Other definitions containing this entry
ՅԵՂԱՆԱԿ τρόπος modus. որ եւ ԵՂԱՆԱԿ. (արմատն ոչ այնչափ է Եղանիլ, որչափ Յեղումն, ի ձայնէս Այլ. թ. է՛լ. յն. լտ. ա՛լլօս, ա՛լիուս ). Կերպ. տարազ փոփոխութեան կամ պէսպիսութեան. որպիսութիւն. օրինակ. ձեւ. (յն. դռօ՛բօս. այսինքն դարձուած. թարզ)
ՏԱՐԱԶԵԼ ՏԱՐԱԶԻԼ. Առնել տարազու իւիք. ձեւացուցանել. յօդել. յօրինել։ (Մագ. ՟Թ. ՟Ձ՟Է։ Գանձ.։) (յորս իմաստն է անյայտ)։
ՏԱՐԱԶԻԼ. cf. ՏԱՐԱԶԵԼ
cf. ՕՏԱՐԱԶԳԻ.
Այլեւ յօտարազնիցն ընտրութիւն ի տիպն ապաթոյն կերպիւ վիշապի նմանեալ ցուցաներ. (Նար. ՟Կ՟Գ։)
Օտար ի նմանութենէ. աննման. այլազան. այլատարազ. օտար. այլազգ. ուրիշ կերպ. պաշգա դարզ. պէնզէմէզ.
Անյարմար զգայութեանցն տանել տարազարդութիւն. (Պիտ.։)
(յորմէ պարպարըշ) Բառ յն. վա՛ռվառօս, βάρβαρος barbarus, -a, -um (իբր ծանրածանր). Օտարազգի համարեալն առ յոյնս. այլազգի. վայրենի. խուժ դուժ. խուժադուժ.
Յօտարազգեացն դրուատեցաւ. (Պիտ.։)
հալուէ չորս ազգ. ինկրէ, անդրատարազ, ժայռաւոր, ծակոտկէն. (Վրդն. ծն.։)
Այլոց հաստատութեանցս (այսինքն արարածոց) միատեսիլ եւ միատարազ է արարչութիւն. բայց մարդն ոչ այսպէս. (Իսիւք.։)
Նոյն ինքն խօսի, եւ ոչ միատարազ խօսի։ Քրիստոս՝ միատարազ ոչ կոչի, այլ ինքն անուն նորա է մի. (իսկ ձայնս քրիստոս՝ այսինքն օծեալ՝) երկուց իրաց երեւի նշանակ, աստուածութեան եւ մարդկութեան. (Ոսկիփոր.։ Տե՛ս եւ զյաջորդ բառն։)
Միատարած է առաքինոյն՝ ամենեցուն ըստ իւրում զօրութեանն օգուտ առնել. (Փիլ. լին. ՟Գ. 42. թերեւս գրելի իցէ Միատարազ. որպէս եւ յայս բան Վանակ. յոբ. իսկ մարդն (կամ մարդոյս) երկդիմի եւ կրկին։)
Միատեսիլ եւ միատարազ է. (Իսիւք.։)
Կենդանեացն են աննշանք եւ տարազարդք ձայնք. եւ յարացոյց քեզ փող եւ քնար. (Փիլ. լիւս.։)
Նոր եւ զարմացուցիչ կամ ահաւոր կերպարանօք. նորատեսիլ. այլանդակ. այլատարազ.
Վանդումն եւ աւերումն ստացուածոց։ Յաւար եւ ի չարաչար վանդումն։ Տարազարդ հարուածովդ զանձեւութեանց քաղաքացն ածեն վանդումն։ Հինահարութեան վանդումն. (Պիտ.։)
ἁπόδημος peregrinus. Օտար աշխարհաւ եւ բնակութեամբ. օտարազգի. եւ վտարանդի.
