Other definitions containing this entry
Քան զամենայն բռնութիւն բռնաւոր է հեզութիւն. յն. զօրագոյն. (Ոսկ. մ. ՟Բ. 4։)
ἱσχύω (լծ. հյ. իշխել). possum, valeo ἁνδρίζομαι in virum evado, viriliter ago κρατέομαι, κατακρατέω fortificor, praevaleo Զօրութիւն զգենուլ. ոյժ առնուլ. արիանալ. զօրաւոր եւ զօրագոյն լինել. զօրել. քաջալերիլ. տիրել. իշխել.
Տէր ընկրկեաց ինձ զզօրագոյնսն քան զիս. (Դատ. ՟Ե. 13. յն. խոնարհեցոյց։)
Բառ անյայտ, իբր Զօրագոյն, լաւագոյն.
Քան զբռնութիւն ողոքանք զօրագոյնք իցեն. (Երզն. մտթ.։)
Ախտքն ժամանակօքն պարարեալ՝ հզօրագոյն եղեւ. (Իսիւք.։)
δυνατώτερος, ἱσχυρότερος potentior, fortior, βιότερος violentior Առաւել բուռն. զօրագոյն. հզօրագոյն. եւ Սաստկագոյն. աւելի զօրաւոր՝ ուժով.
Վարազ եւս զօրագոյն. (Ոսկ. փիլիպ. է։)
Ամուրս հզօրագոյնս ունիմք, եւ դիւրափակս առ ի յունել զմուտս կրճիցն. (Արծր. ՟Գ. 9։)
Քան զիմաստունսն եւ քան զբանիբունսն զօրագոյն. (Ոսկ. մ. ՟Բ. 27։)
cf. ՀԶՕՐԱԳՈՅՆ.
νικητής, νικητήριος, ἑπινίκιος ad victoriam pertinens. եւ բայիւ νικάω, ἱσχύω vinco, valeo. Յաղթօղ. զօրագոյն. վերագոյն. յաղթազգեաց. ուստի ՅԱՂԹԱԿԱՆ ԼԻՆԵԼ՝ է Յաղթել.
Քան զառիւծունս եղեն հզօրագոյնք եւ յանդգունք. (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 30։)
Յետ սակաւ միոյ ի նոյն երթայ՝ ուստի առաւն, եւ զպարտս ոգւոյ պահանջեալ (յԱստուծոյ)։ Հզօրք հզօրագոյնս պահանջեսցին. (Իմ. ՟Ժ՟Ե. 8։ եւ ՟Զ. 7։)
Արջք օրհասականք ընդ վախճանել շնչոցն հզօրագոյնք կռուին. (Եղիշ. ՟Ա։)
ἁνώτερος, ὐπέρτερος, ὐπερέχων superior. Որ ի վեր է եւ առաւելեալ քան զայլս. վերնագոյն. բարձրագոյն. վեհագոյն. գերագոյն. գերազանց. զօրագոյն. յաղթօղ.
Հաստատագոյն. զօրագոյն. եւ առաւել արդիւնական.
Յորժամ զօրագոյն ինչ յարեսցի ի տորգս սարդի ոստայնի բարակաման, պատառէ. (Վեցօր. ՟Զ։)
Բռնաւորէ հարկն խնդրել զպէտս իւր. (Ոսկ. մ. ՟Բ. 41. յն. բռնաւոր կամ զօրագոյն է հարկն։)
Եթէ զպատուիրանս իմ պահեսջիք, մնասջիք ի սէր իմ. եւ ե՛ւս թախանձանօք, որպէս ես ասէ զպատուիրանս հօր իմոյ պահեցի, եւ մնամ ի սէր նորա. (Բրս. հց. (իբր առաւել ժտութեամբ, որպէս զօրագոյն կամ ազգողագոյն եւ շարժիչ բանիւ)։)
ἱσχυρότερος, δυνατώτερος fortior, validior, vehementior, potentior. Զօրագոյն. ուժեղագոյն. կարողագոյն. ճոխագոյն. բռնագոյն, սաստկագոյն. առաւելեալ ի զօրութեան յո՛ր եւ է կարգի.
