chamber;
cell.
chambre.
outlay, expenditure;
cost;
expense;
consumption;
waste, damage;
sale;
մանր —ք, trifling expenses;
տարապարտ՝ աւելորդ —ք, useless, superflous, exhorbitant expenses;
առանց ծախուց, gratis;
սակաւ ծախիւք, at a slight cost, cheap;
—իւք իմովք, ազգին, բարեկամին, at my, at the nation, at his friends cost or expense;
ծախս առնել, առնել —ս մեծամեծս, to expend;
to make great expenses, to spend a great deal;
to live in great stile.
to have a narrow or hairbreadth escape, to escape narrowly, with much difficulty, to save one's life;
ոչ թողուլ —, to give no quarter, to cut down, to exterminate, to destroy utterly;
միայն փախուցեալ կենդանի —, escaped alone with difficulty;
cf. Մահ.
halter, bridle;
թափել զպակուց or պախուցաթափ լինել, to break from the halters.
to meet, to meet one another;
to arrive, to happen, to befall, to occur;
to go to meet, to encounter, to oppose, to withstand, to resist, to come to blows, to grapple with, to kill;
— ումեք մարտիւ, պատերազմաւ, to meet face to face, to attack in front, to war against;
փախուցեալ յանձրեւէ՝ կարկտի պատահէ, to leap out of the frying-pan into the fire.
dépense, frais;
consommation, consomption;
*vente;
ծախս առնել, faire des dépenses, des frais;
առնել ծախս մեծամեծս, faire de grandes dépenses;
սակաւ ծախիւք, à peu de frais;
ծախիւք իւրովք, à ses frais;
ծախիւք իմովք, âmes frais, à mes dépens;
ծախիւք ազգին՝ բարեկամին, aux frais de la nation, de son ami;
մանր —, menus frais;
*—ք ընել, faire des frais;
տարապայման —ք, dépense exorbitante;
առանց ծախուց, sans frais;
տարապարտ՝ աւելորդ —ք, dépenses inutiles, superflues.
Միայն ի ձի ապաստան փախուցեալքն զերծան, եւ պաղանաւորք առ եւ ապուրք լերանց վերայ կորեան. (Մովս. կաղնկտ.։)
Ախտ քնոյ ի բաց փախուցեալ լինէր ի նմանէ. (Խոր.։)
Նոցա՝ ընչիւք չափ իցէ վնաս ծախուցն. իսկ սոցա՝ ոգւովք չափ իցէ մահս վշտագին. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 2։)
Պատմեալ եղեն վաղ ուրեմն ի մէջ իմաստնոցն յունաց։ Վաղ ուրեմն յինէն փախուցեալ իմաստութիւն։ Վաղ ուրեմն կամ անագան կամիմք հատուցանել. (Խոր. ՟Ա. 5։ Մագ. ՟Լ՟Ա. ՟Հ՟Ը։)
Ի թամբս եւ ի բեռն եւ ի պախուցս. (Զքր. կթ.։)
καλύβη, καλύβιον tugurium, tuguriolum. Հիւղ. խուց. խրճիթ. տաղաւար.
οἱκίσκος domuncula. Խուց փոքրիկ. Խղիկ. խրճիթ. Տնակ.
Փորձ ի հերկ, ի սայլ, եւ ի կալ իցէ։ Փախուցեալ երբեմն ի լծոյ հերկանց. (Մխ. դտ. եւ Մխ. առակ.։)
ՀԻՒՂ καλύβη, καλύβιον, σποροφυλάκιον casa, casula, pomarii custodia. գրի եւ ՀԻՂ, ՀԵՂ կամ ՀԵՂՔ. այն է Խուղ, խուց կամ խրճիթ եւ տաղաւար շինականաց, պարտիզպանաց, եւ այլն. ռմկ. խօլիվա. թ.
