Other definitions containing this entry
cf. Անզրաւ.
cf. Կենազրաւ.
life;
being, days, existence;
health;
conduct, behaviour, manners, habits;
subsistence, living, nourishment;
means, circumstances, property, substance, goods, patrimony, inheritance, wealth, possessions, fortune;
the world;
ցկեանս, for -;
ի կեանս իմ, in all my -;
երբէք ի կեանս իմ, never in my -;
զամենայն աւուրս կենաց իմոց, formy whole lifetime;
յաւիտենական, հանդերձեալ —, eternal —, the — to come, the next world;
ընթացք՝ վախճան՝ երկարութիւն կենաց, the course, the duration & the end of -;
մեկին or ամփոփ, անշուք or աննշան —, a. retired -;
obscure —, — of obscurity;
խստամբեր դժոխըմբեր՝ վտանգալից՝ բազմավրդով՝ վատ՝ չարակեաց՝ անգործ՝ ունայն —, an austere, frightful or insupportable, perilous or hazardous, checkered, base, wretched, unoccupied or idle, useless -;
— զերծ ի հոգոց եւ ի կրից, a — free from passion, uneasiness or anxieties;
անպաճոյճ՝ սակաւապետ՝ շինական՝ վաստակասէր՝ ժիր՝ զգաստ —, a simple, frugal, rural, laborious, active, sober -;
անարատ՝ բարեկարգ՝ չափաւոր՝ տեսական՝ անհոգ —, a pure, regular, moderate, contemplative, careless —;
անդորրաւէտ՝ խաղաղաւէտ՝ փափկասուն՝ հեշտալի՝ զուարճալից —, a quiet or tranquil, peaceful, delectable, effeminate or luxurious, agreeable —;
սոսկական՝ անզբօս՝ հովուական վարել կեանս, to lead a private, serious, pastoral -;
վարել, անցուցանել զկեանս, to pass one's life;
հասարակաց վարել կեանս, to live in common;
բելրկրալից վարել կեանս, to lead a happy, comfortable —;
դողալ ի վերայ կենաց ուրուք, to tremble for another's — or days;
կեանս պարգեւել, to grant — to;
շահել զկեանս, to gain one's living;
ի վտանգ արկանել զկեանս, to imperil, to hazard or expose one's — to danger;
ազատել կամ կորուսանել զկեանս, to save or lose the —;
ի կենաց արկանել՝ զրաւել՝ կարճել՝ լուծանել՝ բառնալ, to deprive of —, to put to death, to kill;
ընդ մէջ կենաց եւ մահու լինել, to be a question of — or death;
ի կենաց անկանել՝ պակասել, to lose one' s life, to die;
հրաժարել ի կենաց, to renounce -;
փոխիլ ի կենաց աստի, to make one's exit from this world;
ելանել ի կենաց, to depart this -;
սուղ են —, — is short;
ի վտանգի կան — նորա, his — is in danger;
ընդ կեանս եւ ընդ մահ, half alive & half dead;
տալ տաց զկեանս իմ վասն նորա, I would lay down my — for him or her;
ի կեանս եւ ի մահու, in — & — death;
ժամանակն է ոստայն կենաց or որ հինու զկեանս, time is the stuff that — is made of;
ընդ կենաց եւ վախճանն, people die as they live.
cf. Կենազրաւ.
Voir tout
Other definitions containing this entry
cf. Անզրաւ.
finir, se terminer;
— ի կենցաղոյս՝ յաստեացս, finir sa vie, terminer ses jours;
զրաւեցայց ի կենաց աստի, je me délivrerai de cette vie.
cf. Կենազրաւ.