Զի՞նչ հզօրագոյն քան զառիւծ։ Որ զկնի իմ գայ, հզօրագոյն է քան զիս։ Զազգս մեծամեծս եւ հզօրագոյնս քան զքեզ։ Հզօրագոյն քան զնա ի վերայ եկեալ՝ յաղթեսցէ նմա.եւ այլն։
Հզօրագոյն են վկայքն. (Նար. ՟Ժ՟Ա։)
Հզօրագոյն գործէ զմարմինն։ Գնացք ջուրց հըզօրագոյն գետոց. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 21։)
Ամուրս հզօրագոյնս. (Արծր. ՟Գ. 9։)
Սով հզօրագոյն. (Ոսկ. ես.։)
Հզօրք հզօրագոյնս պահանջեսցին. (Իմ. ՟Զ. 7։)
Ամբարտաւանեալ՝ հզօրագոյնս պարծէին. (Նար. յովէդ.։)
Արջք օրհասականք ընդ վախճանել շնչոյն հզօրագոյնք կռուին. (Եղիշ. ՟Ա։)
Ընդ հզօրագոյնսն մարտակցել, առ նուազագոյնսն՝ բառնալ զհիւանդութիւնս. (Բրս. հց.։)
Մովսէսական աթոռովն ամբարտաւանեալք՝ հզօրագոյնս պարծէին. (Նար. յովէդ.։)
ὐπερέχων excellens, eminens, superans, altior. Առաւել յաղթ. զօրագոյն եւ բարձրագոյն. վերագոյն. գերազանց.
Յետ պարսպելոյն՝ հզօրագոյն մեղուն պահպանապետ եւ պարսպապահ կարգեալ լինի. (Փիլ. լիւս.։)
Եւ ոչ մարմին ունիցի անզօրագոյն կամ ախտացեալ. (Բրս. հց.։)
Որպէս յն. առիւծատեսակ. λεοντώδης. leoninus. Հզօր. հզօրագոյն.
առաւել կամ յոյժ առոյգ. մատաղագոյն. զօրագոյն. յուռթի. ուռճացեալ.
Զմարմինն դժուարակիր եւ հզօրագոյն ընկալեալ։ Կողիցն դիրք ընդգրկէ զմէջն, եւ դժուարակիր գործէ. այսինքն անվնասելի. (Նիւս. կազմ. ՟Լ՟Բ։)
Առաւել կամ յոյժ կարծր. խստագոյն. պնդագոյն. տոկուն. ամուր. զօրագոյն
δυνατώτερος, -ον potentior, -ius. Զօրագոյն. զօրաւորագոյն. եւ Հարստագոյն.
Զօրագոյն. ճարտագոյն. զօրաւոր. սու՛ր. սրագոյն. ճարտար, ճարպիկ, սրատէս, աղէ՛կ.
Զօրագոյն. բռնագոյն. եւ ճոխագոյն՝ մեծութեամբ եւ կարողութեամբ.
Պօղոս, որ քան զթագաւորս հարստագոյն է, եւ քան զմեծատունս հզօրագոյն. (Ոսկ. ղկ.։)
Հզօրագոյն, եւ ուժիւ հարստագոյն. (Փիլ. իմաստն.։)
Յայսոսիկ միայն մեք հզօրագոյնք եւ մեծահանճարք. (Առ որս. ՟Գ։)
Մովսէսական աթոռովն ամբարտաւանեալք՝ հզօրագոյնս պարծէին. (Նար. յովէդ.։)
Մովսէսական աթոռովն ամբարտաւանեալք՝ հզօրագոյնս պարծէին. (Նար. յովէդ.։)
Նախապատճառին գիտութիւն է, այսինքն արարչագործութիւն աստուծոյ։ Ի գոյութիւն յառաջածելոցն նախապատճառ եւ զօրագոյն է աստուծոյ անբաժանելի միութիւնն. (Մաքս. ի դիոն.։)
Զօրագոյն եւ նախկնագոյն կարկաց կարապետն զՅիսուս. (Ոսկիփոր.։)
δυνατότερος potentior եւ այլն. Կարի ուժեղ. զօրագոյն. պնդագոյն.
Աշխարհիս պահպանապետք զսա լքեալ թողցեն։ Հզօրագոյն մեղուն պահպանապետ եւ պարըսպապահ կարգեալ լինի. (Փիլ. նխ. ՟ա.։ եւ Փիլ. լիւս.։)
Բացբարձական աստուածաբանութիւնքն գերագոյնք են եւ հզօրագոյնք յաստուած քան զվերադրականսն. եւ են վերադրականք, որպէս յորժամ ասեմք զաստուած թագաւոր, ի վերայ նորին դնելով զամենայն, եւ տէր, եւ բարի, եւ լոյս. (Վահր. երրդ.։)
θεολόγος theologus Որ խօսի զԱտուածոյ վարդապետական օրինօք. վարդապետ եկեղեցւոյ. եւ ըստ այսմ գրի որ նազիանզանցին մականունի Ատուածաբան՝ որպէս խորագոյն եւ զօրագոյն ի տեսական աստուածաբանութեան. եւ Յովհաննէս որդին որոտման կոչի Աստուածաբան աւետարանիչ, զի յայտնագոյնս եւ բարձրագոյնս ճառեաց զաստուածութենէ բանին.
