s.
top, summit, the highest part of a mountain, of an edifice.
s.
le sommet d'une montagne.
Other definitions containing this entry
cf. Արտեւան.
hem, border;
the privy parts;
prepuce;
— ածել, to border, to hem;
to ornament, to trim, to embellish;
— ածեալ պաճուճել զանառս արտեւանանց, to tint the eye-lashes carefully.
mountain;
— տեառն, — սուրբ, heaven, paradise;
լիրինք յաւիտենից, յաւիտենական or մշտնջենաւոր, the angels, the prophets, the apostles;
արտեւան, գագաթն, կատար լերանց, the summit, the ridge of the mountain;
կապան, կիրճ լերանց, strait, defile, pass;
գօտի, շղթայ, պար լերանց, chain, ridges of mountains;
հրաբուղխ լեառն, volcano, a burning mountain;
սառնատափ լերինք, glaciers;
լուղական լերինք, iceberg;
մոլորակային, լուսնային լերինք, the planetary, the lunar mountains;
զլեառն լեռնայն գնալ, to go from mountain to mountain, or by mountain paths;
լեառն Սինա, Մասիս, mount Sinai, Ararat;
իբրեւ զլերինս ելանէին բարձրանային փրփրադէզ ալիքն, the foaming waves ran mountains high;
եւ լեառն մուկն ծնաւ, the mountain brought forth a mouse.
spread, diffused;
— արտեւանանց, edge of eye-lids;
— անուոց, wheel-track;
rut;
— հանդերձիկ, skirt, border, piping;
to asperse, to defame, to slander;
— զարտեւանունս, to paint one's eyelids.
slumber, sleep, repose;
մի՛ տար — արտեւանաց քոց, give not slumber to thine eyelids.
sleep, slumber, nap, rest, repose, pause;
— մահու, sleep of death;
քաղցր, ախորժ, հան գիստ, խաղաղ, փրկաւէտ, կենսանորոգ, —, soft, agreeable, tranquil, calm, healthy, refreshing slumber;
— թեթեւ, ընդհատ, անհանգիստ, յուղեալ or խռովեալ, դժնդակ, ծանր, վնասակար, մահացու —, light, broken, agitated, troubled, hard, heavy, dangerous, mortal sleep;
ի — լինել, երթալ, քնոյ տալ զանձն, to sleep, to go to sleep, to lie down, to repose;
զքնով անկանիլ, ի — մտանել, to be overcome with sleep, to fall asleep;
ննջել — յաւիտենից, to sleep the sleep that knows no waking;
ի — առնուլ, to send to sleep;
(յորորանի ) to lull or rock to sleep;
խոր — ի լինել, to be in a sound sleep, to sleep soundly;
ճաշակել զքաղցրութիւնս քնոյ, to enjoy sleep;
ի — գտանել զոք, to find a person asleep;
խռովել, ընդհատել, խափանել, զ—, to trouble, to disturb or break one's sleep, to awake, to rouse;
իբրեւ — ընդ արթունս լինել, to be half asleep;
հատանիլ քնոյ յաչաց, to lose one's sleep;
— քաղցրանինջ հատեալ էր յարտեւանաց նորա, calm sleep was unknown to him;
փախեաւ յինէն —, sleep fled far from me;
այս ի — տանի, that causes sleep;
ընկղմեալ ի — թանձրութեան, buried in sleep, fast asleep;
— հատեալ է յաչաց իմոց զցայգ եւ զցերեկ, I sleep neither night nor day, I am sleepless.
Voir tout
Other definitions containing this entry
les cils;
les paupières;
ծանրարթուն —, paupières appesanties;
բանալ զարտեւանունս, ouvrir les paupières, կափուցանել զարտեւանունս, fermer les paupières.