Տարազարդ մնացեալ ի վայելչութենէ։ ասացելոց կենդանեացն են աննշանք եւ տարազարդք ձայնք. (Ճ. ՟Ա.։ Փիլ. լիւս.։)
Տարազարդ հարուածովք զանձեւութեանցն քաղաքաց ածեն զվանդումն։ Բարեկարգ յարմարութիւն անցեալ ի տարազարդ առաւել դասեալ լինէր յեղանակումն. (Պիտ.։)
Օտարազգի ոք մի՛ կերիցէ՛ ի նմանէ։ Օտարազգին՝ որ եկեալ յեցեալ ի տէր. (Ել. ՟Ի՟Թ. 33։ Ես. ՟Ժ՟Զ. 3։)
Զօտարազգիսն կոտորել։ Յօտարազգեացն սքանչմանէ (կամ օտար յազգացն). (Եզնիկ.։ Պիտ.։)
ἁλλογενής, ἁλλότριος alienigena, extraneus. Ծնեալ յօտարէ. ծնունդ օտարի. օտարազգի. այլազգի.
ἁλλότριος, -ή, -όν alienus ξενικός peregrinus, -a, -um. Օտար եւ պանդուխտ ոք. օտարազգի.
ՕՏԱՐԱՍԵՌ ՕՏԱՐԱՍԵՐ. Որ է յօտար տարածին. օտարազգի. այլասեռ. այլազգի, եւ այլազգ.
ՕՏԱՐԱՍԵՌ ՕՏԱՐԱՍԵՐ. Որ է յօտար տարածին. օտարազգի. այլասեռ. այլազգի, եւ այլազգ.
ἐτερόφυλος diversae gentis, vel naturae. Որ է յօտար ցեղէ. օտարասեռ. օտարազգի. եւ Օտարաբուն. օտարօտի. այլանդակ.
ἔτερος, ἐτεροῖος. alius, diversus, varius Ունօղ զայլ տարազ. օտար տեսակաւ. այլազան. եւ տարբեր. այլեւայլ. ուրիշ կերպ. պաշգա դարզ.
Նոյնպէս եւ աստ այլատարազ բանիւ զնոյն միտս ասէ. (Ոսկ. ես.։)
Յայլատարազիցն ձեւոց եւ կերպիցն բացմանէ. (Դիոն.։)
Բազմանշան եւ այլատարազ տեսութեամբ։ Այլատարազ առաքինութիւնք. (Տօնակ.։)
Երկիւղ Տեառն արմատանայ ի միտս քո այլատարազ հաւատով՝ որքան յառաջ էր ... Կոչէ այլատարազ պարգեւօք ի խրատս։ Են եւ այլատարազք հասակք կենդանեաց ի ծովու։ Զպարգեւս շնորհի այլատարազ լեզուախօսութեան։ Սկսան յայլատարազ խօսս զլեզուսն շարժել ... Այլատարազս խօսելով. (Լմբ. առակ. եւ Լմբ. սղ. եւ Լմբ. ստիպ.։)
ἐτεροειδής. alterius vel diversae speciei Տեսակաւ այլ. զանազանեալ ըստ տեսակի. այլաբուն. եւ այլատարազ. ուրիշ կերպ. էնվայի մուխթելիֆէտէն.
Լոյս, կեանք, ճանապարհ, հովիւ, բազմանշան եւ այլատարազ տեսութեամբ։
Ի բաց առան ի դրաց սենեկացն ոսկեհուռն կամարաձեւ երանգոցն տարազք. (Արծր. ՟Դ. 12։)
ԿԾԿԱՏԱՐԱԾ. Թուի գրելի՝ Կծկատարազ. այսինքն իբրեւ զկծիկ, Շիր. ի վերջն։
Թուի գրելի՝ Կծկատարազ. այսինքն իբրեւ զկծիկ, Շիր. ի վերջն։
Ոչ յօտարազգին, այլ միայն յիւրում համանմանին դեգերեալ. (Պիտ.։)
Բոյսս ... տարազոց մրգոց, համեղահամ դիւրամոքելիս կրից կոկորդաց. (Նար. ՟Ղ՟Զ։)
Ասացելոց կենդանեացն են աննշանք եւ տարազարդք ձայնք, զբանաձեւն ոչ բառիւ ունել զճշմարտութիւնն յայտնութեան առաւել՝ քան համոլորակաւ. (Փիլ. լիւս.։)
ՀԱՆԴԵՐՁԱՆ որ եւ ՀԱՆԴԵՐՁ ըստ ՟Բ նշ. σύνθεσις , πραγματεία compositio, apparatus. Պատրաստութիւն. կազմութիւն. կազմած. տարազ պէսպէս. սար եւ սարաս. բաղադրութիւն այլ եւ այլ իրօք հանդերձան. յօրինուած. սպաս. զարդ. հանդէս. պէտք. կահք.