ἱσχυρότερος fortior Արիագոյն. քաջագոյն, զօրագոյն. ժրագոյն.
Ումեմն ի նոցանէ՝ իւրոց շարժութեանցն հանդարտութիւն բերելով տկարագոյն լինել հարկ է, եւ ումեմն ի կրթմունս գոլով՝ զուարթագոյն. (Պղատ. տիմ. յն. զօրագոյն։)
Տիրապէս կենդանի. զօրագոյն. ժրագոյն.
Հզօրագոյն. եւ Ամրագոյն.
Լանջք, զոր ի բազմաց եւ ի միմեանսայարից եւ հզօրագոյն ոսկերաց գործեաց. (Փիլ. քհ. ՟Ժ՟Բ։)
Զնշանակագոյնն ասելի է. զթլփատութիւն մարմնոյն նշանակ գոլ ասեն. իբրու թէ պա՛րտ է զաւելորդսն եւ զյոլովսն ի բաց հատանել զցանկութիւնսն։ Նշանակագոյն՝ կաղնի զհզօրագոյնն առակելով զիմաստունն աչացեալ. (Փիլ. լին.։)
Գլխաւոր եւ զօրագոյն պատճառ.
ἰκανώτατος, αὑταρκέστατος sufficientissimus, plurimum valens Շատ. զօրագոյն. ազգոյ. քաջայարմար. լիով. լիուլի.
κραταιότερος, βιαστικώτατος, δυνατώτερος potentior, vehementior, violentior Առաւել բռնաւոր. բռնագոյն. զօրագոյն. ուժգնագոյն. առաւել հարկացուցիչ կամ բռնական.
δυνατώτερος potentior եւ այլն. Առաւել կամ կարի զօրաւոր. զօրագոյն. հզօրագոյն.
իբր Զօրագոյն, եւ համարձակագոյն.
ἑνεργέστερος magis activus, efficacior, illustrior, -ius. Առաւել ներգործօղ կամ ներգործելով. զօրագոյն. ազդոյ. յայտնագոյն.
Առ ձգեաց նախ աստուածութիւնն զյակովբ առ ջրհորն։ Ետես Մովսէս, թէ զօրագոյն է զէնն՝ զոր ետ աստուածութիւն։ Աստուածութիւն յայտնեցաւ ի վերայ զոհից։ Քրիստոս բան Աստուծոյ գոլով, ի Մարիամայ մարդ ծնանի ... յԱստուծոյ, եւ ի կուսէ Քրիստոս։ Մարիամ ծնաւ զաստուածութիւն՝ ամենայն արարծոցս զանհամեմատելին. (Եփր. ծն.։ Եփր. ել.։ Եփր. ղեւտ.։ Եփր. աւետար. եւ այլն։)
Զօրագոյն քան կամ իբրեւ զարեւ, իբր պայծառագոյն, կամ տոչորիչ. կամ որպէս Արեկագոյն, այսինքն սաստկագոյն. կամ արուորագոյն.
Զկնի յոլով եւ բազմապատիկ իրաց հզօրագոյն բացերեւութեան. (Բրս. հց.։)
Զկնի յոլով եւ բազմապատիկ իրաց հզօրագոյն բացերեւութեան. (Բրս.։)
ἑνεργέτερος efficacior Ներգործականագոյն. զօրագոյն. եւ Ազդողագոյն, յայտնագոյն.
Զմիջոցն երկոցունկարգեաց նշանակագոյն կնղնի զհզօրագոյնն եւ զիշխանակագոյնն։ երիցագոյն եւ իշխանակագոյն է խոհականութիւն, ողջախոհութիւն, արդարութիւն եւ արիութիւն։ Իշխանականագոյն եւ առաջնագոյն կենդանւոյն՝ դեմք. (Փիլ. լին. եւ Փիլ. իմաստն. եւ Փիլ. այլաբ.։)
Այսպէ նոցա զընդունական զգայութեանցն շուրջբնացոյց զմարմին, դժուարակիր եւ հզօրագոյն, առ աչս երեւութեամբն ընկալեալ. (Նիւս. կազմ. ՟Լ՟Բ։)
(Տունկք) ի սզկբան աշխարհագործութեանն հզօրագոյն ունին զներգործութիւնն. (Նիւս.։)
δεξιά. dextera, dextra. Զօրագոյն եւ աջողակագոյն ձեռն մարդոյ կամ կենդանւոյ, եւ կողմն այնր ձեռին. աջ ձեռքը, աջ կողմը. սաղ. սաղ էլ. սաղ դարաֆ.