— արտեւանունք, longs cils.
sommeil, repos, dodo;
— տալ արտեւանաց, donner du repos aux paupières.
sommeil, somme, repos, dormir;
— մահու, le sommeil de la mort;
ի — երթալ՝ լինել, dormir, reposer;
զքնով անկանիլ, ի — մտանել, s'endormir, être dans les bras du sommeil;
ի — առնել, faire dormir, endormir;
խոր ի — լինել, dormir profondément ou d'un sommeil profond, d'un profond somme;
ընկղմեալ ի — թանձրութեան, profondément endormi;
ի — գտանել զոք, trouver quelqu'un endormi;
հատանիլ քնոյ յաչաց, perdre le sommeil;
— հատեալ է յաչաց նորա զցայգ եւ զցերեկ, il ne dort ni nuit ni jour;
— քաղցրանինջ հատեալ էր յարտեւանաց նորա, le doux sommeil lui était inconnu;
փախեաւ յինէն —, le sommeil s'enfuit loin de moi;
խռովել՝ ընդհատել՝ կտրել զքուն, troubler, interrompre, rompre le sommeil;
ճաշակել ցքաղցրութիւնս քնոյ, goûter les douceurs du sommeil;
այս — բերէ, cela excite au sommeil, excite le sommeil;
քաղցր՝ ախորժ՝ հանգիստ խաղաղ՝ անհանգիստ՝ յուզեալ՝ խռովեալ՝ ընդհատ՝ թեթեւ՝ ծանր՝ դժնդակ՝ փրկաւէտ՝ կենսանորոգ՝ վնասակար —, sommeil doux, — agréable, — tranquille, — paisible ou calme, — agité, — troublé, — interrompu, — léger, — lourd ou pesant, — dur ou fâcheux, — salutaire, — réparateur, — dangereux.
Voir tout
Other definitions containing this entry
Զյօնսն ձկտեն, եւ զարտեւանունսն շրջշրջեն։ Զձեռս կարկառեսցեն շրջշրջելով, եւ ոտիւք կաքաւեսցեն. (Վրք. հց. ՟Ի՟Զ. եւ ՟Բ։)
ԲԱՐՁՐԱՅՕՆ՝ ասի լեառն՝ Որոյ բարձր է արտեւան կամ եզր ի դուրս քուաձեւ երեւեալ-բարձրագաթն.
Ածին զնա մինչեւ յարտեւան լերինն ... գահավէժ առնել զնա. (Ղկ. ՟Դ. 29։)
Ածին զնա մինչեւ յարտեւան լերինն ... գահավէժ առնել զնա. (Ղկ. ՟Դ. 29։)
Բառ առաւել ռմկ. որպէս Արտեւանունք՝ որ թարթեն.
Արտեւանունս թոյրաթուխս (կամ թոյաթուխս) ներքոյ եւ արտաքոյ անտառախիտս. (Ոսկ. կող. ՟Ժ՟Բ։)
Արտեւանունս անտառախիտս մացառաձեւս. (Ոսկ. կողոս.։)
Բիբն ակնակապիճքն է. որք արտեւանամբքն միշտ եւ անյապաղ պարսպեն զաչսն. (Լմբ. սղ.։)
ὐπερήφανος, ἁλαζών, μετέωρος. superbus, jactabundus, inflatus, sublimis Ամբարձեալն ինքնահաւանութեամբ կամ արտեւանամք. հպարտ. բարձրամիտ. մեծամիտ. բարձրայօն. փառասէր. սնափառ. խրոխտ. սէգ. փքացեալ. մազրուր. ֆօտուլ. միւթեքեպպիր. դաֆրալը.
