Other definitions containing this entry
Տօնս տարեկանս փրկչին փայլման կատարեն։ Տօնէ ճշմարիտ քարոզութեանն խնամոց։ Որ յանցեաւն առ աստուած, յերկրի տօն ոչ ունի, այլ՝ սուգ եւ տրտմութիւն։ Արասցե՛ս մեզ տօն ի գալուստ ծերոյս. (Նար. կուս.։ Յճխ. ՟Ժ՟Ա։ Մաշկ.։ Վրք. հց. ՟Ժ՟Ա։)
Բառ լտ. annona. աննօնա. Տարեկան հասք. ռոճիկ. թոշակ. տուրք. էօլեֆէ, կէլիր.
ὁλύρα olyra, siligo եւ far, spelta Արմտիք՝ որպէս վտիտ ցորեան, թուխ որպէս գարի. տարեկան.
Ըստ հայկականս լեզուի տուեալ տումար տօնից տարեկանաց։ Յաբեթական տոհմիս տումարի. (Յհ. կթ.։ Նար. յիշ. ։)
ԱՐԱԿԱՆ. գ. որ գրի եւ ԻՐԱԿԱՆ. լաւ եւս Արեկան. Պ. էրէքան, էրաքան. եբր. էրագօն. Անուն ախտի. դալուկն.
Խառնեսցես զփեղկսն ի միասին։ Խառնեսցես զօղսն ընդ ճարմանդսն։ Չափ երկրորդ պարսպին. որ ելանէր եւ խառնէր յանկիւնս աշտարակին։ Թեւք խառնեալ ընդ միմեանս։ Չափեաց զկողմանստանն խառնեալ։ Յաշխարհամար խառնել։ Զայն աւուրս եւս խառնել ի տօն տարեկանաց. եւ այլն։
Կարգեցի զաւազ՝ սահման ծովու։ Կարգեցին ամ յամէ զօրն զայն՝ տօն տարեկանաց, կամ օր հանգստեան, կամ ցնծութեան. (եւայն։)
Օրական, շաբաթական, ամսական, տարեկան եղեւ. (Լմբ. սղ.։)
cf. երեքժանի, եւ երեքարձէն։ Նմանութեամբ ասի ի գծագրութեան տարեկան բոլորակի.
Կացուրդք տարեկանք. (Արիստ. աշխ.։)
Հասանել յերկնից յերկիր. ի վերայ երուսաղէմի. ի վերայ իմ, նորա։ Հասանել առ նա. ի տարեկանս. ի մի վայր։ Հասցես զքաղաքաւս։ Հասանեն սահմանքն ի գլուխ լերինն։ Հասանիցեն ձեզ չարիք, կամ ումեք մեղք մահապարտութեան։ Հասի յառնուլ զքաղաքս։ Հա՛ս ի վերայ։ Հասանիցէ՞ ի վերայ քո բանս իմ, եթէ ոչ։ Ի վերայ զօրաւորաց զօրաւոր քննութիւն հասանէ։ Եհաս ժամ, կամ ժամանակ, որ, եւ այլն։ Հասանել յառաւօտ, յերեկոյ, ի ծերութիւն. եւ այլն։
Հոտոտաւ տէր աստուած ի հոտ անուշից։ Ոչ հոտոտեցայց ի հոտ զոհից ձերոց։ Հոտոտեցաւ դեւն զհոտն զայն։ Ի տարեկանս ձեր ոչ հոտոտեցայց։ Իբրեւ զխծուծ, կամ քուղ, յորժամ ի հուր հոտոտիցի.եւ այլն։
Ջալհանց տօնից տարեկանաց հեթանոսաց չհաւասարել. (Եւագր. ՟Ծ՟Ը։ Աստի առեալ է թերեւս եւ գրութիւնն Հին բռ.)