Թուղթն խօսուն՝ լուսով ի լի (սուրբ կոյսն), գիրըն գրեցաւ յինք ձոյլ ոսկի (յիսուս), կենաց թղթին ճորտ ու գերի։ Ճերմակ ձի դաւեղ եւ գէր (գաւակաւ). աչեր սպիտակ փայլուն ունէր (ճրագ կանթեղին). ճորտն ըզպախուցըն կուքաշէր, խըրխընջալով ի վեր վազէր. (Շ. առակք.։)
Էշն օրինակեաց զհրէայսն. քանզի որպէս մուղ ի թամբս եւ ի բեռն եւ ի պախուցս, այսպէս եւ հրէայքն վարժեալ էին օրինօքն եւ մարգարէիւքն եւ օրինացն պահպանութեամբ. եւ եւ զոր օրինակ յաւանակն՝ անմուղ եւ անվարժ է, նոյնպէս եւ հեթանոսք առանց օրինի. (Զքր. կթ.։)
Էշն օրինակեաց զհրէայսն. քանզի որպէս մուղ ի թամբս եւ ի բեռն եւ ի պախուցս, այսպէս եւ հրէայքն վարժեալ էին օրինօքն եւ մարգարէիւքն եւ օրինացն պահպանութեամբ. եւ եւ զոր օրինակ յաւանակն՝ անմուղ եւ անվարժ է, նոյնպէս եւ հեթանոսք առանց օրինի. (Զքր. կթ.։)
Արգելին զնա ի խուց մի նեղ եւ անձուկ եւ նսեմ. (Վրք. հց. ՟Ը։)
Ոմն զվաշխս վաշխուց։ Ոմն զվաշխոյ եւ զտոկոսեաց. (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 36։ Խոսր.։)
Քանդեսցին ամրոցք ապստամբողացն։ Կոչէ ձեռամբ յամրոցն անմատոյց՝ փախուցելոցն պատսպարան. (Նար.։)
որ եւ ռմկ. անծախք. առանց ծախուց ընչից եղեալն. խարճսըզ. մասրաֆսըզ. ἁδάπανος. sine impensa.
Ծախք անշահք։ Յանշահ ծախուցն. (Ագաթ.։ Ոսկ. յհ. ՟Ա. 41։)
Գոնեա դու փախուցեր զնոսա ի քաղաքէս. (Ճ. ՟Բ.)
Խուղ. խուց. աղքատին յարկ կամ սենեակ միայնակեցաց. (որպէս թէ խրձամբք կազմեալ)
Խուցս այս դարբնոց է. մի տաս, եւ մի առնուս ի խոփելն. (Խոսր.։)
Ճակատ տուեալ ընդ նոսա՝ եւ յաղթէր։ Որ զառաջինն ետ ճակատ ընդ հռոմայեցիս։ Յայլ ճակատ մտեալ վախճանէր։ Ճախուցեալ ի ճակատուէն. (Եւս. քր.։)
Նաեւ չքոտեօքն զկծեցուցանէ զմեզ. որպէս լուովն, եւ ճանճիւ եւ մժխով։ Այնքան չքոտի եւ անքատ անձամբքն ... զթագաւորս հզօրս եւ ահագինս փախուցանեն (լուք). (Եզնիկ.։ Նար. ՟Կ՟Թ։)
Պատմեալ եղեն վաղ ուրեմն ի մէջ իմաստնոցն յունաց։ Վաղ ուրեմն յինէն փախուցեալ իմաստութիւն։ Վաղ ուրեմն կամ անագան կամիմք հատուցանել. (Խոր. ՟Ա. 5։ Մագ. ՟Լ՟Ա. ՟Հ՟Ը։)
Ես եմ ասէ հովիւ քաջ, որ ի վերայ խաշանց իմոյց մեռանիմ. յորո՞ց խաշանց արդեօք. ի հարթուցելոցն, ի փախուցելոցն, ի գազանակուր եղելոցն (վերայ). (Ագաթ.։)
Ի տռփեցելոց (կր. իբր սիրեցելոց) դաս եւ ի կարգ ածելով, վնաս գործեաց եւ տռփողացն ի հարկաւորպագոյնսն ... յանփութութենէն եւ ի տռփելոյն ծախուց. (Փիլ. տեսական.։)