Քան զհերակղէս ասէ՝ ե՛ւս զօրագոյն էր. (Եւս. քր. ՟Ա։)
Բազուկք, եւ առ պարանոցաւն ողունքն՝ քան զամենայն ինչ է հզօրագոյն՝ որ ինչ մարդկան են անդամք. (Փիլ. լին.։)
Հզօրագոյն ուժիւ։ Հզօրագոյն լինել, եւ ուժիւ հարստագոյն։ Շնչական ոյժքն. (Փիլ. իմաստն. եւ Փիլ. ՟ժ. բան.։)
Ոչ հաւանիմ ասէր կարկատուն անօթիւք (նաւուք) առ հզօրագոյն թագաւորս մտանել. (Մագ. ՟Լ՟Դ։)
Որպէս Արի, արիական. զօրաւոր. զօրագոյն. սաստիկ.
Աստուած եդ ի մեզ զխեղճ մտացն անվրէպ յանդիմանիչ. Զի քան զամենայն օրինակս խրատու հզօրագոյն է։ Որ ոչ գիտէր զանձին խեղճ։ Խեղճ մտացն չտայր թոյլ. (Մխ. երեմ.։)
Յորժամ զօրագոյն ինչ յարեսցի ի տորգս սարդի ոստայնի բարակաման, անխափան պատառէ զնոսա. (Վեցօր. ՟Զ։)
Զի՞նչ հզօրագոյն քան զառիւծ։ Կորիւն առիւծու յուդա։ Առաւել քա զառիւծունս։ Առիւծ սաստիկս։ Առիւծ գոչիցէ, եւ ո՞վ իցէ՝ որ ոչ սարսիցէ. եւ այլն։
Բռնագոյնս. ուժգին. զօրագոյնս. ահեղ զօրութեամբ. եւ Բռնի. դժուարաւ. հազիւ. զօռլու կէրպով. եւ զօռով, ճորով.
Գնացք ջուրց հզօրագոյն գետոց սովոր են մաշել եւ փլուցանել զթումբս շրթանց ջուրցն։ Որ է գողոց սովորութիւն՝ ի վեր ընդ թումբս վազել, եւ ընդ ցանկս արկանիլ. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 21։ ՟Բ. 12։)
Եղջիւրս, եւ խայթոցս, եւ ճիրանս յինքեան բերեալ։ Քան զճիրանացն սրութիւն հզօրագոյն եւ հատու ի հնարս գտին մարդիկ զերկաթ. (Նիւս. կազմ.։)
Շունչ վախճանին չեւ էր հասեալ։ Աւազակն մինչեւ ի վերջին շունչն ոչ ձգեաց խտրոց սիրոյ։ Անդրոնիկոս ի յետին շունչն հասեալ է։ Արջք օրհասականք ընդ վախճանել շնչոցն՝ հզօրագոյնք կռուին. (Ագաթ.։ Լմբ. պտրգ.։ Տէր Իսրայէլ. յնվր. ՟Ի՟Դ.։ Եղիշ. ՟Ա։)
Յոյժ զօրագոյն է եզնն ... էշ տկար է, եւ տխմար գործոյն. (Կիւրղ. օրին.։)
Կարի հզօր. զօրեղ. հզօրագոյն. քաջ. կորովի.
Սերտիւ սիրել բազում աշխատութեան է։ Այդպէս սերտիւ աշակերտ քրիստոսի ես։ Սուգ առցուք, զի սերտիւ ծիծաղիցիմք։ Չիք ոք սերտիւ զօրագոյն քան զաղօթականն։ Տես զիարդ սերտիւ զյորջորումն անուանն դնէ։ Ամենայն մարդիկ աստուծոյ են, այլ առաւել սերտիւ սուրբք եւ եւ արդարք. (Ոսկ. ՟ա. թես.։ Ոսկ. ՟բ. տիմ.։ Ոսկ. եբր.։ Ոսկ. մտթ.։ Ոսկ. ՟ա. տիմ.։)
Voir tout