Other definitions containing this entry
— or զցայգ, nightly, by night, during the night;
զ— եւ զցերեկ, night & day, day & night;
by night & by day.
by day, in daytime, during the day, in broad daylight;
զցայգ եւ զցերեկ, day & night;
զօրն ցերեկ, all day long.
sleep, slumber, nap, rest, repose, pause;
— մահու, sleep of death;
քաղցր, ախորժ, հան գիստ, խաղաղ, փրկաւէտ, կենսանորոգ, —, soft, agreeable, tranquil, calm, healthy, refreshing slumber;
— թեթեւ, ընդհատ, անհանգիստ, յուղեալ or խռովեալ, դժնդակ, ծանր, վնասակար, մահացու —, light, broken, agitated, troubled, hard, heavy, dangerous, mortal sleep;
ի — լինել, երթալ, քնոյ տալ զանձն, to sleep, to go to sleep, to lie down, to repose;
զքնով անկանիլ, ի — մտանել, to be overcome with sleep, to fall asleep;
ննջել — յաւիտենից, to sleep the sleep that knows no waking;
ի — առնուլ, to send to sleep;
(յորորանի ) to lull or rock to sleep;
խոր — ի լինել, to be in a sound sleep, to sleep soundly;
ճաշակել զքաղցրութիւնս քնոյ, to enjoy sleep;
ի — գտանել զոք, to find a person asleep;
խռովել, ընդհատել, խափանել, զ—, to trouble, to disturb or break one's sleep, to awake, to rouse;
իբրեւ — ընդ արթունս լինել, to be half asleep;
հատանիլ քնոյ յաչաց, to lose one's sleep;
— քաղցրանինջ հատեալ էր յարտեւանաց նորա, calm sleep was unknown to him;
փախեաւ յինէն —, sleep fled far from me;
այս ի — տանի, that causes sleep;
ընկղմեալ ի — թանձրութեան, buried in sleep, fast asleep;
— հատեալ է յաչաց իմոց զցայգ եւ զցերեկ, I sleep neither night nor day, I am sleepless.
Voir tout
Other definitions containing this entry
— ou զցայգ de nuit, pendant la nuit;
զցայգ եւ զցերեկ, jour et nuit, nuit et jour.
le jour, dans la journée, de jour, en plein jour, pendant le jour;
զցայգ եւ զցերեկ, jour et nuit;
զօրն ցերեկ, toute la journée.
sommeil, somme, repos, dormir;
— մահու, le sommeil de la mort;
ի — երթալ՝ լինել, dormir, reposer;
զքնով անկանիլ, ի — մտանել, s'endormir, être dans les bras du sommeil;
ի — առնել, faire dormir, endormir;
խոր ի — լինել, dormir profondément ou d'un sommeil profond, d'un profond somme;
ընկղմեալ ի — թանձրութեան, profondément endormi;
ի — գտանել զոք, trouver quelqu'un endormi;
հատանիլ քնոյ յաչաց, perdre le sommeil;
— հատեալ է յաչաց նորա զցայգ եւ զցերեկ, il ne dort ni nuit ni jour;
— քաղցրանինջ հատեալ էր յարտեւանաց նորա, le doux sommeil lui était inconnu;
փախեաւ յինէն —, le sommeil s'enfuit loin de moi;
խռովել՝ ընդհատել՝ կտրել զքուն, troubler, interrompre, rompre le sommeil;
ճաշակել ցքաղցրութիւնս քնոյ, goûter les douceurs du sommeil;
այս — բերէ, cela excite au sommeil, excite le sommeil;
քաղցր՝ ախորժ՝ հանգիստ խաղաղ՝ անհանգիստ՝ յուզեալ՝ խռովեալ՝ ընդհատ՝ թեթեւ՝ ծանր՝ դժնդակ՝ փրկաւէտ՝ կենսանորոգ՝ վնասակար —, sommeil doux, — agréable, — tranquille, — paisible ou calme, — agité, — troublé, — interrompu, — léger, — lourd ou pesant, — dur ou fâcheux, — salutaire, — réparateur, — dangereux.
