Other definitions containing this entry
monter;
sortir;
s'élever, se lever;
naître, surgir;
procéder, émaner;
dépasser, surpasser, franchir;
monter;
se répandre;
ի վեր —, remonter;
être connu, annoncé;
éclater, se déchirer;
— ի կենաց՝ ի կենցաղոյս, sortir de la vie, mourir;
— ի ցամաք, descendre à terre, prendre terre, aller à bord, débarquer;
— ի կղզի ուրեք, aborder dans une île;
— ի վերայ մատակի, couvrir, assaillir;
զմիմեամբք —, entrer ou être en concurrence avec, rivaliser, faire à l'envi, à qui mieux mieux;
զմիմեամբ ելանելով, à l'envi, à qui mieux mieux;
ընդ իւր զէնս՝ սուր —, se percer, se donner la mort;
ի գլուխ —, cf. Գլուխ;
յոգւոց —, cf. Ոգի;
յաչաց —, cf. Աչք;
ել նետն ընդ սիրտ նորա, la flèche lui perça le coeur;
ընդ ձեռն —, percer la main;
— ընդ առաջ, aller à la rencontre de;
այր զարամբ —, se jeter en foule les uns sur les autres pour;
ել համբաւն, le bruit s'est répandu;
ել անուն գեղեցկութեան քո ընդ ամենայն աշխարհ, tout l'univers ne parlait que de ta beauté;
— ըստ չափ՝ ըստ սահման, dépasser la mesure, excéder la mesure, les bornes, outre-passer, aller au delà;
— ի հիւանդութենէ, re-lever de maladie;
ի պատիւ —, s'élever aux honneurs;
— ի մեծամեծ աւագութիւնս, s'élever aux plus grands honneurs;
ի դէպ —, cf. Դէպ;
— զհետ ուրուք, poursuivre quelqu'un, se mettre à sa poursuite;
— ի նաւ, s'embarquer;
— ի կառս՝ ի ձի, monter en voiture, à cheval;
— ըստ ձեռն՝ ընդ իշխանութիւն ուրուք, se révolter, se soulever contre;
ելանէր յաջողութիւն գործոյն ի ձեռս նորա, l'affaire réussissait par lui;
ընդ հակառակս —, s'opposer;
ել ելունդն ի ձեռս իմ, j'ai eu un bouton à la main;
անմասն —, ne pas avoir part;
— ընդ իմն, se donner à quelque chose;
— յանկողինս ուրուք, souiller le lit d'autrui, séduire sa femme;
— ի մահիճս, se mettre au lit, se coucher.
main, force, pouvoir;
main, aide, secours;
— արկանել, mettre la main sur, saisir, s'emparer de, cf. Ըմբռնեմ, cf. Ձեռնարկեմ;
— արկանել, — ի գործ արկանել ou առնել, mettre la main à, entreprendre, se mettre à, mettre la main à l'œuvre, commencer l'affaire, se mettre en train de, intenter;
— տալ, donner la main, secourir, donner les moyens, prêter la main, donner ou prêter secours, donner un coup de main;
— տալ իրերաց, s'aider, se secourir les uns les autres;
— տալ անմեղութեան, soutenir l'innocence;
— տալ ի, consentir à;
— տալ հաւանութեան, donner son assentiment, consentir;
— հաւանութեան, consentement;
ի — տալ, livrer entre les mains;
ձեռս բառնալ, lever les mains;
