Other definitions containing this entry
palace, royal residence;
court, courtier;
յարքունիս առնուլ, գրաւել, to confiscate.
cf. Գրաւոր.
cf. Դիմագրաւ լինիմ.
cf. Դիմագրաւ լինիմ.
accident, fate, destiny;
— դիմագրաւել, to expose one's self, to devote one's self;
— տալ զօրինակն, to give an exemple easily imitated.
to lose;
to miss, to mislay, to be without;
to ruin, to undo, to destroy;
to put to death, to kill;
to exterminate, to annihilate;
— զճանապարհն, to lose one's way, to be lost, to stray;
— զհամբաւ, to lose one's reputation or good name, to be defamed, disgraced;
— զթել բանին, to lose the clew or the thread of one's speech;
— յաչաց, to lose sight of;
— զպատեհն, to lose or let slip an opportunity;
— զգրաւն՝ զխաղն՝ զդատն, to lose a wager;
to lose the game;
to be cast.
telegraph;
ելեկտրական, գրաւոր or տպող, նշանաւոր, ստեղնաւոր, ցուցակաւոր, ծովածածուկ, կրելի, electric, printing, signal, keyed, dial, submarine, portable -.
death, decease, departure from this life;
massacre, slaughter, carnage, butchery;
plague;
— անասնոց, epizooty, murrain, rot;
—ունք, mortality;
արհաւիրք —ու, pangs, terrors of death;
վճիռ —ու, sentence, decree of death;
—ու չափ, mortally, to death;
at the cost of one's life;
մեղք —ու չափ, deadly or mortal sin;
այն հիւանդութիւն չէ ի —, that illness is not to death, not mortal, or fatal;
քեւ մազապուր եղէ ի —ուանէ, I owe you my life;
բնական, երջանիկ, փառաւոր, յաւերժական —, natural, happy, glorious, eternal death;
յանկարծական, անճողոպրելի, բռնական, տարաժամ, եղեռնական, աղետալի, ողբալի, ցաւագին, ամօթապարտ, խայտառակ —, sudden, certain, violent or unnatural, untimely, tragical, sad, deplorable, painful, shameful, ignominious death;
մերձ ի — լինել, to be dying, near one's last moment, to breathe one's last, to be at the point of death, at the last gasp;
ի դրունս —ու հասանել, to be at death's door;
հիւանդանալ ի —, to be deadly sick;
բնական —ուամբ մեռանել, to die a natural death;
ընդ —ուամբ արկանել, —ու պարտ առնել, to sentence, to condemn to death;
ի — մատնել, տալ ի —, —ու սպանանել, to deliver to death, to put to death;
երթալ ի —, to go in search of death;
to rush on death;
դիմագրաւ լինել, խիզախել ի —, to face, to dare death;
խնդրել — անձին, to desire, to wish for death;
երկնչել ի —ուանէ, to dread, to fear death;
—ու հասանել, to meet death;
խոցիլ առ ի —, to be mortally wounded;
զ—ու գան հարկանել, to beat to death;
—ու վախճանիլ, ճաշակել զ—, to die, to depart from this life;
ածել —ունս, to carry or bring death.
մասամբ, ըստ մասին, ըստ մասնեայ, ի —է, in part, partly;
partially, in parts;
by halves;
մեծաւ մասամբ, ըստ մեծի մասին, բազում մասամբ, ըստ առաւելագոյն մասին, for the most or greatest part, mostly, chiefly;
յայսմ մասին, ի մասինդ, յայդմիկ, on this side, on this consideration;
ի մասին, for, instead of;
— առ — or առ մասին, — —, piecemeal, in pieces, piece by piece, in shreds, limb by limb;
իմով մասամբ, on my part, as for me;
աղօթից մասամբ, as for, or with regard to prayers;
ի պարգեւի մասին, in place of a gift, as a gift;
նմա ել —, he was allotted, he had for his share, or portion;
it is fallen to his lot;
— ունել, to participate in, to take a part or concern in;
ի բարեաց մասին առնուլ, to take in good part;
ի չարի մասին առնուլ, to take ill, or amiss;
գրաւիլ ընդ մասամբք ախտից, to be subject to certain vices;
չիք մերընդ դաւթի, we have nothing to do with David.
troubled with strangury, subject to the gravel;
cf. Միզագրաւութիւն.
cf. Միզագրաւ.
cf. Նախագրաւումն.
cf. Միզագրաւ.
—ի —ով, with great attention, most attentively, more at leisure, diligently, carefully;
— առնել, առնուլ, ունել, դնել, to pay attention, to be attentive, to have in view, not to lose sight of;
to apply oneself to;
to mind, to take care, to be heedful or cautious, to take good heed, to be on one's guard;
to tend to, to aim at, to seek, to try, to endeavour, to strive;
յ— ածել, առնել, արկանել, to recall to mind, to remember, to remind;
cf. Յիշեցուցանեմ;
յ— գալ, լինել, զ—ով գալ, to bear in mind, to recollect, to call to mind, to remember;
յ—ի ունել, կապել, to preserve in one's memory, to have recollection of, never to forget;
— ի կուրծս առնել, to think, to meditate, to conceive or imagine the design of;
— ի կուրծս արկանել, to take a thing for serious, in earnest;
զ— եւ զուրուշ գրաւել, cf. Մոգեմ;
ընդոստուցանել զ—, to excite the attention;
— ունել յոք, to follow with the eyes;
յ— բերել, cf. Յիշեմ;
յ—ի բերել, to revive, to cause a person recover his breath, to quicken, to rouse;
— ունել, to wait;
բառնել յ—ոյ մտաց, to cause to forget, to put out of one's head;
պրծանիլ յ—ոյ յիշատակաց, to be forgotten;
յ— լինի ինձ, ինձ յ— անկանի, I do remember;
— ի կուրծս անկաւ գրել, the idea struck him to write, he conceived the idea of writing;
— ի կուրծս քաջալերէին զմիմեանս, they incessantly encouraged one another;
չէ ի յ— մտաց, he does not remember;
նմա ընդ յ—ի կապեալ, calling to his memory, reminding him;
— կալ, attention !.
law;
precepts;
faith, religion;
constitution;
rule, regulation;
right;
principle, maxim;
usage, uses, custom;
institution;
condition, fashion, mode;
district, canton, province;
— աւետեաց, guerdon or gift to a bringer of good news;
—ք քահանայապետականք, decretals;
հմուտ քահանայապետական օրինաց, decretalist, canonist;
—ք կանանց, menses, menstrua, catamenia;
—ք, or Գիրք Բ. օրինաց, or Երկրորդումն օրինաց, Deuteronomy;
—ք ազգաց, the law of nations;
—ք մտաց, principles;
— պատուոյ, decoration, insignia, badge;
—ք անօրէնք, corrupt practice, abuses;
—ք հզօրադունին, the law of might, the good old rule;
հակառակ or ընդդէմ օրինաց, against all rule, illegally;
աստուածային՝ յաւիտենական՝ բնական՝ քաղաքական՝ զինուորական՝ հին՝ նոր՝ աւետարանական՝ գրաւոր օրէնք, divine, eternal, natural, ancient, new, evangelical, written, civil, military law;
Voir tout
Other definitions containing this entry
Ոչ գրաւորական անձայն տառիւք, այլ հագագասփիւռ ձայնիւ աւանդեալ։ Ի հագագասփիւռ ձայնէ խօսիցն Հասանայ զնա ծանուցեալ. (Յհ. կթ.։)
ՅԱՆԳՈՒՑԱՆԵՄ ՅԱՆԿՈՒՑԱՆԵՄ. ἱδιοποιέω proprium facio, vendico, concilo ἑπάγω, προσάγομαι attraho եւ այլն. Յանկեցուցանել. յարեցուցանել. տալ յանկչել. յանգել յինքն կոյս. յինքն ձգել. գրաւել. սեպհականել.
Զի մի՛ յերկարաձգեալ զգերհատուցական բանիս՝ յետնեալ գտցուք յառաջիկայ մեզ գրաւորութենէն. (Արծր. ՟Գ. 6։)
προειληφεία antecipatio. Կանխաւ առումն՝ գրաւումն. կանխումն.