Զկակղութիւն աչից՝ վերարկութեամբ արտեւանացն հաստատեաց. (Մաշկ.։)
Անտեսութեամբ դատապարտեաց զհրէայսն յարտեւան լերինն. (Վրք. ածաբ.։)
Զկակղութիւն աչից՝ վերարկութեամբ արտեւանացն հաստատեաց. (Մաշկ.։)
Բիբն՝ (լայնաբար առեալ՝) ակնակապիփքն է, որք արտեւանամբքն միշտ եւ անյապաղ պարսպեն զաչսն. (Լմբ. սղ.։)
Իբր զարտեւանանց խիտ եւ գեղեցիկ ծիր. (Խոր. ՟Բ. 39։)
Իբր զարտեւանանց խիտ եւ գեղեցիկ ծիր. (Խոր. ՟բ. 39։)
βλέφαρον palpebra, pellis tegens oculos βλεφαρίς cilium, pili palpebrarum, palpebrae. գրի եւ Կոփ. Կրկին կափարիչք աչաց՝ իբր երկփեղկեան դուրք. փեղկք աչաց՝ մսեղէնք՝ մազիւքն հանդերձ. արտեւանունք. աչից կոպը.
Զարտեւանունս եւ զկոպս. (Մագ. ՟Ժ՟Բ։)
Յեզաբէլ թլիփ ածեալ (ծարրով) պաճուճեաց զանտառս արտեւանանց. (Մծբ. ՟Ժ՟Գ։)
Եւ ոչ մրեալ զարտեւանունսն. (Ոսկ. մ. ՟Բ. 5։)
Զտեղի արտեւանացն յովտ մի ծրագրեալ ոչ ոք կարէր նշմարել. (Կաղանկտ.։)
Թէ տաց քուն աչաց իմոց, կամ նինջ արտեւանաց իմոց։ Մի՛ տար քուն աչաց, եւ մի՛ նինջ (կամ նիրհ) արտեւանաց քոց. (Սղ. ՟Ճ՟Լ՟Ա. 4։ Առակ. ՟Զ. 4։)
Մի՛ տար նիրհ արտեւանաց, այսինքն մաքուր բրօք լինել որպէս անմարմին ի մարմնի. (Համամ առակ.։)
Ո՞ է՝ որ զփափկութիւն աչացն՝ արտեւանացն ցանկով զգուշացեալ փակեաց. (Կոչ. ՟Թ։)
Աչացն մեղմեղանք, արտեւանացն ստէպ ստէպ քթթելիք. (Ոսկ. ՟ա. տիմ. ՟Ը։)
Պաճուճեաց զանտառս արտեւանացն. այսինքն զհոծութիւն մազից նորա. (Մծբ. ՟Ժ՟Թ։)
Երկիր՝ որ բղխէ զկաթն եւ զմեղր։ Աղբիւրք բղխեսցեն ջուրս։ Միթէ աղբիւր ի միոյ ականէն բղխիցէ՞ քաղցր եւ դառն։ Արտեւանունք ձեր բղխեսցեն ջուր.եւ այլն։
Եւ ոչ մրեալ զարտեւանունսն իբրեւ զմրճոտ (կամ զմրճճոտ) պուտան. (Ոսկ. մ. ՟Բ. 5։)
Զիա՛րդ զԱստուած քննել մարթիցէք։ Քննեցէ՛ք զգիրս։ Քննեա՛ եւ տե՛ս։ Քննեցին զանօրէնութիւն, պարտասեցան ի քննել զքննութիւն։ Իբրեւ զգանձս քննեսցես զնա։ Քննեսցէ զխորհուրդս։ Արտեւանունք նորա քննեն զորդիս մարդկան։ Զչաւեղս իմ եւ զվիճակս իմ դու քննեցեր. Միտք ղբանս քննեն։ Ունկն քննէ զզարդ առակաց։ Իսկ որ ինչ յերկինս է՝ ո՞վ քննեսցէ։ Իբրեւ զոսկի ի բովս քննեաց զնոսա։ Ի վերայ դատաստանի արեան նորա կացցեն քննել։ Զի եթէ զանձինս քննէաք, ապա ոչ դատապարտէաք։ Առ ի քննել ձեզ զլաւն. եւ այլն։
ԹԱՐԹԱՓ ԱԿԱՆ. ῤοπή ictus oculi, vibratus, libramentum Թարթել կամ քթթել ական՝ շօշափելով ափանց արտեւանանց զմիմեանս. աչք բանալ գոցել մը. րոպէ. վայրկեան. սուղ ժամանակ.
