստուած յայտնեաց զծածուկ կատակութիւն նոցա։ Ցուցին նոքա զայպն կատակութեան իւրեանց. (Եփր. համաբ.։)
Ոմանք կատակութեամբ աստուածս դնէին. (Փարպ.։)
Այսինքն Հացկատակք. ջոկ հացկատակաց.
Որպէս եւ այլ հացկատակեանդ, որ առ ձեզ են. (Փարպ.։)
Երաժշտութիւն. մանաւանդ Արհեստ գուսանական, իբր աշխարհական երգոց եւ խաղուց ի թատրոնս՝ խեղկատակութեամբ հանդերձ.
Եթէ ոք դատարկաբանեսցէ, եւ կատակեսցէ ... որոշեսցի շաբաթ մի. (Բրս. կանոն.։)
εὑτραπελία scurrilitas. խօսք եւ գործ ծաղրածուաց. խեղկատակութիւն. մասխարութիւն.
Գուսան կատակօղ. կատագերգակ միմոս.
Որպէս կատակագուսանք յերկբայեն՝ յորս արժանն է յապաղել. (Փիլ. լին. ՟Դ։)
Որ ինչ անկ է կատակերգակաց եւ կատակերգութեան. ծաղրական. ծիծաղական.
Ոչ պարտ վարկանիմ զայնոսիկ յիշատակել ի կատակերգական յայսմ տառի. (Մագ. ՟Ժ՟Ա։)
Բարդեա՛ բամբասանս յոքունսգ. զվրնջողականսն. զկատակերգականսն. (Նար. ՟Խ՟Ե։)
ԿԱՏԱԿԵՐԳԵՄ կամ կատակերգակեմ, կատակերգկեմ, կատակերգսարկեմ. κωμῳδέω comicum ago, mordeo, taxo. Կատակերգութեամբ ծաղրել. կծանել ճարտար բանիւք. հեգնել. այպանել. եպերել. ունչս առնել.
Կատակերգողացն յօժարութիւն ծիծաղելի ինչ առ մարդիկ ասելոյնգ կատակերգելով ձեռնարկութիւն առնել ասելոյն։ Ո՛չ իցէ պարտ զոչ եւ մի ոք ի քաղաքացեացն կատակերգել. (Պղատ. օրին. ՟Ժ՟Ա։)
Ծաղր լինիմ. կատակերգեալ լինէի. (Մխ. երեմ.։)
Կատակերգկի հերմէս, եւ ասի մսախոյզ. (Նոննոս.։)
Լռեցան առաջինք, եւ կատակերգսարկին նորքս. (Առ որս. ՟Ժ՟Ե։)
φιλευτράπελος jocosus, jocis gaudens. Սիրօղ կատակերգութեան. փո՛յթ ի կատակել զայլովք.
Զեղխութիւնգ ծաղրական գոլ, եւ անարգողասէր, եւ կատակերգասէր. (Արիստ. առաք.։)
ԿԱՏԱԿԵՐԳԵՄ կամ կատակերգակեմ, կատակերգկեմ, կատակերգսարկեմ. κωμῳδέω comicum ago, mordeo, taxo. Կատակերգութեամբ ծաղրել. կծանել ճարտար բանիւք. հեգնել. այպանել. եպերել. ունչս առնել.
Կատակերգողացն յօժարութիւն ծիծաղելի ինչ առ մարդիկ ասելոյնգ կատակերգելով ձեռնարկութիւն առնել ասելոյն։ Ո՛չ իցէ պարտ զոչ եւ մի ոք ի քաղաքացեացն կատակերգել. (Պղատ. օրին. ՟Ժ՟Ա։)
Ծաղր լինիմ. կատակերգեալ լինէի. (Մխ. երեմ.։)
Կատակերգկի հերմէս, եւ ասի մսախոյզ. (Նոննոս.։)
Լռեցան առաջինք, եւ կատակերգսարկին նորքս. (Առ որս. ՟Ժ՟Ե։)
Կատակերգութիւն թշնամեաց՝ իմ ողբերգութիւնս է։ Ողբերգութեան՝ արտօսր հետեւի, իսկ կատակերգութեան՝ ծաղր։ Կատակերգութիւն, ողբերգութիւն։ Եւրիպիդէս գորովագոյն իմն եւ գեղեցկայարմար ողբերգութեամբքն (կամ ողբերգակցութեամբքն) ուրախացուցեալ զոգիս մտառուացն. (Պիտ.։)
Զի՛նչ օգուտ է ինձ անընչութիւնն, յորժամ սէր խեղկատակութեանն ծառայ զիս ունի գրաւեալ. (Լմբ. սղ.։)
Խեղկատակուիք եւ գարշաբանուիք. (Ոսկ. յհ. եւ կող. ՟Ժ՟Բ։ Մանդ. ՟Ժ՟Է։)
αἱσχρολογία sermo turpis et obscoenus Զազիր եւ աղտեղի խօսք. յիշոցք խեղկատակք.