Voir tout
Other definitions containing this entry
Զցերեկն ամենայն ի տօթի անդ ջեռեալք խարշատէին. (Վրք. հց. ձ։)
Կամի նախ քան զգիշերն ածել ի հաշտութիւն պօղոս, եւ ապա տալ ցայգութեան։ Կարեւոր աղօթից պէտք են, եւ բազում արտասուաց, եւ ցայգութեան եւ ցերեկութեան։ Աղօթից պէտք են, մանաւանդ տռաւօտին աղօթից եւ ցայգութեանց։ Ցայգութենէ եւ զցերեկութենէ, կամ զարեգակնէ եւ զլուսնոյ. (Ոսկ. մտթ. եւ Ոսկ. եբր. եւ Ոսկ. ՟ա. տիմ.։)
Լուցցեն առաջի տեառն անպակաս։ Մատուցանիցէք հանապազ յողջակէզ անպակաս։ Անպակաս յիշեմք մեք զձեզ։ Առաջի անկեալ թաւալէին անպակաս զերիս աւուրս։ Անպակաս զցայգ եւ զցերեկ պաշտեալ։ Գոհանամք զաստուծոյ անպակաս. (Ղեւտ. ՟Ի՟Դ. 3։ Թու. ՟Ի՟Ը. 3։ ՟Ա. Մակ. ՟Ժ՟Բ. 11։ ՟Բ. Մակ. ՟Ժ՟Գ. 12։ Գծ. ՟Ի՟Զ. 7։ ՟Ա. Թես. ՟Բ. 13։)
Զամենայն զցերեկութեանն աշխատութիւն զտօթոյ եւ զքրտան։ Որոց բարձեալ էր զտօթն ցերեկութեան. (Փարպ.։ Կոչ. ՟Ժ՟Գ։)
Զցերեկութեանն չարեացն հոգս զցայգն ածեն զմտաւ։ Զաւուրն զցերեկութեան վաստակոցն։ Ցերեկութեանն վաստակօք ի չորաբեկ սեղանն մատչին. (Ոսկ. մտթ. Ոսկ. յհ. Ոսկ. ՟ա. տիմ.։)
Զմարմինս՝ զցայդ ցրտահարութեամբ սեւացուցանեն, եւ զցերեկ արեւակէզ առնելով եւ այլն. (Պիտ.։)
ἠμέρα dies. Ցերեկ. մասնտ աւուր յայգուէ ցերեկոյ լուսաւորեալ յարեգակնէ. (իսկ լտ. տիէս, է տիւ, եւ օրն ողջոյն զցայգ եւ զցերեկ. որպէս եւ յն. իմէռա. եւ եբր. եօմ. այլ թ. տիւըն ասի՝ կիւնտիւղ. ցորեկ. եւ օրն՝ կիւն ).
Զաւուրն զցերեկութեան ամենի. (Ոսկ. յհ. Ա. 8։)
ԶՑԱՅԳ. մ. νύκτα, νυκτός per noctem, nocte. Ի գիշերի. մինչեւ ցառաւօտ. գիշերայն. գիշերի. (որպէս եւ Զցերեկ՝ է ի տուէ մինչեւ ցերեկոյ) գիշերը, գիշերով.