Դնիցես պախուցս շուրջ զցռկաւ (կամ զցռկով) նորա։ Արկից վարապան ի ցռուկս (կամ ի ցռուկք) քո, եւ դանդանաւանդ ի կզակս քո։ Մի՛ կապեսցես զցռուկ եզին. (Յոբ. խ. 20։ Ես. ՟Լ՟Է. 29։ Օր. ՟Ի՟Ե. 4. եւ ՟Ա. Կոր. ՟Բ. 9։ ՟Ա. Տիմ. ՟Ե. 18։)
Ոչ արձակէ զփիլոնն ըստ ամենայն պատճառի։ Առեալ զփիլոն իւր՝ գնաց անգ եւ ծրարեալ ի փիլոնին՝ դարձաւ ի խուց իւր։ Կառեաւ փիլոն իմ ի դուռն եկեղեցւոյն, եւ մնաց յինէն. եւ ես փախեայ մերկացեալ։ Փիլոնն իմ մերկեալ յինէն՝ հովանին Աստուծոյ էր, որ վարացաւ յինէն վասն դատելոյ զեղբայրն. (Վրք. հց. ՟Բ. ՟Ղ. ՟Ժ։)
Զօրականն փախուցեալ, ախոյեանն գերի վարեալ։ Աւադիկ ախոյեան ելանեմ քեզ ի մերոց աստի։ Դաւիթ զինեալ ընդդէմ այլազգոյն գնայր ախոյեան։ Զախոյեանն ընկէց։ Այր զախոյեան իւր հարուածեալ յերկիր կործանէր։ Յաշխարհօրէն պատերազմին ախոյեանն եկեղեցւոյ. (Բրս. ՟խ. մկ.։ Ագաթ.։ Պիտ.։ Եղիշ. ՟Ե։ Յհ. կթ.։ Շար.։)
Զտապ անձկոյ սրտի քո փախուցանէ երեւումն պարտիզպանիդ. (Եղիշ. յար.։)
Արդ՝ փախուցեալ ի Խոսրովայ Արտաշիր ... եւ նեղեալ յոյժ, բազում խոստմունս նախարարացն առնէր, թէ ոք բուժեսցէ զնա յայնմանէ. (Խոր. ՟Բ. 71։)
Առիւծք եթէ իմասցին արդեօք փախուցեալ զեղջերուս, այսպիսեաւ վարին սովորութեամբ. (Պղատ. օրին. ՟Դ։)
Պատրաստել նմա զլռական խուց որպէս զի լռեսցէ մարագդոս ի ներքս. (Վրք. հց. ՟Ի՟Զ։)
ԽՑԱՐԳԵԼ կամ ԽՑԱՒՈՐ. Արգելական ի խցի. բնակեալ ի խուց ճգնաւորական. միայնակեաց.
Արձակեցեր զկապեալս քո։ Զամենայն կապեալս երկրի։ Կապեալք խաւարի։ Կապեալ մի՝ զոր կամէին։ Կարծէր փախուցեալ զկապեալսն։ Կապեալն պօղոս կոչեաց զիս։ Պօղոս կապեալ յիսուսի քրիստոսի.եւ այլն։
Մանկիկ մի փոքրիկ՝ անուն տրդատ՝ առեալ դայեկացն փախուցեալ. (Ագաթ.։)
Գայր փախուցեալ մի իշստ գիտուն (յովնան մարգարէ), գընաց մխլուճ ընդ մէջ ծովուն. արար օրէն ի գնայուն տուն, հոն աղօթէր զողջ օրն ի բուն. (Շ. առակք.։)
Ոմանք ստրուկք եւ մրգուզք ի ծառայական սպասաւորութենէն փախուցեալք. (Առ որս. ՟Դ։)
Փախուցեալ փութանակի յահաւոր շաչմանէն. (Պիտառ.։)
Դնիցե՞ս պախուցս շուրջ զցռկով նորա. (կամ պախուց շուրջ զցռկաւ նորա). (Յոբ. ՟Խ. 2։)
Երիվարաց թափեալ զպախուցսն՝ վազս առնելով այսր անդր ընթանային. (Ճ. ՟Բ.։)
Արկից ասէ զվարապանակս զցռկով քո. պախուց կամ բերանակապ. (Գէ. ես.։)
Արկցես պախուց ի գլուխդ. (Տէր Իսրայէլ. յնվր. ՟Լ՟Ա.։)