Ի ստերդմանց, ի զազրաբանութենէ, ի կատակաց. (Բրս. գորդ.։)
στωμυλία loquacitas, garrulitas եւ facundia, lepos. Շանխօսութիւն. այլ ընդայլոյ խօսք. շաղփաղփութիւն. ծաղրաբանութիւն. կատակ.
Եւ αἱσχρολογία sermo turpis, turpitudo verborum. որ եւ ԽԱՌՆԱԽՕՍՈՒԹԻՒՆ. Խառնակ այսինքն պիղծ զրոյցք. խօսք աղտեղութեան, զազրութեան, խեղկատակութեան, կամ ամօթոյ.
εὑτραπελία scurrilitas αἱσχρολογία turpiloquium, turpis sermo. Խեղ կատակ. անշնորհ եւ անպատկառ ծաղրաբանութիւն. ամօթալի ծաղրածութիւն.
զազրութիւն կամ խօսք յիմարութեան, կամ խեղկատակութիւն, որ ոչ վայելէ։ Ի բա՛ց թօթափեցէք զխեղկատակութիւն ի բերանոց ձերոց. (Եփես. ՟Ե. 4։ Կող. ՟Գ. 8։)
Խեղկատակութիւն ճանապարհ է մեղաց. եւ եթէ անունն խեղ է, ինքն որպիսի՞ ինչ։ Խառնխօսութեամբ, խեղկատակութեամբ. (Ոսկ. կողոս.։)
Լկտի խեղկատակութեամբ. (Պիտ.։)
Խեղկատակութեամբն զհոգին սուրբ տրտմեցուցանել. (Լմբ. պտրգ.։)
ԶԻ՞նչ է արհամարհելն. նախատել, խոտել, ընդ խեղկատակութեամբ արկանել. (Երզն. մտթ.։)
Ողբերգութեան արտօսր հետեւի, իսկ կատակերգութեան՝ ծաղր. (Նոննոս.)
Հագներգութիւն, փանդեռներգութիւն, եւ կատակերգութիւն։ Կատագերգութեանցն գեղեցկագոյնքն առանց ծիծաղանաց են։ Քերթողի կատակերգութեանգ ոչ իցէ պարտ զոչ եւ մի ոք ի քաղաքացեացն կատակերգել. (Պղատ. օրին. ՟Բ. ՟Է. ՟Ժ՟Ա։)
Զողբերգութիւն դիւցազնաբար վերծանեսցուք, իսկ զկատակերգութիւն՝ աշխարհօրէն. (Թր. քեր.։)
Ատեցօղք արուեստից եւ վարդապետական բանից, եւ սիրօղք վաչառաց եւ կատակերգութեանց. (Խոր. ՟Գ. 68։)
Երգս կատակերգութեան ջնարահար պոռնկի. (Նար. ՟Լ՟Թ։)
Երգս լկտութեան եւի կատակերգութիւնս առաւել հեշտանամք քան ի սերովբէական բարեբանութեան. (Սարգ. ՟ա. պետ. ՟Թ։)
ԿԱՏԱԿԵՐԳԵՄ կամ կատակերգակեմ, կատակերգկեմ, կատակերգսարկեմ. κωμῳδέω comicum ago, mordeo, taxo. Կատակերգութեամբ ծաղրել. կծանել ճարտար բանիւք. հեգնել. այպանել. եպերել. ունչս առնել.
Կատակերգողացն յօժարութիւն ծիծաղելի ինչ առ մարդիկ ասելոյնգ կատակերգելով ձեռնարկութիւն առնել ասելոյն։ Ո՛չ իցէ պարտ զոչ եւ մի ոք ի քաղաքացեացն կատակերգել. (Պղատ. օրին. ՟Ժ՟Ա։)
Ծաղր լինիմ. կատակերգեալ լինէի. (Մխ. երեմ.։)
Կատակերգկի հերմէս, եւ ասի մսախոյզ. (Նոննոս.։)
Լռեցան առաջինք, եւ կատակերգսարկին նորքս. (Առ որս. ՟Ժ՟Ե։)
Ի կատակական հեղգաբանութիւնսն, անիրա՛ւ՝ ասեն (ցսոկրատէս՝) մեռանիս. Պատասխանեալ. կամի՞ք, զի յիրաւի. (Մագ. ՟Ի՟Ե։)
Խեղկատակութիւն, մորոսխօսութիւն. (Ոսկ. եփես. եւ Ոսկ. կողոս.։)
Կատակ բանից. ծաղրաբանութիւն. մասխարկութիւն.
