Other definitions containing this entry
Անուամբ հրոյ զկայտառականն, զզուարթականն, զարիականն զեկուցանէ. յն. մի բառ. (տպ. կայտռական. Ոսկ. յհ. ՟Ա. 31։)
Պանծացելումդ արիական, ձիավարժից ներհմտական. (Շ. առ ապիրատ.։)
Կամ իբր Արիական.
Հրաշալի առաքինութեամբ. արիական. բազմարդիւն.
Զկնի բազում արիական քաջութեանցն, եւ բազմահանդէս երկոց։ Առն Աստուծոյ Մաշտոցի, որ բնակեալն էր ի Սեւան կղզւոջ բազմահանդէս ճգնութեամբ։ Իսկ բազմահանդէսն այն, եւ յաջողակն ի հրահանգս կրթութեան վարժից՝ աշոտ. (յհ. կթ։)
Եւ Բարձրացեալ գլխով. պարզերես, աներկիւղ, անվեհեր, արիական. ճակատը բաց, ճերմակ երես.
Մեծանձնական. արիական. վսեմական.
Արիական հսկողութեամբ (գրիգորի) հովուեալքս. (Երզն. լս.։)
Այսպէս է իմանալ զկոչումն հոգւոյն անումբ հրոյ, զարիականն, զլուսւորականն եւ զկերակրողն. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 31. եւ 23։)
Կասեցուցանել ի պատուոյն, կամ յարիական զօրութենէ, կամ ի հանդիսից բարեպաշտութեան. (Նանայ.։ Ղեւոնդ.։ Սարգ.։)
Իւրաքանչիւր ցուցանելով զկորովութիւն արիական ներհմտութեան առ ի զինուցն մարտակցութիւն. (Ճ. ՟Ա.։)
կամ ԱԽՈՅԵԱՆԱՅԱՐՁԱԿ. Յարձակեալն իբրեւ ախոյեան. նախամարտիկ. արի. եւ որ ինչ հայի ի յարձակումն ախոյանից. նախամարտական. արիական.
Ետ բերել նմա ըստ օրինի գլխապետութեան սուսեր իշխանական, գօտի արիական, քուքք խիզախողք, եւ երիվար բարձրավիզ. (Արծր. ՟Գ. 12։)
Կերակուրք զարիականս կակղացուցանեն. (Մաշկ.։)
Գոչիւն ողբական, կամ արիական.
Ընդ ողբակիցս եւ զմարգարէականն առնուլ ի ձայնարկութիւն։ Արիական ձայնարկութեամբ դիմէր ի վերայ թշնամեացն. (Արծր. ՟Ա. 1։ ՟Բ. 6։)
կամ ԱԽՈՅԱՆԱՅԱՐՁԱԿ Յարձակեալն իբրեւ ախոյեան. նախամարտիկ. արի. եւ որ ինչ հայի ի յարձակումն ախոյանից. նախամարտական. արիական.
Արիական մարտ. նահատակութիւն. արութիւն քաջութեան.
Բազում արիական քաջամարտութեամբ ընդ իւրեաւ նուճեալ։ Յաղթել քաջամարտութեամբ։ Իբրեւ զյեսու քաջամարտութեամբ. (Յհ. կթ.։ Արծր. ՟Ա. 7։ Մագ. ՟Ժ՟Դ։)
Երկչոտ եւ անարիական առնէ զանձն անուսումնութիւն. (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 30։)
Քրիստոսի զինուորն յարիական ճակատամարտութիւն վարեալ լինէր. (Նիւս. ի թէոդոր.։)
Եւ իբր Արիական.
Զկնի բազում արիական քաջութեանցն, եւ բազմահանդէս երկոց. (Յհ. կթ.։)
ԺԻՐ. իբր Ժրական, արիական.
Զճգնութեան ձերոյ զարիական մրցումն՝ մեծաւ պատուէ հրճուիւք (եկեղեցի). (Տաղ վարդանանց ի յակոբայ.։)
Բառ յն. ἁγών , certamen այսինքն Մրցանք. պէսպէս արիական խաղք ոլիմպիականք. կիւրէղ կամ կիւլէղ, կիւղթի, տէօյիւղ.
Որպէս Արի, արիական. զօրաւոր. զօրագոյն. սաստիկ.
Հայեցեալ յազգն արիական (պարսկական), թէ իգասէր էր, ըստ նմին նորին մեղկ բարուցն նմա օրէնս կցկցեաց. (Եզնիկ.։)
Կամ ոչ արիական.
ἅρρην, ἁρρενικός, ἁρσενικός virilis, masculinus որ եւ ԱՐՈՒԱԿԱՆ. Սեպհական արուաց, եւ արանց. առնի. առնացի. արիական.
Արիական. եւ Արի.
Ժրութեամբ. արիաբար. արիական.