(որպէս թէ քնեակ, քնարան). κοιτών cubiculum παστοφόρον , ταμεῖον, ταμιεῖον, ζάκχων cella, promptuarium ἅντρον antrum γυναικωνίτις mulierum conclave. Օթարան առանձնութեան. խուց. ներքին բնակարան. սրսկապան. որ եւ ՍԵՆԵԱԿ ԱՆԿՈՂՆՈՑ. ԿԱՆԱՆՈՑ. եւ Շտեմարան. մթերք. գանձարան. Տես (Ել. ՟Ը. 3։ Դտ. ՟Գ. 24։ ՟Բ. ՟Թագ. ՟Ժ՟Գ. 10։ եւ Ծն. ՟Խ՟Գ. 3։ Երգ. ՟Ա. 3։ ՟Գ. 4։ Տոբ. ՟Է. 17։ Մտթ. ՟Ղ. 6. եւ այլն։)
Զկնի նորա սրանային ի տեղւոյն։ Փախուցեալք առ հասարակ սրանային գունդքն ամենայն. (Փարպ.։)
Փախուցեալ սրացայ ի բաց անմտաբար յուրախացուցիչ կամաց քոց. (Սարկ. աղ.։)
Պատմեալ եղեն վաղ ուրեմն ի մէջ իմաստնոցն յունաց։ Վաղ ուրեմն յինէն փախուցեալ իմաստութիւն։ Վաղ ուրեմն կամ անագան կամիմք հատուցանել. (Խոր. ՟Ա. 5։ Մագ. ՟Լ՟Ա. ՟Հ՟Ը։)
Փախեաւ ել արտաքս։ Փախիցո՛ւք յերեսաց իսրայէլի։ Փախեան յերեսաց ջրոյն։ Փախիցեն՝ որպէս փախչիցին ի պատերազմէ։ Փախչել ի քաղաքն ապաստանի։ Այլիմ կեանք թեթեւագոյն են քան զսուրհանդակ. փախեան, եւ ոչ երեւեցան։ Յերեսաց Սարայի տիկնոջ իմոյ փախուցեալ եմ ես։ Վասն որո՞յ ես դու փախուցեալ ի նոցանէն, եւ եկեալ ես առ մեզ։ Նա փախուցելոյ ի բարկութենէ եղբօրն առաջնորդեաց. եւ այլն։
Փախուցեալ, եւ ոչ կամեցեալ դատի հանդուրժել՝ փախիցէ զմիշտ փախուստն. (Պղատ. օրին. ՟Թ։)
Իբրեւ զայծեամն եւ զեղջերու։ Որպէս ուտիցի այծեամն եւ եղջերու։ Ասայէլ էր թեթեւ ոտիւք իբրեւ զմի յայծեմանց ի դաշտի։ Թեթեւագոյնք ոտիւք իբրեւ զայծեմունս ի վերայ լերանց։ Նման է եղբօրորդին իմ այծեման, կամ որթուց եղանց։ Իբրեւ զերկու ուլս երկուորիս այծեման։ Իբրեւ զայծեամն փախուցեալ. եւ այլն։
Փախուցանելովն զանընդել կենդանիս. (Պիտ.։)
Միայն ի ձի ապաստան փախուցեալքն զերծան. (Մովս. կաղնկտ.։)
Զփախուցանելն առ ի յապրումն։ Զապրումն անձանց գտանել. (Փարպ.։)
Խուցս այս դարբնոց է. մի տաս, եւ մի առնուս ի կոփելն. (Խոսր.։)
Առիւծք եթէ իմասցին արդեօք փախուցեալ զեղջերուս, այսպիսեաւ վարին սովորութեամբ. (Պղատ. օրին. ՟Դ։)
Ո՛չ ես ընկղմիչ, այլ վերածիչ։ Փախուցիչ ախտից, ընկղմիչ գայթակղութեանց. (Նար. ՟Ձ՟Բ. ՟Ձ՟Դ։)
ԽՑԱՐԳԵԼ կամ ԽՑԱՒՈՐ. Արգելական ի խցի. բնակեալ ի խուց ճգնաւորական. միայնակեաց.
Իբրեւ ի չար կապարանէ իմեքէ յաստի կենաց փախուցեալ. (Ածաբ. առ կեսարոս.։)
Երթայի գաղտագողի կորակոր։ կորակոր յանձանց ի բաց մերժէին։ կորակոր փախուցեալ. (՟Գ. Թագ. ՟Ի՟Ա. 27։ Եզեկ. ՟Ժ՟Բ. 6. 7. 12։ ՟Բ. Մակ. ՟Թ. 1։ ՟Ժ՟Ա. 12։)
Յորո՞ց խաշանց, արդեօք ի հարթուցելո՞ցն, ի փախուցելոց. (Ագաթ.։)
Փախուցեալք ի մեղացն, որպէս անբանքն փախչին ի մահաբեր կերակրոցն. (Բրս. հայեաց.։)
Դանդանաւանդ. պախուց. վարապան. կարթ եւ գելոց բերանոյ կամ կզակի կամ քթի.