Գործ խնդրէք յիւրաքանչիւր ոմեքէ, եւ ոչ կատակաբանութիւն. (Փարպ.։)
Կատակաբանութիւն, եւ խօսակցութիւն կանանց. (Տօնակ.։)
Խեղկատակութիւն, մորոսխօսութիւն. (Ոսկ. եփես. եւ Ոսկ. կողոս.։)
ոչ ուստք ի վարդապետէն մերմէ եւ ի տեառնէն՝ օտարուսումնականաց զայսպիսի միայնակ աստուածագիտութիւն առաջի ընկենուլ ի ծաղր կատականաց. (Ղեւոնդ.։)
Վայելչագոյն է ումեմն ցուցանել, այնպէս՝ փանդեռներգութիւն, եւ միւսոյ՝ կատակերգութիւն. (Պղատ. օրին. ՟Բ։)
Եւ իմ դստերք, ծաղրածութիւնն, խեղկատակութիւնն, հակառակախօսութիւնն. (Կլիմաք.։)
Վայելչագոյն է ումեմն ցուցանել, այնպէս՝ փանդեռներգութիւն, եւ միւսոյ՝ կատակերգութիւն. (Պղատ. օրին. ՟Բ։)
մԱՆԱՒԱՆԴ՝ κωμῳδέω mordacibus dictis incesso Խաղ առնել կատակերգութեամբ հենգնել. եւ Աւաղել, խաղ հանել, խաղ կանչել.
Ընդ խաղ. ընդ կատակս. ընդ խաբս, եւ այլն։
ԸՆԴ ԽԱՂ՝ կամ ԽԱՂ ԱՐԿԱՆԵԼ. որ եւ ԽԱՂԱԼ. իբր ծաղր առնել. այպն առնել. ծաղրել. կատակել.
ԽԱՂ. ἑμπαιγμός, παίζων եւ այլն. illusio, ludificatio. Ծաղր. կատակ. այպն. ծիծաղ. պ. խա, խանտիլ.
Կատակեցաւ ... ընդ խաղ երկրպագութեամբն. (Խոսր. պտրգ.։)
Զսպառազինի եւ զինուորի ձեւ զգեցեալ։ Ձեւ կատականաց արկեալ ի վերայ նորա. (Լաստ. ՟Ի՟Բ։ Ոսկ. յհ. ՟Բ. 38։)
Բազմութիւնք ներքինեաց, եւ ջոկք ստորակայից։ Ուրացողացն ջոկոյ։ Հացկատակացն ջոկն։ Ջոկս ծառայից եւ ընդոծնաց. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 27։ Փարպ.։ Մանդ. պհ.։)
Մովսէս արկանէր քող ի վերայ երեսաց իւրոց։ Մինչեւ ցայսօր ժամանակի նոյն քող ձգեալ կայ ի վերայ ընթերցողածոց հին կատակարանաց։ Քօղ արկ զերեսօք իւրովք։ Դու՛ստր բարելացւոց ընկեա՛ զքող քո.եւ այլն։
Չի՞նչ է այդ այպն կատականաց՝ թողուլ մեզ զայդպիսի կին. (Յուդթ. ՟Ժ՟Բ. 11։)
Զի մի մատնեսցէ ի նախատինս եւ յայպն հեթանոսաց։ Արարեր զմեզ նախատինս, ծաղր եւ այպն կատականաց թշնամեաց մերոց։ Եղաք մեք այպն կատականաց։ Ետու զքեզ յայպն ամենայն աշխարհաց. (Յուդթ. ՟Դ. 10։ Սղ. ԽԳ. 15։ ՀԸ. 4։ Եզեկ. ԻԳ. 4։)
ԸՆԴ ԱՅՊՆ. իբր մ. Ընդ խաղս. ընդ կատակս. շագայըլա. լադիֆեիլէ.
ԱՅՊՆ ԵՒ ԿԱՏԱԿ ԱՌՆԵԼ. κωμῳδέω. sicut in comoediis irrideo Այպն առնել ըստ միմոսաց եւ ծաղրածու խաղալկաց. մասխարա՝ իսթիհզա էթմէք.
