Other definitions containing this entry
cf. ԱԶԴԵՑՈՒԹԻՒՆ, որպէս ներգործութիւն, զօրութիւն, ոյժ. վաւերականութիւն.
ἑρημότερος, desertior Առաւել անապատ անշէն. իսպառ աւերակ. հեռագոյն.
Վասն քաղդէական անվաւերական պատմութեանն։ Ամենեւին իսկ անվաւերական է։ Չեն անվաւերական։ Զանվաւերական բանիցն ճարտարանս. (Եւս. քր. ՟Ա։)
Անվաւերական մատենագրութիւն։ Մատեանք աստուածեղէնք, կամ անվաւերականք (արտաքինք)։ Ամենայն գործառնութիւնք նոցա անվաւերականք. (Մագ. ՟Ե. ՟Ժ. լ։)
Կարի աւերակ եւ անշուք.
Զի՞նչ աւերակագոյն քան զգերեզմանս. (Ոսկ. գծ.։)
Խոյս ետուն յանապատն, եւ խրամակարկատ արարին զնա, եւ ամրացուցին. յն. շինել զաւերակս. (՟Ա. Մակ. ՟Թ. 62։)
Յուշկապարկաց, կամ համբարուաց, կամ պարկաց։ Զոմն յուշկապարիկ, զոմն պարիկ, զոմն համբարու կոչիցեն։ Նոյնպէս եւ գրոց ըստ մարդկան կարծեացն եկեալ, յուշկապարկաց ասեն բնակել յաւերակսն, զոր յոյն լեզու իշացուլս ասէ։ Անուանք առանց անձանց են յուշկապարկաց եւ իշացլուց, իբրեւ զծովացուլն, եւ զպայն, եւ զառլեզն, զոր արալէզն կոչեն. (Եզնիկ.։)
ἑρήμωσις. Աւերած կամ Աւերակ լինելն, անապատանալն.
Տաց քեզ եւ զաւակի քում զամենայն երկիրդ քանանացւոց ի ժառանգութիւն յաւիտենական։ Տուք մեզ ժառանգութիւն ի մէջ եղբարց հօր մերոյ։ Մեզ տուեալ է երկիրն ի ժառանգութիւն։ Աւերակք յավիտենից եղեն ի ժառանգութիւն մեզ։ Ոչ եղիցի նոցա ժառանգութիւն, զի ես եմ նոցա ժառանգութիւն։ Ժառանգութիւն ղեւտացւոցն։ հրեշտակ տեառն սատակեսցէյաւիտեան ժառանգութիւնս իսրայէլի, եւ այլն։ Ընդարձակեա մեզ զժառանգութիւն, զի նեղ է քանզի բազմացաք յոյժ. (Խոր. ՟Բ. 48։)
ἑξερημόω, desertum facio. Առնել անապատ կամ յանապատ. աւերակ եւ ամայի կացուցանել. խարապ էթմէք.
Ոչ եթէ աստի քաղքաւորութիւն ղանտի զօրութիւն ունի ... Որք բազում յամենայն քաղաքաւորութեանց նորա պատահեցան։ Զտաճարն աւերակ տեսանիցէք, եւ յառաջին քաղքաւորութեանցն եւ ազատութեանց անկանիք. (Իսիւք.։ Ոսկ. մ. ՟Բ. 18։)
ԱՅՐ, այրի, րից ԱՅՐ յորմէ եւ ՔԱՐԱՅՐ. անձաւ, քարանձաւ (մեծ կամ փոքր). փապար. ծերպ. որպէս եւ աւերակ՝ ուր իցեն դարափոսք կամ տեղիք թաքստեան։ պրս. զար թ. մաղարտ եբր. մէարա. σπήλαιον. spelunca.