οἵκημα habitaculum, cella. Սենեակ փոքր. խուց. խուղ. խրճիթ. խցիկ,
Պատմեալ եղեն վաղ ուրեմն ի մէջ իմաստնոցն յունաց։ Վաղ ուրեմն յինէն փախուցեալ իմաստութիւն։ Վաղ ուրեմն կամ անագան կամիմք հատուցանել. (Խոր. ՟Ա. 5։ Մագ. ՟Լ՟Ա. ՟Հ՟Ը։)
σκηνή scena, tentorium, tugurium. Բնակարան ի վայրի՝ կրկտեալ յոստոց, (որ է ռմկ. տալ) յեղեգանց եւ յայլոց թեթեւ նիւթոց. հիւղ. խուղ. յարկ. օթարան. խորան. վրան. հովանի. տնակ, խուց .... իսկ վր. տալա՛վարի ՝ է տանիք.
Ի ՓԱԽՈՒՍՏ ԴԱՐՁՈՒՑԱՆԵԼ. cf. ՓԱԽՈՒՑԱՆԵԼ.
Միթէ կորուսանիցե՞ս զարդարն ընդ ամպարշտին։ Երանեալ է այր՝ որ ոչ գնաց ի խորհուրդս ամպարշտաց։ Ուսուցից անօրինաց զճանապարհս քո, եւ ամբարիշտք առ քեզ դարձցին։ Տեղի դատաստանի, եւ անդ ամպարիշտ։ Դատապարտէ արդար հանգուցեալ զամբարիշտս կենդանիս։ Ի կորստական ամբարշտացն փախուցեալ։ Ամբարիշտք, որք զԱստուծոյ մերոյ շնորհսն դարձուցին յանկարգութիւն. եւ այլն։
Ի դամասկասցւոց առաջնորդէն փախուցեալ. (Պրպմ. ՟Բ։)
ԸՄՊԱՀԿԵՄ ԸՄՊԱՀԿԻՄ. ἁφηνιάω, ἁφηνιάζω habenas detracto et excutio, frena non patior, contumaciter resisto գրի եւ ԸՄԲԱՀԿԵԼ, ԸՄԲՊԱՀԿԵԼ, ԸՄՊՀԿԵԼ, եւ այլն. իբր Անպախուց լինել, այսինքն աներասանակ, ապարասան, անսանձ. ընդվզիլ. անսաստել. ըմբոստանալ. հեստել. վտարանջել. ապստամբիլ. անհնազանդիլ արհամարհանօք. ընդհարկանիլ կամ բախիլ ընդ վեհի. եւ Խստերախ լինել ձիոյ. գլուխ քաշել.
ԸՄՊԱՀԿԵՄ ԸՄՊԱՀԿԻՄ. ἁφηνιάω, ἁφηνιάζω habenas detracto et excutio, frena non patior, contumaciter resisto գրի եւ ԸՄԲԱՀԿԵԼ, ԸՄԲՊԱՀԿԵԼ, ԸՄՊՀԿԵԼ, եւ այլն. իբր Անպախուց լինել, այսինքն աներասանակ, ապարասան, անսանձ. ընդվզիլ. անսաստել. ըմբոստանալ. հեստել. վտարանջել. ապստամբիլ. անհնազանդիլ արհամարհանօք. ընդհարկանիլ կամ բախիլ ընդ վեհի. եւ Խստերախ լինել ձիոյ. գլուխ քաշել.
Դու փախուցեալ՝ եւ զժողովետղն թողուս. (Լմբ. պտրգ.։)
Փախուցեալ ի ձմերային խոնջութենէ՝ համարի հանգստեան հանդիպել. (Աթ. ՟Ը։)
Զսառային այնուհետեւ կրեսցէ զխրախճանս բերկրանաց. փախուցեալ զաղախինն տեսանելով. իբր զուարճութիւն սրտի. (Անան. եկեղ։)
Յոյս ապաւինելոց, ծածկարանդ փախուցելոց. (Նար. ՟Լ՟Բ։)
Յորո՞ց խաշանց, արդեօք ի հարթուցելո՞ցն, ի փախուցելոց. (Ագաթ.։)
Յորժամ ձիապիծակքն եւ կնիւնքն ի ներքս անկանին (յարջառս), զամենայն փախուցանեն. (Կեչառ. աղեքս.։)
Միայն փախուցեալ կենդանի մազապուր. (Խոր. ՟Բ. 12։)
Գորտունք լուեալ ոտնաձայն՝ փախուցեալ խորասուզին. (Մխ. առակ.։)
(որպէս թէ եզականն իցէ վանիկ). σκέπασμα tegumentum σκέπη tegmen (որ եւ ծածկոյթ. հովանի). մանաւանդ ὁροφή tectum. Վանք ինչ. օթեվան. բնակարան կամ յարկ փոքրիկ. հիւղ. խուց. խրճիթ.