Այս բայ, Ո՞վ, ըստ երկուց տարազաց լսի. կա՛մ զարմացումն, եւ կամ ընդ հակառակս հենգնումն. (Լմբ. սղ.։)
Ըստ սրբազանին իգնատեայ, այլատարազ առաքինութիւնք մարդանմանք են. իսկ եկեղեցի շինելն բնակարան փառացն տեառն՝ աստուածանման է. (Տօնակ.։)
Յայլ էութեան տարազ յեղաշրջել։ Ի ծերութիւն յեղաշրջելոցն։ Յեղաշրջեաց զտունս իմ ի պատիւ կռոցն. (Լմբ. համբ. Լմբ. պտրգ. Լմբ. ովս.։)
Տարազգեստ ի հանդերձից տեսանեն զնա. (Պիտ.։)
Ողորկատեսիլ ապակատարազ, որ զօրէն զակոնացի վիմացն սահեալք լպրծին փայառական, եւ լինիցին իբրեւ զխաղքն անդամաբեկ. (Մագ. ՟Ի։)
Օտար կերպիւ կամ կերպարանօք. աննման. այլատեսակ. այլատարազ.
Այլայլասեռ տարազոց մրգաց. (Նար. խչ.։)
որ ինչ է ըստ տարազու կամ նմանութեան ապակւոյ.
Ողորկատեսիլ՝ ապակատարազ. (Մագ. ՟Ի։)
Թոյլ տարազու. թուլ կերպով.
Ոչ թոյլատարազ իբրեւ զգէջ. (Եփր. աւետար.։)
Իբրու ոստայնանգութիւնս, որք զպաստառակն՝ խաշար եւ անհոյծս եւ անգայտս յանգեն, անհարթութեամբ կեամատարազ կարատեալ. (Մագ. ՟Ի՟Թ։)
Նշանագիրք կերպատարազք այլազան զարմի միաթիւ շարի՝ երկակի հնգիցն եւ երկուց. (այսինքն ՟Ժ՟Բ կենդանակերպից) (Նար. առաք.։)
Զայր խոժորագեղ, եւ բարձր, եւ կոպտարանձն, եւ տափաքիթ. (հին տիպ, կոպտատարազ. (Խոր. ՟Բ. 7։)
Առնում տարազ միայնակեցի միջագետեցւոյ. (Վրք. հց. ձ։)
Առնում տարազ միայնակեցի միջագետեցւոյ. (Վրք. հց. ձ։)
Նման սարասիւք՝ տարազուք. նմանօրինակ. նոյնպիսի.
ὀμοίωσις, ὀμοίωμα, ὀμοιότης , μίμημα similitudo, assimilatio, imitatio եւ այլն. Նման գոլն կամ գտանիլն. նմանելն. հետեւողութիւն. եւ Նմանեալն իւիք՝ պատկեր, կերպարան, ձեւ, երեւոյթ. առակ. օրինակ. սարաս. տարազ.
Շարունակիմ աստ, եւ անդ ի ստորեւս հոսիմ։ Որպէս զէութիւն երկուց տարազուց ի մի կերպարան շարունակեցան. (Նար. ՟Հ՟Ա. եւ Նար. խչ.։)
Ահս պակուցանողս տարազուք յարձակմանցն զմիմեամբք արկանէին. (Խոր. ՟Բ. 10։)
Գործօղ տարազու. որ առնէ զգործ ինչ ճարտարաց. բանօղ, վարպետ.