Բոխ, աւերակ։
Բոհ, թոհ. բորբ, խաւար. բոխ, աւերակ. (Հին բռ.։)
ԲՈՒ որ եւ ԲՈՒԷՃ. γλαύξ ulula, noctua Թռչուն գիշերային՝ մեծագլուխ եւ տգեղ, տխուր ձայնիւ, բազմատեսակ, բնակեալ առաւել յաւերակս, կամ ի բարձր տանիս. պայգուշ. Տե՛ս (Ղեւտ. ՟Ժ՟Ա. 16։ Օրին. ՟Ժ՟Դ. 15։ եւ Գաղիան.։)
Եղէ ես որպէս բու յաւերակի. (Սղ. ՟Ճ՟Ա. 8. որ այլուր դնի ի մեզ Ագռաւ, կամ Քաջահաւ։)
Նմանեցուցանէ զինքն բուոյ յաւերակի, քանզի եւ այս գիշերային հաւ է. (Լմբ. սղ.։)
Զշէն երկիրն ամենայն թափուր եւ աւերակ թողոյր. (Ագաթ.։)
Ոչ միայն շինաց, այլեւ աւերակաց։ Զիա՞րդ շէն կայցէ աշխարհս։ Մինդեռ շէն են եկեղեցիք. (Եղիշ. ՟Բ. ՟Է։)
Եւ Աւերակ. վիրանէ.
ՅԱՒԵՐ ԴԱՐՁՈՒՑԱՆԵԼ. այսինքն Աւերել, կամ աւերակ անպատ կացուցանել. եբր. խարէպպա. թ. արապ էթմէք
Առնեն աւերակ ... քակեն հիմն ի յատակ. (Շ. եդես.։)
Մինչ դու գնացեր, եւ զերկինս ամենայն ընդ քեզ տարար, ես աւերակացս ո՞րպէս թագաւորեմ. (Խոր. ՟Բ. 58։)
Փլեալ ինչ. աւերակ. աւերած.
ἕρημος desertus Թափուր կամ թօթափեալ ի բնակչաց. անշէն. անապատ. աւերակ. անկոխ. խարապ. վերան. եզսիզ.
ἁοίκητος. inhabitabilis, inhabitatus. Ուր չիք շէնք. աւերակ. անբնակ. ամայի. վերան. խարապ.
Կրկին ծրդեալ շինուածս խօսուն. իբր աւերակ աղտեղեալ, կամ խանգարեալ։
Ու՞ր (ի մէջ աւերակաց) ծիծառն զիւր վարանից բունիկն յարադրէ. (Լաստ. ՟Ժ՟Ը։)
ՎԱՒԵՐ, մանաւանդ ՎԱՒԵՐԱԿԱՆ. δεκτός acceptabilis κυριότερος dignior. (լծ. պ. պաւէր, հաւատ, հաւատալի. պաւէր գէրտէն, հաւատալ. եւ յն. վէվէօս. լտ. վալիտուս, հաստատուն. զօրեղ). Արժանահաւատ. ընդունելի. հաւատարիմ. հաւաստի. պատուական. տիրագոյն. ստոյգ.
Վկայ վաւերական։ Ժամանակագրութիւն վաւերական։ Մատեան վաւերական։ Վաւերական վարկան։ Զի եւ տուն այս վաւերական է քան զայն. (Եւս. քր. ՟Բ։ Յհ. կթ.։ Սամ. երէց.։ Ոսկ. մ. ՟Բ. 7։)
Թէեւ տոմսն այն գրեալ չլինիցի վաւերական. (Ոսկ. ես.։)
Ի յիշատակ վաւերական յոքնաթշուառ եւ թարմատար անձինս եղկելւոյ. (Սարգ. յիշատ.։)
ՎԱՒԵՐԱԿԱՆ. գ. Մատանի՝ նշանակ իշխանութեան. որ եւ լինի կնիք հաստատութեան. մատնի. եիւզիւք. իսկ ՎԱՒԵՐԱԿԱՆ ՄԱՏԱՆԻ ասի կնիքն.
Զվաւերականն մեծագին ածեալ ի մատն։ Զվաւերականն իւրովի եդ ի մատն նորա. (Ուռպ.։ Կրպտ. յռջբ. սարգ.։)
Ի բոլորեսին յայն թուղթսն վաւերական մատանին վասակայ եդեալ էր. (Եղիշ. ՟Է։)
Եդից զլամբին (յաւերակ) ... ի տունկ այգւոց։ Սերմանք եւ հունձք եւ տունկք այգեաց։ Միք. (՟Ա. 6։ ՟Դ. Թագ. ՟Ժ՟Թ. 29։)
Կամ որպէս ա. Փապարեալ, հերձոտեալ. ճեղք ճեղք, աւերակ.
Անշահ. անպիտան. աւերակ, կամ հնոտի.
Այլ առաւել՝ ἕρημος, ἑρημία, ἑρήμωσις, desertus. ամայի. վայրի. անբնակ. աւերակ. դաշտ աւազոյ. չէօլ, չէօլլիւք, պէրիյէ խարապ.