Փախուցին զնա վատթարեալ։ Ի պարտութիւն մատնեալ վատթարեալ գտանէր։ Եւ էին առաջի նոցա հրեշտակք վատթարեալք եւ անարգեալք յոյժ. (՟Ա. Մակ. ՟Ժ՟Ա. 55։ ՟Բ. Մակ. ՟Ժ՟Գ. 23։ Յուդթ. ՟Ա. 11։)
Արին աշտէիւ փախուցանէ, եւ երկչոտն հեռի վրիժակէ. (Վրդն. երգ.։)
Որ փախուցանէ. փախուցանօղ.
Սպանանել զփախուցիչն։ Դիւաց փախուցիչ։ Փախուցիչ ախտից. (Կանոն.։ Ոսկ. մտթ.։ Նար. ՟Ձ՟Դ։)
Ածանցական է, որ յէէն (այս ինքն ի նախեղակ բառէ) ունի զգոյութիւնն. որպէս ի մարդոյ՝ մարդկայինն, ի ծովէ՝ ծովայինն. Երզն. քեր.։ Իսկ ի բայս՝ ըստ յն. եւ լտ. չի՛ք անցողական, որպէս ի հյ. եւ ի տճկ. փախչիմ, փախուցանեմ, եւ այլն. այլ կայ ածանցական, այս ինքն բայ՝ որ կազմի միջանկեալ թարմատար մասնկամբ իւիք բաղդատութեան, որ ոչ այնչափ փոխէ զնշանակութիւնն, որչափ պճնազարդէ.
Փախուցեալ երթայցէ անձնապուր ուրեք՝ զկեանս անձինն շահել. (Եզնիկ.։)
Ի վերին փախուցեալ ապաստանի յօգնականութիւնն աստուծոյ. (Փիլ. իմաստն.։)
Զփախուցեալ ծառայն ըմբռնեալ ծովուն ծառայակցին՝ երեքալեան հնչմամբն գոչէր զբռնութիւն. (Գեննանդ.։)
Նստել ի խաղաղական խուցս. (Վրք. հց. ՟Բ։)
ԽԱՌՆԱԽՈՒՑ ԽՇՏԻԿ. καταγώγιον diversorium. Իջեւան. պանդոկի. տուն խառնակ սենեկաց եւ անկողնուց. իջեւան անարժան.
Բոզիցն խառնախուց խշտիկքն. (Ոսկ. մ. ՟Բ. 3։)
Ի վերայ կորստական ժողորդեանն։ Ի կորստական ամպարշտաց փախուցեալ։ Դու բնակեալ ես յաւիտեան, եւ մեք կորստականք յաւիտեան. (Ես. ՟Լ՟Դ. 5։ Իմ. ՟Ժ. 6. Բար. ՟Գ. 3։)
Որ ի տղայութեան փախուցեալ ի հայրասպան մարդախոշոշ հօրեղբարցն. (Եղիշ. ՟Գ։)
νυμφών domus nuptiarum, et sponsi sponsaeque thalamus. Բնակարան հարսին եւ փեսայի. տուն հարսանեաց. եւ Առագաստ. ասի եւ Փեսայարան. ըստ հոմաձայնութեան յն. նիմֆօն, ռմկ. հարսնեց տուն. եւ հարսի փեսի խուցը.