Ով արասցէ պարոնութիւն։ Նա առցէ զպարոնութիւն (ա՛յլ ձ. պարութիւն). իւրաքանչիւրն ասէր շահել զգրաւն, այսինքն է զպարութիւնն ։
Տարապարտուց արկին խունկս։ Գրաւեցեր զեղբարս քո տարապարտուց։ Սպանանել զդաւիթ տարապարտուց։ Զօրս եւս գումարեցի տարապարտուց ի վերայ նոցա ջնջել զնոսա։ Զի՞ մոլորեալ ես տարապարտուց։ Ոչ տարապարտուց արարի զամենայնն՝ զոր ինչ արարի ընդ նոսա։ Որ բարկանայ եղբօր իւրում տարապարտուց.եւ այլն։
Որ գրաւեալ ունի կամ լնու զտիեզերս. բոլոր ասխարհքը լեցընօղ՝ բռնօղ.
Այս ծով մեծ տիեզերագրաւ, բոլոր իից գոգ։ Համահաւաք եկեղեցի սուրբ՝ տիեզերագրաւ կաթողիկէ. (Նար. մծբ.։ Վրդն. ծն.։)
Զբնաւորական օրէնսն զանգրաւորականսն. (Ածաբ. աղքատասիր.։)
γραμματεία, γραμματική litteratura, grammatica Գրաւոր արհեստ. դպրութիւն. քերականութիւն.
Յետ աստուածեղէն մատանցն գրաւորութեան. (Շ. թղթ.։)
Ի գրաւորութիւնս գրոց վարդապետականաց. (Ասող. ՟Բ. 1։)
Եթէ կամիցի ոք զաստուածեղէն մեր գրաւորութիւն արհամարհել. (Ճ. ՟Ա.։)
Փութացայ առ ի նմանէ քեզ գրաւորութեամբ զայսոսիկ առնել։ Մոռացմա դեղ, եւ յիշողութեան օգնութիւն ունել զգրաւորութիւն կամեցեալ. (Մաքս. եկեղ.։)
οἱκειοῦμαι suum facere. ի՛ւր առնել. ինքեան սեպհականել յանձն իւր առնուլ. յինքն գրաւել. ընտանեցուցանել կամ վերագրելեւ ընծայել անձին իւրում. տիրել.
Ի յարգահատանս գթոյ կարեկցութիւն։ Բնութեան կարեկցութիւն։ Բռնագոյն կարեկցութեան գրաւականք (ազգակցութիւնք). (Պիտ.։)
Որ նմա (գողոյն) հանգանակակից գտանի, ընդ նորին պատուհասիւն գրաւի։ Գինւոյն հանգանակիցք արք ամպարիշտք էին. (Լմբ. առակ.։)
Որ նմա (գողոյն) հանգանակակից գտանի, ընդ նորին պատուհասիւն գրաւի։ Գինւոյն հանգանակիցք արք ամպարիշտք էին. (Լմբ. առակ.։)
ὄμηρον, ὀμηρεία . Պատանդ գոլն. գրաւումն. պատանդ.
Գրաւորական վերծանութեամբ։ Տէրունական հրամանացն վերծանութեան. (Խոր. ՟Գ. 61։ Խոսր. պտրգ.։)
Բազում լինէր վրիպումն շահից հոգեւոր գանձուց վասն այլալեզու հիգենայից ի տտառատպութիւն օտարասեռ սուղոբայից։ Ի տւչութենէ հոգւոյն ընկալան հարքն մեր զգրաւորական տառատպութիւնս՝ ըստ մովսեսի. (Ճ. ՟Ը.։ Տօնակ.։)
Ըզպարգեւես զանմահութեանն գրաւականն. (Անան. եկեղ։)
Զի՛նչ օգուտ է ինձ անընչութիւնն, յորժամ սէր խեղկատակութեանն ծառայ զիս ունի գրաւեալ. (Լմբ. սղ.։)
Պատրաստագոյն առ գրաւադրութիւն լինէին։ Ի ժամանակի գրաւադրութեան. եւ այլն. (Փիլ. սամփս.։)
ԳՐԱՒԱՀԱՐԿՈՒԹԻՒՆ ԳՐԱՒԱՀԱՐԿՈՒՄՆ. ἁναδασμός τῆς γῆς divisio terrae, lex agraria Բաժանումն գետնոյ. սահման անդաստանաց, եւ տուրք նոցին.
Որ ոչ հաւանին ընդ գրաւահարկութիւն, որոց քաղաքն՝ համանգամայն եւ օրէնքն պահանջել հրամայէ. (Պղատ. օրին. ՟Ժ՟Բ։)
Ոչ շարժել զանշարժսն, եւ անէծս ի վերայ հասուցանել, զերկիր գրաւահարկումն պատմելով. (Պղատ. օրին. ՟Գ։)
Ի զգալի դիտաւորութեան գրաւորական քում նամակի՝ ընդ ծնեալս բանի տեսի եւ զհայրդ բանիս. (Շ. թղթ.։)
ԸՆԴԴԻՄԱԳՐԱՒԻԼ. Ընդդէմ ելանել. ընդառաջ պատահել.
Են եւ այլ խօսք, զոր պարտ է ընդդիմագրաւիլ. կա՛մ հաւանեցուցանել, կամ հաւանիլ. (Վրք. սեղբ.։)
Վարդապետապէս գրաւորութեամբ զայսոցիկ առնել զարտապատմութիւն. (Մաքս եկեղ։)
Կամ որպէս πράξις Պրակ. գործ գրաւոր. ճառ. եւ Գլուխ բանից.
Դնելն եւ դնիլն ի գրաւ.
Դնէ առ նա գրաւական (զեզինս) ... որք վաստակաւորքն են իւր, (կարէ) հանել ի գրաւականութենէն ի գործ իւր. (Մխ. դտ.։)
Ասել ընդ նահատակին (դաւթի), որ զայս դիմագրաւութիւն առ բարին ունէր միշտ, թէ վասն քո մեռանիմք զօրհանապազ։ Դիմագրաւութիւն զօրեղ եւ անհերքելի. (Նար. կ.։ Նար. ՟Հ՟Ա։)
Գրաւեցան լինել ընդ մահապարտութեամբ. (Բուզ. ՟Ե. 28։)
ՄԻԶԱԳՐԱՒՈՒԹԻՒՆ ՄԻԶԱՐԳԵԼՈՒԹԻՒՆ. στραγγουρία stranguria λιθάριον lapillus. cf. ՄԻԱԶԳՐԱՒ։ (Բժշկարան.։)
Հիւանդ կա՛մ քար, եւ կամ միզագրաւութիւն ունիցի, եւ կամ զասացեալն սրբազան ցաւ. (Պղատ. օրին. ՟Ժ՟Ա։)
Անկաւ յախտ ինչ, զոր միզագրաւութեան գործն կոչեն. (Վրք. ոսկ. նոր ձ. եւ տպ։)
ՄԻԶԱԳՐԱՒՈՒԹԻՒՆ ՄԻԶԱՐԳԵԼՈՒԹԻՒՆ. στραγγουρία stranguria λιθάριον lapillus. cf. ՄԻԱԶԳՐԱՒ։ (Բժշկարան.։)
Հիւանդ կա՛մ քար, եւ կամ միզագրաւութիւն ունիցի, եւ կամ զասացեալն սրբազան ցաւ. (Պղատ. օրին. ՟Ժ՟Ա։)
Անկաւ յախտ ինչ, զոր միզագրաւութեան գործն կոչեն. (Վրք. ոսկ. նոր ձ. եւ տպ։)
Հասարակաց խօսիւք անցանելով ընդ պատմութիւնս. որպէս զի մի ոք երեւեսցի ի պերճաբանութիւնս գրաւեալ առ փափաքն, այլ ճշմարտութեան բանից մերոց կարոտեալ եւ այլն. (Խոր. ՟Գ. 1։)
Դառնային ի սեպհականութիւնս եւ ի տունս։ Զի մի տարամերժիցի սեպհականութիւն ազգացն այնոցիկ ի բնիկ տէրութենէն։ Յինքն գրաւեր զսեպհականութիւն տանն. (Յհ. կթ.։)
Եթէ յաղագս անձեռնհասութեան, եւ կամ յաղագս յուսոյ ի վանսն տարցեն։ Եթէ յաղագս անձեռնհասութեան՝ Տեառն չիցէ դարմանեալ զգրաւ իւր. (Մխ. դտ.։)
ԳՐԱՒԱՀԱՐԿՈՒԹԻՒՆ ԳՐԱՒԱՀԱՐԿՈՒՄՆ. ἁναδασμός τῆς γῆς divisio terrae, lex agraria Բաժանումն գետնոյ. սահման անդաստանաց, եւ տուրք նոցին.
