Արփի, փւոյ, փեաց

s.

sun, luminary;
heaven, ether;
light, brightness, splendour.

Other definitions containing this entry

Արփ

cf. Արփի.

Արփիահրատ

cf. Արփիահրաշ.

Արփիաճաճանչ

cf. Արփիահրաշ.

Խեչմայր

cf. Սարփինայ.

Ուղփ

cf. Արփի.

Տիւ, տուընջեան

dayast. —, day-time;
— եւ գիշեր, nyctemeron;
ի տուէ or ի տունջեան, during the day, by day, in the day-time;
ի լուսապայծառ or ի լոյս տունջեան, in broad day light;
ընդ —ն ողջոյն, all day long;
ի տուէ եւ ի գիշերի, զ— եւ զգիշեր, day and night, night and day;
չեւ խոնարհեալ տունջեան, before the end of the day, before nightfall;
արփիաճաճանչ —, fine day, fine weather;
ի տունջենիս յայսմիկ, this day, today;
cf. Օր.

Voir tout

s.

որ եւ ԱՐՓ, փի, փից. αἱθήρ aether գրի եւ ԱՐՓԱՅ (ի բարդութիւնս), եւ ԱՐՓԻՆ. ըստ յն. եթեր. որպէս թէ կիզող. որ է լծ. ընդ պ. ատր, ազէր, այսինքն հուր. ըստ հյ. որպէս թէ Արեւի, կամ արեւային, արեւամերձ վայր. այն է Եթեր լուսաւոր ի վեր քան զօդս մինչեւ ի հրեղէն երկինս. պարունակ արեգական. վայրք լուսաւորաց կամ մոլորակաց. լոյս. եւ Հրեղէն կամար, հուր տարրական. օդ վերին. երկինք ստորին կամ միջին կամ վերին.

Զպատարագացն ծախիլն՝ ո՛չ յայնմանէ որ ի պէտսն տուեալ է մեզ հուր, այլ յայնմանէն՝ որ յարփոյն էջ ի վերուստ։ Որ յօդսդ ինչ է, եւ որ յարփին։ Բղխեաց արփի եւ երկին (զմանանայն), իբրեւ զաստեղս երկնից, բոլոր բոլորեքումբք արփեաւն փայլմունս ճառագայթից։ Օդ ընդ երկնաւ եւ ընդ արփեաւն կարգեալ. (Փիլ.։)

Արփի, աստեղք, որ ի մէջ է օդդ, ծով, երկիր. (Նիւս. կազմ. ՟Դ։)

Ոչ արեգակն քան զպարս աստեղաց, եւ ոչ արփի (հուր) քան զերիսդ ի տարերաց։ Արփիդ զվերագոյն անցեալ կալաւ վայր հուպ ի մաքրագոյնս էիցն. (Պիտ.։)

Որ վառեցար ի յարփւոյն, եւ ոչ կիզար ըստ մորենւոյն. (Շար.։)

Անմոլար աստեղքն բերին ի վերնում գօտւոջն, եւ ամենեւին ցրտութիւն, եւ միջնորդ են արեգական եւ արփւոյ, եւ զանշէջ տոչորումն արփւոյն՝ իւրեանց բնական սաստիկ ցրտովն բարեխառնութիւնս առնելով. (Շիր.։)

Արփւոյ հեղեալ զծագումն յերկաքանչիւր գօտիսն. (Խոր. ՟Գ. 62։)

Յարփին վերին ընծայեցար. (Նար. կուս.։)

Իսկ վերին արփին՝ լուսեղէն երկին։ Նախ արփին վերին՝ բնակչօքն իւրային. (Գանձ.։)

Ոչ արեգական պայծառութիւն, եւ ոչ արփինն վերին համեմատին պայծառութեան այնր պսակաց. (Սարգ. ՟ա. պ. ՟Ժ՟Ա։)

Վերոյ այսր արփոյս՝ ջուրք են. (Լմբ. սղ.։)

Զարագընթաց շարժումն արփին (այսինքն երկնի), զարեգական՝ լուսաբերին, կացոյց հանդէպ գաբաւոնին։ Փեսայն իջմամբ ցօղատարափ՝ համբուրէ զտիպըն լուսոյ արփ. (Յիսուս որդի. եւ Լմբ. յիշ. առակ.։)

Պսակ յոքնանկար՝ յարփից եօթաց փայլատակման. այսինքն լուսաւոր աստեղաց. (Նար. կուս.։)

Յերկիր խաւարային, ուր ոչ գոյ ճանապարհ արփից. (Հց. աթ. կիւրղ.։)

Ճառագայթ արփիցն յաչս տեսողացն՝ ի դժոխքն զխաւարեալսն լուսաւորէր, եւ ի գերեզմանին զաչս պահապանացն խաւարեցուցանէր. (ՃՃ.։)

Վասն արփից խորհրդոյն երջանիկ էից։ գաւազանն՝ որ տուաւ ի ձեռին սեթայ. (Տօմար.։)

Արփայ, եւ Արփի, լոյս։ Արփիտ, կամ արփիա. (ի Հին բռ.) երկինք երկնից։

adj.

ԱՐՓԻ, կամ ԱՐՓԻՆ. ա. αἱθέριος aethereus Արփային. հրային. լուսաւոր. եթերական.

Շուրջ զերկրաւս օդ յարփին տեղիս առաւելազեղու. (Բրս. ծն.։)

Ձորք ժամանակք (եղանակք) բաժանեալ մեկնեցան, ոմն ջերմոյն եւ արփւոյն՝ ամառն, աշուն, երկու. իսկ ցրտոյն երկու, ձմեռն, գարունն. (Փիլ. ել.։)

Զի մի՛ այս զգալի եւ նիւթական աշխարհս կիզեսցի յարփի ճառագայթից աննիւթ եւ անիմանալի երկնից։ Ստուեր ջրոյն զիմանալի լոյսն արփի եւ վերին երկնին փակեալ արգելեաց. (Զքր. կթ.։)

Ճառագայթ լուսոյ արփին՝ ծագեցաւ ի քէն կրկին. (Գանձ.։)

Warning, for now, these are the entries' title sharing the same character string regardless of its position, not the entries sharing the same root.

Mots dérivés

Արփիաբնակ

Արփիագեղ

Արփիագնաց

Արփիազարգ

Արփիական

Արփիահրաշ

Արփիահրատ

Արփիաճաճանչ

Արփիաճեմ

Գերարփի

Եօթնարփի

Եօթնարփին

Լուսարփի

Սարփինայ, ից

Սէրարփի

Voir tout