Զմիւս եղբայր նորա՝ որ կոչէր սուրէն, մանկաբարձքն փախուցին ի դուռն պարսից. (Զենոբ.։)
Մարդաբնակ աշխարհն՝ թափուր ի բնակչաց։ Մարդաբնակ տեղիքն փախուցեալ՝ ի քաղաքն անի ժողովեցան. (Լաստ. ՟Ժ. ՟Ժ՟Է։)
Փախուցին ի բնակութենէ, ցրուեցին ի մարդաձայնէ մարդկութեանս. (Մաշկ.։)
Վասն վնասու փախուցեալք ի շինավայրաց՝ օձանման ի քարածերպս սուզանէին. (Վանակ. յոբ.։)
Միայն ի ձի ապաստան փախուցեալքն զերծան, եւ պաղանաւորք առ եւ ապուրք լերանց վերայ կորեան. (Կաղանկտ.։)
հալածելոց ապաստան, փախուցելոց պատսպարան։ Ուստի ոչ զօրէ ոք յէիցս առ պատսպարան փախստեան. (անյաղթ. բարձր։ եւ Արծր. ՟Դ. 12։ Նար. խ.։)
Զի պղծութիւն է այն։ Անձն որ մերձեսցի յիրս պղծութեան։ Եհան պղծութիւնս արտաքս յերուսաղէմէ։ Զի մի՛ կերիցեն ի պղծութենէ անտի։ Զի արարէք պղծութիւնս։ Պղծութիւն աւերածոյն։ Փախուցեալք ի պղծութեանց աշխարհի.եւ այլն։
Որ սպառսպուռ տեղեակ էր օրինաց հոռոմոց։ Ապականեցաւ տաճարն ի սպառսպուռ հրձիգ լինելով։ Եհատ զյոյս կենաց սպառ ի սպուռ (կամ սպառսպուռ)։ Յանդիմանեաց նա սպառսպուռ զաղանդն զայն։ Սպառսպուռ ուրացան յօրինաց եւ ի մարգարէից։ Փախուցանէ սպառսպուռ զհոգին սուրբ. (Եւս. պտմ.։)
Փախուցեալ թաքուցեալ՝ ծառախիտ տերեւապատ լինէին. (Ագաթ.։)
φυγάς (յորմէ լտ. fugax ). fugitivus, profugus. Փախուցեալն. որ փախչի. փախստեայ. փախչօղ.
ՓԱԽՍՏԱԿԱՆ ԱՌՆԵԼ, ԱՐԿԱՆԵԼ, ՎԱՐԵԼ, ՏԱԼ. φυγαδεύω, διώκω fugo, persequor. Որպէս Փախուցանել, ի փախուստ դարձուցանել.
Փախուցեալ երթայցէ անձնապուր ուրեք՝ զկեանս անձինն շահել. (Եզնիկ.։)
Գիշերագնաց եղեալ իբրեւ ծառայ փախուցեալ ի տեառնէ. (Շ. ընդհանր.։)
Գրաւականեսցես զմեծդ պարգեւ ըստ փոքու հաւատոցս (տուելոց իբր գրաւ)։ Զփախուցեալս ... գրաւականեսցես գթածաբար. (Նար. ՟Լ՟Բ. ՟Լ՟Զ։)
Եղջերուաց ... փախուցանել թառաչմամբ զօձից ազգ. (Նիւս. երգ. (յն. ա՛սթմա. հեւք)։)
Ոչ ի ժամանակեան մահուանէս փախուցեալք. (Ագաթ.։)
Փախուցեալ ի ձմերային խոնջութենէ՝ համարի հանգստեան հանդիպել. (Աթ. ՟Ը։)
Յարկ ապաւինի փախուցելոցն ի մահահրաւիրաւ սպանողացն. (Անան. եկեղ։)
Վասն մանկակոտոր լինելոյն հերովդէի փախուցին զնա յանապատ։ Երկիւղ կասկածանաց մանկակատոր լինելոյն հերովդէի. (Իգն.։)
Փախուցեալ ի հայրասպան մարդախողխող հօրեղբարց իւրոց։ Մարդախողխող տեսանելով զհայր առ որդի. (Եղիշ. ՟Գ. եւ Եղիշ. դտ.։)
ՊԱԽՈՒՑԱԹԱՓ ԼԻՆԵԼ. Թափել ի բաց զպախուցն. սանձակոտոր լինել.
Առ հասարակ երիվարք պախուցաթափ լինելով. (Գր. երէց.։)
Փախուցանել զնոսա յԵրուսաղէմէ։ Զմեր անձինս եւ զբազումս եւ այլս ընդ մեզ փախուցանեմք ի գնդէս։ Փախո՛ զԳրիգոր յամուրս ուրեք։ Զաստուած գարշահոտութեամբ մեղաց փախուցանեմք. (՟Բ. Մակ. ՟Ժ. 15։ Փարպ.։ Զենոբ.։ Սարգ. ՟ա. պետ. ՟Ը։)
Հուր ընտանեբար յանկարծօրէն երեւեալ, եւ դարձեալ անըմբռնաբար ի բաց փախուցեալ։ Յառաջնոցն մինչեւ յետինս երկրի ըմբռնելոց ամենեցուն անըմբռնաբար, այս ինքն ոչ մարմնապէս ունելով, այլ նախախնամութեամբ գերագոյնապէս. (Դիոն. երկն.։ Մաքս. անդ։)
Աստուածպետական զօրութիւնն յամենեսեան եկեալ տարեալ լինի, եւ ընդ ամենեսեան անըմբռնապէս թափանցիկ լինի։ Անըմբռնապէս ի բաց փախուցեալ. (Դիոն. երկն.։ յորմէ եւ Շ. հրեշտ.։)
Փախչելի յայսպիսի անտեղութենէ։ Ոչ գիտեն, յորպիսի անկանին յանտեղութիւն։ Փախուցեալ ի բանիս անտեղութենէ՝ հարկաւ խոստովանեսցին զմիւսն. (Կիւրղ. գանձ.։)
Վարին յանապատ յանշէն երկիր, փախուցեալք ի բազմամարդոյ քաղաքաց. (Եղիշ. միանձն.։)
Խոյս տալով յընդվայրայածն եւ փախուցեալ յերկայնագոյն բանից. (Պիտ.։)
σοβέω, ἁποσοβέω abigo, repello. Տալ հարթնուլ. ընդոստուցանել։ երկիւղիւ շրացուցանել. փախուցանել. տալ օցտել. ի բաց փարատել.