Որ ոչ հաւանին ընդ գրաւահարկութիւն, որոց քաղաքն՝ համանգամայն եւ օրէնքն պահանջել հրամայէ. (Պղատ. օրին. ՟Ժ՟Բ։)
Ոչ շարժել զանշարժսն, եւ անէծս ի վերայ հասուցանել, զերկիր գրաւահարկումն պատմելով. (Պղատ. օրին. ՟Գ։)
Մի՛ մեղսազանցութեամբն գրաւեալք. (Լմբ. պտրգ.։)
Իբրու մոռացական եւ ապախտարար այսպիսւոյն նախածանօթութեան։ Ետ նոցա նախածանօթութիւն եւ գրաւական։ Դպիրքն եւ փարիսեցիք առաջինք էին վասն նախածանօթութեանն. (Մագ. ՟Խ՟Է։ Լմբ. իմ.։ Երզն. մտթ.։)
Ուր այժմ շահավաճառութիւնք ողբոց եւ արտասուաց զերկինս գրաւեն. (Նար. ՟Հ՟Թ։)
Գրութիւն պատգամաց. պատգամ գրաւոր.
Որ գործովք միայն գրաւի, եւ ոչ ստեղծաբանութեամբ կաշառի։ Շունչ զօրութեան մեծիգ միասցի ի քո ինձ շնորհեալ ստեղծաբանութիւնս. (Նար. ՟Բ. ՟Գ։)
ՍԵՊՀԱԿԱՆԱՑՈՒՑԱՆԵՄ ՍԵՊՀԱԿԱՆԵՄ ՍԵՊՀԱԿԱՆԵՑՈՒՑԱՆԵՄ. Իբր յն. ἱδιάζω proprium mihi facio, vindico եւ περιουσιάζω possideo. Սեպհական առնել ինքեան կամ այլում. իւրացուցանել. ստանալ. յինքն գրաւել. ժառանգել, եւ ժառանգեցուցանել.
ՍԵՊՀԱԿԱՆԱՑՈՒՑԱՆԵՄ ՍԵՊՀԱԿԱՆԵՄ ՍԵՊՀԱԿԱՆԵՑՈՒՑԱՆԵՄ. Իբր յն. ἱδιάζω proprium mihi facio, vindico եւ περιουσιάζω possideo. Սեպհական առնել ինքեան կամ այլում. իւրացուցանել. ստանալ. յինքն գրաւել. ժառանգել, եւ ժառանգեցուցանել.
Միհրդատ զամասիա գրաւելով ի հայս՝ տիեզերասահման քաղաք զնա յարդարեալ կոչէ։ Ի հայս գրաւելով՝ տիեզերասահմանակալ քաղաք յարդարեաց. (Յհ. կթ.։ Ճ. ՟Բ.։)
Զգրաւ պարտապանին ի բաց տացէ. (Եզեկ. ԼԳ. 15։)
ԱՌ, ի, իւ, ից, իւք. գ. λῆμμα. sumptio, λῆψις, captio, ἀρπαγή, praeda, եւ բայիւ λαμβάνω, summo, assumo. capio, cepi. Առումն. առնուլն եւ առեալ լինելն. գրաւումն. գնումն. ուստի եւ Տուր եւ առ. եւ Առեալ ինչ. յափշտակութիւն, եւ յափշտակեալ ինչ.
Ո՞րպէս զախտս (աղետից) հանդուրժեցից բերել։ Ախտս ինչ սրբանուէրս կաթուածոց աչաց։ Զախտ արտասուացդ տարժանութեան։ Ոչ ես գրաւեալ ընդ մասամբք ախտից սրտմտութեան. (Նար.։)
Իբր խթանաւ իմն՝ ընդոստուցեալ բանիւ։ Ընդ կրիւք իմն գրաւեցաւ. (Յհ. կթ.։ Նար. ՟Հ։)
Զմտաւ ած զայնոսիկ, որք յոտիցն ցաւ գրաւեալ իցե, յորժամ ի սաստիկ խըթոցն տանջիցին. (Ոսկ. մ. ՟Բ. 18։) (լծ. իտ. կօթթա։ ասի եւ ռմկ. կամ կճել ցաւոց։)
Զգուշանայ (քսակի ոսկւոյն) կապով եւ կնքով եւ պահպանութեամբ։ Գրաւեցեր ընդ կապով բանի զանձն իմ եղկելի. (Խոսր.։)
ῤῆσις, λόγος, μῦθος, ὀμιλία , ἰστορία oratio, eloquium, sermo, tractatus, historia διάλεξις dissertatio κεφαλίς capitulum եւ այլն. Բան ձայնաւոր կամ գրաւոր՝ ճոխ եւ ճոռոմ. կամ հռետորական առասացութիւն. ասացուած, վէպ. պատմութիւն. մեկնութիւն. քարոզ. վարդապետութիւն. երկայն զրոյցք. ներբող. եւ Գլուխ մի բանի. եւ Բառ. բարբառ. եւ այլն.
Ճառդ յայտնի է։ Ճառիդ յայտնոյ. եւ այլն. (Փիլ. ստէպ.) իմա՛, բառ, եւ բառական նշանակութիւն. գրաւոր կամ նկարագրական իմաստ. իբր յն. ῤῆσις, ῤητός litera, literalis.
Որք յոտիցն ցաւ գրաւեալ իցեն». յն. ποδαλγία. (Ոսկ. մ. ՟Բ. 18։)
Քո սակի եմք գրաւեալ, եւ ոչ այլում իմիք. (Խոսր.։)
Կարօղ գոլով՝ ի վեր քան զվիշտս (այսինքն առանց վշտաց) զտնտեսութեան աւարտել խորհուրդ։ Ոչ ես գրաւեալ ընդ մասամբք ախտից ի վերդ քան զբան. (Նար. ՟Խ՟Դ. եւ ՟Ժ՟Զ։)
Վասն ո՞յր աղագաւ ինքն ո՛չ մկրտէր։ Ո՛չ վասն աշակերտս գրաւելոյ աղագաւ. (Ոսկ. յհ. եւ Ոսկ. գղ.։)
Մարմինն մեղօք գրաւեալ, եւ անձն ի գործոց չարեաց ոչ մեկուսացեալ։ Ախտանամք յանձն եւ ի մարմին։ Քաւութիւնս անձանց, առողջութիւնս մարմնոց։ Լուացմամբ մարմնոյն՝ զանձինն հաւատամք առնուլ սրբութիւն։ Միջնորդաւ անձինն ընդ հողոյ միաւորեցաւ. եւ այլն. (Նար.։)
Արբեցողն՝ ցասկոտ եւ նախանձոտ եւ բարկ եւ անմիտ լինի։ Այլ զի ամենեւին զբարկ միտսն յայտ առնիցեմք, վերագրաւն հանդերձ գազանս վայրենիս կոչեմք (զչտրս). (Ոսկ. ես.։)
γράφω scribo Դրոշմել զգիր ի վերայ թղթոյ, տախտակի, քարի, եւ այլն. գծել. ծրել զնշանագիրս. շարադրել զբան գրաւոր. Ընդ գրով արկանել զբան.