vie, jours, existence;
santé;
genre de vie, conduite;
mœurs;
moyens d'existence, biens, patrimoine, fortune;
cette vie;
le monde;
յաւիտենական —, la vie éternelle;
ի կենաց անկանել՝ պակասել, perdre la vie, mourir;
ի կենաց արկանել՝ զրաւել՝ կարճել՝ լուծանել՝ բառնալ, ôter la vie, mettre à mort;
ցկեանս, pour la vie;
à vie;
ի կեանս իմ, dans ma vie;
de ma vie;
երբէք ի կեանս իմ, jamais de la vie;
զամենայն աւուրս կենաց իմոց, toute ma vie;
անպաճոյճ՝ սակաւապետ՝ անդորրաւէտ՝ խաղաղաւէտ՝ անարատ՝ շինական՝ խստամբեր դժոխըմբեր՝ վտանգալից՝ բազմավրդով՝ վատ՝ փափկասուն՝ հեշտալի՝ զուարճալից՝ չափաւոր՝ ժիր՝ զգաստ՝ բարեկարգ՝ վաստակասէր՝ տեսական՝ չարակեաց՝ անգործ՝ անշուք ou աննշան —, une vie simple, — frugale, — tranquille ou paisible, — pacifique, — pure, — champêtre, — dure ou austère, — insupportable ou affreuse, — périlleuse, — agitée ou accidentée, — lâche, — délicate, — délicieuse, — amusante, — modérée, — active, — sobre, — réglée, — laborieuse, — contemplative, — misérable, — oisive, — obscure;
սոսկական՝ անզբօս՝ հովուական վարել կեանս, mener une vie privée, sérieuse, pastorale;
տալ զկեանս իւր վասն, donner sa vie pour;
ի վտանգի կան — նորա, sa vie est en danger, il y va de sa vie;
ի վտանգ արկանել զկեանս, *—ը վտանգի մէջ դնել, mettre sa vie en péril, exposer sa vie au danger;
ազատել զկեանս, sauver la vie;
դողալ ի վերայ կենաց ուրուք, trembler pour la vie, pour les jours de quelqu'un;
սուղ են —, la vie est courte;
հասարակաց վարել կեանս, vivre en commun;
բելրկրալից վարել կեանս, mener joyeuse vie;
ընդ մէջ կենաց եւ մահու լինել, être entre la vie et la mort;
շահել զկեանս, gagner sa vie;
— զերծ ի հոգոց եւ ի կրից, une vie exempte d'inquiétudes et de passions;
ձգել՝ անցուցանել զկեանս, passer sa vie, filer ses jours;
*քաշուած —, vie retirée;
հանդերձեալ —, la vie future;
ընթացք՝ վախճան՝ երկարութիւն կենաց, le cours, la fin, la durée de la vie;
կեանս տալ, donner la vie;
կեանս պարգեւել, accorder la vie;
կորուսանել զկեանս, perdre la vie;
հրաժարել ի կենաց, renoncer à la vie;
ելանել ի կենաց, sortir de la vie.
Voir tout
Other definitions containing this entry
Առ պակասից (յն. պակասելոց) աստուածայնոց եւ անզրաւն բարեաց նորագործիցեն զփափագ. (Մաքս. եկեղ.։)
ἁνήνυτος. infinitus. Ոյր չիք զրաւ. անաւարտ. անեզր. անվախճան. անվճար. անսպառ. անբաւ. նիհայէթսիզ. թիւքէնմէզ.
Եւ այլոց եւս ախտից եւ չարութեանց անզրաւ եւ անվճար բազմութիւն. (Փիլ. տեսական.։)
Անզրաւ սէր, կամ ուրախութիւն. (Սհկ. կթ.։ Զքր. կթ.։)
Անզրաւ կապակցութիւն ուխտի։ Մեծաւ ցասմամբ եւ անզրաւ հաշտմամբ. (Արծր.։)
Անզրաւ խնդրուածովք. (Փարպ.։)
Յանզրաւ թախծանաց։ Յանզրաւ հիքութիւնս. (Նար.։)
Զբազում հիւանդաց հոյլս յանխնայ զրաւելով։ Անխնայ արարողաց չար. (Պիտ.։)
Իսկ ἅληκτος, non desinens իմա՛ Անյանգ, որպէս Անզրաւ. ուստի յաջորդ բառդ։
ἁνήνυτος. qui perfici nequit, infectus. Որոյ չիք վճարումն կամ կատարումն. անզրաւ. անվերջ. անկատարած. անվախճան. անեզրական. դիւքէն մէզ, նիհայէթսիզ.
(Ադամ յելսն ի դրախտէն) գարրելի տեսութեամբ ի ցանկութեանն հաշման միշտ ընկալեալ զհաշումն։ Սակս որո՞յ գարելի եւ անողորմն վրիժուք մակածես դմին (աբէլի)զկենցաղազրաւ հիքութիւն. (Պիտ.։)
τελευτάω finio, ad finem perduco եւ morior, privor vita Ի զրաւ հասուցանել զգործն. յանգ հանել. կատարել.
Գաւազանօք զրաւեսցուք (զժամանակագրութիւնն) ի ներկայս. (Սամ. երէց.։)
Ըստ կամաց իւրոց զրաւեցաւ գործն. (Ճ. ՟Ա.։) Եւ Բառնալ՝ զրկել՝ կարճել ի կենաց. վախճանել, իլ.