ձեռս ամբառնալ, lever les mains, le bras contre quelqu'un, étendre la main sur quelqu'un;
ամբարձ զձեռն իւր տիրապետել, il forma le projet de s'emparer de l'autorité;
ձեռս դնել, imposer les mains, ordonner;
signer, mettre sa signature;
— անձին հարկանել, se vanter, se piquer de, être fier de, se prévaloir de, se faire honneur de, se glorifier de ce que;
ի ձեռն, ընդ ձեռն, par, par l'entremise, par le moyen, au moyen, moyennant, par le canal;
ի — նորա, par lui, par son canal;
ձեռամբ, par la main, de la main;
ձեռամբ իմով փորեցի, je perçai de ma propre main;
ձեռօք իւրեանց հայթայթէին զպէտսն, ils vivaient de leur travail;
զձեռամբ, ի ձեռանէ, sous la main;
ի ձեռանէ, adjoint;
ի ձեռանէ նորա մարէ հշխանութիւն, il gouverne sous lui;
պաշտօնեայ ի ձեռանէ, fonctionnaire subalterne;
առ —, sous la main, proche;
առ ձեռն բառարան, dictionnaire portatif, de poche;
ձեռն ի —, de main en main, de la main à la main;
ընդ ձեռամբ լինել, être sous la main, sous le pouvoir de quelqu'un;
ունել ընդ ձեռամբ, avoir sous la main;
որ ընդ ձեռամբ է, subordonné;
ընդ ձեռամբ առնել՝ նուաճել, réduire sous sa puissance, subjuguer;
արկանել ընդ ձեռամբ, soumettre;
կալ ընդ ձեռամբ ուրուք, se soumettre à quelqu'un, dépendre de lui;
յերկոցունց ձեռաց աջողակ, ambidextre, qui se sert également bien des deux mains;
ձեռս ի կապ, les mains liées, les bras croisés;
ձեռս յետս կապեալ, les mains liées derrière le dos;
ի ձեռս անկանել, *ձեռք իյնալ, tomber entre les mains, se faire prendre, se faire pincer ou empoigner;
ի ձեռս բերել, *ձեռք ձգել, obtenir, procurer, attraper, accrocher;
ձգել զ—, cf. Ձգեմ;
կարկառել զ—, cf. Կարկառեմ;
ելանել ըստ —, cf. Ելանեմ;
թողուլ ի ձեռս, laisser entre les mains;
արկանել զոք ի ձեռս ուրուք, livrer aux main de quelqu'un;
անկանել ի ձեռս ուրուք, tomber dans les mains de quelqu'un;
— օգնականութեան գտանել, trouver aide, du secours, être favorisé par;
զձեռանէ ունել, tenir par la main;
ի — առնուլ, saisir, empoigner, s'emparer;
տարածել զձեռս իւր առ ոք, tendre ses bras à quelqu'un;
ճողոպրիլ ի ներքուստ ձեռին ուրուք, se sauver des mains de quelqu'un;
— մխել, se mêler;
mettre la main à, entreprendre, tenter;
— մխել յոք, loucher à quelqu'un, mettre la main sur lui, lever la main contre lui;
ի ձեռս քո է, il est entre vos mains, il ne tient qu'à vous;
համբուրել զձեռս ou *ձեռք պագնել, cf. Համբուրեմ;
չէր — նորա բաւական, il ne pouvait pas, il n'avait pas les moyens;
ըստ ձեռին բաւականի, selon son pouvoir, ses moyens;
եղեւ — Տեառն ի վերայ իմ, la main du Seigneur fut sur moi;