Զեղարն (այլոյ) յինքն գրաւել։ Չունելով եղար. (Պիտ.։)
Ի քումդ խնամոց խուն մի խիթացեալ՝ եւ նա ընդ կրիւք իմն գրաւեցաւ. (Նար. ՟Հ։)
ԽՕՍՔ. Բան գրաւոր. ճառ. գիրք. Շարագրութիւն. պատմութիւն եւ այլն։
Ի հնարս մտեալ ի գրաւել առ ի յինքն զյիշատակս աստուածգիտութեան։ Որքան ջանք եւ հնարք եղեն սրբոցն զմարդիկ ածել յուղղութիւն։ Ի միտս գանձին հնարք արուեստից։ Հնարիւք իւրովք զսպառազինութիւն նորա յափշտակեաց, զի տացէ հնարս նահատակաց առաքինանալ. (Յճխ.։)
Այրն՝ առ որում պարտքն քո իցեն, հացէ զգրաւն արտաքս. (Օր. ՟Ի՟Դ. 11։)
Ոչինչ ընդ վայր ասացեալ է բան իմաստնոյն։ Իբրեւ զշուն անպիտան ընդ վայր հաջես. (Եզնիկ.։ Եղիշ. ՟Ը։ Մի՛ զգրաւեալս արեամբ հզօրիդ անտես արարեալ՝ ընդ վայր կորուսաներ. Նար. ՟Ձ՟Գ։)
ՏԵՂԻ. τόπος locus στάσις statio. որ եւ ՏԵՂ, ԵՏՂ. Վայր. ուրն՝ զոր գրաւ է իւրաքանչիւր մարմին. կայան. ընդունարան. բնակարան. կողմն. սահման. ընդարձակութիւն. միջոց. տեղ, տեղը.
Ընկալեալ աղերս ի յիմոյս ձայնէ։ Րոտեմք ի քէն աղերսիւ բանի, որ ես քաղցրալուր գրաւ աշխարհի։ Աղերս հառաչման։ Յստակութիւն աղերսին իսպառ պղտորեալ։ Որոց աղերսիցն յարգմամբ ընկա՛լ զիս նորոգ. (Նար.։)
Այնպէս դիւրեցաւ եւ հարթեցաւ, զի բազումք անխէթ եւ աներկեղ գնան ընդ այնպիսի ճանապարհ։ Զայլն ամենայն անխէթ ի վերայ դնիցէ (հաստատուն հիման՝) շինօղն։ Անխէթ եւ անկասկած դիմագրաւել։ Յետ այսչափ մեղաց անխէթ եւ անկասկած կամք։ Ամենեցուն դիւրեաց՝ անխիղճ անխէթ եւ անխափան զվարդապետութիւնն համարձակել. (Ոսկ. ես. եւ Մտթ. ՟Ա. 13. 17։ ՟Բ. 1։ եւ Չհ. ՟Ա. 7։)
Կոյրք, որք ի բնականն եւ ի գրաւորականն անտեսք էին. (Երզն. մտթ.։)
Արձանագրութիւն, եւ գիր հաստատութեան. բան գրաւոր հաստատուն.
Ոչ գրաւոր աւանդիւք, այլ խորհրդոյն կատարմամբ ի Քրիստոս. (Տօնակ.։)
ԵՐԱՇԽ 2 (երաշխիք, խեաց.) գ. ἑγγύνη fidejussio Գրաւ եւ առհաւատչեայ. կամ երաշխաւորութիւն.
ՅԵՐԱՇԽԻ ԱՌՆՈՒԼ, եւ ԱՌՆԵԼ. ἑγγυάω, ἑγγυάομαι spondeo, fidejubeo Առնուլ զոք ի գրաւի՝ գրաւականելով զանձն, խոստմամբ փոխանակ նորա. այն է Երաշխաւոր լինել ումեք.
Ո՛չ ուրեք երբեքի գրաւեալ. (Նար. ՟Լ՟Դ.) իմա՛ անժամանակ։
Մի՛ գրաւեսցես զվերին եւ զներքի՛ն երկան. (Օրին. ՟Ի՟Դ. 6։)
Զօրեղ ախոյեանք, կամ ջատագովք, կամ զէն, կամ սպեղանի։ Ի զարմէ զօրեղաց։ Զօրեղն ինքնութեամբ կամ ինքնիշխանութեամբ։ Զօրեղ դիմագրաւութիւն կամ ուժգնութիւն։ Զօրեղ երթմամբ. (Նար.։)
Յիւղեալս այս թեզան բանաւորական մի՛ մտցէ եւ մի՛ գրաւեսցէ տխրականութիւն աղտոց մեղանաց. իբր գործած Աստուծոյ. (Նար. ՟Ղ՟Գ։)
Ի քումդ խնամոց խուն մի խիթացեալ՝ եւ նա ընդ կրիւք իմն գրաւեցաւ. (Նար. հ։)
Ստրատորքն՝ որք զձին թամբեն, եւ հեծուցանեն զարքայն. սքեմ է նոցա ապուկալամին գրաւոք կազմաւ, եւ կապակք. (Մխ. դտ.։)
ՅԻՆՔՆ ՀԱՆԵԼ. Իւրացուցանել. գրաւել. յն. յափշտակել, կորզել.
որ եւ թ. մըգրաւ, մըգէսս, ագգաս. ψαλίς forfex. Կտրոց. գործի երկաթի երկճղի կարկնաձեւ՝ ի հատանել եւ ի ձեւել զկտաւս, զթուղթս, զգէսս, եւ այլն.
ՈՒԶԵԼ. Բայ ռամկական՝ առեալ ի գրաւորէս Յուզել, իբր Խնդրել, այսինքն Կամիլ, պահանջել, եւ Որոնել.
ՌԵՄՈՆ կամ ՌԻՄՈՆ. ռմկ. ռէհին. ἁρραβών arrhabo, arrha Գրաւ. գրաւական. առհաւատչեայ. առէպուն (յորմէ յն. լտ. առռավօն, արրա՛պօ, ա՛ռռա).
Րատեմք ի քէն աղերսիւ բանի, որ ես քաղցրալուր գրաւ աշխարհի. (Նար. կուս.։)
Րատեմք ի քէն աղերսիւ բանի, որ ես քաղցրալուր գրաւ աշխարհի. (Նար. կուս.։)
Եթէ աղքատ իցէ այրն, մի ագցի ընդ գրաւաւն իւրով (Օրին. ԻԴ. 13)
Հիանալով, եւ ահագինն գրաւելով տարակուսիւք. (Պիտ.։)
Այնքան յաչաղանքն գրաւեալ զառաջնորդական զմիտս, որպէս զի զայսքան իմ զվէրս թողեալ եւ այլն. (Լմբ. ատ.։)
Գրաւորական անձայն տառիւք. (Յհ. կթ.։)
Գրաւորական ձայնի տառիցն՝ ե՛ն որ ձայնաւորք են, եւ են՝ որ կիսաձայնք, եւ են՝ որ անձայնք. ձայնաւորի նմանեաց միտքն, եւ կիսաձայնի՝ զգայութիւնս, եւ անձայնի՝ մարմինս. (Փիլ. լին. ՟Դ. 117։)
Պատճառէ ոչ հատուցանիլ անվաշխին։ Անվաշխ անդրէն դարձուսցէ դգրաւն. (Մխ. դտ.։)
Գրաւել, տիրել. ֆէթհ էթմէք.
Եթէ գրաւեսցես զբաճկոն ընկերիքոյ։ Առին իւրաքանչիւր զբաճկոն իւր, եւ եդին ի ներքոյ նորա։ Որ հանէ զբաճկոն յաւուր ցրտոյ։ Որ հանէ ի քէն զբաճկոն քո, մի՛ արգելուր ի նմանէ զշապիկս.եւ այլն։
Օրէնք բնական, գրաւորական, աւետարանական։ Բնականն տուաւ Ադամայ. (եւ այլն. Վրդն. քրզ.։)
Եւ իբր Գրաւոր. գրչական. քերականական.