Պատուհասեալ զրաւեցաւ ի կենցաղոյս (հեղի յետ որդւոցն). (Պիտ.։)
Սրով ի սիրտ խոցեալ՝ իւրովի զինքն զրաւէ ի կենացս. (Յհ. կթ.։)
Պետն առաքելոց ընդ Սափիրայի ի կենաց զրաւէ. (Նար. ՟Հ՟Ա։)
Ի միում ամի զրաւեալ յաստեացս՝ բարձան ի կենաց. (Լաստ. ՟Ժ։)
Զհրացանն բերելով յերկնուստ զանզրաւ կիզումն. (Արծր. ՟Գ. 17։)
Վաղազրաւ կենօքն զիւրն յանկեաց աւուրս։ Մեղսամակարդս գազան զանողորմս յանգէ (կամ յանդէ) գործ. (Պիտ.։)
ՎԱԽՃԱՆ τέλος finis ἕκβασις exitus, eventus συντέλεια consummatio, perfectio περασμός terminatio ἕσχατον extremum. (գրի եւ ՎԱՂՃԱՆ, ՎԱՂՋԱՆ. որպէս թէ վաղ ծանուցեալ, կանխաւ գիտեալ). Ելք իրաց եւ կենաց. վերջ. կատարած. աւարտ. զրաւ. եզր. նպատակ. լրումն. կատարումն. մահ. սպառումն. ... (լծ. յն. դէ՛լօս).
Եւ այսպէս չարազրաւ մահուամբք քերքեցաքի կենցաղոյս. (Կաղանկտ.։)
ἅπειρος. infinitus, sine termino. Ոյր չիք ծայր եւ աւարտ. անսահման, անհուն, անվախճան. անզրաւ. ծար ճոթ չունեցօղ. նիհայէթսիզ.
Զանզրաւ ուրախութիւնսն առբերելով. (Զքր. կթ. մկրտ.։)
Ողջանդամ աստուստ ճողոպրել։ Զաստուստն առնելով զրաւումն. (Պիտ.։)
(Ադամ յելսն ի դրախտէն) գարրելի տեսութեամբ ի ցանկութեանն հաշման միշտ ընկալեալ զհաշումն։ Սակս որո՞յ գարելի եւ անողորմն վրիժուք մակածես դմին (աբէլի)զկենցաղազրաւ հիքութիւն. (Պիտ.։)
Դառն նեղութեամբ կտտամահ սատակեցից զքեզ։ Կտտամահ տանջանօք զրաւ կենաց նոցա առնել. (ՃՃ.։)
Սակս է՞ր մակածէք ծերունեանս հօր սակի զողորմագին դաւաբեր վտանգ Սակս որո՞յ մակածես զմին զկենցաղազրաւ հիքութիւն. (Պիտ.։)
ԶՐԱՒԱՄԱՀ ԼԻՆԵԼ. Զրաւիլ մահուամբ. ի զուր մեռանիլ. բառնիլ ի կենաց.
Գրիգորայ զրաւամահ եղելոյ յոստիկանէ անտի. (Յհ. կթ.։)
Ի բաց տարեալ տրոհէր զսուրն յարանցն անմեղաց, միայն զզրաւարարսն ի ձեռն տալ հայցէր. (Յհ. կթ.։)
Կարծէր կարել կարկատել զելս իրին։ Կարծէին կարել կարկատել ինչ զզրաւ սպանմանն։ կարծէին կարել կարկատել զանկումն կաթողիկոսին. (Յհ. կթ.։)
զրաւօղ ի կենաց. մահացուցիչ.
Կենազրաւ հիքութեամբ յուզարկէք, եւ այլն. (Պիտ.։)
Ուր իցէ չար զրաւ կենաց, կամ չարաչար կատարած.
Եւ այսպէս չարազրաւ մահուամբք հերքեցան ի կենցաղոյս. (Կաղանկտ.։)
τελέω, τελειόω, καταπαύω termino, consummo, perficio, extermino. Ի վախճան հասուցանել. աւարտել կատարել. սպառել. ծախել. զրաւել. մեռուցանել.
cf. ԵՐԱԳԱԶՐԱՒ.
Վաղազրաւ կենօք։ Եդեալ ի մտի զվաղազրաւ կենցաղոյս փոփոխումն. (Պիտ.։ Արծր. ՟Ե. 3։)
Հուպ ընդ հուպ. արագ արագ. երագազրաւ.