Տօնս տարեկանս փրկչին փայլման կատարեն. (Նար. կուս.։)
Տրդատ դիմեաց տարեկան չուարարութեամբ. (Խոր. ՟Բ. 84։)
Մարիամ յորժամ եղեւ տարեկան, արար յովակիմ ընդունելութիւն մեծ. (Ճ. ՟Բ.։)
ՏԱՐԵԿԱՆ. գ. ἑνιαυτός anus. Տարի. ամ, տարեգլուխ. գլխաւոր օր ի տարւոջն. տօն երեւելի ամ ըստ ամէ. (եբր. զանա. որ եւ զէնէ)
Երթայի յերուսաղէմ ըստ ամենայնզ տարեկանի։ Տարւոջէ ի տարի՝ ի գլուխ տարեկանի։ Ի տարեկանս բարեկենդանութեան։ Տարեկան հատուցման։ Տարեկան տեառն ընդունելի։ Ի տարեկանս ձեր ոչ հոտոտեցայց։ Արարին զօրն զայն տարեկան մեծ։ Յաւուրս տարեկանի, եւ յաւուրս տօնի ան։ Կարգեցին ամ յարմէ զօրն զայն տօն տարեկանաց։ Յամենայն տօնս տարեկանաց։ Երթեւեկ տօնից տարեկանաց։ Յաւուր նշանաւորի տարեկանաց մերոց.եւ այլն։
Առանց ամաց՝ տարեաց տարեկանաց ոչինչ մարթ է իմանալ։ Զայնչափ բոլորեալ թիւս տարեաց տարեկանաց անցեր զաւ. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 3։ Կոչ. ՟Ա։)
ՏԱՐԵԿԱՆ. ἑτήσιος anniversarius ἑτησία, ἑτησίαι etesiae, venti anniversarii. Որպէս Տարեւոր հողմ, որ ի սահմանեալ ժամանակի շնչէ.
ոմանք (ի հողմոց շնչեն) յամարայնի, որ տարեկան կոչին, խառնուրդ ունելով յարքայականացն եւ ի զեփիւռիցն. (Արիստ.։)
ἑνιαύσιος, ἑνιαυσιαῖος anniculus. Տարեկան. տարեւորական. միըոյ տարւոյ. ունօղ զտթարիլ մի. եւ Որ ինչ լինի ի միջոցի ամի միոյ, կամ ամըստամէ. տարւան.
Որդի տարեւոր սաւուղ ի թագաւորել իւրում. իմա՛ չափահաս, կամ պարզամիտ որպէս տղայ տարեկան։
Ի բաշխումն հարկից տարեւորաց բերոյ։ Ժամանակաց եւ տարեւոր ժամանակաց պատճառ։ Զտարեւոր սպասաւորութիւնն։ Յետ տարեւոր տառապանացն։ Տարեւոր պատուել զնա տօնիւք։ Զհասսլ տարեւորս։ Տարեւոր մի ժամանակ։ Ի տարեւոր տարեկանաց. (Փիլ. ՟ժ. բան.։ եւ Փիլ. լին. ՟Դ. 51։ Եղիշ. ՟Բ։ Ոսկ. յհ. ՟Ա. 12։ Շ. թղթ.։ Ճ. ՟Ա.։ Եւս. քր. ՟Ա։ Մծբ. ՟Ա։)
ՏԱՐԵՒՈՐ ՀՈՂՄ. cf. ՏԱՐԵԿԱՆ ՀՈՂՄ. ἑτησία, -αι
ՏԱՐԵՒՈՐ. որպէս Տարեկան ռոճիկ կամ տուրք.
Բաշխել նոցա զտարեկանաց տարեւորն։ Այլեւ զդահեկանացն եւս տարեւորս բաշխեսցէ տացէ նոցա. (Յհ. կթ.։)
Տօնք տարեկանաց տխրացան. (Յհ. կթ.։)
Տօնից ամին կարգ եւ ցուակ՝ ընթերցուածովք. այն են ճաշոյք ամի ամի տօնից տարեկանաց. որ առ յետինս Ճաշոց գիրք ասի.
Անկիր. անկարեկան. ոչ կրօղ կիրս ինչ յինքեան կամ յայլմէ. անվնասելի. անախտ. անապական.
Տարեկան (հողմ) կոչին, խառնուրդ ունելով յարքտականացն եւ ի զեփիւռիցն. (Արիստ. աշխ.։)
διετής biennis, bimatus Երկու ամաց. երկու տարուան կամ տարեկան.
Մտացածին թիւ ըստ նմանութեան իժից ի բաժանման տարեկան բոլորակի.