ἑνεχυράζω pignus accipio, capio;
pignero Առնուլ զիմն իբրեւ գրաւ ի տեղի փոխոյն կամ առնլեաց. (սանս. կրահ, է առնուլ). տե՛ս (Ել. ՟Ի՟Բ. 26։ Օր. ՟Ի՟Դ. 6. 17։ Առակ. ՟Ի. 16։ Եզեկ. ՟Ժ՟Ը. 16։ Յոբ. ՟Ի՟Բ. 6։)
Մի՛ գրաւէք ի ձեզ զխորհուրդս տեառն աստուծոյ մերոյ. (Յուդթ. ՟Ը. 15։)
Շունչն գրաւեալ. (Իմ. ՟Ժ՟Զ. 14։)
Ի նոսա գրաւիցիք. (Հռութ. ՟Ա. 13։)
Սողնական ախտն զամենայն շուրջանակի գրաւէ զմարմնոյն հասարակութիւն. (Փիլ. ՟ժ. բան.։)
Ընդ բազում չարեօք գրաւեցայք զանձինս. (Ոսկ. գաղ.։)
Ի սոյնս գրաւի եւ ամն՝ զոր կալաւ ողոմպիա. (Եւս. քր. ՟Ա։)
Գրաւէ յինքն զշէնս եւ զամենայն իշխանութիւնս նոցա. (Խոր. ՟Բ. 48։)
Ընդ մահու կորստեամբ գրաւեալ։ Աբրահամ գրաւեաց զաստուած ի պարտս սիրով իւրով. (Յհ. իմ. եկեղ.։)
Ընդ սահմանաւ, կամ ընդ գրով, կամ ընդ մասամբ ախտից գրաւիլ։ Ի մահ գրաւեցայ։ Շահավաճառութիւնք ողբոց զերկինս գրաւեն։ Գործովք միայն գրաւի, եւ ոչ ստեղծաբանութեամբ կաշառի. (Նար.։)
ԳՐԱՒԵԼ. որպէս Գրաւականել. փոխանակել. փրկանաւորել. վարձել.
Մի՛ ընդ հովտիս վշտաց հեծութեան զանախտական զկեանսն գրաւեր։ Գրաւեալ զիմս դաժանութիւն ընդ քում համեղութեան։ Մի՛ զգրաւեալս արեամբ հզօրիդ կորուսաներ։ Զարծաթ փրկանաց անցաւոր վարձու ոչ գրաւեաց. (Նար.։)
Հոգայ, եւ զմշակս գրաւէ։ Հայրն Օրէ ոչ գրաւէր ինչ, այլ առ ժամայն գնէր. (Վրք. հց. ՟Գ. եւ ՟Ժ՟Ա։)
Գրաւոր օրէնք, եւ այլն. (Ոսկ. յհ.։ Լմբ. սղ.։)
Գրաւոր, գրեալ. գրաձեւ. մագաղաթեայ.
ԿԱՌԱՆՉ որ եւ ԿԱՌԱՉ. κραυγή vociferatio καταβόησις reclamatio ἁποδυρμός deploratio. Սաստիկ կանչ, կանչիւն. հեծութիւն. ճիչ. եւ բառանչ. կռինչ. (լծ. յն. գրաւղի՛, թ. եայղառս ). պոռալը, պոռլտալը.
Զխորհուրդն անապական եւ գերաշխարհիկ՝ զփրկութեան մերոյ գրաւականս՝ ընդէ՞ր ձախլես՝ յապականութիւն իջուցանելով. (Սարկ. հանգ.։)
ὄμηρος obses, legatus. իտ. ostaggio, gaggio ὄμηρον pignus, quod est loco obsidis. գրի եւ ՊԱՆԴԱՆԴ, ՊԱՆՏԱՆԴ. (ի հյ. պատ անդ ուրեմն. եւ պ. պէնտ, կապ) Անձն տուեալ ի գրաւ՝ առ ապահովութիւն.
Որ էր մնացեալ ի պատանդս ի հռոմ քաղաքի։ Տալ պատանդս եւ գրաւականս։ Ա՜ռ նա զորդիս իշխանաց երկրին ի պատանդս։ Զպատանդսն՝ որ էին յակառն՝ հրամայեաց տալ ի ձեռս նորա։ Ածին կալան զպատանդսն առաջի նորա. (՟Ա. Մակ. ՟Ա. 11։ ՟Ը. 8։ ՟Թ. 53։ ՟Ժ. 6. եւ 9։)
Եղիցի պատմուճանի տուգանք յաղթողիս. մեկնակ տուգան զգրաւին հատուսցէ։ Գրաւականին տուգանս հատուսցուք. եւ ի քէն մահու տուգանս փոխանակ անհաւանութեան պահանջեսցուք. (Փիլ. սամփս.։)
Ի ձեռս օտար մարդկանս եւ այլազգեաց գրաւելով. (Պիտ.։)
Գրաւին ի ներքս յապաժոյժ տանջանսն. (Յճխ. ՟Ի։)
Կրկին ըստ չափոյն ուրացողն զպարտս հատուցանէ ըստ չափոյն ուրացողն զպարտս հատուցանէ ըստ իւր ձեռնագիր ապօտքսին ճշմարտութեանն, որով զհաստատութիւնն արարեալ էր։ Թէ առնու մարդ ի փոխ համար ոսկւոյ, եւ գրող տուողին ապօտիքս, եւ դնէ առ նա գրաւական. (Մխ. դտ. յօրէնս թգ.։)
Զառ հաւատչեայ կենացն զլուսալիր զանմահութեանն գրաւականն. (Անան. եկեղ։)
Գործովք միայն գրաւի, եւ ոչ ստեղծաբանութեամբ կաշառի. (Նար. ՟Բ։)
ῤητός, -η, -ον literalis, dicendus, dictus. Սեպհական ճառի. ճառեալն. ճառելի. եւ Որ ինչ է ըստ ճառի, գրաւորական. բառական.
Ժողովեալ զայսոսիկ (գրաւոր աշխատութիս՝) նուիրեցին ի փառս հելլենացւոց աշխարհին. (Խոր. ՟Ա. 1։)
Արմատ յաջորդ բառից, որպէս Նահատակ, կամ նախագրաւ արշաւօղ։
Նկարագիրդ առակական է, որպէս ամենայն շարագիրք սողոմոնի. զի զմովսէս եւ զեզրաս ոչ գտանեմք այսու շարագրաւ շարագրեալ. (Վանակ. յոբ.։)
ՊԱՐԱՆԵԼ ՊԱՐԱՆԻԼ. ἁναλύω, -ομαι resolvo, -or, revoco, revertor. Իբրու տարանաւ յետս քարշել. կոչել. Եղնա ոգին՝ անդրէն ոչ դառնայ, եւ պարանել շունչն գրաւեալ. (Իմ. ՟Ծ՟Զ. 14։)
ՊԱՐԱՆԵԼ ՊԱՐԱՆԻԼ. ἁναλύω, -ομαι resolvo, -or, revoco, revertor. Իբրու տարանաւ յետս քարշել. կոչել. Եղնա ոգին՝ անդրէն ոչ դառնայ, եւ պարանել շունչն գրաւեալ. (Իմ. ՟Ծ՟Զ. 14։)
Ոխակալ. ոխերիմ. (կամ գրաւիչ, կամ անիրաւ. ի ձայնիցս ռեմոն, կամ հարամ).
φερνή dos δόμα donum. Վարձ հարսին կամ հարսնութեան ի փեսայէ եւ ի տանէ նորա. օժիտ, գրաւական. քեապին, յիշելիք. պարգեւ. տուայր. ճէհիզ. աղըրլըգ։ տե՛ս (Ծն. ՟Լ՟Դ. 12։ Ել. ՟Ի՟Բ. 16. 17։ ՟Բ. Մակ. ՟Ա. 14։ ՟Ա. Թագ. ՟Ժ՟Ը. 25։)
Վերագրաւն, վարդապետականաւն ... վերագիրն, զի բաւական իցէ միով կարգիւ զամենայն գրոցն գիտել զմիտս. (Մագ. քեր.։)
Անեղն եւ անապականն եւ մշտնջենաւորն Աստուած։ Անապականն յանապական տան միշտ կայ մնայ։ Կենագործեալք անապականիդ։ Անապականք, եւ ոչ մահկանացուք։ Գրաւական կենդանութեանս անապական է. (Նար.։)
Ի ձեռս բերել. զբռամբ արկանել. նուաճել. գրաւել. ձեռք ձգել.
Որդիքն գաւթի էին աւանապետք. (ի լս. խոռապետք. որպէս քորիսկոպոս)։ Աւան այն ասի, որ յանդէ ոք մասն ի շինուած գրաւիցէ. բայց աստ աւանապետ զիշխանութիւնն ասէ, որպէս զի աւանապետքն դասապետք ասացին. (Կիւրղ. թագ.) (զի յն. χώρος կամ χώρα , է գաւառ, կողմն ինչ երկրի. եւ χορός , դաս։)
Ելեալ գիշերի գաղտաբար։ Գաղտաբար յինքն գրաւեալ։ Գաղտաբար իմն զարեւմտեայ կողմամբ լերինն պարառոցեալ. (Յհ. կթ.։)
Գթածաբար առողջացուսցես, կամ գրաւականեսցես. (Նար. ՟Ժ՟Ը. ՟Լ՟Զ։)
Որ դնէ զգրաւ բախտի խոստաբանութեամբ. պէ՛ս բռնօղ.