Եկիր նախատել զիս, այպն եւ կատակ առնել. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 36։)
Լկտի խեղկատակութեամբ։ Լկտի երգով. (Պիտ.։ Յհ. կթ.։)
γέλως risus γελοιασμός , κατάγελως irrisio, derisio. Արմատ բառիս Ծիծաղ. եւ Ծաղիկ. (լծ. ընդ ձաղ. խաղ) Ուախ ժպտումն. զուարթութիւն յայտնեալ ի դէմս դրիւք շրթանց, հանդերձ ձայնիւ ցնծութեան. եւ Կատակ. եւ Ծանակ. Ծիծաղ, խնտալը. (եբր. սեխօք, ուստի սախաք, իսահակ, ծաղր եւ խնդութիւն)
Ծաղր ձեր ի սուգ դարձցի. Ծաղր անմտաց։ Եղէ նոցա ծաղր։ Բերանք ճշմարտից լցցին ծաղու։ Ծաղուն (կամ զծաղրն) ասացի զբօսանս։ Ի ծաղր ինչ էր քեզ իսրայէլ։ Եղիցես ի ծաղր եւ ի կատականս։ Ես եղէ ծաղր նախատանաց. եւ այլն։
(Փոխանակեա՛) կատականաց եւ ծաղեր զարտասուս. (Յճխ. ՟Ի՟Գ։)
ԾԱՂՐ ԱՌՆԵԼ. γελάομαι, γελοιάζω, ἑκγελάω, καταγελάομαι derideo, erideo, irrideo ἑμπαίζω ludo, iludo χλευάζω subsanno. Ծաղրել. ծիծաղիլ. այպն առնել. խաղ առնել. կատակել. ուրիշի վերայ խնտալ .... հյց. խնդ. տե՛ս (Յոբ. ՟Լ՟Թ. 7։ ՟Խ՟Ա. 20։ Յուդթ. ՟Ժ՟Բ. 1։ ՟Ա. Եզր. ՟Ա. 51։ Նեեմ. ՟Ա. 19։ ՟Դ. 1։ ՟Բ. Մակ. ՟Ե. 27։ Իմ. ՟Ե. 5։ ՟Ժ՟Ա. 15։ Մտթ. ՟Բ. 24. 6։ Եւ պարառ. խնդ.)
Թուէր ծաղր առնել յաչս փեսայից իւրոց. Իմա՛, կատակ առնել.
Բառ ռմկ. որպէս Այպն, կատակ. ծաղր.
Փուքս արձակէր (արդաղոն կատակօղ)։ Հանէր փուքսմեծամեծս, եւ միոյ միոյ ասէր, այս քեզ ա՛պողոն, այս քեզ փե՛ստոն. (Հ. կիլիկ.։)
Քերթողք ծաղուց՝ առ ի ծաղր ինչ կատականաց գործ գործել՝ մեծամեծս փքային։ Ամենայն ուրեք յաշխարհի մեծ փքայ հեշտ ցանկութիւնն. յն. մեծամեծս շնչէ. ուր հյ. վրիպակաւ գրի՝ փքահեշտ. (Փիլ. ՟ժ. բան.։)
Ակն աղքատի մի առնուցուս, եւ մի՛ երեսաց աչառիցես կարօտի։ Ոչ չոգար զհետ երիտասարդաց՝ զաղքատաց կամ զմեծամեծաց։ Ոչ ոք մնաց բաց յաղքատաց երկրին։ Զաղքատս անյարկս տա՛ր ի տուն քո։ Մի՛ դարձուցաներ դու զերեսս քո յամենայն աղքատոյ։ Որ կատակէ զաղքատով, բարկացուցանէ զԱրարիչն նորա. եւ այլն։
Անկոփ բան կատակական. իբր անհարթ. անշուք։
Եւ անուն իսկ խեղկատակութեանն՝ յանդիմանիչ է կատականացն. յայտ է թէ չէ առողջ եւ կատակն. (Ոսկ. եփես.։)
Եւ Կատակել. ընդ խաղ ասել. շագա էթմէք.
κατάγελως, χλευασμός derisio, irrisio, cavillatio եւ φιλονεικία contentio, jurgium. որ եւ ՀԵՆԳՆՈՒԹԻՒՆ. գրի եւ ՀԵԳՆ. ՀԵԳՆՈՒԹԻՒՆ. (ուստի ռմկ. հէնէկ, հանագ պ. հթճա. ար. հիւնաշ հիւնա, հինաֆ) Այպանք. երգիծանք. կատակ։ ծաղր ճարտար՝ զկծեցուցիչ, այլ ինչ ասելով՝ եւ այլ ինչ իմանալով. քէննայի սէօզ. զիհգ. մազագ. ցէօսինթի, եւ Հեճուկք. հակառակութիւն. ոխերիմ յաղթասիրութիւն. ինապ.
(Արմատն է Հպիտ. հպտանք. լծ. եւ ժպտիլ, ծպտիլ) որպէս Միմոս. խեղկատակ. կատակօղ ծաղրաշարժ՝ նմանեցուցանելոյ զայլեւայլ կերպարանս.