Կտաւագործքն բարեկամանք, որ եւ գործեն զբեհեզն ... ճարտարքն ... եւ ամենայն տարազագորք նոցա. (Ես. ՟Ժ՟Թ. 10. այլք իմանան շահարար, եւ կէսք՝ կազմօղ զդարօղի. զի եբր. է որպէս կամ (ցքի)։)
Տարազգակից հողմն յերկրի. (Արիստ.։)
Զբազմազան տարազս՝ դժնդակարմատն շառաւեղօք՝ տարակորզեսցես ի ձեռն ձեռինդ ամենակալի. (Նար. ՟Ժ՟Ը։)
Եւ Անսովոր օրինակաւ. նորահրաշ տարազու. ἁήθως, ἁσυνήθως. praeter morem, insolenter, insolito modo.
Լոյս, կեանք, ճանապարհ, հովիւ, բազմանշան եւ այլատարազ տեսութեամբ։
ՅԵՂԱՆԱԿՈՒԹԻՒՆ ՅԵՂԱՆԱԿՈՒՄՆ. Յեղանակելն՝ ըստ ամենայն առման. այլափոխութիւն. պէսպիսութիւն եղանակի երգոց. եւ այլատարազութիւն իրաց.
Բարեկարգ յարմարութիւն շարժեալ վեր ի վայր՝ ի տարազարդ դասեալ լինէր յեղանակումն. (Պիտ.։)
Ցորենատարազ յոքնահամբար՝ աղտեղի գործովք լցեալ. (Սկեւռ. աղ.։)
Ողորկատեսիլ ապակատարազ, որ զօրէն զակոնացի վիմացն սահեալք լպրծին փայառական. (Մագ. ՟Ի։)
Ողորկատեսիլ ապակատարազ, որ զօրէն զակոնացի վիմացն սահեալք լպրծին փայառական. (Մագ. ՟Ի։)
Ողորկատեսիլ ապակատարազ, որ զօրէն զակոնացի վիմացն սահեալք լպրծին փայառական. (Մագ. ՟Ի։)
ποιόν qualitas. Որպէս եւ զիարդն գոլ. որպիսի ինչ լինելն. որակութիւն. որակ. վիճակ. հանգամանք. տարազ. իսկութիւն. յեղանակ. օրինակ. ինչպէս ըլլալը, կերպը.
ՍԱՏԱՐՈՒԹԻՒՆ. ταλασία lanificium. Գործ սատարաց, տարազագործաց.
ἕθος, ἑθισμός, συνήθεια consuetudo, mos եւ այլն. Սովորոյթ. սովորիլն, եւ սովորեալ իրն. բնաւորութիւն. կարգ. օրէն անդիր. աւանդութիւն. քաղաքաւարութիւն. ընթացք հանապազորդեան, տարազ եւ սարաս միօրինակ պահեալ.
Զի ոչ էր արժանի այնպիսի սքանչացման (տպ. սքանչման) իրն։ Սքանչացմամբ գրէ (կամ կնքէ) զբանն։ Յօտարազգեացն սքանչացմանէ լսելի եղեալ դրուատեցաւ. (Պրպմ. ՟Լ՟Է։ Առ որս. ՟Է։ Պիտ.։)
Իսկ զի՞նչ իցէ տարազ տեղափոխման. (Բրս. ՟խ. մկ.։)
Նման ցորենոյ. ըստ տարազու բազմութեան ցորենոյ.
Ես ցորենատարազ յոբնահամբար աղտեղի գործովք լցեալ. (Սկեւռ. աղ.։)
Այլով տարազու եւ յեղանակաւ. ուրիշ կերպով. պաշգա դարզ.
Այլազգապէս եւ այլտարազաբար. (Մաքս. եկեղ.։)
որ զանկենդան ցուպ գաւազանին՝ ի կերպառութիւն առ ի զքոյդ մերովս նկարագրիլ, այլ եւ յօտարազնիցն ընտրութիւն, ի տիպն ապաթոյն կերպիւ վիշապի նմանեալ ցուցեր. (Նար. ՟Կ՟Գ։)
ՅԵՂԱՆԱԿՈՒԹԻՒՆ ՅԵՂԱՆԱԿՈՒՄՆ. Յեղանակելն՝ ըստ ամենայն առման. այլափոխութիւն. պէսպիսութիւն եղանակի երգոց. եւ այլատարազութիւն իրաց.
