to recollect, to remember;
to take it into one's head, to think, to purpose, to contemplate, to imagine, to conceive;
to make an attempt, to attempt, to dare, to will, to be inclined to, to bring oneself to;
to give oneself up to;
ի կերակրիկ ինչ —, to obtain a bare livelihood;
յապաշխարութիւն —, to repent, to be converted, to amend;
ի նախանձ —, to be envious, jealous;
cf. Խեղդ.
βιβάζομαι, ἑπεχειρέω, ἑπιτίθημι aggredior, impono եւ այլն. Մտօք բերիլ, կամ խորհել. կամիլ. յօժարիլ. անկղիտանալ. ցանկալ. թեւակոխել. ձկտիլ. շարժիլ. ձեռնամուխ կամ ձեռներէց լինել. երկնել. համարձակիլ. իշխել. դնել ի մտի առնել ինչ չար կամ բարի, եւ բուռն հարկանել.
Մտաբերիցէ ոք յընկեր իւր՝ սպանանել զնա նենգութեամբ։ Կին մի՛ կացցէ առաջի ամենայն անասնոյ՝ մտաբերել ի նա. (Ել. ՟Ի՟Ա. 14։ Ղեւտ. ՟Ժ՟Ը. 23։)
Յապստամբութիւն մտաբերեցին։ Ի ցանկութիւն մտաբերէր ասպատակ սփռել. (Եւս. քր.։)
Ո՞ ոք էր՝ որ յայն մտաբերէր անհամբոյր չարութիւն. (Պիտ.։)
Յանօրէն իրս մտաբերեալք։ Ի խեղիսկդ մտաբերեաց. (Ոսկ. մտթ.։)
Ի սուր մտաբերեցին (ընդդէմ ունելեացն յիսուսի). (Իգն.։)
Մի՛ յորս ինչ մտաբերիցեն։ Ի նախանձ մտաբերեալք։ Ի բարձրութիւն փառաց մտաբերէ. (Մխ. առակ. Ճ. ՟Ը.։ Տօնակ.։)
Ի զուարթունս հրեղէնս մտաբերեցին (սոդոմայեցիխ). (Սարգ. ՟բ. պ. ՟Գ։)
Զի թէ ոչ ոք բարկանայցէ, եւ ոչ զգործ սպանութեան մտաբերէ։ Որք զաստուածն ոչ ճանաչեն, զիա՞րդ զաստուծոյ ճառել մտաբերիցեն. (Եզնիկ.։)
Իսկ թէ եւ զգործս եւս նոցա մանր համարել մտաբերիցեմք, երկայնաձիգ տողին պատմութիւնքն։ (Եւս.քր.։)
Մտաբերեցի ընթեռնուլ ըստ գլխոցն եւ ըստ տանցն. (Նախ. գծ.։)
Ուրիա ի ձեռն պարգեւացն ոչ մտաբերեաց երթալ ի տուն իւր։ Եւ ոչ մտաբերեցին այլ մարտնչել թնդ յովսափատու։ Որ զերկաթն գողանալ մտաբերեաց, նա թէ եւ ոսկւոյ երբէք դիպէր, ոչ ակնածէր. (Եփր. թագ. եւ Եփր. մն. եւ Եփր. գող.։)
Ամենայն արուեստաւոր ի կամել իրս արկանել առաջի, ոչ առանց նիւթոյ գիւտի մտաբերէ. (Երզն. քեր.։)
Ի նոյն շաւիղ խորհրդոյ բարւոյ հանդիսացեալ մտաբերէին. (Նար. խչ. իբր թեւակոխել։)
Յանցաւոր եղեն, եւ յապաշխարութիւն մտաբերեցին։ Եւագր. (՟Ժ՟Ա. իբր խելաբերիլ. յն. եւ դարձեալ ապաշխարեցին։)
Եւ որպէս ն. Զմտաւ կամ յուշ ածել.
Ո՞վ ոք զգաղտնիսն մտաբերեաց, եւ ոչ խորովեցաւ. (Նար. ՟Ի՟Թ։)