Զայլս ձաղելով՝ ես ի նոյն յաւէտ գտանիմ։ Ձաղեալ կատակեալ փշեայ պսակօք. (Խոսր. ժմ. եւ Խոսր. պտրգ.։)
Եւ ո՞ւր է՝ զի չէ ախտն այն (խեղկատակութեան). արդ եւ յեկեղեցի եւս եմուտ, եւ ի գիրս եւս մեսեցաւ. (Ոսկ. եփես. ՟Ժ՟Է։)
Բառ յն. մի՛մօս. μῖμος mimus, imitator, histrio. Նմանօղ. նմանեցուցիչ որպէս զկապիկ խեղկատակ. ծաղրածու. կատակօղ. կատակերգակ.
Իսկ Մոմոս, ըստ յն. է չաստուած խեղկատակ՝ որպէս գլուխ միմոսաց։
Լկտի խեղկատակութեամբ յողացաւ գերել զմիտս կնոջն։ Անագորոյն բարուք յապականութիւն համատոհմիցս յողացաւ։ Աղաւնիք հանդերձ ծննդովք յանդիման ստացողին յողան։ Դարանակալ քինու ինձ սպասելով յողայր աւերել (կամ յողանայր աւարել) զգեղեցկայարմար յօրինուածս. (Պիտ.։)
Հայք այնպիսի որեարով մեր էին։ Աւաք պարսիկ որեարոյ ի ներքս կալ։ Ընթացեալք ի յառաջ նախարարագունդ որերոյն։ Հաւանեցուցանել զմիտն որերոյն։ Որեար աւազակ եւ անպիտան՝ հացկատակք եւ վատատոհմիկ։ Որպիսի՛ որեար էին։ Զայնպիսի որեար։ Այրընտիր որեարն։ Շա՛տ լաւ որեար կոտորեցին։ Եւ այլ պարսիկ որեար։ Եւ այլ պարսիկ որերով։ Լինէր խորան մեծ լցեալ սաստիկ որերով։ Եւ ի մէնջ որպէս ի ծառայ որերոյ գո՛րծ խնդրեցէք եւ հպատակո՛ւթիւն. (Փարպ.։)
Ձաղեալ կատակեաց փշեայ պսակօք, եւ եպերանաց զգեստիւ. (Խոսր. պտրգ.։)
Երիտասարդ ոք պակշոտեալ զհետ կուսի՝ ոչ համաձկի իսկ եւ իսկ մերձենալ, այլ՝ երբեմն ակնարկէ, եւ երբեմն ժպտի, եւ ապա քնցեղս ընկենու, եւ քարաձիգս առնէ, եւ միշտ խեղկատակութիւնս. (Զքր. կթ.։)
ԳՈՒՍԱՆ. μῖμος, ὀ ἑπὶ σκηνής histrio scenicus Միմոս. կատակերգու. խեղկատակ. խաղացօղն կամ երգիչն ի թատրոնս.
Այլք ի գուսանաց եւ ի կաքաւչաց ընդ երկինս թռեան։ Գուսանացն արուեստ։ Գուսան եւ հացակատակ լինի։ Ի հանդերձիցն՝ քան զգուսանացն ոչինչ լաւագոյն. (Ոսկ. մտթ.։ Ոսկ. փիլիպ. եւ այլն։)
Զմեծամեծ խոզեանն եդեալ ի գիրկսն (քահանայիցն սպանելոց՝) առ ի նախատինս մեզ, եւ այպն կատականաց տեսողացն. (Լաստ. ՟Ժ՟Բ։)
Ծաղրած եւ խեղկատակ բանս խօսիցի. (Երզն. մտթ. այլ ձ. ծաղրածու։)
Խեղկատակութեամբ եւ դատարկաբանութեամբ զծաղրն հենուին. (Կլիմաք.։ Գրի եւ իբր ռմկ. Հենել կամ Հինել. Լմբ. սղ.։)
Ո՞վ ոք նահատակ ի մարտիկս մտեալ՝ թողուցու զոգորելն, եւ զբանս կատակութեան խօսիցի. (Ոսկ. եփես.։)
Կատակէին ի վերայ նորա, եւ փետէին զմուրուսն նորա. (Ճ. ՟Ժ.։)
ՆՇԱՒԱԿ. σημεῖον signum τέρας prodigium βδέλυγμα abominatio παράδειγμα exemplar θρίαμβος , θέατρον publicum spectaculum եւ այլն. նմանութեամբ է Նպատակ նախատանաց. տեսիլ խայտառակ եւ խորշելի. ձաղանք. առակ եւ այպն կատականաց՝ յօրինակ տեսողաց.
ᾅδουσα cantatrix ὁρχηστίς psaltrix ὁρχήστρια saltatrix μῖμος mimus. Կին երգեցկի՝ երաժիշտ. եւ կաքաւիչ ի խնջոյս եւ ի թատրոնս (իբր վարձեալ, կամ վարժեալ, կամ վարուք արձակ). եւ կատակերգակ (այր).