Հաւատարիմ (լինել) գրաւադրացն. (Փիլ. սամփս.։)
ԳՐԱՒԱԹԱՓ ԼԻՆԵԼ կամ ԱՌՆԵԼ. λυτρόομαι redimo Գրաւով թափել. ազատիչ լինել՝ տալով զգրաւ կամ զփրկանս. փրկանաւորել.
Գրաւաթափ գերելոցն ընտանեաց լինել։ Գրաւաթափ իւրոյ տէրութեան լինել։ Գրաւաթափ առնելով՝ որք ըմբռնեալ իսկ էին ի ձեռս չար ոստիկանին. (Յհ. կթ.)
ἁρραβών arrhabo, arrha, pignus Իրն եդեալ ի գրաւի, տուեալ որպէս գրաւ. նշանակ ապահովութեան խոստմանց եւ դաշտանց. առհաւատչեայ, երաշխաւորութիւն. պատանդ. եւ Փրկանք. փէյ, փէյման ուստի լտ. բիկնուս. (եբր. արաբ. էռէպուն, առապօն. ուստի յն. լտ. առռավօն, առռապօ, առռա).
Զի՞նչ գրաւական տա՛ց քեզ. եւ ասէ, զմատանիդ եւ զգինդդ եւ զգաւազանդ։ Եւ առաքեաց յուդա ուլ այծեաց, առնուլ զգրաւականն. (Ծն. ՟Լ՟Ը. 17=20։)
Ա՛ռ զքո գրաւականն, եւ տու՛ր ինձ զպարտսն. եւ այլն. (Մխ. դտ.։)
(Տացէ) զորդի իւր գրաւական ինձ. (Յհ. կթ.։)
Առնու ի նմանէ զսէրն գրաւական, եւ յանձն առնէ նմա զհօտն. (Իգն.։)
Գրաւական աւետեացն շնորհաց, կամ խաղաղութեան, կենդանութեան, կամ սիրոյ, եւ այլն. (Յճխ.։ Նար.։ Արշ.։)
Ունիմ գրաւական զմեծ վարդապետն հեթանոսաց. (Եղիշ. ՟Ը։)
Եդին զանձինս գրաւականս բազմաց. (Շար.։)
ԳՐԱՒԱԿԱՆ ասի նաեւ Գրաւան բախտի. գրաւադրութիւն. թերեւս եւ գրաւադիրն. պէ՛ս, եւ պէ՛ս բռնօղ.
Գրաւական եդեալ ի մէջ վասն այսր բանիս. (Բուզ. ՟Դ. 10։)
Ընդունին զգրաւականին զհրաւէր։ Գրաւականին տուգանս հատուսցուք։ Ըստ գրաւականին սահման անցանել։ Զգրաւականին շնորհս, եւ այլն. (Փիլ. սամփս.։)
Եթէ ոչ նախ ուսցի ոք զգիրն, զսիւղոբայսն ընթեռնուլ ոչ կարէ. ուստիհարկ է նախկի գրաւորիլ, եւ ապա այնպէս իմանալ զասացեալսն եւ զնշանակեալս ի ձեռն դրոյն. (Աթ. ՟Թ։)
Գրաւելն, իլն. ըմբռնելն. տիրելն.
Տարակուսելի տրտմութեան գրաւման պատշաճագոյն փարատիչ. (Պիտ.։)
Դժոխային գործովք գրաւեալս՝ ի լոյսն։ Դժոխային ագահ. (Նար. ՟Ժ՟Բ. ՟Ծ՟Զ։)
Որ ընդդէմ ոսոխին նախագրաւ բերի. իբր յառաջամարտիկ. ախոյեան. նահատակ. աձնամատոյց. ձեռներէց. յանդուգն. դիմակաց. հակառակորդ. առաջ նետուօղ.
Ինքնակամ դիմագրաւ կամակար ի վիշտս մահուն եւ տանջանացն դիմէր. (՟Բ. Մակ. ՟Զ. 28։)
Զղօղանջիւն դիմագրաւին. (Յիսուս որդի.։)
Տեսանէր զկամս սրտից նոցա դիմագրաւս. (Աթ. ի ստեփ.։)
Դիմագրաւ է ջուր (հանգոյն այծի). (Փիլ. լին.։)
Ա՛յվսեր եկեալդ դիմագրաւ. (Ճ. ՟Ա.։)
Ուր ինքնակամ դիմագրաւ նահատակն եղեւ. (Խոր. ՟Գ. 9։)
Դիմագրաւ ընդդէմ նորա գտանէին չարութեամբ. (Յհ. կթ.։)
Մի՛ դիմագրաւ լինիր մահկանացու ազգիդ կենդանութեան. (Սարգ. ՟բ. պ. ՟Բ։)
Դիմագրաւ. յառաջամարտիկ քաջասիրտ եւ աչալուրջ երեսօք.
Մերթ՝ Յինքն գրաւել. ձեռն մխել.
Ընդ իշխանութեամբ կնոջ գրաւիլ՝ թշնամանս մեծ է. (Ոսկիփոր.։)
Զառ հաւատչեայ կենացն զլուսալիր զանմահութեանն գրաւականն. (Անան. եկեղ։)
Գրաւորական ձայնի տառիցն երեք են զանազանութիւնք. են որ ձեյնաւորք են, եւ են որ կիսաձայնք, եւ են որ անձինք։ Կիսաձայնքն բարբառս գործեն կաղս եւ անկատարս. (Փիլ. լին. ՟Դ. 117։)
διαθήκη testamentum (vetus, et novum). Ընդունարան կտակի կամ ուխտին աստուծոյ. եւ նոյն իսկ կտակն կամ ուխտի աստուածեղէն. օրէնք. գրաւոր պատգամք տեառն. աստուածագիծ տախտակք, եւ աստուածաշունչ մատեանք հին եւ նոր օրինաց.
(ի համ, գալ. կամ համքանակ) գրի եւ ՀԱՆԿԱՆԱԿ. որ է ըստ յն. սի՛մվօլօն. իբր համարկանակ, միաբան արկեալն. σύμβολον symbolum, sors, signum եւ այլն. իսկ συμβουλή concilium. Որ ինչ ի միջի դնի միաբան խորհրդով ի մի վայր եկելոց, մանաւանդ ի պէտս խրախութեան. եւ բաժինն արկեալ յանցնիւրոց. վիճակ, գլուխ դրամոյ. գրաւ. դաշն. միաբանութիւն.
Խաղաղականաւն զամենայն երկիր գրաւեալ՝ միահեծան կալցի. (Պիտ.։)
ՄԻԶԱԳՐԱՒ որ եւ ՄԻԶԱԳՐԱՒՈՒԹԻՒՆ. Գրաւումն միզի. դժուարութիւն միզելոյ. միզարգելութիւն. որ կոչի եւ ՔԱՐԱԳՈՐԾ. զի է ախտ գոյացուցիչ խճից եւ քարանց յանցս միզի. ջրվաթի նեղութիւն, քար ունենալը.
Յախտ դժնդակ միզագրաւի անկեալ՝ վախճանի. (Սոկր.։)
προέχων praehanebns, antecipans, praecedens, praecellens. յն. ոճով. Նախկին ունօղ. նախագրաւօղ. բովանդակիչ. եւ Ունօղ զնախկին տեղի. գերագոյն. գերունակ. եւ Նախկին. նախնական.