Որ չէ աւերակ կամ ամայի. ապահով. անքոյթ.
ἁοίκητος. inabitabilis, ἁπάνθρωπος, hominum frequentia carens, ἕρημος, desertus, desolatus. Ուր ոչ գոյ մարդ. թափուր ի մարդոյ. անբնակ. ամայի. աւերակ. վիրան. խարապ.
Անբեր եւ լերկ. աւերակ. ամայի. անապատ. ապառաժուտ, եւ անկոխ. անբաժ. անմասն.
Ապալերկ եւ աւերակ եկաց աշխարհն։ Տեսանէր զաշխարհս ապալերկ ի մարդոյ եւ յանասնոյ. (Ուռպ.։)
πελαργός ciconia Թռչուն նման կռնկան կամ խորգոյ՝ երկայն պարանոցաւ, մեծաքիթ, եւ բարձր սուրնիւք, եւ սպիտակ փետրովք. բնակէ ի բարձունս աւերակաց.
Ոչ բնակեսցէ (Բաբելոն) յաւիտեանս ժամանակաց։ Բնակեսցի քաղաքդ այդ յաւիտեան։ Բնակեսցին քաղաքք, եւ աւերակք շինեսցին։ Զքաղաք մի ... բնակեցեալ զօրօք. (Ես. ՟Ժ՟Գ. 20։ Երեմ. ՟Ժ՟Է. 25։ Եզեկ. ՟Լ՟Զ. 10։ ՟Բ. Մակ. ՟Ժ՟Բ. 13։)
Բնակեսցէ ի խրամատս նորա, այսինքն յամենայն աւերակս նորա. (Եփր. դտ.։)
Ի բոլորեսին յայն թուղթսն վաւերական մատանին վասակայ եդեալ էր. (Եղիշ. ՟Է։)
Քակեալ քանդեցին զպարիսպն երուսաղէմի։ Աւերէր քանդէր զամենայն գոմս խաշանց նոցա։ Քանդեաց զամենայն մեհետս նոցա (գերփեաց կամ կողոպտեաց)։ Քաղաքքն աւերակք ապականեալք եւ քանդեալք.եւ այլն։
մերթ իբր Աւերակ, անշէն.
Անբեր եւ լերկ. աւերակ. ամայի. անապատ. ապառաժուտ, եւ անկոխ. անբաժ. անմասն.
Ապալերկ եւ աւերակ եկաց աշխարհն։ Տեսանէր զաշխարհս ապալերկ ի մարդոյ եւ յանասնոյ. (Ուռպ.։)
Զբնաբարձ (եղեալ) աւերակս նորա յայտ առնէ։ Եւ զայն մի՛ ասեր, եթէ ընդէ՞ր իսկ ոչ բնաբարձ եղեն չարիքն. (Ոսկ. ես.։)
ԴԵՐԲՈՒԿ գրի եւ ԴԱՐԲՈՒԿ. Խորտաբորտ վայր քարուտ. դար եւ փոս ապառաժուտ վայրաց եւ աւերակաց. ապառաժ.
Շինեցին զդիւաձօն եւ զաւերակ ի բարեաց զանձինս նոցա բնակարան սրբութեան. (Նար. յովէդ.։)
Յաւերակս նորա մի՛ թափառիր. (Սիր. ՟Թ. 7։)
Արասցեն աւերակ զտիեզերս ժուժկալ երիվարօք. (Մեսր. երէց.։)
Յուշկապարկաց ասեն բնակեալ յաւերակսն, զոր յոյն լեզու իշացուլս ասէ։ Անուանք առանց անձանց են յուշկապարկաց եւ իշացլուց. (Եզնիկ.։)
Եթէ գլորիցի մին, կանգնեսցէ զնա ընկեր իւր։ Ձեռն ձգեալ առ իս՝ կանգնեաց զիս ի ծունգս իմ, եւ ի թաթս ձեռաց իմոց։ Կանգնել զգլորեալս. զմենքենայս առ պարիսպն. զնիզակն ի վերայ վիրաւորաց։ Կանգնել արձան, նշան, զխորան. եւ այլն։ Կանգնել յերկրէ զտնանկն, կամ զաւերակս։ Կանգնեցէ՛ք զնովաւ նետակալս։ Յարիցեն մեռեալք, եւ կանգնեսցին՝ որ իցեն ի գերեզմանս։ Կանգնեցաւ որայն իմ, եկաց ուղղորդ։ Կանգնեցաւ, եւ նստաւ մեռեալն. եւ այլն։
συγγραφή syngrapha, conscriptio βιβλίον lbellus χάρτης chart. Թուղթ մրով գրեալ կամ կնքեալ. տոմս. յետկար. գիի վաւերական՝ իւրով ձեռամբ գրեալ կամ ստորագրեալ. գիր պարտեաց կամ առնլեաց, դաշանց, առքունի դրան, եւ այլն.