Վարձակ ոք (յն. պոռնիկ կամ բոզ) ի բաց հանիցէ յանձնէ զոսկին։ Գուսան եւ հացակատակ, վարձակ, բոզ՝ եւ երգեցիկ. (յն. մի բառ եւեթ, միմոս՝ որ է հասարակօրէն արական)։ Վարձակացն (յն. միմոսացն), եւ կաքաւաչացն են այնպիսի կերպարանաք։ Ըստ նմանութեան վարձակացն՝ որ ի կաքաւսն կազմիցին (յն. խաղալկացն ի թատրոնս). (Ոսկ. եբր. ՟Ի՟Ը։ Ոսկ. եփես. ՟Ժ՟Է։ Ոսկ. ՟ա. տիմ. ՟Ը։)
Ընդ պոռնկութեամբն ատտեղացուցանել, ընդ խեղկատակութեամբն տձեւել. (Լմբ. սղ.։)
Քերթողք ծաղուց՝ առ ի ծաղր ինչ կատականաց գործ գործել՝ մեծամեծս փքային։ Ամենայն ուրեք յաշխարհի մեծ փքայ հեշտ ցանկութիւնն. յն. մեծամեծս շնչէ. ուր հյ. վրիպակաւ գրի՝ փքահեշտ. (Փիլ. ՟ժ. բան.։)
Պիղծ զրոյց, հանելուկ, քուճապ, եւ աւաջ, յիշոցք։ Ծաղրածու եւ խեղկատակութեանն բանք, քուճապ, եւ աւաջ. (Բրսղ. մրկ.։)
(լծ. թ. այըպլամագ) παίζω, ἑμπαίζω, καταπαίζω , καταγελάω, μυκτηρίζω, χλευάζω, γελάω. illudo, derideo, irrideo, subsanno Այպն առնել. խազ առնել. ծաղր առնել. ունչս առնել. կատակել. ձաղել. եպերել. դսրովել. յամօթ առնել. անարգել. արհամարհել. մասխարա՝ իսթիհզա էթմէք. մեզեյէ՝ քեսինտիյե ալմագ. զէֆքլենմէք. կիւլիւլմէք. խօրշամագ.
Զօրէն արբելոյ խեղկատակի, որ զբարեվար եւ զկարգաւոր գինարբուաց ժողովն խառնակէ եւ խանգարէ. (Փիլ. լին.։)
Ընդ խաղ եւ ընդ կատակ եւ ընդ ամենայն իրք ուրախութիւն բերէ եւ զըմբաղի ... եւ ի յայն իրվիրն զըմբաղի, որ ցներքսէ ուրախութիւն բերէ. (Մխ. բժիշկ. (ու ռամկօրէն առնու որպէս զբաղիլ, զբօսնուլ)։)
Նոքա են քան զամենեսեան ընչաւէտք, որք զցանկութիւն մեծութեան առ ոտն կոխեցին։ Զազատութիւնն վաճառեցին, եւ հացկատակք ընչաւետից մտին. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 4։ ՟Բ. 24։)
Կէսքն կատակէին եւ ասէին, խազմզով լցեալ են. (Կոչ. ՟Ժ՟Է։)
Նման լինելով խաղալկացն եւ հացկատակաց. (Շ. ընդհանր.։)
Կատականք եղեաք հեթանոսաց, խաղալիք դիւաց. (Ոսկ. եբր. ԻԳ։)
Լրբենի երեսօք խնծղանաց, եւ լկտի խեղկատակութեամբ գերել զմիտս կնոջն. (Պիտ.։)
κίττα pica. cf. ԱՆԾԵՂ, cf. ԿԱՍԿԱՄ, cf. ԿԱՏԱԿ. Անուն թռչնոյ,
ներգործական բայ չէզոքական բայ ἑμπαίζω illudo καταγελάω irrideo εὑτραπελεύω facetiis vel scurrilitati deditus sum. Կատակ առնելով ծաղրել. խաղ առնել. հեգնել. երգիծանել. խաղալ բանիւք.