Զցերեկ այրեալ լինէի ի տօթոյ, եւ զցայգ ի ցրտոյ։ Չուեսցեն զցերեկ կամ զցայգ։ Ի գնալն զցայգ եւ զցերեկ։ Արք մտեալ են այսր զցայդս։ Որ եկին ի տուն քո զցայգ։ Իջցուք զհետ այլազգեացն զցայգս։ Զցայգ պահ արկցուք զմեօք շուրջ։ Եւ զցայգ եղիցին իբրեւ զգողս։ Պաշտէր զցայգ եւ զցերեկ.եւ այլն։
Տքնեսջի՛ր զցայգ եւ զցերեկ։ Քունն իւրեանց քաղցր է զցայգ եւ զցորեկ. (Մծբ.։)
Զցերեկ այրեալ լինէի ի տօթոյ, եւ զցայգ ի ցրտոյ. (Ծն. ԼԱ. 40։)
ԶՏԻՒՆ ԱՄԵՆԱՅՆ, ԵՒ ԶԳԻՇԵՐՆ ԱՄԵՆԱՅՆ. այսինքն Զցարդ եւ զցերեկ։ (Ել. ժ. 13։)
Անդուլ շրջաբերութեամբ անհանգիստ մնալով։ Անդուլ լինելով զցայգ եւ զցերեկ. (Արծր. ՟Դ. 7։ ՟Գ. 12։)
Կործանեսցին պարիսպք քո բարձրացեալք եւ ամոք։ Տուն նորա ի պարսպին էր։ Շուրջ եղեն զպարսպօք նորա։ Յամրութիւն պարսպաց քաղաքին։ Առ պարսպին յեղըայելի։ Աից շուրջ զքեւ պարիսպ։ Արքն իբրեւ զպարիսպ էին մեզ ըզցայդ եւ զցերեկ։ Տունք՝ որ յաւանս իցեն, որոց պարիսպ ոչ իցէ շուրջանակի, ընդ անդս երկրի համարեսցին։ Եւ եղեւ ջուրն պարիսպ ընդ աջմէ նոցա եւ ընդ ահեկէ իւրեանց։ Բանակեցաւ զնովաւ, եւ շինեաց շուրջ զնովաւ պարիսպ։ Չափեաց զլայնութիւն պարսպացն։ Անջրպետել ի մեջ սրբութեանցն, եւ ի մէջ պարսպացն յօրինուածոյ տաճարին.եւ այլն։
Անարժանքն գիշեր եւ ցերեկ յամենայն աղօթսն եւ այլն ... այլ ի տանէն՝ ուր կատարի գիշեր եւ ցերեկ ... Որպէս պարտն է՝ գիշեր եւ ցերեկ աղօթէ յեկեղեցիս. (Լմբ. պտրգ.) իմա՛ որպէս զցայգ եւ զցերեկ։
ԶՑԵՐԵԱԿ. ԶՑԵՐԵԿ. մ. Ի տունջեան. ի տուէ. մինչեւ ցերեկոյ. զտիւն ողջյն. ցորեկը, ինչուան իրիկուն.
Զցերեկ այրեալ լինէի ի տօթոյ, եւ զցայգ ի ցրտոյ։ Զցայգ պահ արկցուք զմեօք շուրջ, եւ զցերեկ գործեսցուք։ Աղաչեմ զցայգ եւ զցերեկ զտէր Աստուած երկնից։ Զցայգ եւ զցերեկ գնալ, կամ չուել, կամ աղաղակել.եւ այլն։
ԱԿՈՒՄԻՏ կամ ԱԿԻՒՄԻՏ. բառ յն. ἁκοίμητος Անքուն. տքնօղ. աննինջ. հսկօղ. որ եւ Անհանգստից վանք. այն էր Կարգ միանձանց անդադար աղօթականաց զցայգ եւ զցերեկ փոփոխ պաշտամամբ, ուր էր եւ վարժարան իմաստութեան, ուստի ելանէին մեծանուն րաբունք կամ մեծիմաստ վարդապետք. յորոց սակի գրեցին յոյնք եւ զմերս սուրբն Մեսրոպ Մաշտոց. որպէս եւ եկղեսիաստիկոս անուանեցին, որ է ժողովող, եւ այլն.
Զցերեկ արեւակեզ առնելով զօրէն լորտնել մշակի բրտացուցանեն. (Պիտ.)
Ի պաշտաման դիցն յոլովելոյ։ Զցայգ եւ զցերեկ յոլովէին ի նոյն պաշտամունս (հոգեւորս)։ Յորժամ մոռանայցեմք զերկիւղն Աստուծոյ, եւ ի չարիսն յոլովիցեմք. (Ագաթ.։ Փարպ.։ Մանդ. ՟Ի՟Ա։)
Զցերեկ արեւակէզ առնելով. (Պիտ.։)
Մերթ՝ Զցերեկն անցուցանել ուրեք եւ յիմիք. յն. մնալ երեկոյի.
Թեւակոխէ ի բարիս։ Թեւակոխի յօրէնս տեառն զցայգ եւ զցերեկ. (Մծբ. ՟Թ. եւ ՟Զ։)
Հպատակել զցայգ եւ զցերեկ օգտախնդիր թագաւորութեանդ. (Փարպ.։)
Voir tout