Փախուցեալ ի հայրասպան մարդախողխող հօրեղբարց իւրոց։ Մարդախողխող տեսանելով զհայր առ որդի. (Եղիշ. ՟Գ. եւ Եղիշ. դտ.։)
Նստի ի միայնութեան խուցն։ Հանցէ զնոսա ի միայնութեան կեանս։ Ստանալ զվարս միայնութեան. (Վրք. հց. ՟Բ. ՟Ի՟Զ։)
Փախուցեալք ի ցանկութեանց աշխարհիս, եւ յապականութեանց. (՟Բ. Պետ. ՟Ա. 4։)
Իսկ առաւելն քան զայս՝ ամպով ծածկեցաւ, ի բաց փախուցեալ ի քումմէ բլչակնութենէդ. (Առ որս. ՟Գ։)
Ընդէ՞ր եղեւ փախուցեալ. ո՛չ էր իրքն զանգիտութեան, այլ պահէր զանձն վասն քարոզութեան։ Ոչ էր ի զանգիտութենէ՝ յառաջագոյն դառնալ յԱնտիոք. (Ոսկ. գծ.։)
Յարկ ապաւինի փախուցելոցն ի մահահրաւիրաւ սպանողացն. (Անան. եկեղ։)
Փախուցանել զգիշերավարն խաւարասէր՝ սկզբնաներհակ բարւոյն աստուծոյ. (Նար. ՟Լ՟Է։)
Արշակ ... արեւելեան կողմանց տիրեալ, զաղեքսանդրեանսըն փախուցեալ. (Շ. վիպ.։)
Եւ զԱրտաշիրն անձկացուցեալ, մինչ ի հնդիկըս փախուցեալ. (Շ. վիպ.։)
Ժահահոտութիւն դիոյն զմերձաւորս եւ զհեռաւորս փախուցանէ։ Արար.. . . անուշահոտ ի ժահահոտութենէն. (Սարգ. յկ. ՟Դ։ եւ Սարգ. ՟ա. պ. ՟Ը։)
Որ զԱստուած կամ զշնորհս Աստուծոյ փախուցանէ.
Բարձր ընտրականութիւն։ Նախադատն ընտրականութեան։ Զփախուցեալն յընտրականութենէ դատման օրինին. (Նար.։)
յինքնասիրութենէ փառաց փախուցելք. (Փիլ. ՟ժ. բան.։)
Որ փախուցելոյն ընդդէմ զդրունս փակէ, եւ երդմունս պահանջէ, առաւել նա է յերդմնահարութեանն սխալանք. (Լմբ. առ ոսկան.։)
Յանձնարարութիւն Ոնեսիմայ ծառայի փախուցելոյ. (Նախ. փիլեմ.։)
ար. խուսս. ταμιείδιον cellula. Սենեակ փոքր. խուղ. խրճիթ. հիւղ. բնակարան. օթեւան.
Խուցս այս դարբնոց է։ Շրջեալ արտաքոյ խցին։ Ի խցի իւրում նստի. (Վրք. հց.։ Ի գիրս խոսր.։ Սարգ. յուդ. ՟Բ։)
ԽՈՒՑ. (որպէս թ. խաս օտասը) Սենեակ արքունի. տուն գանձուց. Շտեմարան. ταμεῖον cella.
Շնորհեաց ոչ միայն զմասն պարգեւին, այլ զամենայն զբուն զհայրենի խցիւն յանմատոյց զօրութենէն. (Եղիշ. խաչել.։)