Բարեկարգ յարմարութիւն շարժեալ վեր ի վայր՝ ի տարազարդ դասեալ լինէր յեղանակումն. (Պիտ.։)
Իսկ զի՞նչ իցէ տարազ տեղափոխման. (Բրս. ՟խ. մկ.։)
Դաւաճանեալ այսմ բոլորայարմար կարգաց՝ ի հակառակն փութայ այսոցիկ շարժել տարազարդութիւն։ Անյարմար զգայութեանցն տանել տարազարդութիւն. (Պիտ.։)
Այլատարազ լեզուախօսութիւնն ի հոգւոյն տուեալ։ Շնորհս մարգարէութենէ, կամ լեզուախօսութենէ. (Լմբ. ստիպ. եւ Լմբ. սղ.։)
Ճարտարազգեստեալք պատմուճանօք տօնս արասցեն. (Փիլ. յովն.։)
Զյօժարամտութիւն քո ի բանաստեղծական մեր պուետիկոսութիւն ... տարազել ոչ է ժամանակ. (Մագ. ՟Թ։)
Տարազագործութիւն հանապազորդ, եւ քան զաղախնաց եւս չար աշխատութիւն. (Ոսկ. եփես. ՟Ժ՟Գ։)
Ի սկզբան բառից նախ քան զայլ բաղաձայն՝ հասարակօրէն հնչէ ըս. զոր օրինակ, սագտանել՝ է ըստգտանել. ստանձնել՝ ըստանձնել. սթափ՝ ըսթափ, ստերջ՝ ըստերջ. սկիզբն՝ ըսկիզբն, որ գրի եւ իսկիզբն, եւ այլն։ Բայց ուր բուն բառն իցէ սու կամ սի վանկիւ, յայնժամ յածանցս իւր՝ որպէս եւ ի հոլովս՝ թէ եւ գրեսցի պարզ ս, հնչէ սը. զոր օրինակ սուգ, սգոյ՝ այսինքն սըգոյ, սգալ՝ այսինքն սըգալ. սուտ, ստոյ, ստել. սուր, սրոյ, սրել. սիկ, սըկանալ. սին, սնոտի, սնանալ, եւ այլն։ զբառսդ՝ սպանանել, սպիտակ, սկիհ, սքեմ, սփիւռ, սփռել, եւ այլն. լույս ուղիղ տեսութեան եւ համեմատութեամբ հայկական եւ օտարազգի արմատոց՝ պարտ է արտաբերել՝ ըսպանանել, ըսպիտակ, ըսկիհ, ըսքեմ, ըսփիւռ, ըսփռել. այլ ի տեղիս տեղիս արտաբերին, սըպանանել, սըպիտակ, սըկիհ, սըքեմ, սըփիւռ, սըփռել։ Որպէս եւ բառդ ոպայ՝ որ առ մեօք հնչի ըսպայ, ուստի եւ ըսպարապետ, ըստ այլ լեզուաց է սէպտ, սիբահի։
ՈՃ. τάξις ordo, series στύλος stylus, stilus μέθοδος methodus. նմանութեամբ յօդից եւ հիւսուածոց եղեգանց, կամ ոտն առ ոտն յառաջատութեան, է Կարգաւորեալ դասաւորութիւն, եւ շաղկապեալ շար իրաց եւ բանից կամ գրոց եւ ընթացից կենաց. կարգ. եղանակ. կերպ. օրէն. ձեւ. կանոն. տարազ. հնարք.