Բարեացն եղելոց զբարիսն փոխատրելով հատուցումն։ Եւ ձեզ կրկին փոխատրեսցի՝ ողորմութիւն անզրաւելի։ Քաղցեալ տեսանելով՝ անտես առնեմք, եւ ոչ բանիւք ինչ փոխատրեմք. (Շ. թղթ.։ Հեթում ոտ.։ Ոսկ. յհ. ՟Բ. 33։)
Ըստ քրոնիկոնին՝ գաւազանօք զրաւեսցուք ի ներկայս. (Սամ. երէց.։)
cf. ԱՆԶՐԱՒ.
Անզրաւելի ուրախութիւն. (Աթ. ի ստեփ.։)
ԱՆՎՃԱՐԱԿԱՆ ԱՆՎՃԱՐԵԼԻ Անզրաւելի. անեզրական. եւս եւ Չհատուցանելի. որ չի հատնիր կամ չհատուցուիր. դիւքէնմէզ. իճրա օլունմազ.
Ուշամոռաց եւ հանճարազրաւ, զգայազիրկ եւ իմաստասպառ. (Նար. ՟Ի՟Բ։)
Զգուշութեամբ զիմանալիսն տրամադրեա՛ տեւողական զետեղութեամբ։ Զայս անզրաւական ի չարիս զետեղութիւնս տեսանելով. (Մագ. ՟Ե. եւ ՟Ի՟Ը։)
Զոր առ համբարտակ (կարծեցեալ) բոլոր թշնամիսն ցուցին նահատակութիւն։ Որում համբարտակ փութացաւ (ընդդէմ) կանգնել զցանկութիւնս իւր։ Ընդ զրաւել համբարտակացն։ Զհամբարտակսն հերքեալ բարձցէ ի միջոյ։ (Պիտ.։)
Յամենայն կողմանց յորդեալ հիքութեանցն վտանկք։ Որ ամենաթշուառ հիքութեանցն եղանի պատճառ։ Եղկելիք յոյժ, եւ լի հիքութեամբ։ Կենազրաւ հիքութեամբ (այսինքն ողորմ մահուամբ). (Պիտ.։)
Եղբայր մանկազրաւ իշխանին գրիգորոյ. (Յհ. կթ. (իսկ ի ներգ. լինի մանկասպան։))
Զրաւեալ ի մանկանց. անժառանգ.
Յարատեւելով յանզրաւական ուրախութիւնսդ ընդ ամենայն Սուրբս քո. (Մաշտ.։)
Ուշամոռաց եւ հան՝արազրաւ. (Նար. ՟Ի՟Բ։)
cf. ԱՆԶՐԱՒ.
Անզրաւական կեանք. (Ագաթ.։)
Զանզրաւականացն ցուցանելով կեանս. (Շ. բարձր.։)
Անզրաւական ուրախութեամբ. (Լաստ. ընթերց.։)
Յուրախութիւնս անզրաւական. (Շար.։)
Անզրաւական պատժապարտութիւն. (Մագ. ՟Լ՟Ա։)
Առանց զրաւելոյ. անընդհատ. յաւիտեան. անսպառութեամբ.
Անզրաւապէս շարժեալ միտքն զ՜ավ, եւ յանգումն ոչ ունի շարժմանն. (Մաքս. նշ. եկեղ.։)
Այսու ամենայնիւ՝ եւ սոյնպիսեօք անզրաւապէս վայելչանայ թագաւորութիւն նորա. (Տօնակ.։)
Տեղի տօնից տօնելոց անզրաւ եւ անյանգապէս ... (որ) ոչ յանկեալ լինի. (Նիւս. ի թէոդոր.։)
ԱՆՎՃԱՐԱԿԱՆ ԱՆՎՃԱՐԵԼԻ Անզրաւելի. անեզրական. եւս եւ Չհատուցանելի. որ չի հատնիր կամ չհատուցուիր. դիւքէնմէզ. իճրա օլունմազ.
Զրաւել ի կենաց. սպանանել.
Հրամայէր վաղվաղակի տանջանաւոր մահուամբ կենազրաւել զզօրավարն հանդերձ ընկերօքն։ Զնոյն ինքն մամնունն կենազրաւեալ բառնան ի միջոյ. (Կաղանկտ.։)
Նախկին կամ վաղագոյն վախճանեալ. եւ Կանխազրաւ. երադազրաւ.
Զզրաւըշտ մոգի արքայի բակտրացւոց զպատերազմէն, եւ զպատութիւն ի շամիրամայ. (Եւս. քր. ՟Ա։)
ὁξύμωρος brevi periturus, ταχύμερος brevis aevi Որ արագ վախճանի. ոյր օրհասն փո՛յթ հասանէ. երագազրաւ. վաղանցուկ. կարճատեւ.