Այսպէս վայելչացուցանէ նկարագրաւ զգարնանային ժամանակս բանս. (Նիւս. երգ.։)
Նկարագրաւն ... իսկ առ ի միտս։ Ըստ նկարագրին ... իսկ ըստ մարգարէութեան, եւ այլն. (Նախ. առակ. եւ Նախ. ես. եւ Նախ. եզեկ.։)
Իւր նշանագրաւս ձեռամբ ասէ գրել զողջոյնս. (Ոսկ. ՟բ. թես.։)
Վարդապետ՝ բաւական իցէ տալ զիմաստութեան գրաւորութիւնս՝ ոչ նշանապէս, այլ ոմանց նախկրթականս, իսկ ոմանց զմիջինս հանճարոյն, եւ այլոց զծայրագոյնն. (Սարկ. քհ.։)
Պայմանեալ էր արմաւ, եւ տուեալ էր գրաւ. (Վրք. հց. ՟Ժ՟Ա։)
ὀμηρεύω, συνέχω, -ομαι եւ այլն. obsidem posco, accipio. (իսկ obsideo, է պաշարել) գրի եւ ՊԱՆՏԱՆԴԵԼ. Իբրեւ զպատանդ գրաւել արգելուլ. պաշարել. թակարդիլ. կր. խափանիլ. կաշկանդիլ. պատաղիլ, զբաղիլ.
Գրաւեցին՝ պատանդեցին եւ ուռկանեցին։ Եթէ յընթացից բարեաց զշունչս պատանդեսցէ. (Նար. խչ. եւ ՟Կ՟Զ։)
Ժողովէին առ նա ամենայն վշտատեսք եւ ամենայն պարտապանք։ Եղիցի պարտապանն իբրեւ զպարտատէրն։ զգրաւ պարտապանի դարձուցանիցէ. (՟Ա. Թագ. ՟Ի՟Բ. 2։ Ես. ՟Ի՟Դ. 2։ Եզեկ. ՟Ծ՟Ը. 7։)
Նմին նման ասէ պօղոս՝ զօրինացն ստորոգելով գրաւորութիւն. (Արծր. ՟Գ. 6։)
Յաւէտ ընկղմումն տրտմութեան զիմս գրաւէ սրտառուչ անձն. (Պիտ.։)
ἁναγράφω inscribo, describo, rescrio ἁνατίθημι (վերագրել), attribuo, refero, adscribo եւ այլն. Մակագրել, վերագրաւ դրոշմել. արձանագրել. ճառել. գրել.
Վերընկալ լաստիւ էին աստուծոյ (նաւակաւ պետրոսի), որով գրաւեալ զձկունսն, եւ ահիւ պակուցեալ. (Շ. տաղ.։)
προγράφω proscribo. Տարագիր առնել. ի բաց վարել իբր գրաւոր վճռով. արտասահմանել. արտաքսել. զրկել. մերժել.
Անկաւ յախտ ինչ, զոր քարագործն կոչեն, եւ այնպէս միջագրաւեալ՝ չարաչար մեռանէր. (Վրք. ոսկ. ձ։)
Որ զամենայն ինչ յինքեան գրաւէ, կամ ըմբռնէ զամենեսին. զամմէնը իր մէջ կամ իր տակը բռնօղ.
Ի վեր յամենագրաւ ուղին սոսկալի։ Կարիք անթուելիք, պատահարք ամենագրաւք։ Ամենագրաւ տարտարոսն. (Նար. ՟Բ. ՟Ծ՟Ե. ՟Ը։)
Յինքն գրաւօղ զամենայն տեղի. ամենավայր. անպարագիր.
Ամենեւիմբ ընդ մահու կորստեամբ գրաւեալ. (Յհ. իմ. եկեղ.։)
Հարկապահանջութիւն գրաւաւ. կամ Հարկաւ պահանջօղ զգրաւ.
Ոչ սարսես ի բռնաւորացն բռնութենէ, եւ ո՛չ ի գրաւահարկէ իշխանացն. (Մանդ. ՟Է. կամ ՟Դ. ըստ ձ.)
Ի գրաւահար իշխանաց։ (Եփր. աղք.)
Ագաթ. յռջբ. ըստ հին տպ. գրահարկ. եւ ըստ ձձ. գրաւահարկ։
Որ ի գոգս իւր գրաւեաց զդիւադարան եղկելիս. (Բենիկ.։)
Մինչեւ առ նա գրաւականս ճշմարիտս՝ ոչ ետ նմա զխաշինս իւր դուզնաբար։ Ոչ եթէ վայրապար ինչ կամ դուզնաբար, այլ ըստ բնութեան (կոչեաց անուանս կենդանեաց)։ Ոչ եթէ դոյզնաբար ինչ ասաց զայս աւետարանիչն. (Եփր. ստէպ։)
ἕγγυος, ἑξέγγυος sponsor, fidejussor Որ առնու զայլս յերաշխի. խոստմամբ անձնատուր փոխման պարտեաց այլոց. եւ Վկայ հաւատարիմ անձնագրաւ.
Որ ինքնին զանձն իւր գրաւէ կամ մատնէ. անձնամատն.
Ես ինձէն ի վերայ ինքնագրաւ կորստականի երգիծանութիւն խառնեալ ընդ աշխարհ։ Ինքնագրաւ գերեալս. (Նար. ՟Ի՟Ա. ՟Խ՟Ը. ՟Հ՟Ա։)
Զմանկականն նոցա պատճառելով խաժութիւն հասակին՝ սկսաւ զամուրսն յինքն գրաւել. (Արծր. ՟Դ. 4։)
Ի ձեռն առնուլ զպատերազմական եւ զխաղաղական վարս։ Խաղաղականաւն զամենայն երկիր գրաւեալ միահեծան կալիցէ։ Յարաժամ խաղաղականին պարապի կենաց։ Զխաղաղական բնակութիւն. (Պիտ.։)
Անդ խաղաղանայր գրաւորական ժողովուրդն ի պատուիրանազանցութենէ՝ քաւեալք ի ձեռն քահանայութեանն. (Մամբր. յորմէ եւ Երզն. մտթ.։)
Մերս բնութիւն բազում խեղութիւնս ընկալեալ ի չարէն՝ ընդ զանազան կրիւք գրաւեցաւ. (Լծ. եւագր.։)
Համահաւաք ատենիւն։ Համահաւաք եկեղեցի սուրբ՝ տիեզերագրաւ կաթողիկէ. (Վրդն. սղ. եւ Վրդն. ծն.։)
Որ եւ հաւատան համահաւաք՝ տիեզերագրաւ. (Տօնակ.։)
զշատախօս դիւականին, եւ զղօղանջիւն դիմագրաւին. (Յիսուս որդի.։)
Նահատակիլ նախագրաւ յառաջմամբ. համարձակ արշաւել. յարձակիլ. յառաջ խաղալ. սուրալ. առաջ վազել.
Անձայնն շարադասեալ ընդ ձայնաւորին՝ ձայն գրաւորական կատարէ։ Իմաստուն նախախնամութիւն շարադասեաց. (Փիլ. լին. եւ Փիլ. նխ. ՟ա.։)
Բնաւորիլ ունակութեամբ. ունել, գտանիլ յիմիք. տարեալ լինել. եւ Զետեղիլ. կրթել. եւ կրթիլ. կամ գրաւել, իլ. վարել. (յն. ոճով) որպէս ἕχομαι եւ այլն.
Ի ծուխ պաղատման՝ հօրն եւ Աստուծոյ՝ գրաւ հաշտութեան. (Նար. խչ.։)
Մերթ՝ Սրբագրել զբան ինչ գրաւոր. յստակել, հարթել, մաքրազարդ յօրինել.
Գրաւական եդեալ յանձինս շահաւորն օգտութեան կէտ զմահ։ Արբէք զբաժակն խաղաղութեան, որ լի է օգտութեամբ. (Ագաթ.։)
Օգոստոս կայսրն աշխարհագրաւն. (Շ. մտթ.։)
Որ ապարթանէ. յանդուգն. մեծամեծս կոտորօղ կամ հապ հորդան տուօղ. դիմագրաւ.
Որ ինչ հայի ի բան գրաւոր.
διεγγυάω oppignero Իբրեւ գրաւ տալ. դնել ի գրաւի. եւ Փոխանակել. եւ Փրկանաւորել.
Որք գրաւականեցին, այնպէս ետուն. (Մխ. դտ.։)
Գրաւականեսցես զմեծդ պարգեւ ըստ փոքու հաւատոցս (տուելոց իբր գրաւ)։ Զփախուցեալս ... գրաւականեսցես գթածաբար. (Նար. ՟Լ՟Բ. ՟Լ՟Զ։)
γραπτῶς litteraliter Ըստ գրաւոր կամ հին օրինաց. նիւթապէս ըստ գրոյն.