Հեթանոսք. օտարազգիք. այլազգիք. բարբարոսք. ազգք եւ ազինք՝ արտաքոյ իսրայէլացւոց. շիւուպ, փութփէրէսթլեր
Գումարեցան ի ձորն աղի, որ է ծով աղտից։ Քաղաքք աղտիցն։ Գնաց ի հովիտս աղտիցն։ Բաժ աղտից, կամ տարազ պսակաց։ Հարկանէր Յովաբ զձորն աղտից. (Ծն. ԺԴ. 3։ Յես. ԺԵ. 62։ Բ. Մնաց. ԻԵ. 11։ Ա. Մակ. ԺԱ. 35։ Սղ. ԾԹ. վերնագր։)
Նիզակն անարի։ ԱՐԻՔ, արեաց. Այսպէս կոչէին զինքեանս պարսիկք եւ մարք, իսկ զօտարազգիս՝ (Անարիս. Եւս. քր.։ Խոր.։ Եղիշ.։ Փարպ.։)
Այս բայ՝ Ո՛վ, ըստ երկուց տարազաց լսի. Քաղցր եւ բարին հանգոյն բայք են միմեանց։ Քննութիւնս բայից ուսոյց։ Սակս բայից եւ բառից քննութեան. (Լմբ. սղ. եւ Լմբ. ատ.։ )
σχῆμα habitus, figura ῤυθμός modulus ὐπόδειγμα , τύπος exemplum μορφή forma եւ այլն. Տեսիլ լրման քանակի. չափ եւ դիտակ մարմնոյ. յարդարուած. յօրինուած. զարդ. եղանակ. օրինակ. տարազ. տեսակ. կերպարան. կերպ. տիպ. նմանութիւն. համեմատութիւն. ունելութիւն.
μέτρον mensura եւ temperamentum, modus συμμετρία apta proportio, moderatio διαμέτρησις dimensio πέρας finis, terminus. Քանակ քանակաւորի՝ ըստ տարածութեան եւ ըստ կշռոյ եւ ըստ թուոյ, սահման. բաւ. եզր. որքանութիւն. եւ կանոն որքանութեան. չափաւորութիւն. եղանակ. տարազ. պայման. համեմատութիւն. զուգաչափութիւն.
ՏԻՊ. Տարազ. եղանակ. օրինակ. կերպ. ձեւ.
ԿԵԱՄ 2 (կեմոյ.) cf. ԿԵՄ։ Ուստի յաջորդ բառդ։ (=ԿԵԱՄԱՏԱՐԱԶ)
μορφή, forma. Տարազ. եղանակ. օրինակ. որակ. որպիսութիւն. ձեւ. նմանութիւն. տեսիլ. հանգամանք. տեսակ պատահական. թարզ, շէքշ, թավր, քէրվ.
Օտարազգի արտաքոյ պարսից՝ որ կոչէին Արիք. խուժադուժ. այլազգի. դրսեցի. էճնէպի.
Գոհարք հալուէից չորս. ինգրէ, սանդրատարազ, ժեռաւոր, ծակոտկէն. (Խոր. աշխարհ.։)
ՏԱՐԱԶ ՎՐԱՑԻ ԿՈՃԱԿԻ. cf. ՎՐԱՑԻ ԿՈՃ։
Ըստ տարազու սերմանն եւ հնձելն է իրաւացի. (Նար. ՟Ծ՟Գ։)
ՍԱՏԱՐ. ἕριθος lanificus. Տարազագործ. ոստայնանկ. ասրագործ.
τρόπος modus, ratio ἔξις habitus μορφή forma եւ այլն. Տարազ. թ. դարզ. Կերպ. կերպարան. ձեւ. օրինակ. եղանակ. նմանութիւն. տիպ. ունակութիւն. սովորութիւն.
Տարազ վրացի կոճակի. ի բառս Գաղիանոսի դնի որպէս յն. ագարիկոն. աղարիգօն. ἁγαρικόν agaricum, nomen fungi arboris.
ՏԵՍԱԿ. Տարազ զգեստու. ձեւ. սքեմ. σχῆμα habitus, figura.
ՏԵՍԱԿ. τρόπος, γένος modus, genus. Տարազ բանից եւ իրաց. օրինակ. եղանակ. կերպ. ազգ ինչ իրաց, եւ հանգամանք գործոյ. թարզ, թէօրէ.
Պարառեալ զիւրն աթոռակ եւ զտեսիլ շրթանն՝ ցուցանէր զտարազ սանի. (Մագ. ՟Հ՟Է։)
Առնում տարազ միայնակեցի, եւ զգենում զհանդերձ անաբողին ի վերայ։ Լուծին զանաբողսն (կամ զանափաղսն) առաջի իմ եւ զգօտիսն, եւ կողմնեցան. (Վրք. հց. Ձ։)
Եւ օտարազգի, կամ վատատոհմիկ. դրսի կամ ցած ազգէ.
