to resist, to growproud, ferocious, to rebel;
cf. Ըմպահկեցուցանեմ.
ԸՄՊԱՀԿԵՄ ԸՄՊԱՀԿԻՄ. ἁφηνιάω, ἁφηνιάζω habenas detracto et excutio, frena non patior, contumaciter resisto գրի եւ ԸՄԲԱՀԿԵԼ, ԸՄԲՊԱՀԿԵԼ, ԸՄՊՀԿԵԼ, եւ այլն. իբր Անպախուց լինել, այսինքն աներասանակ, ապարասան, անսանձ. ընդվզիլ. անսաստել. ըմբոստանալ. հեստել. վտարանջել. ապստամբիլ. անհնազանդիլ արհամարհանօք. ընդհարկանիլ կամ բախիլ ընդ վեհի. եւ Խստերախ լինել ձիոյ. գլուխ քաշել.
Ընդվզէր եւ ըմպահկէր վասն բարուցն անհարթութեան։ Աւելի քան զզօրութիւնն իւրեանց խորհեալ՝ ըմպահկին եւ ընդվզին։ Ըմպահկեալ խեռեսցէ։ Ամենեւին ըմպահկեալս եւ ապարասանեալս։ Զերասանակս ի բուռն առեալ առեալ՝ արգելուլ զախտս, եւ մանաւանդ զսրտմտութիւն՝ որ ըմպահկել ի նմանէ սովորեալ։ Փախստական յօրինաց, ըմպահկօղ եւ խստերասան։ Զյարձակումն եւ զըմպահկելն եւ զվզանումն լծելոց ձիոցն ոչ կարացեալ արգելուլ։ Վասն խստութեան բարուցն ըմպահկօղք են, խայտալով յանդգնաբար եւ ընդվզելով։ Ի ձայնէ փղաց սարսեալ երկնչի ձի՝ իբր յերկիւղէ ըմպահկելով փախչել. (Փիլ.։)
Յանկարծակի ըմպահկելով դժոխախեռ յոխորտանօք։ Որպէս զկարի ոք ըմպահկող եւ առլցեալ ամբարտաւանութեամբ։ Ուստի եւ ոչ անմասն ի հրահանգից կրթութենէ ազգ ձիոյս՝ առ ի զխակ եւ զըմպահկօղ ապերասանութիւն նուաճելոյ՝ հնազանդ. (Պիտ.։)
Գազանային եւ անընդել զայրացմամբ ընդդէմ յարիցէ, ըմպահկեսցէ, խրոխտասցի. (Ոսկիփոր.։)
Ըմպահկեալ ըստ անառակին իրաց. (Երզն. մտթ.։)
ԸՄՊԱՀԿԵՄ, եցի. ն. ԸՄՊԱՀԿԵՑՈՒՑԱՆԵՄ. ἠνιάζω freno Զանսանձն սանձել. նուաճել զապերասանն. պախուրց անցընել, ու խաղցընել ուզածին պէս.
Ի խաղս այպանման ծաղու ըմպահկեն կաճառք կայից վերին հրեշտակացն զվիշապն յօդաւոր ընդ պարզականին. (Նար. մծբ. ( ըստ յոբայ. ՟Խ. ՟Խ՟Ա)։)
Զառաջին յարձակմունսն ոգւոյն ընդ կրուկն դարձուցանէ՝ ըմպահկեցուցեալ նախախնամութեամբ, զի մի՛ գահավէժ լիցի. (Փիլ. լին. ՟Դ. 65։)