ՎԵՐԱԳԻՐ. Վաւերական թուղթ, պատճէն.
ἑρημόομαι desolor Անապատանալ. ամայի եւ աւերակ կամ անբնակ մնալ. թափուր մնալ. զրկիլ. խարապ՝ վէրան օլմագ.
μαρτυρικός pertinens ad testes, testimonialis եւ այլն. Սեպհական վկայից կամ վկայութեան. իբր վաւերական, յանձնարարական, եւ երդմնական.
Անկիցին ի նմա լարաբաժինք աւերակի. (Ես. ՟Լ՟Դ. 11. յն. լար երկրաչափութեան։)
χῶμα, πρόσχωμα agger, tumulus. Բլուր հողոյ. հող կուտեալ իբրեւ զբլուր, թումբ. եւ Աւերակ.
Անտի ի միտ առնուլ զանվաւերական բանիցն ճարտարանս. (Եւս. քր. ՟Ա։)
Որ ինչ ա՛նկ է մատանւոյ. որ եւ ՎԱՒԵՐԱԿԱՆ.
Որպէս Պիտանի եւ վաւերական.
ՎԱՒԵՐ, մանաւանդ ՎԱՒԵՐԱԿԱՆ. δεκτός acceptabilis κυριότερος dignior. (լծ. պ. պաւէր, հաւատ, հաւատալի. պաւէր գէրտէն, հաւատալ. եւ յն. վէվէօս. լտ. վալիտուս, հաստատուն. զօրեղ). Արժանահաւատ. ընդունելի. հաւատարիմ. հաւաստի. պատուական. տիրագոյն. ստոյգ.
Վկայ վաւերական։ Ժամանակագրութիւն վաւերական։ Մատեան վաւերական։ Վաւերական վարկան։ Զի եւ տուն այս վաւերական է քան զայն. (Եւս. քր. ՟Բ։ Յհ. կթ.։ Սամ. երէց.։ Ոսկ. մ. ՟Բ. 7։)
Թէեւ տոմսն այն գրեալ չլինիցի վաւերական. (Ոսկ. ես.։)
Ի յիշատակ վաւերական յոքնաթշուառ եւ թարմատար անձինս եղկելւոյ. (Սարգ. յիշատ.։)
ՎԱՒԵՐԱԿԱՆ. գ. Մատանի՝ նշանակ իշխանութեան. որ եւ լինի կնիք հաստատութեան. մատնի. եիւզիւք. իսկ ՎԱՒԵՐԱԿԱՆ ՄԱՏԱՆԻ ասի կնիքն.
Զվաւերականն մեծագին ածեալ ի մատն։ Զվաւերականն իւրովի եդ ի մատն նորա. (Ուռպ.։ Կրպտ. յռջբ. սարգ.։)
Ի բոլորեսին յայն թուղթսն վաւերական մատանին վասակայ եդեալ էր. (Եղիշ. ՟Է։)
Վասն քաղդէական անվաւերական պատմութեանն։ Քաղդէական գրով։ Լեզուաւ քաղդէական։ Քաղդէական գրով։ Լեցուաւ քաղէական։ Քաղդէական իմաստութեամբ։ Քաղդէական խորհրդովքն ընդ աստեղացն պարս հայէր։ Լքցուք զքաղդէական չարաչար եւ անկարգ խառնակութիւնսն՝ որ ի մեղաց. (Եւս. քր. ՟Ա։ Երզն. մտթ.։ Ճ. ՟Գ.։ Փիլ. իմաստն.։ Սարգ. ՟բ. պ. ՟Բ։)
ἑρημία desolatio, solitudo Անմարդութիւն. աւերակ եւ անապատ մնալն. անշքութիւն. լքումն. խարապլըգ. թէրք.
Իբրեւ անապատ աւերակ եւ ամայի լինել. յաւեր դառնալ. վերան՝ խարապ օլմագ.
Voir tout