(ԹԱՐԹԱՓ ասի ռմկ. կոպն աչաց հանդերձ մազիւք, կամ արտեւանունքն։)
Բախումն կրծից, եւ կքումն արտեւանաց. (Յհ. կթ.։)
Նմանութեամբ՝ Թաւ եւ հոծ մազք արտեւանանց, եւ այլն։
Յեզաբէլ պաճուճեաց զանտառս արտեւանանցն, եւ սեւացոյց թխացոյց զմացառսն առ բբօքն։ Պառաւն սեւացուցանէր զմացառս աչացն առ բբօքն ծարրօքն. (Մծբ. ՟Ժ՟Թ։ Եփր. թագ.։)
cf. Գահավէժ. Յարտեւան լերինն ոչ դարավէժ առնելն. (Ճ. ՟Գ.։)
ԹՕԹԱՓԵԼ ԶԱՐՏԵՒԱՆՈՒՆՍ. Ստէպ ստէպ թարթափել զաչս, բանալ եւ փակել.
Շրջշրջէր զաչս իւր, թօթափէր զարտեւանունս իւր, եւ թողացուցանէր տողունս ի վերայ պարանոցին. (Ճ. ՟Ա.։)
Զտեղի արտեւանացն յովտ մի ծրագրեալ ոչ ոք կարէր նշմարել. (Կաղանկտ.։)
Զտեսիլ կնոջ պոռնկի. զգոյն երեսաց նորա, եւ զմրակերպ (կամ զմրրակերպ) ծարիր արտեւանաց նորա. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 17։)
Ռատնագոյն յայսմ եռափա ախորժեմ տիտանիլ (կամ տիտանելԷ, յարտեւանալ եւ ընձեռել զկրթմունս՝ ոլոմպիական մրցանակ. (Մագ. ՟Ժ՟Զ։)
Ռատնագոյն յայսմ եռափա ախորժեմ տիտանիլ (կամ տիտանելԷ, յարտեւանալ եւ ընձեռել զկրթմունս՝ ոլոմպիական մրցանակ. (Մագ. ՟Ժ՟Զ։)
Ընկենուլ զանձն , եւ քարավէժ առնել ... ո՛չ զիւր անձնն ընկենուլ, եւ քարավէժ պիտոյ է, այլ զայլս յարուցանել եւ կեցուցանել։ Ի խոզսն չխնայեցին, այլ ի միում վայրկենի արարին զամենեսեան քարավէժս։ Առաջնորդէ առ ի չարաչար կորուստ, եւ քարավէժ առնէ։ Որպէս եւ յարտեւան լերինն ոչ կարացաք քարավէժ առնել. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 13։ եւ ՟Բ. 3։ Իսիփ։ Զքր. կթ.։)
Աչացն մեղմեղանք, արտեւանացն ստէպ ստէպ քթթելիք. (Ոսկ. ՟ա. տիմ. ՟Ը։)
Աչացն մեղմեղանք, արտեւանացն ստէպ ստէպ քթթելիք. (Ոսկ. ՟ա. տիմ. ՟Ը։)
Արտեւանունք ոք արդար ակնարկեսցեն. (Առակ. ՟Դ. 25։)
φατνώματα lacunaria (գրի եւ ԴԱՐԵՒԱՆԴ. որպէս եւ վրիպակաւ ԴԱՐԱՆԱՒԱՆԴ) որպէս թէ Դար եւ անդր. այսինքն Դար կամ գահ երկայնեալ ի դուրս. գահաւանդ. սարաւանդ. արտեւան գետափին, լերին, եւ յօնից, եւ յարկաց.
Ոչ եղեւ եւ ոչ ական թարթափել ի բանալ արտեւանացն. (Եփր. ծն.։)
Voir tout