Հայեցեալ յազգն արիական՝ թէ իգասէր էր. (Եզնիկ.։)
Զճգնութեան ձերոյ զարիական մրցումն՝ մեծաւ պատուէ հրճուիւք (եկեղեցի). (Տաղ վարդանանց ի յակոբայ.։)
Երկչոտ եւ անարիական ... վախկոտ իմն է. (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 30։)
Կամ արիական, եւ առաքինի.
Եւ իբր Առաքինական. արիական. գովելի. բարեկարգ. վայելչական.
Արիական հսկողութեամբ (գրիգորի) հովուեալքս. (Երզն. լս.։)
Միագօտիք, պահապանք գլխոց եւ գահոյից թագաւորացն. որպէս ամենայն մենամարտիկք՝ միագօտիք արիականք անուանին. (Լծ. ածաբ.։)
ՄՐՑԱՆԱԿ. ա. որպէս Մրցական. արիական.
ἁνδρείος fortis, virilis, strenuus. Մեծազօր. զօրաւոր. արի. արիական. յաղթօղ.
Եւ իբր ա. Արիական. հզօր.
Յաւէտ քաջ. երեւելի քաջութեամբ. արի. արիական. յաղթական.
Քաջ եւ արի ամենայնիւ. անվեհեր, եւ արիական.
Ընթացք արիականք եւ անկասելիք։ Զակատեցայ՝ անկասելի ի պատկառելեացն գործոց. (Նար. ՟Հ՟Ա. եւ ՟Ի։)
(Յամենայն փորձանաց՝ յոբ) անպախելի մնայր արիական ժուժկալութեամբն. (Տօնակ.։)
Զօրագոյն համբերէր տանջանացն. (Ճ. ՟Բ. (որ ի Ճ. ՟Ա. զարիականն)։)
Գերծումն ըստ մուրուաց, որ է նշանակ առն, ի բաց եդեալ զկարիական մեղս. իսկ ըստ յօնիցն՝ զկարծիս եւ զհպարտութիւն ի բաց եդեալ. (Մեկն. ծն.։)
Եթէ ոչ զարիականն բերէ սերտութիւն մարմնոյն, աստուստ կաթոտք եւ միզարձակք լինել հանդերձեալ գոն. (Մագ. ՟Ծ՟Ը։)
Պինդ կամ պնդեալ սրտիւ. քաջասիրտ. արի. արիական. անվեհեր. ժիր. անմեղկելի.
εὕτονος validus, tenax, firmus εὑθαλής bene instructus. Կարի պինդ. հաստապինդ. պնդակազմ. արի. արիական. տոկուն. կարկամ. ամուր, դիմացկուն, հաստուն, պիրկ.
Զարիական մրցմունս նորա, եւ զքաջապինդ հանդէսս։ Քաջապինդ քաջողջութեամբ սրտի ընդդէմ նորա արիաբար շահատակեալ. (Յհ. կթ.։)
Քաջապինդն ի հաւատս։ Քաջապինդ հաւատովք հարկանէին զբարձրակոհակ կոյտս ջուրցն։ Քաջապինդ երիտասարդութեամբ զբանն Աստուածոյ յին քեանս բնակեցուցին։ Ի դիմի հարեալ արիականն սրտմտականին՝ քաջապինդ զօրութեամբ արդելու զվնասն առ ի նմանէ։ Եւ զոր յաղագս ճանապարհին քաջապինդ լինելոյ. (Վրդն. ծն.։ Լաստ ՟Ի՟Գ։ Սարգ. ՟ա. յհ. ՟Գ։ Տօնակ.։ Ոսկ. յհ. ՟Ա. 30։)
Եւ (առաւել ըստ նախնեաց՝) իբր Քաջասրտական. արիական. անվեհեր.
Երկչոտ եւ անարիական առնէ զանձն անուսումնութիւն. (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 30։)
Ունօղ զահարկու եւ զարիական դէմս իրբեւ զառիւծու.
իմաստական արիականգործովք վաճառականապէս ընդ միոյն զհարիւրապատիկսն փոխանորդէ օգուտ. (Պիտ.։)
Արիական հսկողութեամբ (գրիգորի) հովուեալքս. (Երզն. լս.։)
Միագօտիք, պահապանք գլխոց եւ գահոյից թագաւորացն. որպէս ամենայն մենամարտիկք՝ միագօտիք արիականք անուանին. (Լծ. ածաբ.։)
Որ առ կին եւ մանկունս բաժանեալ է, (նմա) եւ ոչ պարապումն լինի հառաչել բազում անգամ ընդ իւր չարիսն։ Քրիստոսի զինուորն՝ յարիական ճակատամարտութիւն՝ տուեալ նմա պարապամբն վարեալ լինէր. (Նիւս. կուս. եւ Նիւս. թէոդոր.։)
Զսրտմտականն (հրեշտակաց՝ իմա՛) յայտնել զարիական նոցա բանաւորութիւն. (Դիոն. երկն.։)
Աներկիւղ յԱստուծոյ, կամ ի մարդկանէ. անխիղճ. եւ արիական.
Քաջ հանդիսացեալ. առաքինի եւ գովելի. արիական.
Voir tout