Կապեալ մի նշանաւոր, որում անուն էր յեսու բարաբբա։ Գրեցան անուանք նշանաւորացն քսան։ Յաւուր նշանաւորի տարեկանաց մերոց (յն. բարենշան). (Մտթ. ՟Ի՟Դ. 16։ ՟Ա. Եզր. ՟Ը. 50։ Սղ. ձ. 4։)
Ոլի մպիաթն առ յունօք անուանի այն, որ ըստ չորս ամացն ժողովին ի տօն տարեկանացն ... Հերովդէս թագաւորէ յամին հարիւրորդի ութսներորդի վեցերորդի յոլիմպիաթացն՝ յամին չորրորդին իւրոյ. (եւ այլն. Կոչ. ՟Ժ՟Բ։)
Ոլի մպիաթն առ յունօք անուանի այն, որ ըստ չորս ամացն ժողովին ի տօն տարեկանացն ... Հերովդէս թագաւորէ յամին հարիւրորդի ութսներորդի վեցերորդի յոլիմպիաթացն՝ յամին չորրորդին իւրոյ. (եւ այլն. Կոչ. ՟Ժ՟Բ։)
Ունօղ զամս վեց. վեց ամաց. վեց տարուան՝ տարեկան.
Մի շիջցին առ ի մէնջ լուսոյդ շնորհաց փայլմունք։ Տօնս տարեկանս փրկչին փայլման կատարեն։ Ներբողեալ ես մաքուրդ փայլումն. (՟Լ՟Գ. եւ Նար. կուս.։)
Ի սկզբանէ էր ասէ՝ Բանն, զի զանկարեկանն ուսանիցիս ... Զանկարեկան ծննդեանն մեկնէ։ Ասաս. ծնա՞ւ արդեօք անկարեկանն. բնաւ եւ ծնանիցի՞. (Սեբեր. ՟Դ. եւ ՟Է։)
Իմանալիս այս ի մեզ վեհագոյն՝ զատ, եւ անկարեկան նիւթից, մօտաւոր աստուծոյ բնութեանն, հրեշտականման. (Եղիշ. հոգ.։)
Ի տօնս տարեկանաց եւ յայլ աւուրս արժանաւորս. (՟Ա. Մակ. ՟Ժ՟Բ 11։)
ՈՐ ինչ ունի զնմանութիւն թուոյ ժանեաց, այսինքն ատտմանց ի կարգի տարեկան բոլորակի.
Դարձուցանել յամիսս զառ ի յեբրայեցւոցն պատմեալ ամսն՝ լուսնաւոր տարեկանաց բիւրս երկուս. (Եւս. քր. ՟Բ։)
ՀԻՆԳԱՄԵԱՅ ՀԻՆԳԱՄԵԱՆ. πενταετής quinquennis, quinquennalis. Ուր հաշուին ամք հինգ. հնգից ամաց (միջոց, ժամանակ, անձն). հինգ տարուան կամ տարեկան .... որ եւ ՀԻՆԳԱՄԵԱՆ.
ՀԻՆԳԱՄԵԱՅ ՀԻՆԳԱՄԵԱՆ. մենի, ից. ա. Ուր հաշուին ամք հինգ. հնգից ամաց (միջոց, ժամանակ, անձն). հինգ տարուան կամ տարեկան. որ եւ ՀԻՆԳԱՄԵԱՆ.
πεντηκονταετής quadraginta anos natus. Որ ունի զամս յիսուն. յիսուն ամաց. իտսուն տարեկան՝ տարւան.
Սրբեսջի՛ք զամն յիսներորդ՝ տարւոյն, եւ քարոզեսջի՛ք թողութիւն ի վերայ երկրին. զի տարի թողութեան եղիցի։ Ամն յիսներորդ եղիցի ձեզ տարեկան. (Ղեւտ. ՟Ի՟Ե. 10։)
ՔՍԱՆԱՄԵԱՅ ՔՍԱՆԱՄԵԱՆ. εἱκοσαετής, εἱκοστόν ἕτος viginti annos agens, viginti annorum. որ եւ ՔՍԱՆԵՄԵԱՆ. Ունօղ զամս քսան. քսան ամաց. քսա տարուան կամ տարեկան.
ՔՍԱՆԱՄԵԱՅ ՔՍԱՆԱՄԵԱՆ. εἱκοσαετής, εἱκοστόν ἕτος viginti annos agens, viginti annorum. որ եւ ՔՍԱՆԵՄԵԱՆ. Ունօղ զամս քսան. քսան ամաց. քսա տարուան կամ տարեկան.