Կատակէին եւ ծաղր առնէին զմարգարէս նորա. (՟Ա. Եզր. ՟Ա. 51։)
Ի ծունր իջեալ առաջի նորա՝ կատակէին. (Մտթ. ՟Ի՟Է. 29։)
Ամենայն որ կոխիցէ զնա, կատակելով կատակեսցէ. (Զաք. ՟Ժ՟Բ. 3։)
Որ կատակէ զաղքատով (ա՛յլ ձ. (ծաղր առնէ զաղքատն). Առակ. ՟Ժ՟Է. 5։)
Ձաղանօք այպանման զիս կատակեսցէ. (Նար. ՟Կ՟Զ։)
Կատակեաց զնոքօք հեղիաս, եւ ասէ, գոչեցէ՛ք բարբառեցարո՛ւք մեծապէս. (Ոսկ. ի պետր. եւ Ոսկ. յեղիա.։)
Թողեալ ի բաց զկատակելդ. (Խոր. ՟Գ. 55։)
Եթէ ոք դատարկաբանեսցէ, եւ կատակեսցէ. (Բրս. կանոն.։)
Ողբերգութեան արտօսր հետեւի, իսկ կատակերգութեան ծաղր. (Նոննոս.։)
Յաղագս որկորաժէտութեան դիւաց ... կատակերգակն հերմէս ասի մախոյզ, իբր մսոց ոմանց ցուցանօղ, զոր եւ յեղջերսն ունի կառուցեալ. (Նոննոս.։)
Զխեղկատակութիւնս. (Ոսկ. մ. ՟Գ. 8։)
Ըզծաղրածու խեղկատակին եւ զախտաշարժ բանըս նոցին ... Սէր աշխարհիս այս ախտաշարժ. (Յիսուս որդի.։)
Հարստութիւն՝ անհաւատ սիրելի ... բազմատէր կատակ. (Ոսկ. ի սղ. ՟Լ՟Ը։)
Հացկատակք, բանորսողք, խաբեբայք, շաղակրատք. (Փարպ.։)
Հացկատակք, բանորսողք, խաբեբայք, շաղակրատք. (Փարպ.։)
Գռեհօրէն բան կատակական. (Մագ. ՟Ծ՟Ը։)
εὑτράπελος scurrilis, facetus. Որ առնէ զկատակ խեղ, այսինքն զանշնորհ, զտգեղ, զպիղծ. ծաղրածուլկտի. այպանող եւ այպանողական.
Զծաղրածու խեղկատակին, եւ զախտաշարժ բանըս նոցին. (Յիսուս որդի.։)
Բամբասօղ է կամ խեղկատակ. (Սարգ. ՟բ. պետ. ՟Զ։)
Դատարկաբանից խեղկատակաց. (Սկեւռ. աղ.։)
Զրպարտիցէ զոք, կամ ծաղրածու եւ խեղկատակ բանս խօսիցի. (Երզն. մտթ.։)
ԽԵՂԿԱՏԱԿՔ կաց. ԽԵՂԿԱՏԱԿԱՆՔ. գ. Խեղ կատակ կամ կատականք. խեղկատակութիւն.
Խեղկատակօք զհոգիս լըցի, որ չվայելէ քրիստոնէի. (Ոսկիփոր.։)
Ի ծիծաղելոյ եւ իխեղկատականաց. (Յճխ. ՟Թ։)
Մի՛ լինիր ծաղրածու, եւ կատակերգակ. (Նեղոս.։)
Որ կատակերգակն է, եւ ծաղրածու. (Սարգ. յկ. ՟Ե։)
Ըզծաղրածու խեղկատակին, եւ ախտաշարժ բանըս նոցին. (Յիսուս որդի.։)
γελοῖος, καταγέλαστος ridiculus, irridendus. Ծաղու արժանի. ծիծաղելի. այպանելի. եւ Կատակերգական. եւ Հեգնական. այպանողական.
ԾԱՂՐԱԿԱՆ. μῖμος, φιλογέλιος mimus. Ծաղրածու. ծաղրասէր. խեղկատակ.
Ծաղրական գոլ, եւ անարգողասէր, եւ կատակերգասէր. (Արիստ. առաք.։)
ԾԱՂՐԱՍԷՐ որ եւ ԾԱՂՐԱԿԱՆ՝ ըստ ՟բ նշ. Սիրօղ ծաղու եւ ծաղրածութեան. կատակերգու. խեղկատակ.
Այպն կատականաց մերձաւորացն, եւ ծանականս տեսողացն. (Սարգ. ՟ա. պ. 9։)
γέλως, χλεύασμα, χλευασμός, μυκτηρισμός risus, derisus, jocus, subsannatio, irrisio. Կատակ. կատակելն, իլն. ծաղր. այպանք. այպն.