ահա — իմ ընդ քեզ, ma main sera avec vous;
—ք փապարեալք յաշիյատութիւն, mains endurcies au travail;
մահահամբոյր ձեռամբ, d'une main fatale;
հզօր ձեռամբ, d'une main ou avec une main forte;
յամենայն տեղիս ուր միանգամայն հասանէր — իւր, partout où il pouvait;
— օտար, une main étrangère;
Voir tout
Other definitions containing this entry
Մածեաւ արիւնն ընդ սուրն եւ ընդ ձեռնատեղն (կամ ի բառնն). (Մամիկ. ա՛յլ ձ. ձռնատեղնն։)
Թէոդիտէ զնա՝ հետեւակ չորքոտանի, եղջերաբոյս, կճղակաւոր, բչողական. որ լինի ընդ ձեռն պարագրութեան արջառ ճշմարտութեամբ, եւ ոչ արծուի. (Խոսրովիկ.։)
Բայց ի յունաց մասէն, որք ընդ ձեռնադրութեանն տուգանեցան՝ վիճակեալ յաթոռն կեսարու, վարել յունական դպրութեամբ, եւ ոչ ասորւով. (այսինքն պարտ յանձին կալան. հարկեցան). (Խոր. ՟Գ. 54։)
Այլ ոչ եթէ ընդ ձեռն այնոցիկ եւ համապաշտօնք հեթանոսացն. (Յհ. իմ. պաւլ.։)
Ի ձեռնդրութենէ երիցանց, այսինքն եպիսկոպոսից։ Ընդ ձեռնդրութեանն եպիսկոպոսութեան՝ զոր առ, ընկալաւ նա եւ զմարգարէութիւնն. (Եփր. ՟ա. տիմ.։)
Զարծուին պարագրէ՝ հետեւակ չորքոտանի ... որ լինի ընդ ձեռն պարագրութեանն՝ արջառ ճշմարտութեամբ, եւ ոչ արծուի. (Խոսրովիկ.։)
Առ ձեռնկալութիւն պատրաստ. Ընդ ձեռնկալութեանն՝ զօրավար։ Բազմերախտիս ձեռնկալութեան խնամողօրէնն պաշտպանութեան։ Գիշերայնոյն արհաւրաց ձեռնկալութիւն ձիթոյ. (Նար.։)
Յանձն էառ կերակրօք եւ ըմպելեօք սնանիլ, ընդ ձեռն որոյ մեզ զհոգեկան կերակուրսն ջամբեցուսցէ ի հանդերջեալսն. (Խոսրովիկ.։)
Ուր մարթ է իմանալ զդերանունութիւն նաեւ որպէս պիտակ կոչումն։ Առ հայր իմ եւ առ հայր ձեր ... ընդ ձեռն դերանունութեան լծակցեաց իսկ. (Խոսրովիկ.։)
Կորզէին հասկ, շփէին ընդ ափ. (Ղկ. ՟Զ. 1.) յն. ընդ ձեռն։
ԸՆԴ ՁԵՌՆ. նխ. Ի ձեռն. ձեռամբ, միջնորդութեամբ.
Հաշտութիւն խօսեցեալ ընդ ձեռն Սմբատայ ասպետի։ Ընդ ձեռն ո՛ր եւ է թագաւորի. (Խոր. ՟Գ. 58. 65։)
Ընդ ձեռն երեւելի անդրեացն. (Յհ. իմ. պաւլ.։)
Ընդ ձեռն այդպիսի բանից. Ընդ ձեռն այսոցիկ, կամ այսորիկ. (Խոսրովիկ.։)
Ել ընդ ձեռն Ադամայ ի զնին անբան կենդանեաց. (Վրդն. ծն.։)
ԸՆԴ ՁԵՌՆ. նխ. cf. ԸՆԴ եւ այլն։
ԸՆԴ ՁԵՌՆ. նխ. Ի ձեռն. ձեռամբ, միջնորդութեամբ.
Հաշտութիւն խօսեցեալ ընդ ձեռն Սմբատայ ասպետի։ Ընդ ձեռն ո՛ր եւ է թագաւորի. (Խոր. ՟Գ. 58. 65։)
Ընդ ձեռն երեւելի անդրեացն. (Յհ. իմ. պաւլ.։)
Ընդ ձեռն այդպիսի բանից. Ընդ ձեռն այսոցիկ, կամ այսորիկ. (Խոսրովիկ.։)
Զկռապաշտիցն ընդ ձեռն երեւելի անդրեացն առ ինքն ձգեալ ընդունէր զերկրպագութիւնն. (Յհ. իմ. պաւլ.։)
Անցանիցեն խաշինք ընդ ձեռն թուողի. (Երեմ. ՟Լ՟Գ. 13։)
Տու՛ր պարապ անձին քում կանխել ընդ ձեռնադրւթեամբքն. (Կոչ. ՟Ա։)
Ծափս հարից եւ կայթեցից. յն. բաբախեցից ձեռն ընդ ձեռն իմ։
Ընդ ձեռն այսգունի անճառ միաւորութեանն. (Խոսրովիկ.։)
Voir tout