manners, custom, disposition, inclination, conduct, manner of acting;
բոյս բարուց, nature, character, natural, disposition, inclination;
— քաղցունք, good manners, morals;
անբիծ, անարատ —, pure morals;
խրոխտ —, proud character;
խանգարել՝ եղծանել զբարս, to corrupt the morals;
ամոքել զբարս, to soften the morals;
յիւրոց բարուցն, ի կամաց բարուցն, կամաւոր բարուք, բարուք, յօժարութեան, willingly, spontaneously.
որ եւ ԲԱՐՈՅՔ. (լծ. վարք. եւ բերումն. եւ բար, այսինքն պէս) Բնաւորութիւն. բնութիւն. կամ խառնուած եւ յատկութիւն բնութեան. որ եւ ասի Բոյս բարուց. վարումն եւ սովորութիւն ընդաբոյս. ... որպէս յն. ἧθος, τὰ ἥθη mores, indoles, ingenium
Ապականեն զբարս քաղցունս բանք չարք. (՟Ա. Կոր. ՟Ժ՟Ե. 33։)
Խառնուած կամ խառնումն բարուց. (Փիլ. քհ. ՟Ժ՟Ա։ եւ Փիլ. ՟ժ. բան.։)
Իսկ առ ի բարս բացատրութիւնն է այսպիսի. (Փիլ. այլաբ. (այսինքն ի պէտս վարուց, կամ բարոյական։))
Զբարս ուղղիցէք. (Ոսկ. մրգր. ՟Բ։)
Եւ որպէս φύσις natura, nativitas, ortus Ձայնդ յն. ֆի՛սիս այսինքն բնութիւն. լծորդ է ընդ հյ. բոյս. եւ թ. ֆիդան եւ պիթիմ.
Զբարս անասնոց. (Իմ. ՟Է. 20։)
Մովսէս ի սորին բուսոյ բարուց ծննդենէ էր. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 11։)
Կամ որպէս τρόπος modus, institutum, mos Եղանակ. կերպ. օրինակ. որպիսութիւն. տեսակ. հանգամանք.
Բարք անարծաթասէրք լինիցին։ Օրհնեալ բարք քո։ Բայց ի բարուց խժդժագոյն եւս էր. (Եբր. ՟Ժ՟Գ. 5։ ՟Ա. Թագ. ՟Ի՟Ե. 33։ ՟Բ. Մակ. ՟Է. 22։)
Խստութիւն բարուց։ Ամպարշտացն եւ անարժանիցն ոչ մի են բարք, այլ բազումք եւ ազգի ազգիք, ի ձեռն բարոյականին առ ի բարուցն ուղղութիւն. (Փիլ. բագն.։)
Տէրն զներքինին յերիս բարս բաժանէ. (Ոսկ. յհ. 45։)
Եւ որպէս ἁγωγή vitae ratio, ἧθος mos consuetudo Բերումն. ընթացք. կարգ. սովորութիւն. օրէն.
Որոց ընդ բարս, եւ ընդ գնացս նախանձէին. (՟Բ. Մակ. ՟Դ. 26։)
Առանձին բարք են միշտ գրոց՝ զխրատս կամ զպատիժս բաժակ անուանել. (Սեբեր. ՟Թ։)
Առանձին բարք են հեբրայեցւոց՝ կրկին զբանն ասել, երթալով երթայցես, եւ կելով կեցցես, եւ մահու մեռանիցիս. փոխանակ ասելոյ՝ թէ երթիցես, եւ կեցցես, եւ մեռանիցիս. (Կիւրղ. ծն.։)
Կամ συνείδησις conscientia Գիտակցութիւն. խիղճ մտաց.
Ունիցիք բարս քաղցունս. (՟Ա. Պետ. ՟Գ. 16։)
Եւ γνώμη sententias, mens, propositum Ճանաչումն. կարծիք. միտք. վարդապետութիւն. սկզբունք.
Ամենայն որդւովք լցեալք աստուածասիրակ բարուք։ Կամաւոր բարուք զաչս ոգւոց ի բաց ընկենուլ։ Կամաւոր բարուք գործիցէ զլաւն. (Փիլ. բագն. եւ Փիլ. ՟ժ. բան.։)
Զայս բարոյս եւ մանի եմոյծ. (Աթ. ՟Դ։)
Եւ προαίρεσις praeelectio, arbitrium Յօժարութիւն կամաւոր. անձնիշխան կամք. կամակար ընտրութիւն. մտադիւրութիւն.
Զիմոց բարուց զկնի հայեցեալ. (՟Բ. Մակ. ՟Թ. 27։)
Յիւրոց բարուց անտի բանսարկու եղեւ։ Ի կամաց բարուցն մեղանչեմք. (Կոչ. ՟Բ. եւ ՟Դ։)
Զբարուցդ զդիւրագթելութիւն. (Ոսկ. ՟Ա. 32.)
Որ ի զաւակէ եգիպտացի է, բայց բարուք յօժարութեան եբրայեցի. (Փիլ. իմաստն.։)
Յայս ամենայն առմունս վերածելի են եւ այլ բազմապատիկ ձեւք բանից նախնեաց մերոց հայկաբանից. զոր օրինակ ի Յաճախապատումն ասի.
Շնչաւորաց անասնոց ետ բարս եւ ուշ առ ի պէտս. որոց ուշն զբարս շարժէ առ ի ներգործութիւն, եւ բարուց նոցա վարդապետ զմիտս մարդկան։ Յանձնիշխան կամաց այլեւ այլ բարք ծնանին, եւ ի բարուցն գործք։ Անուանքն զընտրութիւնն տայցեն՝ զգրոյն ի միմեանց որոշումն, եւ գիրն զբարս (այսինքն զհանգամանս) անուանն կարդասցէ. եւ այլն։ (Եւ ի Նար.)
Անբարի բարուց։ Բարուց անբարեաց։ Զհասարակաց բարուց.եւ այլն։