Աւետարանապէս, այլ ոչ գրաւորաբար. (Ածաբ. պասեք.։)
γρατός, γραφικός scriptorius, litteralis, βιβλικός biblicus որ եւ ԳՐԱՒՈՐ. Գրով դրոշմեալ, մանաւանդ ի սուրբ գիրս. օրինական. մատենական. նշանագրական.
Գրաւորական վերծանութեամբ, կամ կտակաւ։ Գրաւորական գիրք խրատու, կամ յիշատակ. (Խոր. ՟Գ. 61։ Պիտ.։ Սհկ. կթ.։)
Տառ գրաւորական ձայնի՝ այբ։ Ի գրաւորական ձայնի տառս. (Փիլ.։)
Գրաւորական անձայն տառիւք. (Յհ. կթ.։)
Գրաւորական ժողովուրդն (հին օրինաց)։ Հրաման ընկալաք ի գրաւորականէն, եւ ի նորոգատուր ուսմանց։ Գրաւորական դատապարտութիւն. (Երզն. մտթ.։ Լծ. ածաբ.։ ՃՃ.։)
ԴԻՄԱԳՐԱՒԵՄ ԴԻՄԱԳՐԱՒԻՄ. Դիմագրաւ լինել. միջամուխ բերիլ. համարձակ դիմել. զդէմ ունել. յանդգնիլ. իշխել. առաջ նետուիլ.
Կին ոմն խոշորագեղ, զոր ոչ ոք դիմագրաւեաց առնուլ կնութեան. (Խոր. ՟Բ. 34։)
Դիմագրաւեալք ընդ խռովութիւն ահագին ծովուն. (Ագաթ.։)
Ի չարէն հալածեալք, եւ առ աստուած դիմագրաւեալք. (Յճխ. ՟Ժ։)
Զամենայն զարդելեալսն անխէթ եւ անկասկած դիմագրաւեալ գործեն. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 17։)
Ընդէ՞ր այդչափ դիմագրաւեալ՝ չկամիս հնազանդել ինքնակալին։ Տեսանեմ զքեզ դիմագրաւել, եւ չհամարիս ինչ զտանջանսդ. (Ճ. ՟Ա.։)
Եւ նոքա դիմագրաւեալք առ այն ոչինչ կարէին տալ պատասխանի. (Համամ առակ.։)
ԴԻՄԱԳՐԱՒԵՄ ԴԻՄԱԳՐԱՒԻՄ. Դիմագրաւ լինել. միջամուխ բերիլ. համարձակ դիմել. զդէմ ունել. յանդգնիլ. իշխել. առաջ նետուիլ.
Կին ոմն խոշորագեղ, զոր ոչ ոք դիմագրաւեաց առնուլ կնութեան. (Խոր. ՟Բ. 34։)
Դիմագրաւեալք ընդ խռովութիւն ահագին ծովուն. (Ագաթ.։)
Ի չարէն հալածեալք, եւ առ աստուած դիմագրաւեալք. (Յճխ. ՟Ժ։)
Զամենայն զարդելեալսն անխէթ եւ անկասկած դիմագրաւեալ գործեն. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 17։)
Ընդէ՞ր այդչափ դիմագրաւեալ՝ չկամիս հնազանդել ինքնակալին։ Տեսանեմ զքեզ դիմագրաւել, եւ չհամարիս ինչ զտանջանսդ. (Ճ. ՟Ա.։)
Եւ նոքա դիմագրաւեալք առ այն ոչինչ կարէին տալ պատասխանի. (Համամ առակ.։)
Ի յետին ծառայութիւն գրաւեալ. անարգ ծառայ. ըստ յն. ծառայականագոյն. δουικώτερος.
Մարգարէից հանդիսարան, եւ գրաւական կենաց մարդկան՝ մարիամ աստուածամայր. (Շար.։)
Երաշխաւոր եղեւ օտարի, եւ ի հիւրութեան՝ գրաւեաց զնա. (Առակ. ՟Ի. 16։)
զշատախօս դիւականին, եւ զղօղանջիւն դիմագրաւին. (Յիսուս որդի.։)
ՄԵՂԱՆՉԱԿԱՆ. Որ կարէ մեղանչել. գրաւեալ ընդ մեղօք, որպիսի է ամենայն մարդ յղացեալ ի սկզբնական մեղս, որ եւ դիւրաւ անկանի ի ներգործականն.
ՄԻԶԱԳՐԱՒԻԼ. Կրել զմիզարգելութիւն. ջրվաթը բռնուիլ.
Անկաւ յախտ ինչ, զո քարագործն կոչեն. եւ այնպէս միզագրաւեալ՝ չարաչար մեռանէր. (Վրք. ոսկ. հին ձեռ։)
Գրաւոր. մատենական. պատմագրական.
ՍԵՊՀԱԿԱՆԱՑՈՒՑԱՆԵՄ ՍԵՊՀԱԿԱՆԵՄ ՍԵՊՀԱԿԱՆԵՑՈՒՑԱՆԵՄ. Իբր յն. ἱδιάζω proprium mihi facio, vindico եւ περιουσιάζω possideo. Սեպհական առնել ինքեան կամ այլում. իւրացուցանել. ստանալ. յինքն գրաւել. ժառանգել, եւ ժառանգեցուցանել.
Տառիւք գծագրեալ. գրով դրոշմեալ. գրաւորական. Ընծայեցի քեզ սուրբ նշան ի սկտեղս խանթից զտառագործական արտադրութիւնս. (Թէոդոր. խչ.։)
(Ոչ միայն ի խորհրդականսն, այլեւ ի տպաւորականսն ըստ օրինացն։ Տպաւորականօք եւ օտարօք։ լոյս տպաւորական, եւ չափաւոր ընդունողացն՝ գրաւոր օրէնքն։ Առի ինձ օրինակ իմն տպաւորական՝ տալ զիս պանդխտութեան եւ օտարութեան. (Բրս. պհ. Պրպմ. ձ։ Ածաբ. մկրտ.։ Սարկ. աղ.։)
Ըզպարգեւես զանմահութեանն գրաւականն. (Անան. եկեղ։)
Քաղցրալուր եւ հեզ թագաւորս։ Աստուածածին մարիամ՝ հեզ եւ քաղցրալուր՝ որոց առ քեզն յուսան։ Որ ես քաղցրալուր գրաւ աշխարհի. (Լմբ. պտրգ. եւ վերափոխ։ Նար. կուս.։)
Զի՛նչ օգուտ է ինձ անընչութիւնն, յորժամ սէր խեղկատակութեանն ծառայ զիս ունի գրաւեալ. (Լմբ. սղ.։)
Ի յոյն լեզու զիւր աշխատութիւնն (գրաւոր) ժողովեաց։ Յիսկզբան մերոյ աշխատութեանս. (Խոր. ՟Ա. 1. եւ 4։)
ԱՌՀԱՒԱՏՉԵԱՅ գրի եւ ԱՌՀԱՒԱՏՉԷ. Առ հաւատ տուեալ ինչ. նշանակ հաւատարմութեան. որ եւ ասի ԳՐԱՒԱԿԱՆ. եւս եւ Գրաւ։ Նմանութեամբ՝ Ճաշակ, ցուցակութիւն. ἁρραβών. arrhabo, pignus. ար. պ. առիպուն, կիրէվ որ եւ ռէհին, գէյման, դութու, որք է զի զանազանին, եւ է զի նոյնանան
Առհաւատչեայն՝ գրաւական ասի. (Ոսկ. եփես.։)
Աւազանազարդ մաքրոթեամբդ պարգեւես զանմահութեանն գրաւականն. (Անան. եկեղ։)
Զաւանդութիւնս հարցն սրբոց (գրաւորս)։ Ընդունայնախօս աւանդութիւնք. (Կորիւն.։)
Զխորհուրդն անապական եւ գերաշխարհիկ՝ զփրկութեան մերոյ գրաւական. (Սարկ. հանգ.։)
ինձ ասպետիս պարտ է զքեզ պսակել ըստ սովորական իշխանութեան իմոյ հայրենեաց։ գրաւ է յինքն զչէնսեւ զամենայն ցութիւնս նոցա. (Խոր.։)
Voir tout