τρόπος modus որ եւ ՅԵՂԱՆԱԿ. Հանգամանք եղանիլոյ կամ յեղյեղլոյ. եւ դարձուած իրաց, կամ բանից. կերպ. տարազ. օրինակ. դարզ.
Լպրծոտ, ողորկատեսիլ, ապակատարազ։ զօրէն վիմի լպրծոտ՝ ոտից անհաստատելի։ Լպրծոտ՝ լակոնացի եւ արաբացի վիմաց. (Մագ. ՟Ի. ՟Ի՟Բ. լ.)
ՕՐԻՆԱԿ. modus τρόπος . Եղանակ. կերպ. հանգամանք. տարազ. սարաս. պէս.
Երբեմն՝ որ էր յայլմէ ազգէ եւ ի կրօնից արտաքոյ եբրայեցւոց. եւ այժմ՝ որ չիցէ քրիստոնեայ. օտարազգի. օտարոտի. այլասեռ. բարբարոս. հեթանոս. դրսի ազգէ, այլազգ. եէպանճի. էճնէպի. ախէր միլլէթտէն. պարպարըշ. թիւրք. եւ այլն. ἁλλογενής, ἁλλόφυλος, ἁλλότριος, βάρβαρος. aliegena, alienus, extraneus, barbarus
Որ է յայլմէ սեռէ առ մարդիկ. օտարազգի, եւ այլազգի հեթանոս. իբր ἁλλογενής. alienigena, ex alia gente oriundus. էճնէպի.
ἁλλόφυλος, ἕκφυλος. qui non est eiusdem tribus, alienus, nulius tribus Որ է յայլմէ կամ յօտար ցեղէ. օտարազգի, եւ անազգի. օտարոտի. օտար. էճնեպի.
մանաւանդ՝ Օտարազգի կամ այլազգի հեթանոս մատենագիրք, քերթողք, եւ փիլիսոփայք որպէս լտ. profani auctores եւ այլն.
Գողանային բաւական իւրեանց։ Առիւծ որսացաւ բաւական կորեանցն իւրոց։ Գտանիցի նմա (ինչք) բաւական փրկանացն իւրոց։ Կարի յաճախէ բերել ժողովուրդդ քան զբաւական տարազու պիտոյից գործոյդ։ Քահանայքն ոչ սրբեցան բաւականք.եւ այլն։
Զբազմազան տարազս ցեղիցն զանազանից ախտաւորութեանց. (Նար. ՟Ժ՟Ը։)
Գոհար հալուէից չորս. ինտրէ, սանգրատարազ, (գուցէ սանդրատարազ), ժեռաւոր, ծակոտկէն. (Խոր. աշխարհ.։)
Լպրծոտ, ողորկատեսիլ, ապակատարազ։ զօրէն վիմի լպրծոտ՝ ոտից անհաստատելի։ Լպրծոտ՝ լակոնացի եւ արաբացի վիմաց. (Մագ. ՟Ի. ՟Ի՟Բ. լ.)
ՀԱՆԴԵՐՁ (համայն տարազ.) παραπομπή, παράστασις, παράθεσις apparatus, ambitio magna. Հանդերձանք. սպաս. զարդ.
Բառ յն. է՛թնօս, էթնիգօ՛ս (լծ. հյ. Ազն, յայլմէ ազնէ) ἕθνος , ἑθνικός gens, populus, ethnicus, gentilus, paganus ἁλλόφυλος alienigena. Որ ոչն էր երբեմն յազգէ հրէից, կամ այժմ չէ յազգէ քրիստոնէից. օտարազգի, այլազգի. եւ Այլակրօն. անհաւատ. բարբարոս. եւ Ազգք եւ ժողովուրդք երկրի. եբր. կօկ
Բառ յն. աղարիգօն. ἁγαρικόν agaricum. Սունկ բուսեալ ի բունս ծառոց. cf. ՏԱՐԱԶ։ (Մխ. դտ.։ Բժշկարան.։)
Voir tout