Լինել ի կատականս։ Ի ծաղր եւ ի կատականս։ Ի նախատինս եւ ի կատականս։ Առնել կամ լինել ծաղր եւ այպն կատականաց. (Երեմ.։ Եզեկ.։ Յոբ.։ Սղ.։)
Կատականք եղեաք հոթանոսաց, խաղալիք դիւաց. (Ոսկ. եբր.։)
Սա է, զոր մեք անզգամքս ունէաք ի կատականս. (Ոսկ. յհ.։)
Կատականօք այպն արարեալ. (Արծր. ՟Գ. 7։)
Զսեղանոցն պարարտութիւն, զընկերացն ծաղրական կատականս. (Լմբ. սղ.։)
Ի չարալլուկ կատաղանաց գուսանաց. (Մանդ. ՟Ժ՟Է. որ ի նոր ձ. եւ Ճ. ՟Դ. կատականաց։)
Նման լինելով խաղալկացն եւ հացկատակաց եւ որք ի ծիծաղելն այլայլեն զդէմս, եւ կարկաջեն անմտաբար. (Շ. ընդհ.։ (Իծիծաղելն)կարկաջել ձայնիւ, եւ եռալ մարմնով առանց հաճոյից՝ ոչ առն փորձի է նա. Բրս. հց.։)
παράσιτος parasitus, coenarum adsecla. Կատակօղ ի հացկերոյթս. ծաղրածու, որ այլոյ հացիւ կերակրի. պորտաբոյծ.
Հացկատակաց սուտակասպասս կուտեալ շրջեցուցանես։ Հացկատակքն զորովայն պարարիցեն։ Քան զհացկատակսն մո՛յծ բազմեղո՛ զքրիստոս. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 4։ ՟Բ. 23։)
Հացկատակք, եւ վատատոհմիկք։ Հացկատակաց ջոկն. (Փարպ.։)
Վատք, հացկատակք, եւ գինեսէրք. (Նախ. ժող.։)
Եւ հացկատակք պարպատէին. (Յիսուս որդի.։)
իբր Հենգնական. διασυρτικός cavillatorius, irrisionis. Ուր իցէ հենգնութիւն. եպերողական. որ ինչ լինի ընդ կատակս եւ այպն առնելով.
Որպէս թէ միակ հանակ, այսինքն Խաղ, կատակ. միմոսութիւն. կամ կեղծաւորութիւն՝ առ ի հանել եւ քաղել ինչ մի յայլոց.
Նախատինք նախատչաց քոց։ Բառնալ զնախատիսն իմ ի մարդկանէ։ Մի՛ երկնչիք ի նախատանաց մարդկան։ Դարձո՛ ի քէն զբանս նախատանաց։ Նախահանաց համբեր սիրտ իմ։ Եհան յինէն աստուած զնախատինս իմ։ Ոչ կարեմք առնել զայդ բան, քանզի նախատինք են մեզ։ Եդից նախատինս ի վերայ ամենայն Իսրայէլի։ Նախատինս դնէ մեզ զյանցանս օրինացն։ Նախատինս անզգամաց արարեր զիս։ Նախատինս ոչ առնու։ Եղեւ ինձ բան տեառն ի նախատինս եւ ի կատականս։ Լցցի նախատանօք.եւ այլն։
Կատակերգութիւն, ողբերգութիւն, զայլն եւս զնմանականն ցուցանողացն. (Փիլ. այլաբ.։)
Մանաւանդ ողբերգակքն։ Առ յողբերգակացն, եւ մանաւանդ առ ի կատակերգացն։ Ողբերգակ քերթող ասի (եւ հոմերոս), զի զոմանս յաստուածոցն առասպելաբանէ թշուառականս գոլ. (Փիլ. լին. ՟Դ. 211։)
Յորում պոռնիկքըն յագէին, եւ հացկատակք պարպատէին. (Յս. որդի.։)
Զհետ ջնարահար քաջամատն կնոջ կրթէր։ Երգս կատակերգութեան ջնարահար պոռնիկ։ Ի ջերմուկ ջոկ կապեալ ջնարահարացդ. (Խոր. ՟Գ. 56։ Նար. ՟Լ՟Թ։ Մագ. ՟Դ։)
Եւ θυμελικός histrio, musicus եւ այլն. Վարձակ՝ այր կամ կին. գուսան. կատակերգու. միմոս. հանէնտէ.
Մինչչեւ մտեալ վարձականաց (կամ վարձակաց եւ կատակաց), գնալ (երիցանց) ի տունս իւրեանց. (Կանոն.)
Ո՞ւր փաղաքուշքն եւ կատակերգք։ Ո՞ւր են փաղաքուշքն, ո՞ւր են շաղաւաշրթունքն։ Տեսանէ զսպասաւորութիւն փաղաքշացն. (Ոսկ. լս. եւ Ոսկ. ղկ. եւ Ոսկ. մրգր. ՟Բ։)
(լծ. Աղճատանք. Աղ, եւ կատակ) Զեղխութիւն. ցոփութիւն. շռայլութիւն. կերխում, հագուիլ սգուիլը. սէֆիլիք.
Եթէ ձաղանօք այպանման զիս կատակեսցէ։ Ծաղրականաւ այպանմամբ հենգնեաց։ Ի խաղս այպանման ծաղու. (Նար.։)
Voir tout