Ստուարեկան երկիւղ. (Կլիմաք.)
ἐξηκονταέτης sexagenarius, sexaginta annos agens. Վաթսուն ամաց. վաթսուն տարուան՝ տարեկան.
Զէշ խոշորութիւն ճանապարհին փորձէ, եւ զքաջամիտ բարեկանմ սուգ եւ տրտմւոթիւնք ընտրեն. (Պիտառ.։)
Մասն տումարական գիտութեանն, որ ըստ մտի գուշակէ զհանգամանս տարւոյն, երբ կաղանդն հանդիպի ի կիւրակէ, ի ՟Բշբի. եւ այլն։ Տօմար.։ Իսկ այռք կաղանդացոյց կոչեցին առ մեօք զտոմարն տարեկան, եւս եւ ամսացոյց, լուսնացոյց. որպէս եւ յայսմիկ Օրացոյց ասի։
ՀԱՐԻՒՐԱՄԵԱՅ ՀԱՐԻՒՐԱՄԵԱՆ. ἐκατονταέτης centum annos agens. որ եւ ՀԱՐԻՒՐԵՄԵԱՆ. Ունակ հարիւր ամաց (անձն, կամ միջոց ժամանակի). հարուր տարեկան՝ կամ տարուան.
ՀԱՐԻՒՐԱՄԵԱՅ ՀԱՐԻՒՐԱՄԵԱՆ. ἐκατονταέτης centum annos agens. որ եւ ՀԱՐԻՒՐԵՄԵԱՆ. Ունակ հարիւր ամաց (անձն, կամ միջոց ժամանակի). հարուր տարեկան՝ կամ տարուան.
Ըստ շրջագայութեան ճախարակեալ փայտի ... այստէս եւ ինձ իմասցին տօնք տարեկանք՝ պարառութիւնք տարւոյ։ Պսակըս քաղցրութեան՝ ամիս (այսինքն տարւոյս) եկեալ պարառութեան. (Մագ. ՟Թ. եւ Մագ. ոտ. խչ.։)
ἑτήσιος anniversarius δι’ ἕτους annuus. Տարեւոր, տարեկան. որ ինչ լինի ամըստամէ.
ոչ հասեն ի տարեկանս կենդանութեան։ Խաղ համարեցան զկենդանութիւն մեր։ Կարդաց զտէր կենդանութեան զոգւոց եւ զմարմնոց.եւ այլն։
Տօն տարեկան հրամանաւորեալ զայս աւուր. (Սիսիան.։)
Նոր փոփոխումն տարւոյ. նոր տարի. տօն տարեկանաց.
Միահամուռ իւրովքն ըիդ հիւսիսային կողմանս դիմեաց տարեկան չուարարութեամբ. (Խոր. ՟Բ. 84։ 2)
ԵՐԿՈՏԱՍԱՆԱՄԵԱՅ եւ ԵՐԿՈՏԱՍԱՆԱՄԵԱՆ. δωδεκαετής duodecim annorum Երկոտասան ամաց՝ հասակի, կամ միջոցի. տասուերկու տարուան՝ տարեկան.
ԵՐԿՈՏԱՍԱՆԱՄԵԱՅ եւ ԵՐԿՈՏԱՍԱՆԱՄԵԱՆ. δωδεκαετής duodecim annorum Երկոտասան ամաց՝ հասակի, կամ միջոցի. տասուերկու տարուան՝ տարեկան.
ԻՆՆԵՒՏԱՍՆԱՄԵԱՅ որ եւ ԻՆՈՒՏԱՍՆԱՄԵԱՅ. Որոյ են ամք ինն եւտասն. որ է ամաց իննեւտասանց. Որոյ են ամք ինն եւ տասն. որ է ամաց իննեւտասանց. Տասնըւինը տարւան՝ տարեկան.
Կարգեցին ամ յամէ զօրն զայն՝ տօն տարեկանաց. (՟Ա. Մակ. ՟Է. 49։)
Զարեգակն ծագէ, եւ զամ ըստ ամէն զցօղսն պարգեւէ. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 18. յն. զտարեկան։)
Բարիոք եւ լի (աւուրբք) գնացին աստի, եւ ոչ հասին ի տարեկան փրկութեանն. (Համամ առակ.։)
Voir tout