Զրաւօղ զեղբայրն ի կենաց. եղբայրասպան.
Ընդ անիծեալ եղբայրազրաւն կայենի զարմից. (Յհ. կթ.։)
ἁδελφοκτόνος fratricida Սպանօղ եղբօրն. եղբայրազրաւ.
Զգուշութեամբ զիմանալիսն տրամադրեա՛ տեւողական զետեղութեամբ։ Զայս անզրաւական ի չարիս զետեղութիւնս տեսանելով. (Մագ. ՟Ե. եւ ՟Ի՟Ը։)
որ եւ ԿԵՆԱԶՐԱՒ. Զրաւիչ ի կենցաղոյս. բարձօղ ի կենաց աշխարհիս.
Անողորմն վրիժուք մակածես դմին զկենցաղազրաւ հիքութիւն. (Պիտ.։)
Զրաւեալ՝ պակասեալ՝ յետնեալ ի հանճարոյ. անխելք, խելքը պակաս.
Ուշամոռաց, եւ հանճարազրաւ. (Նար. ՟Ի՟Բ։)
Յարատեւելով յանզրաւական ուրախութիւնսդ ընդ ամենայն Սուրբս քո. (Մաշտ.։)
Առ ի զրաւ զնուէր խորհրդածութեան վսեմագործեալ. (Մաքս. եկեղ.։)
Երագազրաւելի ինչ ցուցեալ եղեւ գործ. (Յհ. իմ. ատ.։)
Զրաւիչ կամ սպանօղ մարգարէից.
Փախստեայ եղէ ի մարգարէազրաւն յեզաբելէ. (Յհ. կթ.։)
προφητοκτόνος, προφητοφόντης prophetae, vel prophetarum interfector. Սպանօղ մարգարէի, կամ ից. մարգարէազրաւ. մարգարէակոտոր.
Զոր արժանաւորապէս ասացից՝ ոչ մահու զրաւեալ, այլ անմահութեամբ զուարճացեալ։ Զնոյն եւ արժանաւորապէս խորհեցայ իբրու ոչ եւս խորել եւ թաքուցանել. (Պիտ.։)
Մատուցանելով զպտուղ իւր ի ճաշակումն ամենայն վտանգելոց՝ յախտէ զրաւեցոյց. (Պիտ.։)
Կոտորիչ մարգարէից. մարգարէասպան. Մարգարէազրաւ.
Վաղազրաւ կենօքն զիւրն յանկեաց աւուրս։ Մեղսամակարդս գազան զանողորմս յանգէ (կամ յանդէ) գործ. (Պիտ.։)
Զանզրաւական ուրախութեանցն յարատեւողութիւն. (Խոր. վրդվռ.։)
Զանզրաւական ուրախութեանցն յարատեւողութիւն. (Խոր. վրդվռ.։)
Յանզրաւական եւ յանսպառ պատժապարտութեան. (Մագ. ՟Ժ՟Ե։)
Եւ ոչ ընդ ծրաւ (կամ ծրով) անկանի (աստուած, կամ յաւիտանն). (Սեբեր. ՟Ա։ Սարգ. ՟ա. պ. ՟Թ։ Բենիկ.։ Մեկն. ղկ.։) (յորմէ թերեւս Զրաւ։)
Կողով թեթեւ հիւսեալ գզրաւ. (Գանձ.։)
Ամենայն թատրն սատանայի շուրջ հասեալ գումարեալ կայր։ Ի մէջ տիեզերական թատերց պատերազմեալք։ Ի թատերցն հեռացեալ։ Յառաջ քան զթատերցն հանդէս, եւ յետ թատերն զրաւ լինելոյ։ Լինի զրաւ թատերն։ Օտարոտի համարիցին ի թատերցն օրինացն. (Ոսկ. մ. եւ Ոսկ. եբր.։)
Ո՛չ յիշեցի զանզրաւն խրախ նախախնամութեան ահաւորիդ ի վերայ չարագործիս (իբրեւ ի դարձ անառակին). (Բենիկ.։)
Որ ոչ ունի բացատ, կամ զհասումն, որպէս զի ոչ է ումեք զրաւել. (Մաքս. եկեղ.։)
γλωσσόκομον loculus, theca Սապատակ հիւսեալ գզրաւ. արկղ փոքրիկ. տուփ. տապանակ. պահարան ազնիւ իրաց.
Թախիծք անզրաւք՝ քան թէ խնդութեանց աճեն բողբոջք. (Արծր. ՟Դ. 11։)
Voir tout